Taalvaardigheid in ontwikkeling

xander no e een actieve beheersing ervan in deze opvatting worden zij gesteund doordat ze hun eigen taal gebruik overal tegenkomen taalvaardigheid h e t be lang va n taa l vaar dig hei d in ontwikkelin g afwijken van regels en conventies is natuurlijk helemaal niet erg als zij deze maar kunnen toepassen het gebruiken van dialectuitdruk kingen is prima als de leerling ze maar als zodanig herkent onvolledige zinnen in een de sectie nederlands van het tvt so college s her brief naar een vriend vriendin is niet iets waar togenbosch afdeling havo mao heeft zich laten die over valt de beroemde sollicitatiebrief inspireren door de voorstellen van de commissie moet echter vlekkeloos zijn vernieuwing eindexamenprogramma s neder het lijkt of de gedachte overheerst dat de landse taal en letterkunde vwo en havo zij heeft ontvanger de boodschap toch wel begrijpt de geprobeerd om de verschillende onderdelen van taal vorm waarin deze gegoten wordt is niet be vaardigheid geintegreerd te toetsen xander noe langrijk daarnaast hebben veel leerlingen de doet hiervan verslag opvatting dat iemands taalvaardigheid niet beinvloedbaar is je kunt spellen of je kunt het niet als je stijlfouten niet herkent zul je ze er wordt veel geklaagd over de lage taalvaar ook wel nooit herkennen hoe vaak verzucht digheid van de nederlander in het algemeen een leerling niet ik ben een ramp als het gaat en de leerling in het bijzonder jarenlang wor om spelling en stijl er heerst een pessimisme den meisjes en jongens lastig gevallen met al als het gaat over de waardering van de eigen lerlei oefeningen methodieken en uitlegtech vaardigheden op het gebied van de taal nieken van een reeks docenten die hun deze dat taalvaardigheid ook een machtsmiddel vaardigheid bij moeten brengen en het resul is wordt nog niet onderkend veel leerlingen taat van deze wederzijdse inspanning is nihil te keuren moeilijk taalgebruik weliswaar af noemen maar de versluierende werking wordt niet ge moet hier de conclusie aan worden verbon zien ze laten zich nogal gemakkelijk afleiden den dat het taalvaardigheidsniveau van de leer door een overdaad aan moeilijke woorden de lingen niet te beinvloeden is nee om te be achterliggende gedachte lijkt te zijn dat als het ginnen worden alle onderdelen die samen het moeilijk is het ook wel goed zal zijn begrip taalvaardigheid vormen overwegend het beoordelen van andermans taalvaardig apart onderwezen er wordt weinig moeite heid of van de stijl van een auteur lijkt niet tot gedaan om de stof te integreren om onderde de competentie van leerlingen te horen daar len te koppelen en in samenhang te toetsen heb ik geen verstand van hoor als het gaat leerlingen zuchten diep als er weer een van om taalvaardigheid moet je eerst een held zijn de ontelbare speloefeningen gemaakt moet voordat je een oordeel over een ander velt worden als er weer een oefening stijl wordt er gaat dus iets mis docenten zijn uitzon behandeld al deze oefeningen hebben erg deringen daargelaten niet in staat om de leer weinig te maken met hun eigen dagelijkse lingen genoeg zelfvertrouwen op dit gebied taalgebruik zowel qua inhoud als qua vorm bij te brengen en ook niet om ze de elementaire en als ik mijn eigen lespraktijk bekijk dan beginselen te leren moet ik bekennen dat ook mijn lessen niet de ik vind het erg vervelend dat sommige leer meest inspirerende zijn lingen de school verlaten terwijl ze nog niet diegenen die goed scoren bij een spelling taalvaardig zijn niet alleen vanwege de pro toets leveren regelmatig briefjes in die we melen van de fouten overwegend hechten leerlingen weinig belang aan de taalvaardig afbeelding op pag 21 8 2 2 2 een geintegreerd heidseisen die docenten opleggen althans aan schoolonderzoek taalvaardigheid voor xnvo nta o 1992 6 moer 21 7 sc hoolond erzoek n ed erland s taai vaardighezd 10 december 199 1 08 35 10 0 5 dit werk bestaat uit vier opgaven opdracht 1 in het archief van de school vonden we een brief van henk bontes we hebben de moeilijke woorden weggelakt en die in een willekeurige volgorde boven de brief gezet aan jou de taak het juiste woord op de juiste plaats zonodig in de juiste vorm in te vullen elk woord kan slechts een keer gebruikt worden er staan ook w oorden die niet ingevuld kunnen worden d i ssonant strugq l e for life ausdauer regress i e j l drs compenseren i tem v i gerende balans paradox pol em i ek rendez vous stigmati seren honore r en sanct i e sow i eso getto al wi n de waard trompstraat 3 4323 oud heusde n da tum s hertogenbosch 28 november 1989 hb xn 00 1 afwezighei d bes te alw in 3 op maandag 11 november werden door jouw docent o nederlands p gielen bij het schoolonderzoek enige onregelmatigheden geconstateerd om jou niet te 0 met het etiket fraude heeft hij mij dit later gemeld hoewel dit in strijd is met de schoolonderzoekregeling meen ik toch een te moeten treffen o het betreffende schoolonderzoek wordt met het 0 z cijfer 1 in dit geval w ordt het een en ander 0 door de andere meetellende schoolonderzoekonderdelen dus het uiteindelijk resultaat kan nog op een voldoende uitkomen rest mij nog jou te wijzen op de in de resultaten die je tot nu toe behaalt ik spreek de hoop uit dat je genoeg hebt om dit jaar succesvol af te sluiten met vr i e nde l ijke g roeten a0 h bont afdeli r havo mb o ee s h d 2i 8 moer 1992 6 oeracht 2 als vorige opdracht conform in duplo laconieke anticiperen distantieren fait accompli au serieux alternatief participatie gerenommeerd intentie remedie pro forma in bonis perspectieven unaniem hautain prevaleren bottleneck delicate recent melange paranormale dissidenten herman de brand grote veerstraat 45 6754 bj geldermalsen oat s hertogenbosch 28 november 1989 ref erentie hb xn 00 2 onderwerp te laat kome n beste herma n afgelopen week is er een conflict gerezen tussen jou en de concierges jij hebt je niet gemeld alhoe wel je te laat binnenkwam vooral de houding die jij meent aan te kunnen nemen tegenover het niet onderwijzend personeel vind 0 ik storend de vo orschr i ften moet j e op t ij d aanwezig z ij n h et is du s zaak om er ze l f v oor t e zorgen dat je een z odan i ge bus neem t dat j e bi j aanvang v an de l es sen in het 0 0 l okaal bent j e kunt n i et bl ijven aanvoeren dat de bus vertragin g oploopt doordat er een i s op de huidi ge 0 route het is een besluit van het team dat het jouw verantwoordelijkheid is om op tijd aanwezig te zijn a een is het nemen van een vroegere bus gegevens leren dat de ochtendspits alleen maar drukker wordt je zult hierop moeten o daarnaast kwam mij ter ore dat jouw met b e trekking tot het lesgebeuren te wensen over laat je laat blijkbaar jouw graffiti aspiraties boven de dagelijkse lesstof je zult in ieder geval de moeten uitspreken dat je wilt werken je dient deze opleiding te nemen e mocht je er niet in slagen oplossingen te vinden voor de vervoersproblematiek en mocht het niet lukken een betere studiehouding aan te nemen dan plaats je mij voor een en zal ik tot verwijdering moeten over gaan 0m deze brief verspreid ik zodat jouw ouders ook s een afschrift ontvangen hopelijk heb ik je hiermede o voldoende geinformeerd o met vr i endeli j ke groeten o s 1992 6 moer 21 9 opdracht 3 de leerlingenraad heeft besloten het examenfeest dit jaar stijlvol aan te kleden a de voorzitter van de raad heeft jou gevraagd de brief te bekijken en zonodig te verbeteren in de brief staat een aantal stijlfouten deze moet je ook benoemen daarnaast is een aantal woorden fout geschreven verbeter deze eveneens sommige zinnen zijn niet goed geformuleerd ook dit euvel zul je moeten verhelpen geef het regelnummer en verklaar de gemaa kte fout b v geachte mannen en vrouwen van de leerlingenraa d r 3 verkeerde woordkeus moet zijn geachte leden van de leerlingenraad of beste leerlingen totaal zijn er 38 fouten gemaakt b tot slot vraagt de voorzitter of je een briefje aan de ouders w ilt schrijven over het voorgenomen feest je mag elke indeling kiezen s hert o genbos c h 11 me i 1 99 2 betreft het e i ndexamenfeest interne notitie geachte mannen en vrouwen van de leerlingenraad 1 hier even een briefje van de voorzitter van de leerlingenraad het behoord tot mijn taak ervoor te zorgen dat eenieder op de hoogte is van de actieviteiten welke geplant staan voor de afsluitin g 5 van dit turbelente jaar de leerlingenraad heeft nog geen overeenstemming bereikt over de vorm waarin het een en ander plaatsvind vandaar dat ik besloten heb tot dit schri j ven zodat dit kan dienen als inter n 10 discusiestuk het is dus vertrouwel i jk hoe is de stand van zaken de leerlingenraad heeft besloten een stijlvol feest t e geven en moet nu aan de leerlingen toestemming vragen voor dit gebeuren een aantal leden van d e 15 leerlingenraad willen een traditionele aanpak d w z de vrouwtjes in het lang mantelpakje eventuee l toegestaan en de heren in kostuum een paar anderen willen het echter niet voorschrijven zij willen de leerlingen verplichten een eigen invulling aan he t 20 begrip stijlvol te geven ik laat deze brief rondcirculeren zodat ik de meninge n kan peilen dit behoord tot een van de elemantair e rechten van de democratie en dus ook van d e leerlingenraad waarvoor ik ontzagelijk veel respec t 25 heb nietwaar lex 2 2 0 moer 1992 6 alle geintjes op een stokje wij kunnen ons niet permiteren om af te gaan voor de hele school wij moeten ervoor waken dat het feest vlees nog vis word vandaar dat een stel ideeen ter tafel gekomen zijn 30 het is nochthans niet mogelijk alle praktiese voorstellen te bespreken maar dat het geen pyama party wordt is zeker de bedoeling is dat iedereen met de auto bij het feest arriveert wij hebben rode lopers gehuurd men kan du s 35 schrijden broers en zusters moeten staan juigen we vragen of cees horvers de aankomst vereeuwigd er wordt alleen wi j n en j us geschonken men komt nameli j k om sji ek te doen en n i et om het dr inken op het feest verschenen zu ll en ver s naperingen worde n 40 aangebode n de docenten zullen zich ongetwijfeld weer onsterfelijk belachelijk maken hetgeen de zaak aanmerkelijk verluchtigt dus dat is voor ons een zorg minder ik stel voor dat de secretaris contact regelt met d e 45 voorzitter van de diplomacomissie de u i treik i ng van de dip l oma s ging vor i g jaar erg g o ed en vl ot deze houden we er i n tot zover dit schrijven het is bedoelt om de tongen te horen spreken want haast elke discurie i s 50 vruchtbaar zolang er maar niet beoordeeld wordt luitjes de mazzel 1 i coen cornelissen voorzitter leerlingenraad 1992 6 moer 221 o pdracht 4 verbeter de volgende zinnen 1 toekomstvoorspellinge n 2 je moet beter zorg aan je werk besteden 3 hij heeft een grote tuin en er gisteren drie uur ir gewerkt 4 de uiterste limie t 5 de oorzaak van jouw succes is te danken aan je doorzettingsvermogen 6 men zegt dat je door hard werken veel kunt bereiken maar ze zeggen zoveel 7 mag ik die brommer overkopen 8 uw brief van d d 3 juni hebben wij ontvangen 9 ondanks zijn wonden vocht hij door totdat zijn krachten hem begaven en van het paard stortte 10 de levertijd vergt ongeveer drie weken 11 een vaste standaarduitdrukkin g 12 nauwelijks binnengekomen barstte de bui in alle hevigheid los 13 echte kampeerliefhebbers storen zich niet aan de ongemakken die kamperen met zich meebrengen 14 al die overbodige rompslomp die nergens voor nodig is kunnen we missen als kiespijn 15 in zijn haast nog op tijd te komen viel de vaas van de kast 16 langs de weg stonden hier en daar vierkante stenen om uit te rusten 17 ijs met slagroom ben ik dol op 18 ruim vier uur sloot de voorzitter de vergadering 19 vanmorgen ben ik vroeg opgestaan en ik heb de auto gew assen 20 de bemanning van de schepen die het ongeluk zagen gebeuren trachtten zo dicht mogelijk in de buurt te komen 21 bij z on ingewikkeld probleem moet je deskundige experts inschakelen 22 met die berekingen heb ik geen moeite mee 23 ik krijg van hem nooit geen gelijk 24 hij is belachelijk gemaak en weggelopen 25 na aangestoken te zijn bleef ik in de buurt van de barbecue om te voorkomen dat het vlees niet zou aanbranden succes en voor later een prettige vakantie piet g xander piet vd s en nic o 222 moer 1992 6 blemen die dit oplevert in een vervolgstudie mogelijkheid om de hoeveelheid correctie te maar vooral ook vanwege de gevolgen die het beperken voor hun persoonlijke leven kan hebben volgens mij is een andere aanpak de moeite de toet s van het proberen waard hieronder geef ik een poging daartoe weer hieronder geef ik ter illustratie ons laatste schoolonderzoek weer ter toelichting daarop a a nlei ding nog het volgende alle leerlingen hebben in de tijd dat ze bij ons vertoeven enkele brieven van op het x nv o mt b o waar ik werk waren de ver de afdelingsmanager ontvangen wij hebben schillende onderdelen die betrekking hebben twee brieven bedacht waarin de moeilijke op taalvaardigheid terug te vinden in toetsen in woorden zijn weggelaten boven de brieven het eindexamenjaar de leerlingen kregen een staan meerdere woorden de leerlingen moe tweetal dictees een proefwerk moeilijke woor ten dus uit de context kunnen opmaken welk den en moesten twee brieven schrijven de woord hier bedoeld wordt resultaten waren niet goed de herhalingsles het zwaartepunt van het schoolonderzoek is sen spelling de lessen brieven schrijven en de de derde opgave de leerlingen kregen de op eindeloze uren moeilijke woorden mochten dracht een brief te verbeteren en zelf een brief niet baten gelukkig is taalvaardigheid maar te schrijven in de herschrijfopdracht moesten een onderdeel het eindresultaat wordt slechts de leerlingen allerlei fouten kunnen herken ten dele hierdoor bepaald nen de stijlfouten moesten tevens benoemd de vorm waarin moeilijke woorden getoetst worden de slotopdracht bestond uit zinnen werden veranderde al snel de moeilijke die vergelijkbaar zijn met oefenzinnen uit het woorden werden niet langer zelfstandig ge boek vraagd geef de betekenis van maar in een zinsverband boven de oefening stonden dan na d e toets onder andere de woorden waaruit gekozen kon worden dat is nog steeds zo de woorden die leerlingen vonden het een moeilijk school de sectie nederlands behandelt komen uit exa onderzoek het was erg veel in oefening 3 a menteksten daarnaast worden afkortingen en stonden zoveel fouten dat het overzicht weg overgenomen uitdrukkingen besproken we was een enkeling is daardoor de b opgave proberen om de leerlingen te trainen in het vergeten er bleken meer mogelijkheden te bedenken van een betekenisveld niet zomaar zijn dan wij hadden voorzien het resultaat woorden in het hoofd stampen deze toets viel niet tegen het gemiddelde was 5 8 vorm voldoet veel beter natuurlijk is de ver de wijze van examineren is goed bevallen houding tussen het aantal gevraagde en het nu moeten wij nog materiaal ontwikkelen aantal bestudeerde woorden scheef waardoor we als het ware de toetswijze in het onderwijsprogramma opnemen het uitein geinspireerd door de herschrijfvoorstellen die delijke doel is om leerlingen het herschrijven de commissie vernieuwing eindexamenpro van eigen teksten aan te leren als zij in staat gramma s nederlandse taal en letterkunde zijn kritisch naar hun eigen produkten te kij vwo en havo in haar voorlopige voorstellen ken voor de hand liggende fouten te verbete noemde hebben wij geprobeerd een andere in ren en daarbij de doel en publiekgerichtheid vulling aan het schrijfonderwijs te geven wij niet uit het oog te verliezen zijn we waar we hebben het cvety idee als kapstok gebruikt wezen willen om de verschillende onderdelen integraal te toetsen het onderwijs is dus nog gescheiden de toets is grotendeels geintegreerd wij heb ben deze keuze om twee redenen gemaakt de gedachte dat met de onderlinge samenhang voor leerlingen ook de zinvolheid zou toe nemen en wij zagen in deze toetsvorm een 1992 6 mo e r 223