Taalvaardigheid tijdens het sollicitatiegesprek

taalvaardigheid tijdens het sollicitatiegesprek wilfried de he rt als leerkrachten moedertaal of handelscorrespondentie communicatieleer of beroepseconomie het thema solliciteren behandelen beperken ze zich meestal tot de brief en soms de houding solliciteren is echter meer en biedt een zeer belang rijke mogelijkheid om vaardigheden te herhalen en te verwerken het is een vat vol vaardigheden visie ontwikkelen advertentie lezen briefschrijven formulier invullen formuleren presenteren vragen stellen en antwoorden evalueren deze vaardig heden verantwoorden de plaats van solliciteren in het vak nederlands en het beoe fenen ervan is normaal functioneel 0 je kan werken in een aangename sfeer omdat de leerlingen voldoende gemotiveerd zijn om zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt ze zien het nut ervan in en worden gestimuleerd om hun ontwikke lingen tijdens het proces te volgen en te beoordelen newel ik de klemtoon leg op het legenheid faal technisch en hoe pak ik sollicitatiegesprek komen ook het aan in mijn lessen faal beschouwelijk de andere aspecten beknopt aan bod omdat de verschillende vaardigheden deel uitmaken van taal vaardig c0 hetzelfde proces allereerst geef ik een referentiekader met een deze lessenreeks is afgestemd op leerlin aantal beschouwingen waarmee je reke gen van het zesde jaar elektronica en elek ning moet houden indien je zelf de stap wil tro mechanica het is belangrijk te weten zetten om een project uit te werken vervol hoe taal vaardig ze zijn heel wat leerlingen gens komen de drie selectiemiddelen nl in het tso kampen met taalproblemen de advertentie de brief en meer uitgebreid vooral lees en schrijfproblemen maar ook het gesprek aan bod over mogelijke psy met ernstige taalstoornissen spreekangst chologische of technische tests heb ik het of concentratieproblemen vaardigheden in dit artikel niet zoals zich uitdrukken in het a n correct formuleren gevat reageren zich beleefd presenteren luisteren zich concentreren algemene beschouwingen beheerst repliceren op emotionele vragen zijn dan ook niet vanzelfsprekend voor hen als een interviewer te weten wil komen of als je deze aanpak ook wil uitproberen hou de sollicitant zin voor initiatief bezit verant dan rekening met de volgende drie facto woordelijkheid kan nemen sociaal is aan ren hoe vaardig zijn mijn leerlingen taal gelegd geneigd is tot samenwerking vaardig wat verwacht het bedrijfsleven gemotiveerd is voor die functie zelfkennis van hen en hoe staat het met hun werkge heeft en communicatief is dan is dit een sep dec 1991 nummer 1 2 21e jaargang iik i zware dobber voor technisch geschoolden taal beschouwelijk ja neen antwoorden volstaan immers niet en geven een negatieve indruk in een het vak moedertaal moet meer doen dan gesprek dat niet op gang komt solliciteren beschouwen als leren werk zoe ter herinnering de top tien van de proble ken en vinden de leerkracht moedertaal is men voor sollicitanten in het iso nog steeds een pionier die blijft 1 slechte taalbeheersing niet vaardig in zoeken naar werkvormen en ideeen om de het luisteren leerlingen te interesseren en te motiveren 2 gebrek aan ondernemingslust onvol hij moet met creatieve en vernieuwende doende doorzettingsvermogen niet dyna werkvormen de noodzakelijke vaardighe misch drukt zich slecht uit onvoldoende den aanleren naast deze vaardigheden gemotiveerd onvoldoende initiatief onvol moet de leerling een visie ontwikkelen over doende aanpassingsvermogen niet solliciteren en zichzelf leren kennen zijn bestand tegen tijdsdruk in de dagelijkse waarden en verwachtingen op een rijtje werksituatie ieren zetten eveneens moet hij zijn taalge een begeleiding organiseren om je leerlin bruik kunnen aanpassen en gebruik maken gen hun mannetje vrouwtje te laten staan in van diverse stijlen registers taalhandelin een sollicitatiegesprek kan daarom niet gen presentatievormen hij moet ook schools theoretisch of passief zijn weten wanneer hij iets moet zeggen en wanneer hij moet luisteren solliciteren is dus geen doel op zich maar een middel taal technisch ea om de leerlingen naast vaardigheden ook zelfkennis bij te brengen terwijl ze in taal hoe staat het met de tewerkstelling voor handelen q deze technische richtingen in een knack dossier van 22 juni 1988 gaf men een top 30 van de meeste gevraagde beroepen solliciteren een aanpak en waarin de technici elektro mechanica en de richting tso bovenaan stonden op dit een praktijkverslag moment blijkt er nog steeds een tekort te bestaan aan dergelijke technici toch waar visie ontwikkelen schuwt het bedrijfsleven dat ze er best aan doen niet te veel kapsones te krijgen zj mogen dan zeer gegeerd zijn zonder slag nergens wordt zo n kleur en beeldrijke taal of stoot raken zij niet aan de bak gebruikt als in artikels over solliciteren de de eisen die aan de sollicitant worden witte raven roze olifanten intellectuele ram gesteld zijn in vergelijking met enkele jaren bo s ijzervreters treintickets en perron geleden strenger geworden de a2 er die kaartjes trachten de eisen en noden van het vandaag afstudeert moet bij het beeindi bedrijfsleven kenbaar te maken de visie op gen van zijn studies veel meer kennen dan het huidige personeelsbeleid is helemaal zijn collega die tien jaar langer aan het werk veranderd en aangepast nog maar recent is maar niet enkel vakkennis is van belang drukt het human resources beleid waarbij ook de menselijke kant krijgt steeds meer de werkgever en de werknemer vooral voor aandacht elkaar kiezen ook zijn stempel op de selec de scholen moeten kunnen inspelen op de tie van afgestudeerden van het technisch eisen van het bedrijfsleven en de bedrijven en algemeen vormend onderwijs moeten weten hoe ver de scholen kunnen het is interessant en leerrijk de leerling te gaan in hun opleidingen confronteren met die wensen in de vorm 1 21e jaargang nummer 1 2 ser dec 1991 van slogans in elk sollicitatiegesprek is er de brief schrijven een fase waarin de sollicitant en of de werkgever beslissen met elkaar verder te een sollicitant moet de lezer overtuigen om gaan of uit elkaar te gaan zie verder het te reageren en hem uit te nodigen maar de sollicitatiegesprek dit gebeurt vriendelijk sollicitatiebrief als allerindividueelste emotie en rustig in een sfeer die niet in alle twee van de allerindividueelste expressie valt niet gesprekken op school voorkomt en die dus altijd in goede aarde het is nuttig om in de vreemd kan zijn voor de kandidaat aan de brief verwijzingen uit de advertentie te hand van korte tekstjes of slogans kunnen gebruiken om zichzelf voor te stellen en de leerlingen meer inzicht verwerven in de blijk te geven van interesse de brief is per aanpak en methode van zowel het perso soonlijk en creatief maar geen puzzel de neelsbeleid als de arbeidsmarkt en de toon is positief d w z de brief begint niet tewerkstelling el met zwakke punten te vermelden b v erva ring heb ik nog niet de stijl is wel zakelijk want de werkgever wil functionele informa de advertentie lezen tie en tenslotte is de sollicitatiebrief kort en bondig en beleefd m de advertentie lezen is het eerste selectie middel d w z dat de sollicitant zelf door ontleding van de advertentie de eisen en het sollicitatiegesprek verwachtingen van het bedrijf nagaat lezen wat er staat is vaak een probleem als sollicitant moet je eerst weten of je op mijn leerlingen van het zesde jaar elektroni een advertentie ingaat of niet vervolgens ca en elektro mechanica krijgen elk jaar de wat je moet doen en tenslotte hoe je je gelegenheid een sollicitatiegesprek als brief schrijft in bijlage is een voorbeeld oefening te voeren wanneer de leerkracht opgenomen van een lijstje dat als leidraad de juiste sectoren aanschrijft heeft het aan kan dienen om sollicitatie gegevens te zoeken van bedrijven voor een gesimuleerd ordenen sollicitatiegesprek meestal onmiddellijk suc een advertentie bestaat steeds uit vijf ces dit interview wordt op video opgeno delen een hoofd soms reclame voor de fir men en later in de klas besproken de solli ma een voorstelling van het bedrijf de citatiegesprekken van de vorige jaren vacante functie wie heeft men nodig dienen als voorbeeld en hulpmiddel om de bekwaamheden en vereisten en tenslotte leerlingen voor te bereiden wat moet de kandidaat doen brief getypt of handgeschreven soms maakt men gebruik van telefonisch selecteren voorbereiding het interview men stelt dan weliswaar alleen controleer bare vragen over studies ervaring talen en leerlingen kunnen echter ook vooraf al dergelijke vaardigheden aanleren die ze in het sollici laat de leerlingen een advertentie kiezen tatiegesprek moeten toepassen ze leren die aan hun verwachtingen voldoet en een omgaan met vragen en ervaren hoe het er aangepaste brief schrijven of geef hun for in een gesprek aan toe gaat als ze eerst mulieren van het bedrijf waar ze later als zelf eens een interview kunnen afnemen oefening een sollicitatiegesprek zullen voe een sollicitatiegesprek is trouwens een ren mengeling van een directief en een non directief interview directief betekent sterk gestructureerd en efficient om alle mogelijke informatie te bekomen non directief bete sep dec 1991 nummer 1 2 21e jaargangmni kent dat de geinterviewde in de gelegen 3 waarom denkt de sollicitant geschikt te heid wordt gebracht om allerlei opvattingen zijn voor de baan meningen ideeen en gevoelens te uiten a heeft hij een goede opleiding en erva de leerlingen moeten zelf op een juiste wij ring ze gebruik maken van informatie opinie heeft hij de vereiste persoonlijke en planvragen open en gesloten wagen eigenschappen hoofd en bijvragen het blijft niet bij theore 4 welke zakelijke punten zijn er eventueel tische kennis maar ze leren werken met te regelen salaris huisvesting deze verschillende soorten wagen p tenslotte blijkt het interview ook een goede de tweede structuur van wilcox 1987 n4 is oefening te zijn om zich te leren presente uitgebreider en bestaat uit zeven fasen ren dit wordt wel eens meer onderschat 1 de wederzijdse beleefdheid toch blijkt dat de interviewers tijdens de de kandidaat moet zich trachten te beheer eerste 90 seconden van het interview een sen in een gespannen sfeer de interviewer belangrijke indruk krijgen van de kandidaat tracht het ijs te breken en verwerft een eer het vervolg van het interview dient dan om ste indruk de eerste 90 seconden deze indruk te weerleggen of te bevestigen 2 het verifieren van de feiten de kandidaat vat beknopt samen wat hij heeft geschreven soms geeft hij wat extra twee voorbeelden van informatie en houdt niets achter even communicatiemodellen belangrijk als de feiten zijn de redenen waarom die bepaalde opleiding en erva taalvaardig zijn in een sollicitatiegesprek ring de interviewer diept enkele punten betekent niet alleen de gewenste informatie uit en verifieert de feiten waarop hij later meedelen maar ook een goede indruk nog zal terugkomen de sfeer blijft ontspan geven en zichzelf presenteren ook non nen en persoonlijk verbaal zich keurig uitdrukken gevat 3 vragen naar aanleiding van verkregen reageren anticiperen en participeren ook informatie stiltes samenvattingen argumenten en het nu wordt het spreken aan de kandidaat uiten van kritiek geven informatie over de overgelaten rteft u soms eens iets kandidaat over wat gebeurde er toen tegenstrij alle selectieverantwoordelijken zijn het wel digheden in brief en gesprek kunnen nu iswaar eens over twee punten allereerst aan de orde komen komt een kandidaat er met vlot spreken 4 essentidle vragen alleen niet uit in het beste geval krijgt hij de interviewer komt tot de kern van de een verkeerde functie aangeboden ten zaak de kandidaat wordt nu gewogen is tweede is een goede voorbereiding echt hij geschikt is hij gemakkelijk in de een noodzaak de volgende twee commu omgang de interviewer waagt zich af of nicatiemodellen geven meer inzicht in het dit de kandidaat is die ze zoeken kiest hij gesprek maar zijn niet meer dan een lei voor het bedrijf hoe reageert hij op infor draad die de kandidaat kan gebruiken om matie die niet in de advertentie stond zich hierop degelijk voor te bereiden 5 gedetailleerde vragen de kandidaat moet nu bewijzen wat hij het eerste model is van steekouder e a waard is hij moet eerlijk zijn over zijn mis 1984 q hun structuur bestaat uit de vol lukkingen en teleurstellingen en dit com gende vier vragen penseren met successen en toekomstplan 1 om wat voor bedrijf en om wat voor nen hij mag ook nieuwe elementen functie gaat het aanbrengen de interviewer zal nu stoppen 2 waarom wil de sollicitant de baan indien de kandidaat niet voldoet ofwel zal n 21e jaargang nummer 1 2 sep dec 1991 hij dieper ingaan op positieve aspecten wil van de vragen waarmee de leerlingen pro de kandidaat zich 100 inspannen hoe blemen hebben of waaraan meer aandacht beantwoordt hij moeilijke vragen i v m moet worden geschonken heb ik een gezin en hobby s videomontage gemaakt met fragmenten uit 6 de gelegenheid om verder feiten te gesprekken van de vorige jaren bespreken dit is voor de kandidaat de laatste kans om 1 fouten tegen de voorbereiding zich waar te maken hij mag aan het bedrijf nu vragen stellen en zijn interesse voorken verschillende vragen kunnen worden voor nis of enthousiasme tonen de interviewer bereid vragen over het bedrijf en de func beantwoordt de wagen van de kandidaat ties die moeten worden uitgeoefend testen en peilt naar de interesse door de vragen de kandidaat zijn kennis over en interesse die hij stelt voor het bedrijf wat doet maakt het 7 afronding onderhoud bedrijf wat stond er in de advertentie de kandidaat moet dit een interessante antwoorden zoals kan ik weinig over ver ervaring vinden de interviewer deelt nog tellen of wat wilde u nu weer weten mee of er reacties komen en geeft een geven geen goede indruk een sollicitatie indruk van de kandidaat komt hij in aan moet goed worden voorbereid door iets op merking of niet te zoeken over het bedrijf de sector de produkten bij hoger geschoolde kandidaten tracht de interviewer de kandidaat al eens uit even 2 antwoorden die een slechte indruk wicht te brengen om te zien hoe hij geven reageert methoden hiervoor zijn het opja gen van het tempo van taal veranderen en leerling 1 antwoordt op de vraag wat hij tij opmerkingen maken met een scherp kantje dens zijn legerdienst heeft gedaan dat hij aan ik ga hier echter niet dieper op in weinig heeft gedaan waarom omdat hij omdat ze meestal niet van toepassing zijn er vlug wou vanaf zijn en omdat hij geen zin voor afgestudeerden van het secundair had zijn tijd nuttig promotie bijleren te onderwijs besteden dit antwoord geeft de indruk van liever lui dan moe doordat deze kandi daat ook telkens met ja neen antwoordt en toepassing en evaluatie andere wagen ontwijkt wordt de intervie wer heviger en worden zijn wagen directer elke technische school heeft contacten met en op de man af bedrijven leerlingen elektro mechanica of leerlire 2 toont een gebrek aan zelfkennis elektronica komen o m terecht in de che en voorbereiding doordat hij niet kan ant mische petro chemische metaal of plas woorden op de vraag op welke adverten tieksector verschillende bedrijven blijken ties hij zou solliciteren hij mompelt en aar bereid te zijn om mee te werken aan een zelt project met sollicitatiegesprekken ofwel leerling 3 en 4 geven een positieve indruk sturen ze selectieverantwoordelijken ofwel op vragen met een emotioneel kantje de nodigen ze de leerlingen uit op het bedrijf eerste geeft blijk van een zeer goede zelf tegen het opnemen van het gesprek op kennis hij antwoordt vlot spontaan en eer video bestaat geen bezwaar wel wordt de lijk op de vragen hoe hij beoordeeld wordt nadruk gelegd op het feit dat het om een in rapporten en welke karaktereigenschap simulatie gaat maar het interview wordt pen hij denkt te bezitten hij zegt dat hij rus door beide partijen als een ernstige oefe tig is maar zich toch niet laat doen en ning beschouwd reageert in situaties waarin dit vereist is hij sep dec 1991 nummer 1 2 21e jaargang wti relativeert zichzelf en antwoordt genuan werken ceerd wat denkt u daarvan ook de andere kandidaat brengt een moei stel dat u kunt kiezen wat kiest u dan lijke vraag tot een goed einde hij is op school al eens blijven zitten en antwoordt de interviewer vraagt of de kandidaat op de eerlijk dat hij toen niet gemotiveerd was om hoogte is van het beroep dat hij zou uitoe te ieren als voornaamste oorzaak geeft hij fenen en of hij al over de mogelijkheden aan dat hij een centje wou bijverdienen en heeft nagedacht 4n studie daarom verwaarloosde hij zoekt geen uitvluchten of zondebokken 2 het solliciteren conclusie de kandidaat moet eerlijk en bent u reeds volop aan het solliciteren positieve argumenten geven ober zijn in hoe bepaalt u waar u wel of niet naar zijn vrije tijd kan hem bij voorbeeld een niet solliciteert zo goede reputatie bezorgen maar ander wacht u af tot u antwoord krijgt vooral zijds toch inhouden dat hij wil werken en eer opnieuw te solliciteren niet kieskeurig is het is belangrijk om waarom spreekt dit bedrijf u aan steeds positief uit de bus te komen wat is voor u een goed bedrijf en goed werk a slotvragen uit deze vragen blijkt of de kandidaat zelf op de vraag hebt u nog vragen wordt initiatief neemt of het eerst aan anderen zelden gereageerd als de kandidaat overlaat hij moet zichzelf trachten te situ reageert vraagt hij meestal naar het loon eren in het bedrijf en zijn ambities en doel toch kan hier een goede indruk worden stellingen kenbaar maken gewekt door een gepaste vraag waaruit blijkt dat de sollicitant geinteresseerd is en a zelfkennis dat hij heeft nagedacht over de functie en het gesprek wat wilt u later bereiken waarvan hangt het af dat u zich goed voelt een model met welke types mensen werkt u niet graag samen de kandidaat die de volgende vragen kreeg onder welk soort baas wilt u niet wer voorgeschoteld komt door zijn antwoorden ken veelzijdig en positief over hij legt prioriteiten en geeft aan dat hij inzicht in de functie met deze vragen peilt de interviewer naar heeft zjn voorkomen expressiviteit en de volwassenheid en het evenwicht van de inzicht komen goed over en tenslotte is hij kandidaat is hij zich bewust van zijn zwak erg ambitieus ke en sterke kanten heeft hij interesse voor andere personen en hoe staat het 1 het beroep met zijn aanpassingsvermogen aan colle ga s en chefs welke banen kunt u uitoefenen met een diploma hst elektro mechanica 4 hobby s wat houdt onderhoud in werkt u liefst met mechanische of elek hebt u hobby s tronische machines kunt u meer over paardesport vertel bent u bereid in een ploegenstelsel te len ilitii 21e jaargang nummer 1 2 ser dec 1991 hoefsmeden doet u dat zelf ook waaraan denkt u dan hoe gebeurt dat wat zijn de verschillende stappen in dat de interviewer tracht nu na te gaan of de proces kandidaat met zijn werkervaring opleiding vanwaar komt die interesse voor hoef en intelligentie de baan aan kan hoe is zijn smeden werklust zijn doorzettingsvermogen in u houdt ook van knutselen moeilijke omstandigheden durft hij verarrt u geeft me de indruk dat al uw hobby s woordelijkheidopnemen individueel gericht zijn door deze vragen krijgt de interviewer meer slot inzicht in de activiteiten van de kandidaat doet hij ze individueel of in team ligt de over het sollicitatiegesprek valt nog veel meur klemtoon op het intellectuele of het fysi te zeggen k heb enkel getracht een project sche hoe organiseert hij zijn activiteiten weer te geven zoals het in werkelijkheid voor komt hij nu terwijl hij aan het vertellen is komt dat de leerlingen dit een unieke kans logisch en enthousiast over vinden is vrij vanzelfsprekend hun laatste opdracht bestaat erin een mapje 5 ervaring en opleiding samen te stellen waarin ze achtereenvolgens hun verkregen en opgezochte informatie over hebt u al vakantiewerk gedaan vertel het bedrijf hun advertentie en sollicitatiebrief er eens iets meer over of formulier een lijst met hun zwakke en ster als u opnieuw zou beginnen te stude ke kanten en de evaluatie van het gesprek ren wat zou u dan doen samenbrengen zo hebben ze een overzicht was uw huidige richting bewust geko van een mogelijke sollicitatieprocedure zen tot slot laat ik een paar leerlingen zelf aan wilt u nog verder studeren het woord wat heb ik bijgeleerd ik heb vooral bij geleerd dat er geen faalangst en zenuwen aan te pas komen als men het gesprek voorbereidt je moet gewoon relax en rustig overkomen en het gesprek lo p ende houden men mag vooral niet met een balpen zitten s p elen omdat dit overkomt als onrustigheid ook mag men niet steeds in dezelfde beschermende houding blijven zitten omdat als een gesloten p ersoonlijkheid kan overkomen bij de interviewer men moet dus niet bang zijn van de interviewer hij is ten slotte ook maar een mens die op zoek is naar iemand voor een betrekking in zijn firma sep dec 1991 nummer 1 2 21e jaargang hoc tg vond u ik 1 r ct i c ul t r persoonlijk vond ik het resultaat bevredigend al bij al had ik het nog niet zo slecht gedaan ik ben ervan overtuigd dat hetgene ik l u heb geleerd mij voordeel zal opleveren tijdens een later sollicitetiegesprek tegenover anderen die dit nog niet hebben gedaan ini ien ik hit rog eenmm over zou mogen doen g al ik dit zeker doen dit vond ik het meest interessante onderdeel ven de leerstof sas hierbij zou ik meneer willen bedanken voor de geleverde inepanningen die hij gedaan heeft alhoewel hij dit niet verplicht was w lfried de her louis janssenslaan 40 2100 antwerpen deurre s boef h j sollfcitatiewfjzer den noten haag auctor 1991 zie ook bijlage 2 avantura voor laatstejaars secun 1 daems fr j pepermars r roger dair beroepsonderwijs schoolaar 90 leren leven in taal een moeder 91 4 7 taetdtdactiek malle de sikkel 1982 223 225 6 meer informatie over de advertentie bij 2 gegevens verzameld uit knack car braes a de personeelsadvertentie riere en de standaard persone s nieuwe typen en creatieve combina gkls ties met andere wervingskanalen in r g leroy taalbehoef communicatief 4 1 1991 14 23 ten van jongeren tijdens het werk de neusjan m de attractieve elementen studie of in het dagelijks leven in van de personeelsadvertentie in vonk 19 2 1989 16 23 communicatief 3 2 1990 111 118 3 een goede algemene asleiding is de 7 informatie over het sollicitatieformulier luisteroefening het sollicitatiegesprek bij in issele m in gesprek lier van in callewaert p een formulier onder de 1988 oefenboek 20 21 cassette loep in ad rem 5 2 1991 93 98 missoul l bedrijfscommunicatie en 4 een voorbeeld in de werkbladen in moedertaalonderwijs in vonk 20 3 bijlage 1 21e jaargang nummer 1 2 ser dec 1991 1990 12 13 zie ook boef noot 5 wilcox hoof tussen oor 10 en steehoudertloot 10 8 van waes l interview wat denkt u zo in het algemeen over alles in vonk 14 3 1984 19 28 deel 1 en 14 5 1984 34 47 deel 2 iideokontakt 9 vragen stellen in breed verband luis de organisatie videokor takt j biedt een tercassette communicatief 1 4 aantal cursussen aan voor organisaties 1988 een greep uit het aanbod video wat is dat video als gespreksniema video en 10 steekouder m e a leren commu informatieven niceren groningen wolters noord hoff 1984 319 inlichtingen videokontakt j wilcox a prisma sollicitatieboek jeruzalemstiraar 44 woo gent utrecht antwerpen het spectrum tel 091125 77 19 1987 hoe solliciteren monsanto bro chure studiedag provinciaal vormings instituut oostmalle 6 febr 1988 zie ook bijlage 3 11 videomontage in eigen bezit 12 meer informatie bij verckens j een alternatief voor selectie interviews beoordelingscen tra in ad rem 4 5 1990 49 52 communicatief een sollicitatiege sprek voeren wenken voor jongere sollicitanten luistercassette com muncatief 4a 1991 zie ook boef noot 5 wilcox noot 10 en hoe sonlciteren noot 10 sep dec 1991 nummer 1 2 21e jaargang t