Televisie en onderwijs

rik van exte r invloed van televisie en onderwijs massamedi a rik van exter is docente nederlands aan de lerarenopleiding zuid west nederland in delft ze geeft daar onder meer een cursus over massamedia welke invloed kennen de media deskundigen toe aan de televisie vanuit welke concepten wordt ermee in het onderwijs gewerkt en wat valt daarvan te verwachten op deze vragen wil zij in onderstaand artikel een antwoord proberen te geven de laatste jaren is er steeds meer aandacht geko dat de leerlingen naast hun opvoeding in het ge men voor de plaats die de televisie inneemt in zin en op school er een nieuwe opvoeder heb onze samenleving dat is ook niet zo verwonder ben bijgekregen de media enkele moderne taal lijk want een groot deel van onze informatievoor methoden nemen naast literaire teksten bijvoor ziening en vrije tijdsbesteding ligt in haar handen beeld ook teksten uit kranten en tijdschriften op kinderen vanaf twaalf jaar kijken al gemiddeld besteden aandacht aan stripverhalen en triviaal per dag een uur en een kwartier naar de televisie literatuur en soms treft men ook enige aandacht en in het weekend vaak nog meer voor het medium televisie aan bovendien is de televisie het medium waar blij systematischer komen de massamedia ter sprake kens opinie onderzoeken de meeste betrouw bij maatschappijleer en binnen het tekenonder baarheid aan wordt toegeschreven je hebt het wijs als het ware reet eigen ogen gezien de keuzes die in 1977 werd er een deelraamplan ontwikkeld een filmer doet uit zijn beelden de kaders waarin om op de scholen een nieuw vak in te voeren het deze geplaatst worden en de manipulerende wer vak audiovisuele vorming de leerling moet king die uitgaat van montage camera instellin zich binnen dit vak gericht bezig kunnen houden gen muziek etc blijven voor de kijker meestal met de rol die de media spelen in zijn leven met verborgen de manier waarop er gebruik van wordt gemaakt en eventueel van zou kunnen worden gemaakt en ook in het onderwijs beginnen mensen zich af te met de plaats die de media binnen de samenle vragen of er niet meer aandacht zou moeten wor ving innemen verder is het de bedoeling aldus den besteed aan dit massamedium en aan de mas het raamleerplan dat leerlingen de gebruiksmoge samedia in hun totaliteit men begint te beseffen lijkheden van televisie onderzoeken doordat ze 3 zelf met video leren omgaan of geluids diaseries en is ze niet in staat tot zelfstandige meningsvor leren maken ming wanneer vakkenintegratie op scholen wat verder de aanhangers toetsen deze theorie niet ze be is doorgevoerd kan een leraar audio visuele vor schouwen hem als een fundament waarop ze ook ming in samenwerking met andere vakken pro de massacommunicatie beoordelen typerend is jecten gaan begeleiden in het deelraamplan wor ook dat ze zich wel zorgen maken over de uitwer den ook voorbeelden genoemd van een dergelijke king van de media maar geen belangstelling heb thematische aanpak ben voor de structuur en de werkwijze van die een bezwaar van het invoeren van het vak audio media visuele vorming binnen het huidige in vakonder aanvankelijk leek de theorie wel te kloppen delen opgesplitste onderwijs lijkt mij dat je er want de media zijn inderdaad massaal gebruikt op school gewoon een vak bij krijgt waardoor de om het oordeel van een bevolking te manipule leraar moedertaal of maatschappijleer zich niet ren in de eerste wereldoorlog dienden pers en meer bezig zal gaan houden met de vraag welke radio om de publieke opinie te beinvloeden en plaats media opvoeding binnen hun vak zou kun naar de goede kant te leiden zowel de geallieer nen innemen den als de duitsers manipuleerden berichten een voordeel is natuurlijk dat er binnen een films en foto s om vaak onware gruwelverhalen school mensen aangetrokken kunnen worden die over de vijand te verspreiden waarmee ze de haat technisch en onderwijskundig geschoold zijn om en de vechtlust van de eigen bevolking aanwak leerlingen te begeleiden bij het bedienen en ge kerden bruiken van apparatuur een ander voorbeeld waarmee vaak het effect van de massamedia wordt aangetoond is het radio vanuit verschillende invalshoeken is er gedacht programma dat orson welles in 1939 in amerika over de rol die de massamedia binnen het onder uitzond en dat een golf van paniek teweeg wijs zouden moeten vervullen deze invalshoeken bracht miljoenen amerikanen hoorden bloed hebben voor een deel te maken met de invloed stollende berichten op de radio over langarmige die men aan de media toeschrijft wezens die zich met gifgas en andere wapens ik zal in dit artikel eerst de geschiedenis van het meester wilden maken van de aardse beschaving onderzoek naar de media beschrijven en dit ver honderden mensen vluchtten de heuvels in ande volgens proberen te koppelen aan de manieren ren gaven zich over aan de drank of aan gebed waarop er in het onderwijs mee gewerkt wordt en welles had zijn radiodramatisering van war of the gewerkt zou kunnen worden wor ds van h g wells de vorm van een nieuws uitzending gegeven d e m e d ia a ls i nject i enaal d maar hoewel men in dit geval het effect van het programma kon constateren had men niet ver een tijd lang hebben vele mensen aangenomen klaard waarom en waardoor juist dit programma dat de media een enorme manipulerende invloed dat effect had gehad hadden ze zouden de mensen meningen opdrin gen ze vergeleken de media met injectienaalden de m e d ia besten d ige n opvatti n ge n die het publiek inspoten met denkbeelden en in zichten van de programmamakers het empirische onderzoek naar de invloed van de die opvatting stoelt op een kijk op de massa die massamedia is pas goed op gang gekomen aan het door ortega y gasset al in 1930 in opstand der eind van de jaren dertig met name in de verenig horden onder woorden gebracht werd dat boek de staten het was vooral gericht op deze vraag is een tijd heel populair geweest onder mensen kunnen de massamedia meningen houdingen en die zich niet tot de massa rekenden ortega ver gedrag van mensen veranderen de belangstelling klaart de opkomst van de massacultuur als gold vooral veranderingen op korte termijn dat volgt de geestdodende routine arbeid die men is niet verwonderlijk want het onderzoek werd sen moeten verrichten stompt hen af en doet de vooral door de media industrie zelf gedaan die behoefte groeien aan ready made entertainment had behoefte aan harde gegevens voor het marke in deze opvatting kan de massa met behulp van tingbeleid de studies hadden dus vaak een opzet de media alle kanten op gemanipuleerd worden als welke psychologische en sociale drempel s 4 moet je overwinnen om mensen een produkt te de massamaatschappij als een geheel van geiso laten kopen of een politiek standpunt te laten leerde anonieme individuen die uit hun traditio aanvaarden nele kaders gezin buurt kerk gestoten zijn en ondanks hun beperktheid hebben deze onderzoe daardoor overgeleverd aan de invloed van de kingen wel aangetoond dat de invloed van de massamedia bleek niet te bestaan de sociale massamedia op de publieke opinie lang niet zo groepen waarin mensen persoonlijk en direct groot was als men dacht een van de oudste met elkaar omgaan bleken nauwelijks aan bete onderzoeken toonde aan dat de invloed van de kenis te hebben ingeboet gezin vriendenkring massamedia veel kleiner was dan die van persoon buurt collega s en andere sociale kaders spelen lijk contact tussen mensen onderling het is het ook nu nog een belangrijke rol bij het doorgeven nog steeds klassieke onderzoek van lazersfield van informatie en het beinvloeden van meningen e a die in de amerikaanse presidentsverkiezingen en gedrag van 1940 onderzochten welke invloed verkie klapper heeft in 1960 in the effects of mass zingspropaganda op het stemgedrag heeft communication het onderzoek dat sindsdien i s open studio videowerkgroep zoufkeetsgrach i 1 14 1 013 lc a msterdam tel 020 243720 24370 4 de stichting open studio bestaat sinds 1973 en i s onderwijs van amsterdam zal open studio in sep ontstaan uit een in 1972 opgerichte aud iov i suele tember van d i t jaar starten met een cursus voor werkgroep die z ich ten doel stelde aud iovisuele leerkrachten i n het bas i sonderw ijs doel van deze m i ddelen bereikbaar te maken voor g r oepen en or cursus is het leren gebruiken van de video in het ba gan i sat i es d i e met communicat i eve i nformatieve sisonderwijs als onderzoeks en of express i emiddel en educatieve projecten bez i g zijn men werkt voor b ij onderwijsprojecten op de c rsus kan door 15 al met groepen en organ i saties in het welz i jnswerk men sen wo r den i ngeschreven de cursus wordt i n het onderwijs de kunst en de kunstzinn ige vor pr i nc i pe s avonds gegeven en bestr i jkt een period e ming in deze werkvelden wordt in toenemende van t i en weken mate gebruik gemaakt van de mogelijkheden om in tweede instant i e w i l open studio met een aantal met v ideo i nformat i e over te dragen leerkrachten een project met leerlingen op hun assistent i e wordt gegeven op de volgende man i e school doen waarbij het kritisch televis ie kijken ren uitgangspunt zal z i jn door curs i sten onderw i jzers open studio maakt eigen produkties altijd in of leerl i ngen zelf een v ideoprogramma te laten ma samenwerk ing met betrokken groeperingen zo ken wordt de aandacht op een natuurlijke man ie r als belangengroepen en act i egroepen geve s tigd op de informat i ewaarde van de grote te open studio geeft cursussen en workshops aan levisie dit kan bijvoorbeeld door een groep cursis anderen die zelf met v ideo w i llen werken ten in twee groepen te splitsen en ze de opdracht t e open studio verhuurt apparatuur tegen niet geven om op basis van een fict ief of werkel i jk be commerciele prijzen staand conflict beide een tegenovergestelde mening te profileren een voorbeeld van een produktie de be gele i ding van open stud i o gesch i edt op basis kernenergie wat weet jij daar nou van van het uurloon voor gastdocenten crm norm e en informati e p r og ra mm a gemaa kt i n sam e n we r f 37 25 per uur waarbij nog de huur voor de appa king met het landelijk energie kommittee be ratuur komt s tem d v oo r werke nde jongere n e n leerli ngen uit het vo o rtgeze t ond er wi js een jonge n e n ee n m eisj e o pen stud io ver hu urt oo k app ara tu u r d it kan va trekken door n ederland langs verschillende mensen r i eren v a n een een v oudi g e p or t a bl e o p name set t ot d ie te g en kerne ne r g ie z ijn in ges pre kk en k omen sem i p ro f essionele m on t age a ppara t uu r e e n een allerlei facetten en gevaren van kernenergie aan de voudige p ortab le o pn am e set van akai k omt bij orde zowel wat milieu als de democratie betreft voorbeeld op f 141 60 per dag inclusief b tw er is afs p eela pp ara tuur v a n al l erlei m er k e n zoal s p hili p s in het verleden heeft open studio vaak op ad en sony hoc basis cursussen gegeven aan onderwijzers be open studio verstrekt graag informatie aan mensen zoekers en kader van culturele centra op de mees die m eer w i l len w e t e n j e ku nt e r ook ee n s gaa n te aanvragen kan echter niet ingegaan worden door kijken maar dan is het wel aan te bevelen eerst een gebrek aan geld afspraak te maken met een toegezegde subsid i e van de wethouder van 5 verricht samengevat hij concludeert dat de methode te maken krijgt er eerst wat meer over massamedia de bestaande opvattingen eerder ver wil weten voordat hij er gebruik van maakt dit sterken dan dat ze ze veranderen dat komt door soort beinvloeding die vooral met bedrijfsbeslis dat het publiek kan kiezen wat het wil horen singen te maken heeft kan je moeilijk vergelijken zien lezen informatie die strijdig is met al ge met de beinvloeding in de alledaagse massacom vormde opvattingen zal men over het algemeen municatie vermijden komt men er toch mee in aanraking troldahl en van dam hebben het tweetrapsmo dan zal men er negatief op reageren de informa del bestreden zij gingen na hoe de gedachtenwis tie onbetrouwbaar noemen seling verliep over een aantal onderwerpen die mensen aanvaarden dus niet klakkeloos wat de kort tevoren in het nieuws waren er was niet zo media aan informatie brengen ze zullen dat zeer sprake van leiders en volgelingen mensen steeds toetsen aan wat ze al weten en aan de me met dezelfde sociale achtergrond en belangstel ning van anderen uit hun omgeving ling wisselden meningen uit anderen hebben die ook kan de informatie die men uit een program conclusie bevestigd ma haalt heel anders zijn dan wat de maker be doeld heeft zo is in een amerikaans onderzoek h et actieve pub l i e k naar a in the family gebleken dat lang niet ieder de satirische bedoeling van de maker begreep of het publiek kiest uit de hen aangeboden infor aanvaardde veel mensen identificeerden zich matie naar gelang eigen voorkeuren interessen en juist met archie bunker als het gezonde ver belangen stand de houding die mensen innemen tegenover de de maatschappelijke omstandigheden waarin media kwam centraal te staan als je in een be mensen opgroeien en de ervaringen die ze daarbij trekkelijk lang proces van ervaringen in je opvoe opdoen leveren de basis waarop ze handelen en ding en de omgang met anderen een houding nieuwe informatie tegemoet treden hebt verworven dan laat je die niet zo een twee drie veranderen door wat informatie die daar een com mu nicat i e a l s tweet ra psra ke t aanval op doet alleen bij betrekkelijk nieuwe onderwerpen kun de media hebben dus helemaal niet zo n grote in nen de massamedia rechtstreeks hun invloed uit vloed op de mening en het gedrag van mensen oefenen op de meningsvorming het onderzoek maar je kunt toch niet ontkennen dat er menin naar de invloed van de massamedia werd zoals gen worden doorgegeven hoe werkt dat dan al gezegd meestal verricht in opdracht van de de onderzoekers wisten dan wel dat persoonlijke media industrie zelf het was dus zeker niet waar communicatie een grote rol speelt maar hoe ver denvrij er kwam dan ook vrij veel kritiek op loopt die communicatie ze namen aan dat me men vroeg zich bijvoorbeeld af of de resultaten ningsvorming loopt van opinieleiders naar volge wel algemeen toepasbaar waren maar de grootste lingen het publiek bestond uit geinteresseerden kritiek gold de nadruk die was komen te liggen die de massamedia vooral gebruikten om aan in op het gedrag van mensen ten opzichte van de formatie te komen en ongeinteresseerden media men wilde weten hoe de media nou eigen de opinieleiders gaven de informatie en de in lijk binnen de maatschappij functioneerden zichten die ze verworven hadden door aan hun volgelingen in deze visie zijn opinieleiders een h oe geb ru i ke n m e n sen d e m e d ia soort notabelen mensen die op grond van hun positie aanzien genieten dit tweetrapsmodel van een aantal media sociologen ging zich ve rdie de communicatie verloopt dan als volgt van de pen in de bewe e gredenen die mensen hebben bij massamedia naar de hogere sociale statusgroepen het selecteren van programma s de vraag werd en vandaar naar de lagere sociale statusgroepen vooral hoe komt het dat mensen bepaalde opvat de theorie vond steun in onderzoekingen naar tingen etc hebben het gebruik van nieuwe landbouwmethoden of massamedia vormen onderdelen van ons vrije nieuwe medicijnen nu is het ook wel logisch dat tijdspakket mensen gebruiken ze over het alge een arts die een nieuw medicijn krijgt aangebo meen dan ook m eer voor ontspanning dan voor den of een boer die met een nieuwe landbouw het volgen van politieke of educatieve discussies 6 kijken naar amusementsserie s series zijn een belangrijk bestanddeel van het handelende personen welke functies be tv aanbod kennelijk bevredigen ze veel be roepen kom je waar tegen hoe verhouden de hoeftes van kijkers aan de hand van een afle personen zich welke typische rolpatronen zie vering van zo n serie zou je als volgt kunnen je werken g roepsstructuur is er een bepaalde groep 1 de leerlingen inventariseren hun eigen ver welke hoe is de samenhang hierarchie zijn wachtingen en interesses t a v amusements er rolconflicten binnen een persoon zijn series dat kan leiden tot het vaststellen van die spelbepalend wat gebeurt ermee leerdoelen zoals hoe werkelijk zijn die pro realiteit waar is het verhaal reeel waar gramma s waarom boeien ze aan welke be niet a musementsfilms roepen vaa k het idee hoeftes appelleren ze hoe wordt erin gemani van werkelijkheid op door actuele onderwer puleerd welke waarden en normen worden pen te laten doorsijpelen welke hoe worden onbewust weergegeven ze behandeld besproken afgedaan in welk 2 hoe gerichter de analyse van een aflevering verband staan ze met het onderhoudende verloopt hoe minder kans op rommelige dis deel cussies en op een emotioneel meegesleept wor d a angezien niet elk groepje een eigen speel den door het verhaal vandaar de volgende set zal hebben om de observatie opdracht groepswerkwijze uit te voeren kan je het programma per a gezamenlijk het programma bekijken fragment klassikaal vertonen gevolgd door b klassikaal de eerste indruk bespreken een of twee herhalingen na die vertoning c kleine groepen bespreken elk een eigen ob bespreekt elk groepje zijn bevindingen servatieopdrach t overeen komstig de observatie opdracht de opdrachten komen voort uit de geinventa 3 elke groep doet verslag van zijn bevindin riseerde verwachtingen en de daaruit afgeleide gen het is van belang da t die op sheets of doelen 1 nader bepaald door de inhoud van flappen staan zo dat er een waarneembaar het programma zelf 2a en b je kan putten overzicht k omt a lle gege vens samen moeten uit de volgende itemlijst leiden tot een overzicht van de analyse waar welke amusements en attractie effecten uit je de ideologie de waarden en normen en zitten er in de film dat zijn emotionele effec de manipulatie kan afleiden ten positief medelijden vreugde negatief 4 toetsing aan de leerdoelen uit 1 wraak vergelding waar gaat het amusement ten koste van de realiteit h s was een van de eerste uitgangspunten h ierbij af door de massamedia alleen te gebruiken om zette men een beweegreden voor het zoeken naar daar u it weg te vl u chten o m wat o pw inding in ontspa nnin g n ogal ce nt raal v a nu i t onvre d e m et h et leven te b rengen o m dagelijkse zorgen te het dagelijks werk of de woonsituatie vluchten vergeten enzovoort mensen weg in een droomwereld zo deed herzog al in 1 944 een onderzoek naar de beteke belangrijk aan dit onderzoek was dat de plaats nis van hoorspelseries voor huisvrouwen zij ble die de media innemen niet langer werd losge ke n v o oral te l uis tere n o m hun eigen zorgen te maakt van het gebruik dat de mensen ervan kunnen vergeten door zich te vereenzelvigen met maken bovendien werd duidelijk dat je het ge een aangenamer en opwindender leven bruik dat mensen van massamedia maken niet de z e b eh oefte o m te ontsnap p e n a a n d agelij kse los kunt maken van de maatschappelijke omstan s p an n i n ge n e n teleu rstell ing e n is door een aa ntal digheden waarin ze verkeren de meeste informa so c iologe n v er v ree md ing gen oe m d m e n k oes tie en educatie die de massamedia brengen t er t g e vo ele n s va n te l eurstelli n g e n m ach teloos veronderstelt al een zekere betrokkenheid veel h ei d t ege n o ver d e m aa t sc h a pp ij en reageert deze mensen hebben die niet omdat ze slecht zijn op geleid en omdat hun arbeidsomstandigheden publi ak ti e slecht zijn ze voelen zich niet bij de maatschap p a wusielaan 80 santpoort pij betrokken omdat deze hen weinig te bieden tel 023 379809 heeft want wat moet je met politiek als een poli tieke opmerking op je werk je je baan kan kos publi aktie i s een project dat ontstaan is vanuit school en wereld in santpoort deze st i cht i ng is al ten wat moet je met informatie die nauwelijks vanaf de ja ren zestig bez i g met het stimuleren van rekening houdt met jouw belangen en bovendien mond i ale vorming in het onderw ijs hierbij r i chten een jargon gebruikt waar je geen weet van hebt zij z i ch vooral op het ondersteunen en verbreden zij zullen dan ook geen andere informatie gaan van de derde wereldbeweg i ng in nederland raadplegen dan hen door de televisie geboden voor dit doel is natuurlijk veel informat i emateriaal nodig vee l groepen d i e zich met de derde wereld wordt en gebruiken de televisie in de eerste plaats problemen bezighouden hebben we i n i g mogel ijk als ontspanning heden om goedkoop informatiemateriaal te maken mensen die door hun opleiding en maatschappe daarom i s i n 1978 publ i akt i e opgezet het pro lijke positie meer te verwachten hebben van de ject b i edt d e volge nde mogel i jkheden huidige samenleving brengen dit ook tot uiting er i s een drukker i jtje opgericht me t twee offset perse n in hun media gebruik naast radio en televisie er bestaat e en diapool met dia s over onder raadplegen ze kranten om te weten hoe het in de meer s ri lanka ind i a afrika columb i a sur i wereld toegaat en naarmate ze meer bij de be name enkele eu r opese landen en nederland sluitvorming betrokken zijn doen ze dat meer er z i jn beperkte mogel ijkheden voor het werken met v i d e o en fil m op verzoek geeft men ook begele i d i ng aan groe moet nu de conclusie zijn dat het uitsluitend de pen maatschappelijke omstandighede n zijn waarin het wanneer men contact opneemt met publ i aktie publiek verkeert die maken dat de ene groep be wordt eers t een afspraak g e maakt voor e e n gesprek ter geinformeerd wordt dan de andere waar i n onderzocht wordt wat een groep precies wil en hoe zij hun plannen vorm w i llen ge ven de d it is maar ten dele waar de manier waarop de groep neemt echter zelf het besluit of ze m e t of m edia functioneren de manier waarop informa zonde r de hulp van publ i akt i e verder w i l gaa n pu tie overdracht plaa ts vindt werkt hieraan mee bli akt i e werkt samen met organisat i es als het me men kan zich afvragen wat de media de mensen d iahuis in haa rlem evans productions en het pro ject spaarnberg apart kan nog genoemd worden eigenlijk te bieden hebben en in hoeverre hun or de st i cht i ng studio 3 doeldijk 22 montfoort d i e ganisatie structuu r een i n vloed heeft o p de keuze over een aud i ovisueel servicecent r um besch i kt ten voor bepaalde p rogram m a s behoeve van groepen die zich bez i ghouden met d e derde wereld we l ke rol sp elen d e med ia een aantal sociologen ging zich afvragen welke de media op vorm en inhoud van de program rol de media in de maatschappij vervullen deze ma s benadering kwam vooral uit duitsland en wordt vergelijk bijvoorbeeld de publiekrechtelijke orga daar wel omschreven als de ideologie kritische be nisatie van de nederlandse televisie met die in nadering amerika daar is bijna alle televisie louter com de berichten die worden uitgezonden zijn open mercieel hier gaat men er nog steeds vanuit dat baar en voor ieder toegankelijk maar de keuzes er een binding is tussen zuil en publieksgroep en die daaraan vooraf gaan zijn dat niet televisie dat de televisie er niet op uit is om winst te ma heet een communicatiemiddel maar hoe verloopt ken maar al een aantal jaren wordt de band met die communicatie eigenlijk er is eenrichtingsver de publieksgroep losser en tros en veronica heb keer er is een zender en er zijn veel ontvangers ben die ook nauwelijks meer de ontvangers kunnen terugschreeuwen wat ze in plaats van rekening te houden met de wensen willen dat helpt niks en belangen van een bepaalde publieksgroep welke normen waarden en houdingen propageert houden de zuilen tegenwoordig vooral rekening de televisie en welke keurt hij af is de televisie met de kijkcijfers dit vindt men niet alleen bij wel zo pluriform als sommige mensen denken tros en veronica terug maar ook bij omroepen geeft de televisie de mensen wel waar ze recht op die nog wel de pretentie hebben een bepaalde hebben welke invloed heeft de organisatie van groep te vertegenwoordigen zoals de vara 8 deze jacht op kijkcijfers heeft ook invloed op het haal een verwijzing naar maatschappelijke achter programma aanbod zo behoort de periode gronden nodig maakt gaat men uit van wat alge tussen 20 00 en 22 00 uur vanwege het huidige meen aanvaard is de personen laten zich meestal kijkpatroon tot de meest bekeken zendtijd om leiden door algemeen menselijke drijfveren als dat de omroeporganisaties in die druk bekeken liefde haat jaloezie moed het maatschappelijke zenduren geen enkel risico willen lopen vullen ze systeem is een onveranderlijk gegeven omdat de die vooral met amusement in allerlei schakerin mens zich altijd weer laat leiden door eeuwige gen na het nieuws volgen om 20 20 uur bijna al drijfveren politieke conflicten worden herleid leen kwisprogramma s series of amusements tot persoonlijke tegenstellingen tussen goede shows de grote omroepen hebben hun informa namelijk naar algemeen aanvaarde normen le tieve sector teruggedrongen tot ongeveer vijftien vend en slechte personen a twintig procent van hun hele programma pas ook in het informatieve aanbod werkt de markt laat op de avond komen programmatypen als do strategie door de partijgebonden informatievoor cumentaires actualiteitenrubrieken of kunstpro ziening wordt meer en meer terzijde geschoven gramma s aan bod de ideologische verschillen tussen de omroepen verdwijnen achter de fa ade van de snelle be zonder risic o schrijvende journalistiek de afstandelijke bena dering van de actualiteit suggereert dat de infor er is maar een beperkt aantal categorieen dat matie op het tv scherm overeenkomt met de wer past in een risicoloze programmering ze moe kelijkheid het daaraan voorafgaande selectiepro ten vrijwel geen kijker tegen zich innemen en ces blijft de kijker vakkundig verborgen niet ieder moet er iets van zijn gading in kunnen vin voor niets staat de televisie bekend als het me den dium dat het geloofwaardigst overkomt kwisprogramma s bijvoorbeeld lenen zich daar uitstekend toe de kijker krijgt mogelijkheden d e ideologie kritische benadering d ie ik hier ge om zich met het gebeuren te vereenzelvigen bij schetst heb probeert dus de inhoud van de ge voorbeeld door de keus van de kandidaten men sen zoals iedereen de kwis haalt de privesfeer van het gezin uitdrukkelijk naar voren door in de overige ons bekende video groepen in nederlan d hoofdrol echtparen vader en zoon of moeder en meatball werkgroep video dochter te kiezen en ze te laten vertellen over noordeinde 1 4 0 a b hun gezin hun woonplaats hun werk de kwis 2514 gp den haa g master is de belangrijkste autoriteit hij stelt de tel 070 652626 651880 vragen en bepaalt de spelregels wie iets wil berei ken moet zich aanpassen aldus de kwis aldus de video centrum utrecht krugerstraat 5 maatschappij de prestatie van de kandidaten is 3531 al utrech t meestal niet van belang het gaat om de span tel 030 940871 513492 ning om het feit dat er een winnaar uit de bus zal komen deze uitverkorene ontvangt voor het kijkhuis haarlem beeksteeg 27 oog van het publiek gulle gaven de aantrekke postbus 5199 lijkheid daarvan is vooral dat ze net buiten het 2000 cd haarle m bereik van gewone mensen liggen een leren tel 023 321960 326133 bankstel of een dure filmcamera in zekere zin kan de kwis zo het gebrek aan stijgingskansen van video centrum van de rotterdamse kunstst i cht i ng kipstraat 29 a mensen compenseren de kwis bewijst dat vrij 3011 rs rotterdam blijvend amusement een ideologische functie kan tel 010 12356 8 hebben zoals de reproduktie van een levenshou ding die gericht is op individuele stijging en con i m studio informatie minderheden coloradodreef 2 2 sumptie postbus 9030 voor de commerciele series geldt hetzelfde de 3506 ga utrecht serie beperkt zich tot thema s die iedere toe tel 030 618884 schouwer aanvaardbaar vindt voorzover het ver 9 toonde produkten in verband te brengen met de wie een schoolopleiding niet automatisch bete manier waarop de media functioneren dat kan kent dat ze een positie in de maatschappij krij bijvoorbeeld door de werkelijkheid die de televi gen de leraren die niet verbitterd afhaakten om sie toont zowel in fictie als in non fictie te ver dat ze de kloof niet wisten te overbruggen stel gelijken met andere bronnen boeken ooggetui den zich de vraag of de school alleen moet oplei gen enz en door je vervolgens af te vragen van den voor later of zich ook bezig moet houden uit welk standpunt of belang die keus uit de wer met de problemen waar de leerlingen direct mee kelijkheid is gemaakt tenslotte kan je nagaan zitten zolang de school stelselmatig de emotio hoe dat standpunt of belang in het produkt is nele ontwikkeling van de leerlingen ontkent en verwerkt het is niet zozeer de bedoeling dat aan hun culturele uitingen probeert uit te bannen een produktie te laten zien maar wel om zo n zullen de motivatieproblemen van de leerlingen produktie exemplarisch te maken voor de manier alleen maar toenemen waarop het omroepbedrijf georganiseerd is een aantal leraren probeert de motivatieproble men van leerlingen op te lossen door de vrijetijds t erug naar h et on d erwij s besteding van hun leerlingen in hun lessen te be trekken ze gaan er daarbij vaak ten onrechte media als hulpmidde l vanuit dat het behandelen van materiaal van de vanaf de jaren zestig is de vraag gesteld hoe de massamedia vanzelf de belangstelling voor de massamedia een rol kunnen vervullen binnen het officiele leerstof vergroot ze gebruiken de onderwijs massamedia dan om de pil van het schoolpro in het begin ging het vooral om het gebruik van gramma te vergulden of zoals een lerares audio visuele middelen als ondersteuning van het moedertaal het zei de eerste stap is de aandacht gesproken woord als illustratiemateriaal bij les van de kinderen te trekken met iets waarover ze sen en zelfs werd er geexperimenteerd met leer al wat weten als ze alleen op de hoogte zijn van machines die de leraar zouden kunnen vervangen films en popplaten moet ik dus mijn vak wel ver met name door dat laatste stonden veel leraren kopen via hun belangstelling voor deze media sceptisch of angstig tegenover zo n gebruik van murduck en phelps pag 80 de media niemand voelt zich graag overbodig er maar veel leraren ontdekten dat de romans van kwam aandacht voor de sociale band tussen le perry rhodan die de leerlingen onder de bank raar en leerlingen en voor de onmisbaarheid van verslonden eenmaal geintroduceerd als officiele feedback leerstof het motivatieprobleem helemaal niet op je kunt daar tegenover stellen dat je in een hoog losten dat leerlingen zich daar zelfs tegen verzet geindustrialiseerde samenleving het bestaan van ten met een beroep op de waarde van de school technische hulpmiddelen niet kunt ontkennen en hier leren we toch niks van geef ons maar gram dat het onderwijs die dan ook zou moeten ge matica bruiken helaas loopt het onderwijs nog steeds achter en ontbreken op scholen zelfs elementaire opvoeding tot kritische consumen t hulpmiddelen als diaprojectoren en overheadpro een andere reden waarom leraren massamedia in jectoren om van een videorecorder maar te zwij hun onderwijs willen gebruiken berust op de in gen intussen levert de leermiddelenindustrie on jectienaaldvisie ze willen hun leerlingen weer derwijsleerpakketten met a v middelen en geeft baar maken tegen de manipulatieve kracht van de het open radio en televisienet speciale onderwijs media daartegen stellen zij waarden als de ont cursussen die de scholen kunnen overnemen plooiing van het individu zijn sociale ontwikke ling en zijn cultureel maatschappelijke bewust media als oplossing van het motivatieprobleem wording veel leraren kampen met het motivatieprobleem ze behandelen bijvoorbeeld stripverhalen in de veel leerlingen kijken s avonds liever naar de tele klas om de leerlingen te laten inzien dat de waar visie dan dat ze huiswerk maken de kloof tussen den en normen die daarin een rol spelen slecht de leerstof van de school en de ervaringen van de zijn ze hopen dat de leerlingen op de lange duur leerlingen werd zichtbaarder naarmate er meer zo hermans en maarten t hart zullen waarderen groepen binnen het onderwijs terechtkwamen wie zo opvoedt tot kritisch consument gaat er voor wie de school niet vanzelf spreekt of voor meestal vanuit dat er goede en slechte program 10 ma s boeken teksten zijn en dat je mensen werkt met een abstract model van kennisverwer kunt leren de goede te waarderen en de slechte te ving waarbij geen aandacht wordt besteed aan de verwerpen zulke leraren besteden veel aandacht manier waarop kennis functioneert mensen zijn aan de beeldtaal ze leren bijvoorbeeld dat de geen autonome en vrije individuen maar maken informatie die de leerlingen via de media krijgen deel uit van sociale groepen waarbinnen ze erva niet de werkelijkheid weerspiegelt maar dat de ringen opdoen en uitwisselen en zich op grond programmamakers daar een keus uit maken om daarvan een beeld van de wereld vormen dat aan te tonen wijzen ze op het gebruik van be toegespitst op de media kan men zeggen dat de paalde camera instellingen het verband tussen ge berichten die worden uitgezonden weliswaar luid en beeld de effecten die montage kunnen openbaar zijn dat wil zeggen voor iedereen toe hebben enz gankelijk maar dat de wijze waarop de bericht zo kun je bijvoorbeeld twee nieuwsrubrieken geving tot stand komt dat niet is over hetzelfde onderwerp vergelijken of je laat binnen het duitse moedertaalonderwijs heeft een leerlingen uit aangeboden materiaal een diaserie aantal mensen vorm proberen te geven aan deze samenstellen tenslotte kun je leerlingen zelf een benadering onder meer het projekt deutsch diaserie film of videoreportage laten maken unterricht is daar een resultaat van dit intussen waarbij ze al doende leren dat beelden evenals omvangrijke project van meer dan tien delen taal communicatiemiddelen zijn waarmee je een neemt de massamedia als uitgangspunt voor de visie op de werkelijkheid geeft lessen moedertaal men probeert de leerlingen de stichting audiovisuele vorming sa v in zich bewust te laten worden van het feit dat de amsterdam richt zich op deze aanpak media binnen de sociale verhoudingen belangen een bezwaar tegen deze aanpak is dat hij erg ge vertegenwoordigen die zich in de produkten richt is op de vorm vaak vergeet men zich af te doorzetten is de commercieel georganiseerde vragen waarom mensen toch zo graag naar be televisie er direct op uit haar produkten te ver paalde programma s kijken ook al zijn ze tech kopen we vermeldden al eerder dat ook binnen nisch slecht bovendien gaat deze opvatting van de in nederland bestaande verhoudingen de om media opvoeding uit van de gedachte dat wan roepen in de eerste plaats rekening moeten hou neer mensen in staat zijn te doorzien welke stra den met de kijkcijfers tegieen er gebruikt worden om hen te beinvloe mensen worden niet alleen gemanipuleerd door den zij hiertegenover een autonoom bewustzijn allerlei retorische en technische strategieen maar kunnen ontwikkelen hierin sluit media pedago hen worden middels amusement en informatie giek aan bij een opvatting van taalonderwijs modellen geleverd bijvoorbeeld ten aanzien van waarbij men de vorm van een betoog of een ge sociaal wenselijk en sociaal onwenselijk gedrag schrift tot onderwerp van reflectie maakt als het de beinvloeding van de media vindt niet zozeer ware losgekoppeld van de inhoud de manier plaats via losse produkties maar door de manier waarop in de meeste taalmethoden met teksten waarop de media in hun totaliteit functioneren wordt omgesprongen sluit hier uitstekend bij men spreekt binnen deze richting dan ook wel aan over media als onderdeel van een bewustzijns de ideologie kritische benadering in het onder wijs audiovisuele vorming de ideologie kritische benadering probeert de in houd van de door de televisie getoonde produk de st i chting aud i ovisuele vorm i ng sav voor ten in verband te brengen met de manier waarop heen het inst i tuut film en jeugd houdt z i ch bez i g de media maatschappelijk functioneren men pro met activite i ten d i e z ijn gericht op de ontwikkel i ng van inzicht i n de audiov isuele media als commun i beerde in kritiek op het heersende moedertaal catiemiddel en parellel daaraan het leren gebru i ken onderwijs een communicatiemodel te ontwikke van fotograf ie film en video als express i em i ddel len waarbij werd uitgegaan van het conflictmo in een folder geeft de sav een overz icht van doel del binnen de samenleving bestaan belangente stellingen publ i kat ies en activiteiten waaronder p r ojecten voor het voortgezet onderwijs genstellingen die doorwerken in de maatschappe het adres i s o z voorburgwal 129 1012 ep am lijke instellingen in het onderwijs worden deze sterd a m te l 020 258322 tegenstellingen meestal verdoezeld er wordt ge 11 industrie die inspeelt op verlangens en wensen resses en belangen serieus moeten nemen hij zal van haar publiek en die tegelijkertijd kanaliseert daarvoor de verhouding tussen de dagelijkse wer door maatschappelijke tegenstellingen bijvoor kelijkheid zoals zijn leerlingen die ervaren en de beeld tussen arm en rijk terug te brengen tot per wijze waarop bijvoorbeeld tv programma s daar soonlijke tegenstellingen op inspelen moeten onderzoeken vandaaruit zou hij zijn onderwijs zo moeten kunnen inrich naar een maatschappij kritische benadering ten dat het de belangen en interesses van de leer media opvoeding schiet tekort als ze zich ertoe lingen behartigt in plaats van hen te vervreemden beperkt vast te stellen hoe heersende belangen van de school vorm krijgen binnen de media kritiek van som de leraar zal daarbij ook van zijn leerlingen moe mige mensen op de ideologie kritische benadering ten kunnen leren voorzover deze beter op de is dat je via een omweg toch de injectienaald hoogte zijn van de aard en inhoud van media pro theorie weer in huis haalt dukten die in hun leven een rol spelen ten aanzien van de invloed die de media op men bovenstaande klinkt waarschijnlijk nogal uto sen hebben heb ik al gezegd dat deze niet recht pisch maar misschien kan onderstaand citaat streeks verloopt mensen kiezen uit de hen aange enigszins illustreren wat murdock en phelps be boden informatie op grond van hun levenserva doelen ringen hun verwachtingen en de oordelen die ze het is niet zo dat de leraar moet proberen krit i ekloos zich al gevormd hebben in het socialisatieproces alles te accepteren dat tot de wereldbeschouwing van de dat verloopt slechts ten dele individueel verschil tiener behoort dit zou in ieder geval tot ze lfvernieti lend mensen maken deel uit van sociale groepen ging leiden maar hij moet voldoende respect hebben zo kiezen ook jongeren hun media uit op grond voor de kinderen en genoeg vertrouwen in zijn eigen oordeel om datgene wat daarin van waarde is te herken van hun milieu hun schoolbetrokkenheid hun nen alleen wanneer een dialoog met deze benader i ng verwachtingen ten aanzien van hun latere beroep wordt opgezet kan de leraar hopen dat hij datgene wat etc illustratief hiervoor is het onderzoek dat hij in zijn eigen culturele leven waardeert i n verband murdock en phelps gedaan hebben naar de relatie kan brengen met de behoeften en interessen van de jon geren tussen milieu schoolbetrokkenheid en gebruik dat jongeren van de massamedia maken dit proces is daarom wederkerig waarbij de leraar de zij pleiten voor een media opvoeding waarin leer leerlingen aanmoedigt z i jn geestdrift op verschillende ge lingen worden aangespoord om kritisch consu b ieden te delen en hun op zijn beurt vraagt hun e i gen ment te worden door hen inzicht te geven in de voorkeur en afkeer met hem te delen hierbij stellen be i de partijen zich open voor n i euwe e rv aringen en onder manier waarop de massamedia functioneren ze zoeken zij gezamenlijk hun react i es hierop leren hun eigen belangen uit te drukken via de media doordat ze zelf produkties maken het het introduceren van meer massamed i amateriaal i n de gaat er niet zozeer om wat de massamedia doen lessen zal zonder meer niet helpen de kloof te dichten tussen de school en de omgeving of het aantal van de met de jeugd maar wat de jeugd doet met de me school ve rv reemde leerlingen te verminderen tenzij als dia vinden ze een onderdeel van een algemene herwaardering van daarbij heeft het weinig zin alleen te waarschu assumpties en structuren het voorbeeld gegeven door wen tegen het feit dat bijvoorbeeld toppop een twee van de scholen uit onze steekproef illustreert d i t commercieel programma is maar zal de leraar dockstreet en m iddleton z i jn allebei binnenstads secondary s chools in beide scholen bleken de leraren moeten proberen te begrijpen waarom bepaalde nogal dikwijls mediamateriaal i n hun lessen op te ne groepen leerlingen zich speciaal tot dit soort pro men maar op een heel versch i llende manier op de gramma s aangetrokken voelen en waarom ande dockstreet school was het gebruik van mediamateriaal re leerlingen liever naar underground muziek b i j de lesseneen deel van een algehele strateg ie d i e luisteren de geringe schoolbetrokkenheid van trachtte een relatie op te bouwen tussen het leven op de school en dat in de omgeving en zo de kloof tussen d i e veel leerlingen wijten ze onder meer aan de kloof twee te verkleinen met het oog hierop heeft men een die er ligt tussen de ervaringen die leerlingen bui meer flexibel leerplan i ngevoerd waarbij de nadruk ten de school opdoen en de kennis die hen daar wordt gelegd op onderw i js in teamverband en projecten binnen wordt aangeboden de leraar zou moeten in de buurt van de school deze situatie vertoont een scherp contrast met die op de school i n middleton waar proberen de via de massamedia getoonde werke een strak different i atie systeem heerst en schoolunifor lijkheid in verband te brengen met de werkelijk men verplicht zijn in feite werd een lid van ons onder heid zoals zijn leerlingen die ervaren en hun inte zoeksteam gevraagd geen gekleurde broek te dragen om 12 dat dit een slecht voorbeeld voor de k i nderen was de tv en videocursussen ze organisatorische st r akheid w e ersp i egelt z i ch in de be nader i ng tot het lesgeven waarb ij het conventionele het verscheidene vol kshogescholen organiseren cursus in hokjes indelen van de vakken en de voo rrang van sen op het gebied van televisie en verwante media kr i jt en praat methodes beklemtoond worden massa hie r volgen de adressen van de volkshogescholen mediamateriaal werd bij de lessen b i jna volkomen nega die jaa rlijks een of meer van zulke cursussen geven t i ef behandeld i n een poging de leerlingen in te enten tegen de ergste gevolgen van een te grote blootstelling diependaal aan mediaprodukten diependaalseweg 8 onze bevindingen doen vermoeden dat deze twee bena 7475 sw markelo deringen verschillende resultaten opleveren dat leerlin tel 05480 202 0 gen op deze scholen in hun gevoelens t o v hun school versch i llen en gebaseerd op het bewijsmater i aal dat wij eerheek in onze studie verzameld hebben zouden wij willen plei prof weberlaan 1 ten voor uitbreid i ng van de strategie die men op de postbus 2 3 school in dockstreet heeft aangenomen uite i ndel ijk 6960 aa eerheek gaat het n i et om de vorm of zelfs om de inhoud m aar tel 08338 902 1 om de kwaliteit var de relaties tussen leraren en leerlin gen en de assumpties waarop deze relati es berusten en bergen bovenal om het karakter van de maatschappij waartoe eeuwigelaan 1 w i j willen behoren modern onderwijs dat z i jn naam postbus 94 waardig is moet onderwijs zijn dat tegen ve rv reemd i ng 1860 ab b er gen gericht is t e l 02208 454 1 stichting lodew ijk de raet liedtsstraat 27 29 b 1030 brusse l tel 09 322241883 3 note n deze lijst is n i et uitputtend de meeste volkshoge enkele van deze taalmethoden worden verderop in scholen organiseren ook cursussen op ve rzoek al dit nummer besproken gemene inl i chti ngen over het volkshogeschoolwerk deelraamplan audio v i suele vorming avo vwo bij het secretariaat van de vereniging voor volksho uitgave van het m i nisterie van onderwijs en weten geschoolwerk utrechtseweg 15 postbus 314 schappen 1977 3800 ah ame rsfoort tel 033 17444 bardoel bierhoff manscho t vasterman marges in de media 1975 aan dit boek is met name de infor mat ie over de ideologi e kritische benadering ont leend murdock phelps jeugd en massamedia leiden 1976 idem overige gebruikte bronnen manschot media macht en mensen n i euwspoortreeks amste r dam 197 4 informatie cahiers over massacommun icatie weten ln fom edia schappelijke uitgeverij amsterdam 197 0 didaktik der massenkommunikation 3 dln hrsg r het nederlands biliotheek en lektuurcentrum schwarz metzler verlag stuttgart 197 6 nblc geeft s i nd s een jaar infomed i a u i t een t i jd projekt deutschunterricht j b metzler verlag eerste schrift dat i nlicht over ontw i kkeling en toepass i ng druk 1971 stuttgart bestaat intussen uit 11 delen deel van audiovisuele med i a en de toepassing voor b i b 5 gaat helemaal over het gebruik van televisie op school bliotheken onderwijs en soci aal cultureel werk i n het kader van de ideologie krit i sche benadering de redact i e belicht technische ontwikkelingen de stichting audiovisuele vorming deze stichting komt markt in soft en hardware collectievo rm ing on verderop in dit nummer nog ter sprake derhoud en dagelijkse prakt i jk van het werken met mart i n douma hanneke lenz marjolijn peters lrene av med i a het blad verschijnt tien keer per jaar per randoe kijk maar je ziet niet wat bestaat dit stuk nummer 36 bladzijden abonnementen f 38 50 per werd gebruikt in een bijeenkomst van docenten neder jaar opgeven b ij nblc afd abonneme n ten post lands binnen de lerarenopleidingen als discussiestuk bus 93054 25 09 ab d e n h aag over de taak van de mediaopvoed i ng januari 1978 13 actieve kijkhouding bevordere n tv kijken is voornamelijk vrijetijdsbesteding waarom zou het uitgezonden zijn opvulling van de tijd ontspanning of afleiding laat leerlingen alternatieven bedenken de kijker is passief consumeert wat versterkt voor een bepaalde aanpak van het onderwerp wordt door het instituut tv dat geen werkelij door te bedenken hoe het anders zou kunnen ke inbreng van de kijker toelaat en door de worden ze zich bewust van de ideologie van vorm en opzet van de programma s die weinig een programma beroep doen op de actieve verwerking door de toon het begin van een film of aflevering kijkers van een serie en laat de leerlingen in rollenspel de mediapedagogie wil de kijker niet beschou zelf het verdere verloop uitwerken bij de be wen als een passieve consument de kijker spreking kunnen aan de orde komen identifi produceert de betekenis van het media aanbod catie voorspelbaarheid van het verloop en en kan zijn vaardigheid om te communiceren clichepatronen die daarin optreden produk en te participeren vergroten door middel van tiefactoren de media onderbreek op daartoe geschikte momenten hieronder volgen enige eenvoudige suggesties de film en laat de leerlingen anticiperen op het die die vaardigheid kunnen bevorderen waar vervolg wat zou jij doen in deze situatie hoe onder het ontdekken van het verband tussen denk je dat het verder gaat wat denkt persoon de eigen ontvangerrol incidentele behoeften x van enz dit zal actieve betrokkenheid en belangen en algemeen maatschappelijke bij de leerlingen oproepen ze zullen wat ze factoren zien actief betrekken op hun eigen bedenksels laat leerlingen voor elkaar recensies maken en zich afvragen waarom het zo gaat en niet van programma s met als aandachtspunten anders na verdere vertoning kunnen de ver waarom zelf gekeken zijn je verwachtin schillen tussen de eigen oplossingen en die van gen uitgekomen de film besproken worden en het waarom van wat is het nut de bruikbaarheid voor je die verschillen zelf wie zou er wel niet naar moeten kijken en h s waarom 14