Ten geleide

maar al te vaak is het zo dat methodes zon der meer de leerinhouden bepalen en dat lera ren weinig vragen meer stellen bij het waarom van de leerstof natuurlijk zijn er positieve uit zonderingen in verschillende moer nummers en voorheen in interkom zijn creatieve en on conventionele lessen en lesideeen te vinden maar er was nog weinig aandacht voor het vakmanschap dat nodig is om zulke lessen zelf te gaan maken op dat geb i ed heeft dit the manummer ook de vernieuwende moeder taal docent nog wel iets te bieden educatief ont werpen is een on der w ijsprinci pe aan de basis ervan ligt een open vra g ende houding t en aanzien van d e l eerstof en d e ten geleid e vorm w aarin die het best gepresente e rd kan wor d en correcte form ulering van de d o e lstel ling en een lesvoor bereiding volg ens een of ander didactisch model leiden niet vanzelfspre kend tot een goede les d aarvoor is het aller vernieuwingsi deeen zijn gebaat bij een kern eerst nodi g een antw oord te zoeken op de achtige begripsaanduiding project onderwijs achterlig g ende en strekkende vraa g d ie thematisch cursor i sch werken normaal een leerkracht zich niet vaak genoeg kan stel functioneel taalonderwijs iedereen weet wel len wat is de relevantie van dit onderw erp zo n beetje wat voor onderw ijsopvatting er voor k inde ren en daar nog aan voorafgaand achter deze begrippen schuil gaat sinds kort de vraag w at is de relevantie voor mij als duikt er een nieuwe kreet op in de onderw ij s leerkracht ofte wel hoe k an ik doord ringen wereld educatief ontwerpen het is geen noe tot de kern van dat w aar de leerlingen en ik mer waaronder een nieuwe ideo l ogie gevat mee bezig zijn kan worden veeleer een term met een para h et gaat er educatie f ont werpende leerkrach plufunctie allerlei al bestaande en geprakti ten niet zozeer om steeds iets nieuws te be seerde i deeen over wat goed onderw ijs is zij n denken ze zijn op zoek naar de kun de achter erin terug te v i nden hun va kmanscha p met als doel de eigen een groep docenten houdt zich a l een tijdje kwaliteit inzetten ter realisering van beter bezig met uitdenken en in de prakt i jk brengen onder wijs van dit educatief ontwerpen op gezette tij den komen ze b ij elkaar onder de vlag van de de auteurs in dit themanummer belichten di projectgroep lobo van de slo ze wilden ma verse ontwerp technieken stuk voor stuk teriaal leveren voor een themanummer van gaan ze uit van een soms meer soms minder moer en w ij voelden daar wel voor kritisch oog voor de klassepraktijk van alledag het kostte ons moer redact i eleden i n het be de meeste artikelen in dit themanummer gaan gin en i ge moeite om de gesp rekken van de over het basisonderwijs maar de ontwerp ontwerpers te volgen onderling hadden ze aan ideeen zijn in principe op alle onderwijssitua een oogops l ag a l vo l doende om te weten wat ties toepasbaar de beknopte leeswijzer die een ander w i lde zeggen allengs ontstond hieronder volgt is bedoeld om de lezer enigs meer inzicht i n het terrein van het educatief zins wegwijs te maken in dit nummer ontwerpen en de draagwijdte ervan uitgangs punt van educatief ontwerpen is dat de leer in hun voorwoord geven de educatief ontw er kracht het eigen vakmanschap inzet bij het p ers die de kernredactie van dit themanummer realiseren van zinvol onderwijs onderw i js dus vormden kort aan hoe een k ritisch ontwerp dat de l eerl ingen uitnodigt tot leren dat over bewustzijn kan bijdrag en aan het vergrot en bodige ballast vermijdt en dat b ijdraagt aan van het vakmanschap van leerk rachten een bredere orientatie op de werkel ijkheid 3 h et eerste arti ke l h e wat hoor i k da a r b e werpers elkaar bij het opsporen van wezenlijke sc h rijft een g ere a liseerd educatief ontw erp ine tegenstellingen die de relevantie van het on van m oorsel schetst een on d er w ijssituatie derwerp duidelijk maken als de tegenstelling waarin een veran d ering in de directe om g evin g een verhaal oplevert dat te vertalen is naar de van kleuters d e a andacht richt op een specifie denkwereld van de leerlingen is dat een mooi ke luisteractiviteit om gevin g sgeluiden inventa uitgangspunt voor zinvol onderwijs soms le riseren d e k in d eren ra k en ge bo ei d d e ed uca veren ook methodes daarvoor bruikbaar mate tief ontwer p er s p ree k t hier van het principe riaal van de ge wekt e aandacht de leerkrac ht boort aan d e kinderen nemen over en doen zinvolle in het artikel n achtmarathon p resenteert f re d leerervaringen op goff ree het interactief gebruik van een dialoog in de vorm van een concreet educatief ont in het da aro p vo lgende arti kel schetst pe ter w er p waarin t a a l het kad er bi ed t voor een dekkers hoe hij m et stud enten van een pabo buitenschoolse rekensituatie de lezer w ord t aan de slag g ing g einspireerd door het voor ui tgenodi gd mee te den ken met d e twee dis beel d van ine hi j merkte d at eerstejaars stu cussianten en zo al rekenen d uit te m a ken wie denten heel goed in staat zijn tot het ontwer er gelij k hee ft pen van plezieri g e en leerz ame on d erw ijssitua ties als ze maar voldoende informatie krijgen dat educatief ontwerpen ook de invalshoek over d e w erk situatie van d e leerkr ac ht en in kan zijn bij het schrijven van een recensie over de g ele g enheid w orden g esteld om de achter een schoolboek laat peter dekkers zien in bij ligg ende ont werp i d eeen z elf te achterhalen de tijdstaal in het onderwijs de door hem be vanaf het be g in z ou in d e oplei d in g p laats keken geschiedenismethode blijkt aankno moeten zijn vo or dit ed ucatief ontw er p en stu pingspunten te bieden voor zinvol taal denten zijn v aa k te snel gew end a an het op onderwijs zetten van lesjes vol ge ns di d actische model len en worden daarna te w eini g uitge daagd o ok p eter verberne kij kt over de gren zen van hun vakmanscha p b ij het ont w erpen van on het vak als hij rel aties aan g eeft tussen t aal en der w ijs verder te ontw ik k elen be weg en m et g ebrui k ma kin g van de va kdi dactiek van het bewegingsonderwijs propa een inte ressante ont we r p technie k is te vind en geert hij e e n eenh e i d van handelen waarbij hij in het arti k el o nbe d oel d met voor be da cht en uit meerdere b ron nen put rade a d b ok w ijst erop dat k inderen heel wa t terloops leren vaak zonder dat de leerkracht h et num m er sluit af met een boe k bes prek ing d at zelf eigenlijk in de ga t en heeft d at is het van een eerdere uitgave op het gebied van onbedoelde leercircuit de auteur plei t ervoor ed uca t ief o nt we rpen en ee n g ea nnot e e rd e li t e dat de leraar b e w ust gebrui k gaa t ma ken van ra tuurlijst w aari n rel e vante p u b li ka ties kort dit onbedoelde leren a chterliggen d e ontw erp w ord e n b esproken tussen d e artikelen d oor is ideeen kunnen zijn over d e vak g renzen heen een aantal cursiefjes o pg enomen korte lees kij ken je be w ust zijn van je voorbeeld functie stukjes met soms p rikkelende i d eeen en die uitbuiten uitgaan van een functioneel p roduktdoel vantevoren b e d achte i deeen o p educat ief o nt w erp en w ordt in d it nummer i n een geschi k t m oment introduceren en de ver gevul d vanuit meer d ere k ij k richt ingen steeds breding van een vakinhoudelij k leerstof ele sta a t de on d erw ijs p ra k tijk centraal d e ver ment naar een niveau w aarop de kind eren mee schillende auteurs la ten zie n d at onder w ijsver kunnen beleven en den ken n i eu wi ng vanuit het p ers p ectief van d e educa t ieve ont wer p er voor iede r een binnen handbe erik vos schreef een artikel getiteld verhalend rei k li gt ontwerpen deze bijdrage aan het ontwerp ont w er ptechnieke n zijn in w ezen nie t s an d ers repertoire dwingt de onderwijsgevende te kij d an beschrijving en van va k manschap no d i g ken achter de concrete onderwijsactiviteit om voor het geven v a n g oe d on d erw ijs ze d ra g en een antwoord te zoeken op de vraag wat is b ij aan vergroting van het va kmansch a p van het verhaal achter de onderwijsinhoud in de moedertaal leraren als die zich o p enstellen dialoog die hij weergeeft inspireren twee ont voor d eze m ani e r van d e n k en 4 v o or de l eze r zullen d e me est e a rtikelen veel herk ennin g b ied en na ast aan k no p ing spunten voor de vertaling van een educatief ontwerp idee naar d e ei g en lespra kt ij k en nu la ten w e de educatief ontw erpers zelf a an het woord els schelleken s an van der vleute n adressen van de a u teurs in dit n ummer ad bok b urge me e st er s ie pkensla a n 9 52 42 b a rosmalen peter de kk ers nijenheim 24 26 3 704 v k zeist fred goffree bremlaan 16 3735 kj b osch en dui n i ne v an m oorsel la helmersstra at 30a 1 054 da am sterd a m els schellekens p rinseneiland 32 1013 l r amsterda m pet er v er b erne dennenlaan 24 3951 xz m aar n theo vesseur engelandlaan 2 86 2034 nj haarle m a n van de r v le uten b oo g schutter 17 5527 cv hapert eri k v os d o ele nst r aat 2 2801 px go uda