Ter HSN-conferentie te Antwerpen

hans wegman het competentieleren nietwaar een nieuwe hype die het onderwijs overspoelt of ondersneeuwt ik zal het maar meteen eerlijk zeggen ik heb het moeilijk met deze nieuwe ter hsn conferentie t e ontwikkeling waarin de leerling of de student met zijn leervragen zijn eigen opleiding stuurt antwerpe n en door middel van een portfolio in kaart brengt waar hij staat op de competentieladder i k heb het moeilijk met de ontwikkelingen omdat ze competentieieren in theorie en praktij k over de hele breedte van het onderwijs moeten worden ingevoerd mbo vmbo tweede fase hbo de lerarenopleidingen het is alsof er een al voor het derde jaar achtereen togen lerarenopleiders shermantank door het onderwijsweiland ploegt en lio s uit nijmegen ter conferentie na ik kan me ook niet voorstellen dat de kwalen in gent in 2002 en utrecht vorig jaar was nu al die verschillende onderwijslichamen zo gelijk antwerpen de plaats van bestemming de kerstsfeer en zijn dat ze met hetzelfde medicijn bestreden de kou hingen zo hall november al in de straten en moeten worden of liever met hetzelfde placebo leien ik heb het ook moeilijk met de nieuwerwetsigheden omdat ze uitgaan van de veronderstelling dat een leerling of een student lio s zijn leraren in opleiding die aan hun een school binnenkomt met vragen i k zou hier eindstage bezig zijn en zelfstandig lesgeven aan natuurlijk kunnen schrijven dat in al de 25 jaar een paar klassen in het voortgezet onderwijs dat ik lerarenopleider ben ik nog nooit een daarnaast volgen ze een onderwijsprogramma student heb ontmoet die met vragen de op de thuisbasis het instituut waar ze een dag opleiding binnenkwam anders dan hoeveel per week in groepjes tollen collega lessen heb ik in de week en wanneer hebben ondersteund leren en thema s en problemen uit we vakantie maar aan dat soort cynisme waag hun lespraktijk uitdiepen voorts organiseren de ik me niet maar dit wel ik heb altijd gedacht opleiders een conferentie voor de lio s en hun dat onderwijs vragen genereert dat je als leraar begeleiders dit jaar over zorgleerlingen en met het stellen van vragen veel meer bereikt dan proberen we een conferentie te bezoeken op ons met het geven van antwoorden dat onderwijs vakgebied het schoolvak nederlands is voor uiteindelijk nieuwsgierig moet maken en niet ons een uitgelezen conferentie de bestenuning blase dat je kortom het onderwijs met vragen is exotisch voor nijmeegse begrippen de sfeer verlaat en er niet mee binnenkomt is prettig je komt vooraanstaande vakgenoten tegen dat is dus de auteur van het handboek quick scan vakdidactiek dat we zo vaak met diens naam dus was ik niet de aangewezen persoon om een aanduiden en het eten is goed in belgie gaan onderwerp als competentieleren nu eens vol we voor een gezamenlijk diner naar een vuur te gaan zitten bespreken maar ik was te welgekozen gelegenheid zoals het elfde gebod antwerpen en ik had iets beloofd ik begaf me in de schaduw van de antwerpse onze lieve naar een gezellig zaaltje in het vrouw in nederland genieten we van het universiteitscomplex met een prettige lichtinval hsn buffet dat in belgie blijkbaar alleen op de en amfitheatrisch oplopend het zat er niet vol tweede dag de zaterdag aangericht wordt ingrid wijskamp en sylvia peters hielden een op een andere plaats in deze moer doet lio voordracht over leerkrach competenties in maike arts verslag van haar ervaringen op de interactief taalonderwijs tevens zouden ze een conferentie instrument demonstreren de quick scan waarmee ze pogen leerkrachtcompetenties in competentieieren kaart te brengen de definitie van competenties de redactie van moer had me gevraagd vooral die ze gaven hebben we al eerder gehoord het eens een kijkje te nemen bij onderwerpen rond zijn frasen waar je het nauwelijks mee oneen s 200 m oe r 123 kunt zijn maar die ook geen inspiratiebron daarnaast zijn vragenbatterijen beschreven als vormen voor nieuw en fris onderwijs het 3b didactisch competent in mondelinge publiek zat er gelaten bij daarna moesten we communicati e een onderdeel van de quick scan uitproberen 3c didactisch competent in woordenschat aan de hand van een opname van een 3d didactisch competent in geletterdhei d basisschoolgroep daarin waren leerlingen en voorts uiteraard voor de andere inmiddels zelfstandig aan het werk en aan ons de taak om overbekende competenties als interpersoonlijk te beoordelen of we de competentie van de competent pedagogisch competent leerkracht konden scoren op onderstaande organisatorisch competent etc uitspraken met zo n vragenbatterij lijkt eigenlijk best goed 1 in mijn taalonderwijs zorg ik voor een te werken het zijn concrete vragen met evenwicht tussen constructieve en instructieve duidelijke voorbeelden waarmee je de leersituaties een voorbeeld van een onderwijzer in spe kunt beoordelen of beter instructieve leersituatie is een directe zichzelf kunt laten beoordelen en dan niet op instructie waarbij de leerkracht hardop een bepaald ogenblik maar op een aantal denkend leerstrategieen demonstreert een momenten tijdens zijn opleiding voorbeeld van een constructieve leersituatie is een taalactiviteit waarbij leerlingen voortgangs toetsing antwoorden zoeken op hun eigen leervragen als er een gedachte is die mij aanspreekt in het 2 ik bied de taaldomeinen woordenschat hele competentiedenken dan is dat het geletterdheid en mondelinge communicatie als verschijnsel voortgangstoetsing gewoon omdat samenhangend geheel aan ik als lerarenopleider al jaren geconfronteerd 3 ik zorg voor variatie in mijn didactiek zodat word met studenten die weliswaar een toets ik mijn didactiek optimaal kan afstemmen op gehaald hebben bijvoorbeeld spellingprincipes de individuele instructiebehoeften van maar vervolgens een paar jaar lang roepen dat ze leerlingen bijvoorbeeld verbale uitleg hardop alles vergeten zijn het nooit gehad hebben of denken visueel maken concrete materialen die volgens hun stagebegeleider duidelijk aan gebruiken spelvormen hanteren voorbeelden een bijspijkercursus toe zijn het is onmogelijk geven hen telkenmale een nieuwe cursus te geven 4 ik maak gebruik van een krachtige maar ze op gezette tijden aan een toetsing leeromgeving in het lokaal zijn bijvoorbeeld onderwerpen lijkt een goede manier om ze een maak en een boekhoek een ervan te overtuigen dat ze niet zo slecht boekenwurm een lettermuur een verteltafel presteren als ze zelf denken of dat ze bepaalde een gesprekshoek en een woordenlab met een kennis of vaardigheden nog eens moeten woordmuur een thematafel en opfrissen voortgangstoetsing vraagt een andere woordenboeken manier van met de toetsresultaten omgaan een 5 ik maak gebruik van de tussendoelen voor toetsresultaat is niet langer een afsluiting maar taal bijvoorbeeld de tussendoelen voor een punt op een lijn die lijn zal zich op een beginnende en of gevorderde geletterdheid bepaalde manieren ontwikkelen stijgen dalen 6 ik evalueer toets de taalvorderingen van vlak blijven hoog of laag in een matrix lopen mijn leerlingen op systematische wijze en die lijn hou je als student en docent gebruik de evaluaties om mijn taalaanbod en voortdurend in het oog en die is uiteindelijk begeleiding af te stemmen op de individuele onderwerp van de eindbeoordeling de quick begeleiding en instructiebehoeften van scan leerkrachtcompetenties lijkt me een leerlingen ter ondersteuning maak ik soms bruikbaar instrument om studievoortgang mee gebruik van taalportfolio s van leerlingen in kaart te brengen terwijl men in de zaal besprak wat je op dat stukje video nou eigenlijk deze vragen samen waren competentie 3a kon zien van die competenties droomde ik weg algemeen didactisch competent in interactief en bedacht ik dat je ook voor vakcompetenties taalonderwijs een voortgangstoetsinstrument nodig zou 200 moe r 124 hebben en hoe dat er dan uit zou moeten zien groesbeek annelotte pyrek beschrijft die als elders in deze moer zal ik demonstreren wat ik volgt en met haar toestemming neem ik die heb bedacht voor de vakcompetenties inzicht in passage hier over verhaalstructuur en inzicht in grammaticale structuur wel zal ik een korte en gedetailleerde beschrijving geven van het competentiegericht het schooluitj e onderwijs die van toepassing is op het een andere presentatie die ik bezocht was die montessori college competentiegericht van amos van gelderen competenties onderwijs richt zich op de leerstandaarden of gewoon toetsen een reactie vaardigheden competenties van de leerlingen op de voorstellen van de taakgroep vernieuwing door middel van projecten ook wel basisvorming voor het vak nederlands ook het wedstrijden genoemd leren leerlingen zich vmbo deint mee op de competentiegolf de vaardigheden eigen te maken wij leren de kerndoelen worden geringer in aantal maar leerl i ngen niet meer hoe ze een taart moeten tegelijk ook ruimer en abstracter h et is met bakken maar we laten ze een taart bakken name de bedoeling dat de samenhang tussen de competentiegericht onderwijs richt zich meer verschillende vakken groter wordt wat erin zou op het werkend leren er is een externe kunnen resulteren dat de vakken totaal opdrachtgever deze zorgt voor een opdracht geintegreerd worden en uiteraard moet er aan voor de ieerlingen tijdens de opdracht maken competenties gewerkt worden probleem daarbij de leerlingen gebruik van verschillende is dat competenties ontleend worden aan competenties deze kunnen al aanwezig zijn bepaalde beroepen terwijl het vmbo toch vooral maar deze kunnen ook ontw i kkeld worden algemeen vormend is wat zou nou voor tijdens de opdracht tijdens een opdracht nederlands een competentie kunnen zijn zullen de leerlingen gebruik maken van spreken in het openbaar of het schrijven van verschillende vaardigheden deze vaardigheden een tekst in een specifieke context en hoe valt hebben betrekking op verschillende vakken dat dan in onderwijs te realiseren om vaardigheden te kunnen uitvoeren of de kern van de voordracht van van gelderen competenties te kunnen ontwikkelen is kennis was het voorbeeld van het schooluitje geef de nodig alleen projectonderwijs is dus niet leerlingen een aan hun eigen werkelijkheid voldoende daarom worden er ook cursussen ontleende opdracht die een beroep doet op aangeboden kennis vaardigheden en houding en die de wedstrijden relevant is voor hun persoonlijke ontwikkeling laten wij eens uit gaan van een periode van 6 bovendien zouden in zo n opdracht de vakken weken daarin wordt een wedstri j d gespeeld geintegreerd moeten worden laat bijvoorbeeld een project uitgevoerd deze wedstrijd wordt zo betoogde van gelderen de l eerlingen zelf een begeleid door een coach de docent tijdens schooluitje organiseren met al het geregel deze wedstrijd kunnen de spelers de daaromheen het zoeken van informatie het leerlingen laten zien wat zij zoal geleerd aanschrijven van instanties informatie hebben en over welke competenties zij verstrekken kortom van het eerste idee tot en beschikken het is de bedoeling dat de coach met de evaluatie er werden veel vragen gesteld aan de zijl i jn b li jft staan ook al zou h ij soms naar voorbeelden van andere opdrachten achter graag het veld in willen rennen de spelers mij siste men dat die bijna niet te vinden zouden moeten het toch zelf de wedstrijd zien te zijn van gelderen slaagde er niet in een winnen coachen vanaf de zijlijn is het enige tevredenstellend rijtje voorbeelden op te wat hij kan doen sommen hij bleef hameren op het schooluitje de cursu s het was juist in deze dagen dat ik van een van i n deze periode van 6 weken worden ook een mijn studenten een aardige beschrijving kreeg aantal cursussen aangeboden deze cursussen van competentiegericht werken in het vmbo worden ve rz orgd door de vakdocenten er is het betrof de plannen zoals die ontwikkeld zijn immers kennis nodig om een wedstrijd goed te op het montessori college afdeling vmbo in kunnen spelen omdat e r m i nder cursussen 200 moer 125 worden aangeboden dan in het reguliere spelers kunnen een wedstrijd niet staken onderw i js zul len w ij een keus moeten maken omdat zij niet weten hoe zij een stafschop wat gaan we wel aanbieden en wat niet wat moeten nemen hoe kunnen wij de spelers zullen de leerlingen daadwerkelijk gaan helpen gebruiken er zal een hoop verloren gaan maar er zal ook een heleboel n i euwe kenn i s voor hoewel ook in dit fragment de contouren van terug komen het toekomstig onderwijs nog niet volledig het p roblee m ontwikkeld zijn spreekt de op de leerling de inhoud van een cursus kan onmogelijk gerichte benadering me bijzonder aan i k zie het samenlopen met een project dat daarop wel gebeuren onderwijs gepresenteerd als aansluit in alle leerjaren worden projecten wedstrijd er is nog hoop als zo vaak blijkt dat uitgevoerd al deze leerlingen worden ook nog de praktijk vooruitloopt op de theoretische eens i n groepjes verdeeld d i e i eder met een concepten en dat we met die praktijk niet eigen project aan de slag gaan als docent is het slechter af zijn dus onmogelijk om alle onderdelen van het vak nederlands die op dit moment in een project aan bod komen te behandelen het kan dus zijn dat i n leerjaar 4 het krantenartikel wordt behandeld maar dat de leerl i ngen van jaar 1 tijdens hun project al een artikel moeten schri j ven helaas is niet iedere coach een docent nederlands uitleg is dus niet mogelijk een wedstrijd moet uitgespeeld worden d e 200 moer i26