Theater, een feest

Publicatie datum: 1997-03-01
Collectie: 26
Volume: 26
Nummer: 4
Pagina’s: 35-38

Documenten

theater een feest maarten van rompaey twee seizoenen hing deze slogan op een grote affiche aan de antwerpse stads schouwburg gelijk hebben ze samen met leerlingen in een groep groeien naar een productie toe is telkens weer een boeiend proces een feest ook dit jaar start te ik een toneelklas de eerstejaarsscholieren van het sint ritacollege uit kontich komen op vrijwillige basis zoals ieder jaar krijgen die vijftien leerlingen eerst een training in algemene dramatische expressie na zo n werkjaar tonen wij dan een eindproduct op onze school worden de leerlingen dan verder opgevangen per graad dan werken zij minder naar inhoud maar streven naar een echt stuk wat ik doe met de leerlingen van de eerste graad is niet vernieuwend het bestaat al lang maar het gebeurt van harte geengageerd en doorleefd essentieel is de vraag welk soort toneel moet een schoolvereniging voortbrengen een eigen creatie het publiek merkt of de leerlingen het stuk meester zijn of niet je hoeft helemaal geen toneelkenner te zijn om te zien wat echt en klein theater in burgerhout creeerde een hele voorstelling met de woorden doorleefd wordt wat van de groep tieners dada het stuk ging over het zelf is de spontaneiteit de gedrevenheid en het ingeleefd spel komen veel beter over dadaisme misschien was het resul bij het publiek ook bij de oma die alleen taat niet da t maar het proces was wel maar komt om haar kleinkind te steunen geweldig waarom omdat de tieners met laat me duidelijk zijn ik pleit niet voor deze voorstelling zelf hebben kunnen ont schooltoneel dat alleen eigen creaties dekken wat ze allemaal kunnen uitdrukken met hun lichaam hun spel met zichzelf opvoert maar breng een stuk dat leeft dan wordt theater een feest dit alles is natuurlijk wanneer tieners worden uitgedaagd hun makkelijker gezegd dan gerealiseerd denkt horizon te verruimen komen er pas frisse u wellicht eigenlijk niet ideeen komt er voldoening vaak worden op scholen klassiekers gebracht een leraar neemt het initiatief om een bestaand stuk te regisseren op zich is dit lovens gewoon doen waardig maar waar blijft de eigen inbreng van de leerlingen waarmee leren zij het vorig schooljaar startte ik dus met een nieu meest wat heeft het publiek zelfs al we lichting eerstejaars van september tot komt het alleen maar uit sympathie aan aan de kerstexamens oefende ik de leerlin een zoveelste kopie van romeo en julia in gen in staan improviseren accepteren de versie van dirk tange de tekst is knap dictie ritme kortom er werd een basis de bewerking is sterk maar de regisseur gelegd vanaf het tweede trimester ging ik heeft de taak om er met zijn groep iets van start met de nieuwe creatie ik vertrok nieuws aan toe te voegen zo niet heb ik werkelijk vanuit het niets het enige wat op het al eerder gezien is het niet boeiend papier stond was de synopsis het raam maart april 1997 nummer 4 26 e jaargang werk van het verhaal lag vast zo zag het is de koning hij mag jou de vraag niet op verhaal eruit de man af stellen onder meer de volgen de ideeen kwamen uit de bus een prinses 14 jaar krijgt de kans om door vader en dochter in de koets de koning omstandigheden vroegtijdig koningin te praat over de kar willen trekken en worden ze aarzelt even maar neemt de komt via die omweg tot de essentie uitdaging toch aan ze besluit een nieuwe vader en dochter in de badkamer de politiek te voeren en echt te luisteren naar koning kijkt via de spiegel naar haar en het volk ze daalt van haar troon af en ont zegt vannacht had ik een mooie moet een middenstander een burgervrouw droom en weet je wie er op de troon jongeren en arbeiders het koekoeksnest zat figuren vervolgens denkt ze na over alle de koning schrijft een brief aan de eer informatie die ze van deze personages ont ste minister waarin hij vraagt dat die de ving het echte en het slechte geweten vraag aan de prinses zou stellen op dat spoken in haar hoofd er volgt een minister moment komt de prinses zijn werkkamer raad waarin haar voorstellen worden binnen besproken en uiteindelijk besluit de koningin om toch maar weer prinses te worden ze zodra ik thuis was zette ik me achter mijn beseft dat de grote politiek nog niets voor tekstverwerker en bracht de beste vond haar is sten uit de verschillende versies samen bij de meeste zinnen vermeldde ik niet welk het is een eenvoudige verhaallijn maar ze personage ze had uitgesproken in deze biedt voldoende spelmogelijkheden fase was er nog geen script enkel een opsomming van hun eigen zinnen aan de slag met de tieners tweede kans de toneellessen liepen gewoon door maar de leerlingen verdeelde ik in groepen als ik steeds vaker werd er geimproviseerd naar twijfelde aan de invulling van een bepaald het stuk toe elke stap in het verhaal zette ik personage duidde ik in elke groep een leer om naar een goed omschreven improvisa ling aan die die rol zou spelen de leerlingen tieopdracht telkens werd de leerlingen heel kregen voorbereidingstijd en toonden een duidelijk de beginsituatie geschetst en werd nieuwe versie van deze stap in het verhaal het eindpunt bepaald de leerlingen speel zij brachten na het spel en de nabespreking den het geheel tijd voor commentaar hun verbeteringen aan op de eerste versie opnieuw speelden zij dezelfde improvisatie tekst zij zetten er zelf bij welk personage met dezelfde groep spelers opnieuw kwam welke zinnen uitsprak je zou ervan versteld er een nabespreking per groepje schreven staan hoeveel inzicht leerlingen hebben in de leerlingen uit wat ze gezegd hadden van menselijke relaties opvallend is natuurlijk elke stap in het verhaal verzamelde ik aldus dat dezelfde kinderen steeds naar dezelfde minimum drie verschillende versies typetjes grijpen een afgebakende improvisatieopdracht kan opnieuw kreeg ik drie totaal verschillende er zo uitzien leen jij bent prinses jouw versies te verwerken thuis maakte ik er papa is een lieve vader hij vertelt jou dat jij een definitieve versie van als de scene morgen koningin moet mag worden dennis klaar was werd ze weggelegd tot septem 26 jaargang nummer 4 maart april 1997 ber op deze manier groeide het verhaal waarin zij vertelt dat ze weer prinses wil zijn de personages en de rolverdeling groeiden werd volledig door een leerling geschreven spontaan niemand stelde zich daar vragen ik omschreef heel duidelijk wat er gezegd bij moest worden en maakte na hun impro visatie een spreekplan op de leerling ellen speelde het slechte geweten zij voel werkte dit tien keer beter uit toen ik die de zich het best in een rol met een slecht tekst onder ogen kreeg moest ik slechts karakter evelien werd de onderdanige die enkele zinsconstructies verbouwen zo was naar zij heeft van nature niet veel uitstraling de tekst klaar en voelt zich goed in een underdogrol waarom zou ik haar die rol dan niet gun vanaf september toen de leerlingen inmid nen dels in het tweede jaar zaten begonnen de repetities de rollen werden snel verdeeld dit was een traag proces sommige scenes de leerlingen ontvingen de tekst van een werden tot zesmaal toe herwerkt door de scene zij kregen carte blanche op die tieners en uiteindelijk verworpen verloren manier kwam ik vaak tot andere ideeen tijd neen want we leerden er weer iets voor de scenische zetting wanneer dit niet nieuws bij de ministerraad was zo een vlot verliep greep ik in en bood hen een moeilijke scene wat moesten de ministers mogelijke opstelling sommige leerlingen immers bespreken uiteindelijk heb ik alle komen pas los als ze weten wat ze waar en tekst geschrapt en de hulp van een chore wanneer moeten vertellen de tekstbrochu ograaf ingeroepen met muziek en dans re mochten ze slechts drie weken mee op werd het geheel uitgebeeld woorden het podium nemen ze ontdekten zelf gauw waren overbodig het was duidelijk dat de genoeg dat men niet kan spelen met een koningin bakzeil haalde ons publiek kon tekstbrochure in de hand zodoende waren deze scene waarderen voor de groep was de teksten na twee repetities gekend van dit een enorme succeservaring zelfsprekend leerden de teksten makkelijk uit het hoofd omdat die echt van hen waren niet zoeken maar vinden omdat het proces zo traag verliep kwam ik kennen is niet kunnen niet tijdig klaar met het hele stuk twee stappen uit het basisverhaal werden verteld het is niet omdat een leerling zijn tekst van door een verteller meteen was die moeilij buiten kent dat zijn spel overkomt leerlin ke decorovergang weggewerkt met deze gen voelen heel snel aan dat bepaalde zin creatie ontdekte ik dat ik niet moet zoeken nen hen niet liggen elke zin moet naar hun naar een spetterend idee naar de leuke uit mond gezet worden dat gebeurde bij ons spraken ik heb ze allemaal bij de leerlingen als volgt naast mij zat een speler die niet gevonden hoe meer ik er vond hoe meer moest opkomen zij volgde in de tekstbro toffe ideeen ik bleef vinden chure ik had een souffleur alias secretares se als een leerling iets anders uitsprak bij dit soort projecten is het normaal dat mocht de souffleur dat noteren pas vanaf elke speler zichzelf volledig geeft de bege dan lag de tekst vast eigenlijk komt het leider dient een veilig klimaat te creeren erop neer dat ik de leerlingen een stevige waarbinnen er ruimte is om op de smoel te structuur bood hoe zij die verder inkleur gaan de slottoespraak van de koningin den mochten ze zelf kiezen echter eens maart april 1997 nummer 4 26 e jaargang een kleur gekozen moesten zij die vasthou naar huis met een hecht wij gevoel den tot aan de voorstelling 3 participatie uit het voorgaande kan u afleiden hoe belangrijk ik het vind dat de leerlingen hun achterliggende doelen inbreng hebben ze mogen alles in vraag stellen en steeds voorstellen doen ik zal er in mijn toneellessen staan vier woorden altijd over praten zelfs in de repetitiefase wil centraal deze vier pijlers probeer ik conse ik het kind achter de acteur niet ontkennen quent in de lessen aan bod te laten komen elk individu blijft wie hij is binnen dit concrete denkkader kan ik meer met de leerlingen bereiken 4 creativiteit toneelspel kan pas overkomen als het 1 her ontdekking van de eigen mogelijk doorleefd is het geloof van de leerling in heden het geheel is daarbij noodzakelijk bij het leerlingen weten vaak niet wat ze kunnen schrijven van de creatie hebben de leerlin bij elke echte uitdaging schrikken ze vaak gen in de improvisatieoefeningen hun cre van zichzelf dit zowel op toneeltechnisch ativiteit kunnen botvieren het is me trou als op sociaal en persoonlijk vlak meteen wens opgevallen dat hoe strakker ik de zien zij hun beperkingen als dit in een veili opdracht omschreef hoe origineler de tie ge groepssfeer kan gebeuren komen de ners werden eens de bal van de creativiteit tieners hier rijker uit aan het rollen gaat is het doorleefde spel niet meer te stoppen 2 groepsbeleving deze tweede pijler is een logisch gevolg van theater is een feest de succeservaring de eerste elke leerling moet zich goed voe was voor leerlingen en begeleider een ont len in de groep samenhorigheid doet de zettend diepgaande ervaring de energie grenzen verleggen doet leerlingen open binnen de groep kon de voorstelling niet komen ze weten al heel snel wie er goed laten mislukken de creatie kon niet stuk kan spelen en wie niet maar vanaf het want de leerlingen stonden er zelf wat zij moment dat ze inzien dat ze er allemaal bij brachten van a tot z was helemaal van horen speelt dit geen rol meer zichzelf en hen zo n momenten geven energie warm de anderen accepteren is noodzakelijk te zin om ermee door te gaan de eerste lij daarom sluit ik elke sessie af met een nen voor volgend speeljaar staan alvast op groepsmoment de leerlingen gaan dan papier maarten van rompaey prins leopoldlei 69 2640 mortsel 26e jaargang nummer 4 maart april 1997