Theatertaal

theatertaal jenny van hoey studie van de dramatiek bestaat grosso modo uit de tekststudie het fundament en de studie van de opvoering het huffs dat op het fundament gebouwd werd de studie van lit literaire genre onderscheidt zich juist daardoor van alle andere literaire genres eenzelfde fundament kan dienen voor duizend verschillende huizen de dramatische tekst werd geconcipieerd als aanleiding tot een terbeschikkingstelling in visuele en auditieve signalen aan een publiek het onderwijzen en leren over dramatiek kan dus niet zonder de studie van de theatersemiotiek m a w de studie van de codes die daarmee gepaard gaan anuit de reeds genoemde samen beoordeling van de visuele en auditieve signalen hang tussen dramatekst en opvoe die met de opvoering van een tekst gepaard gaan ring moet de tekst gelezen worden met sommigen spreken ook over respectievelijk opti het oog op een opvoering tetwiji de op sche en akoestische signalen voering het best kan genoten worden als de het is verkeerd om to denken dat lit een eenvou tekst gekend is vanuit de tekstanalyse zelf dig klusje is dat leerlingen ook wel alleen aan maar ook vanuit de kennis van literaire stro kunnen mo 18 jarige onderwijservaring gordo me mingen en dramatische tradities moat er gewerkt dat een eenvoudige en duidelijke basis ook voor worden naar een juiste analyse van opvoering a 18 jarigen een enorm rendementoplevert boven gemaakt naar de idea van regisseur a dien maken doze visuele en auditieve signalen deal uit van een theatercode die berust op tekst traditie en regieconcept die steunpilaren moeten hun ook kijk en bijgebracht worden van daaruit de studie aanvat ten isle enige juiste weg wat niet zomaar voor de luisteronderwijs hand ligt theateronderwijs waarom doe je aan kijk en wat is kijk en luisteronderwijs luisteronderwijs waar het ons vroeger vanwege onze filiologische redenen genoeg lk ben niet exhaustief ik kan vorming en vanwege de tijdsgeest alleen to doen altijd nog wel redenen bij fabriceren lk ben niet ob was om de dramatische tekst spitsen we ons nu jectief ik ben zelf theaterfreak en dus promoor ik evenzeer toe op de waameming interpretatie en mijn voorliefde 1 juni 1990 19 de jaar gang nummer 6 n 33 theater lijkt me den van de plezierigste media om aan cultuuroverdracht en kunstzinnige vor kijken een werkwijze ming te doen immers waar kan je director en duidelijker kennis maken met de gedragingen van in vier fasen mensen in hun maatschappelijke en private con text theater fungeert als doorgeefluik van wat de dramatekst wordt in een opvoering ter belch ik zowel 500 jaw geleden als gisteren gangbaar king gesteld door middel van visuele en auditieve was theater fungeert letterlijk als een spiegel signalen precies over deze signalen handelt het voor de mess die zichzelf wil leren kennen kowzanschema bijlage 1 dat naderhand wordt jongeren van nu zijn opgevoed met het beeld ze gehanteerd zijn erm ee vertrouvid in veal gevallen zijn ze eraan de toeschouwer neemt deze signalen waar bijla verslaafd kortom ze kennen het beeld en ze ge 2 elk weten leren en onderzoeken begirt bij houden en an het is dan ook zeer dankbaar en deze waameming het kowzanschema dient er succesvol om met het beeld een tekst toeganke juist voor om deze waameming van bij het begin te lijk te maken en vice versa starer theater genieten is een sociale discipline je moet je houden aan die discipline zoals op tijd komen een volgende fase is de beschrijving we merken niet in lompen verschiinen zwijgen in de zaal her op dat we meteen aan een getntegreerde ac een drank en een plas in de gauze lijkt dat elk tiviteit bezig zijn schrijven vloeit hier automafisch tali het hood er nu eenmaal bij voort uit een waameming via het schrijven wordt theater geeftons de lens met artiesten van eigen deze waarneming gesystematiseerd de deelhan bodem in contact te komen met hen te praten ze delingen die hierbij moeten verricht worden verlo zijn bereikbaarder en dus echter dan de goden pen taxonomisch de one is voorwaarde voor de van het witte doek daaropvolgende eerst moot de waameming dus ten slotte is theater een zeer complete ervaring geordend worden wat hob ik allemaal gezien en de zintuigen nemen de prikkels op ook de olfac gehoord hoe kan ik al die taken ordenen wat torische om dan vender in te weaken op de hood bij wat de weergegeven waamerning wordt affectie en de cognitie op deze driedeling is de ontdaan van elks subjectiviteit objectiveren we menselijke kennis gestoeld beschrijven dm wil zeggen dat onze beschrijving moet kloppen met wat anderen ook gezien en gehoord hebben het kan natuurlijk wel zijn dat er verschillen in waameming en beschrijving optre den het principe is echter dat er in doze fase wat heeft kijk en luisteronderwijs controls door tweeden mogelijk moet zijn met het vak nederlands te maken de derde stag in deze fase is het order woorden brengen van de gegevens dit vereistdat men over theater kan gezien worden als de conservator de juiste woorden beschikt en dat men wat thuis is van de nederlandse gesproken en literaire taal in de stip van de verslaggeving men kan zich inspi de confrontatie ermee vinden we enkel terug in toren op een voorbeeld bijlage 3 waarbij men dit medium en in aanvetwanten zoals het caba enkel de weergave van de objectieve informatie ret om er slechts 66n te noemen bekijkt de dramatische tekst maakt zonderdiscussie deel doze eerste twee fasen zijn voor elks leeftijd en uit van het schoolvak nederlands voor elks richting in het onderwijs uitvoerbaar mijn last but not least via de volgende methods zie ervaring heeft me geleerd dat leerlingen uit con schema leert de leerling gericht waarnemen creetdenkende richtingen een veal scherpere en schrijven een dank en werkmethode uitvoeren rijkere waameming hebben dan leerlingen uit die transfereerbaar is haar andere vakinhouden abstractdenkende richtingen 19 de jaargang nummer 6 juni 1990 op het gebied van de geschreven waarneming ligt ook de produlctieve activiteiten zullen verschillen dat wel even enders concrete denkers drukken naargelang van het niveau en de leeftijd het hoofd zich verbaal minder gemaldcelijk uit althans in het doel blijft theater kijken en begrijpen tchoolregister het is dusaangewezen dat de leer kracht er blijft aan darken de vraameming boven de laatste fase is die van de evaluatie hier worden de weergave ervan to stollen het hoofddoel blijft de objectieve gegevens naast het subjectieve immers theater kijken en begrijpen maakt men oordeel gelegd de werkwijze dient het persoonlijk zich in daze lase al druk om spellingfouten siechte oordeel stevig en waameembaar te onderbouwen zinsbouw dan wordt de wegmar het hoofddoel zodat het niet zweeft op de allerindividueelste cri van bij het begin versperd teria op lange term ijn en met een beetje pretentie kunnen we zovalabele theatercritici en recensen de derdefasedentzich aan de interpretatie nadat ten vormen als we moor bescheiden blijven de toeschouwerzelf gekeken en geschreven heeft werkenweaan een theaterpubliekdatprimo begrijpt wordt het tijd om kennis te nemen van een aantal wet het ziet en hood secundo dit kan verwoorden achterliggende gegevens de dramatekst kan ui om tertio te komen tot menses die de woorden teraard voor of na de opvoering gelezen worden good en slechti niet in de mond haman lk verkies de lazing voorafomdatde lowlingen dan het theaterdiscours ken starter en wellicht komt veal meer speelruimte hebben om naar de opvoe dear een ruimer theaterpubliek uit voort ring te kijken en te luisteren ze kennen de tekst en kunnen zich volledig toeleggen op de terbeschik kingstelling in de auditieve en visuele signalen de lazing vooraf schept ook een vertrouwdheid met het schema het gegeven en de personages men kan ook de eigenheden van de tekst belichten een tekst van van kowzan pinter is b v anders dan een van shakespeare en een originele telcst van shakespeare verschilt van het schema van kowzan bijlage 1 omvat 13 de bewerking ervan door dirk tanghe categorieen die alle waameembare signaler uit elke tekst heeft to maken met een dramatraditie een opvoering zouden moeten omvatten het is die kan kort beschreven worden om duidelijk te enkel een hulpmiddel dat ooze waameming kan maken waarom bepaalde conventies in een tekst orderer zoals hiervoor al word uiteengezet is dit voorkomen b v lijken op de scene in romeo en een uitstekend vertrekpunt voor verdere activitei julia het vroege huwelijk van julia ten in die zin moot het schema bekeken worden rest nog het regieconcept waarmee de regisseur als een alfabet men maakt kennis metde allereer zijn stempel op de opvoering druid informatie daar ste fundarnenten om daarna uitgebreider to kun over verduidelijkt de specifieke verpakking die de nen lezen en schrijven opvoering is bijlage 4 de pralctijk heeft me geleerd dat leerlingen houden misschien is het aangewezen om daze interpreta van structuur om in erste instantie greep te krij tiefase pas te lanceren ergens middenin de twee gen opde materie dit schema komtaan die didac de graad er is immers enig studio en synthese tische behoefte tegemoet en ze werpt resultaten work vereist om gegevens rand tekst traditie en af regie op to slaan en te verwerken lk moot er wel bij vertellen dat mijn leerlingen voor niets belet echter doze lase vroeger aan te bieden minstens twee opvoeringen met pen en notitiebiok als de leerlingen de smaak haar meer tonen de eventueel met een ldeine zaklamp near een leerkracht moat er dan wel rekening mee houden opvoering gestuurd worden ze krijgen talkers de dat de materie in inhoud en hoeveelheid aange opdracht fion of twee categorieten to observeren past is aan het verwerkingsniveau van de twang en dam an alles to noteren wet er to zien of to n juni 1990 19 de jaargang nummer 6 horen valt daar krijg je in het begin heel wat kritiek de eerste twee categoriedn hebben to maker met op want wie zit er nu als achttlenjarige zo belache de tekst het woord en de toonaard ze ontrollen lijk vlijtig te doer en dan nog wel voor een vakon zich bovendien in de tijd bijlage 1 zodat we kun derdeel waannee je toch niets bent hier geldt de nen spreken over een consecubeve activiteit we eerste eis van de affectieve taxonomies de ver zullen naderhand zien dat andere categorieen zich plichting ook in de ruimte ontwikkelen de enige gegronde motivate die de leerkracht erbij kan verstrekken is dat men als toeschouwer bijna onmiddellijkvergeetwat men heeftwaargenomen het woord doet u de proef maw eens als u vanavond naar ern of ander tv programma gekeken heeft na het woord verwijst eigenlijk rechtstreeks naar de een half uur weet u natuurlqk nog wel waarover het tekst doze tekst geeft informatie over de figuur en ging maar u zal heel veel waargenomen details de vertolking etvan door de acteur je zou kunnen vergeten zijn zeggen dat de verhouding tussen de acteur en de figuur wort uitgedrukt we hebben een paar c ate bij daze didactische ingreep kan ik niet genoeg gorieen tot onze beschikking om dat woord te be benadrukken dat de leerkracht zelf op voorhand de noemen voorstelling gezien heeft zo kan hiyzij de leerlin semantisch we spreken bijvoorbeeld over naief gen precies die categorieen laten observeren de geleerd bombastisch een dialoog tussen een interessant zijn voor een bepaald stuk b v in een echtpaar in een gewone situatie zal anders klin stuk van ibsen moat men gegarandeerd het decor ken dan de woorden die een wetenschapper in laten bekijken en beschrijven in een regie van de mond neemt als hij een uiteenzetting houdt tanghe heeft men altijd prijs met de observatie van fonologisch hier belichten we dat woord vanuit de beweging di de afstandsbepaling tussen de de klanken die erin geproduceerd worden tones personages u kan dit misschien een overdreven co s kale zangeres is een schoolvoorbeeld eisvinden maar u gaat toch ookgeen tekst of boek syntactisch hier wordt de zinsbouw bekeken in lezen met leerlingen zonder dat u west wat erin een fragment waarin bijvoorbeeld hevige emo staat ties worden uitgedrukt zal men kortere zinnen in wat volgt ga ik elke categorie omschrijven en aantreffen illustreren zodat u ermee kan werken in de voor prosodisch dit heeft met pauzering to maker beelden vindt u meestal puur beschrijving en soms het voorbeeld bij uitstek is pinter in zijn schrif een interpretatie tuur zijn de gauzes scherp en duidelijk aangege lk wil er wel onmiddellijk bij vermelden dat niet in von met puntjes of met het woord gauze hier elk stuk alle elementen even stork naar voren verwijst de gauze naar de moeilijkheid in de com komen wil men iets met rendement bestuderen municatio dan selecteert men eerst wat uiteraard een soon metrisch hier hebben we to maker met versmaat verkapping van de werkelijkheid oplevert maar dan en ritmiek een stuk kan bijvoorbeeld in alexan toch in dienst van de studio drijnen geschreven zijn dat genereert een be lk wil ook nog eens benadrukken dat een nauw paalde ritmiek de muzikaliteit in een komedie keurige en concrete beschrijving van de waarne van moliore zal anders zijn dan in eon tragedie ming naderhand haar rendement zal opleveren als van shakespeare daze muzikaliteit is verbon de fasen van de interpretatie en de evaluatie zich den met het gegeven vindt hoar neerslag in aandienen metriek en zal onder andere ook de beweging op tot slot de leerlingen moeten het schema van de scene bepalen kowzan in hun bezit hebben anders is doze uitleg niets waard alto categorieon hoeven daarbij niet doze eerste categorie is vrijwel de moeilijkste om systematisch doorlopen to warden bespreekbaar to stellar tekst in woorden evalue 19 de jaargang nummer 6 juni 1990 ran is een meta talige activiteit het is een deela kening voluit in elk geval beweegt daze figuur in spect van ales wat met tekst to maken heeft en de zijn persoonlijke ruimte daze bewegingen zijn tekst is het fundament van de opvoering nang waameembaar beschrijfbaar en bovendien inter rijk dus preteerbaar het verdient aanbeveling enkel die aspecten to behandelen die werkelijkwaarneembaarzijn zoals de beweging in bovenstaande voorbeelden de bewegingscategorie beschrijft de verplaatsin gen van de acteur s in de ruimte daze verplaat de toonaard singen hangen uiteraard samen met wat in de tekst gebeurt heel vaak zoniet altijd zal de verplaat de toonaard heeft apes to maken met de niet sing te maken hebben met de relate die de figuur woordelijke aspecten van de tekst paralinguisti heft met andere figurer of met objecten vandaar sche aspecten we beschrijven dan intonatie rift dat we ook over afstand kunnen spreken me snelheid intensiteit of volume stemtimbre is afstand fusser mensen is bijzonder betekenisvol eigenlijk niet variabel en tegelijkertijd ook extra wie dear begirt op to letter in een opvoering zal linguistisch loch kan het benoemd worrier versteld staan een aantal codes zijn ors sowieso bekend uit het dagelijks lever als men iemand de mimiek liefheeft zal men zich dichtbij hem haar bewegen hetzelfde geldt voor mensen die elkaar erg goad de mimiek is de eerste categorie die met lichaam kennen toth zullen we het onderscheid tosser staal to maken heeft mimiek beschriift de bewe een liefdesrelatie en eon gewone kennisrelatie gingen van het gelaat bij de observatie ervan most onderscheiden door de pleats die de partners ten men weer heel gedetailleerd waamemen en be opzichte van elkaar innemen andere zeer dichte schrijven het is ook aangewezen dat de categorie relaties hebben metdood en moots to maken ook explicietaanwezig is in de opvoering of de opdracht als men iemand vermoordt of als men inters met wordt een nietszeggende bezigheid en bijgevolg iemand vecht is de afstand tosser de twee mens erg vervelend en bijna nihil andere cultures hanteren andere afstanden de de gebaren mediterrane mensen ga an maar op een halve armlengte van elkaar staan als ze gewoon met order gebaren verstaan we alle bewegingen van elkaarconverseren de noorderling hanteert al vlug de ledematen en het hoofd zonder dat de speler een hale armlengte raw maar wear hierdoor van plaats verwisselt we spreken ook over bewe kunnen ook conflicten ontstaan te dicht of to ver gingen die zich in de persoonlijke ruimte afspelen kartirriterend werken dat daze gebaren significant kunnen zijn wil ik met doze afstanden kan men gaan spelen als men loch met een voorbeeld duidelijk maken lets heel liefs zegt tegen iemand en men gaat dan in een enscenering van de tbuiskomsr pinter op 5 meter van hem afstaan zodat men moot door de marren van den dam 1985 had de oude schreeuwen dan krijgt daze tekst eon andere vader max een waste plaats in een zetel met arm betekenis dan dat men dat laat gebeuren op korte leuningen niemand behalve het meisje ruth afstand en al fluisterend mocht in die zetel de vader verdedigde zijn terri torium letterlijk en figuurlijk door iedereen die in de afstand waamemen en beschrijven is interessant nabijheid imam van zijn terrain met grate armbe eon pear voorbeelden wegingen wag to jagen hierbij gebruikte hij ook een figuur laten observeren doorheen heel het zijn wandelstok die hij bovendien geregeki voor stuk denkaan gevallen alsde vader in de thuis zich overdo armleuningen legde teffitoriumafba komsr vit7 juni 1990 19 de jaargang nummer 6 twee figuren laten bekijken omdat die bijvoor bekende aspecten van kledij kan dit ook bij zeer beeld heel wat met elkaar te maken hebben jonge kijkerties en is de categorie ook een uitste een heel bewegingsplan van de verschillende kende invalshoek voor leerlingen die zich in hun figuren laten tekenen uiteraard kan dat alleen studierichting met kleding bezighouden ze kun maar door een paar momentopnamen van de nen hun waarneming ook in schetsen en tekenin plaatsen ten opzichte van elkaar te geven gen vertolken men kan hier eventueel ook kos een tip als men een video opname laat door tuumgeschiedenis bij betrekken spoelen met het beeld aan krijgt men een trap pant overzicht van de bewegingen in de opvoe ring men ziet hoeveel er gebeuren en wie ze uit de rekw1s1e ten of accessoires voeren met de rekwisieten betreden we het terrain van de grime alias wat niet metde acteur te maken heeft rekwi sieten zijn alle objecten op de scene die kunnen we zitten met grime nog steeds bij de zichtbare verplaatst worden men kan dan ook gewoon een signalen die zich in ditgeval in ruimte en tijd kunnen opsomming een beschrijving een plan laten afspelen we hebben ook nog steeds met de ac maken maar er is meer teur te maken ondergebaren word de wandelstok uit de tbuis grime is gewoon opmaak make up van het ge komst al een barricade om het persoonlijk terrain laat in realistische stukken zal men tegenwoordig te beschermen zodat het rekwisietsignificantwordt het gelaat niet meer uitgebreid beschilderen dit is een ander voorbeeld steft de grans fusser rekwi wel het geval in opvoeringen waarin meer expres siet en figuur in vraag in greenwich van walter sieve en of expressionistische elementen spelen van den broeck staat een witte stoel voor de in elkerlyc b v waar de figuren allegorisch zijn aanwezigheid van de varier van satumino als daze kunnen gezichten een zeerspeciale functie krijgen figuur van zijn vaders controle verlost wordt schil dankzij de grime dert hij de stool mart hier wordt het rekwisiet meer het spreekt vanzelf dat grime enkel aan bod kan dan alleen maar eon verplaatsbaar object op de komen als er op dat vlak wat te beleven valt scene in demonen van lars noren tenslotte wordt er over en weer gegooid met een urn vol as van de de haart001 dude moeder dat spel is meer dan over en weer gooier met een vacs haartooi is nog zo n categorie die met opmaak te maken heeft de pruikentijd is voorbij is er op dat vlak dan nog wat te beleven in de film la truite het decor van joseph loney b v evolueert het hoofdperso nage van een afhankelijke haar een onafhankelij de categorie decor beschrijft apes wat vaststaat ke vrouw deze evolutie wordt benadrukt door de op de scene het is eveneens een aantreldcelijke haartooi in het begin van de film heeft de vrouw manier om leerlingen aan to zetten tot theater kij zeer lange haven en tegen het erode aan zijn die ken het is ook hier weer de moeite waard de kortgeknipt beschriiving zorgvuldig te laten gebeuren allan kan relevant zijn de kostumer1ng het decor omvat letterlijk het hele theatergebeu ren doze theatrale ruimte kan zeer summier ge de laatste categorie van de opmaak is de kostu suggereerd warden of een uitgebreide imitatie van mering daarin zit zoveel variatie dat de stadia ervan de werkelijkheid geven een aanblik van het decor erg dankbaar is dankzij de zeer concrete en kan het hele stuk duidelijk maken 19 de jaargang nummer 6 juni 1990 het decor laten tekenen in plan of haar de waar wordt er in de interpretafie al een zweem van neming is motiverend voor de leerlingen zelfs ma evaluate gegeven in de beschrijvingen streven quettebouw zou een aansluitende activiteit voor we 100 objectiviteit in ooze bewoording na of na de voorstelling kunnen zijn de volgende fragmenten warden geselecteerd 1 de expositio de ruziellnde capuletti s en de belichting montacchi s 2 een motorisch moment romeo en julia wor met licht kan men heel wat sfeer scheppen en dus den verliefd op elkaar ook betekenis oproepen het is wellidit de moeite 3 de balkonscene natuurlijk waard hier de aandacht to vestigen op filmisch en 4 de retardering het dreigend gesprek tussen theatraal gebruik van licht de hedendaagse tech julia en hear varier nologie laat alles toe leerlingen zijn op dit gebied vaak good op de hoogte exposmo de muziek 1 aandachtspunt decor scenografie we hebben het hier over niet gearticuleerde gelui den die niet van de menselijke stem voortkomen a wawneming dankzij de hedendaagse technologie kan ookdeze beeld de capuletti s verschijnen in de deurope categorie erg verfijnd en betekenisvol aangewend ningen tybalt zakt door an knie worden tekst alessandro last me met rust 2x horan jullie mij laat me met rust 3x het geluid b beschrliving op de voorgrond zien we water op de rand ervan geluid is hier bijvoorbeeld het geluid van de wind zit een figuurtje blijkbaar alessandro in het water geklop lopend water to plensen achteraan zien we een hale reeks deuren en char verschijnt een groep jongens de capuletti s nogal plots en luidnichtig c interpretatle het jongetje alessandro wordt ingesloten door een videofragmenten uit water en een groep knapen het jongetie draait zich vlug om hier gaat wat gebeuren door het romeo en julia ingesloten zijn en de vlugge beweging van angst van verrassing ontstaat er een sfeer van ver als illustratie bij de werkwige heb ik een aantal wachting van spanning van dreiging wie het videofragmenten uit romeo en julia kvs 1987 verhaal kent weet allang dat hier vertegenwoordi 1988 regie dirk tanghe geselecteerd 1 gers van twee partijen tegenover elkaar staan en de commentaren bij deze fragmenten zijn erg dat het gevecht gaat losbarsten als men hot op summier gehouden ze geven vooral weer wat we voorhand west wordt het kijken haar decor en onder beschrijving en interpretatie verstaan in onze scenografie in deze scene nog intense r omdat de 4 fasige werkwijze waameming beschrijving in betekenis door daze twee visuele middelen stork terpretatie evaluatie af en toe zijn er verwijzin en origineel deuren water horizontals evenwijdi gen naar dramatraditie en regieconcept af en toe ge lijnen op het podium aangebracht wordt juni 1990 f9 de jaargang nummer 6 2 aandachtspunt tekst de twee groepen zijn verschillend gekostumeerd de eerste groep capuletti s draagt zwarte hem a waametning den en broeken in blauwe jearisstof de tweeds beek de groep capuletti s zegt het rap rummer groep draagt bruine hemden en broeken in gebro tekst in vertaling ken wit en van gen fijne kwaliteit overal gebroken glas treiter me niet c interpretatle ze pissen op de trap want ik sta op springer de twee groepen onderscheiden zich door hun walgelijk die stank ik probeer m n hoofd kledg evaluatie een handig visueel theatertech en geen geld koel te houden nisch middel data didt gezien kan warden de om m te smeren sums is t net kledij van de montacchi s duidt merlcbaar op een ratter in de voorkamer een jungle betere social ldasse junkies voor de deur dat ik niet kopje wegkomen lukt niet onderga want m n auto dat is n regelrecht motorisch moment werd weggesleept wonder 1 aandachtspunt afstand tybalt he alessandro montacchi waar zijn je vriendjes hebben ze le in de stook gelaten waar a waarneming is je broer waar is romeo beeld het meisje in het midden van de dansers julia neemtcontact met de jongen vooraan op de b beschrijving scene romeo de tekst is hierboven afgedrukt het is niet de ori tekst gear uno due trei ginele shakespearetekst dat daagt uit om er de originele naast te leggen zie bijlage 4 b beschrliving doze bewerldng bestaat uit korte zinnen de orga julia stopt met jansen en staat tissen de groep op nisatie van de tekst leant zich tot een ritmische uit een afstand pal tegenover rorneo beiden met wit werking ervan het taalregister is marginaal hemd visueel onderscheidingsmiddel zij kijicen naar elkaar julia draagteen donlcere brif refereert c interpretatle dit naar de gewoonte van coen om maskers to hier wordt een boodschap van stank minachting dragon op een feest julia gaat naar hem toe ze wanhoop en agressie meegegeven paten ze wisselen een kus tit temidden van de groep men telt af i aandachtspunt kostvmering c interpretatle via oogcontact zoos dat gewoonlijk gaat over a waarneming bruggen ze de afstand tussen ellcaar julia zoekt beeld de capuletti s versus de montacchi s cfr toenadering de eerste intieme liefdesuitwisseling ruimtelijke opstelling gebeurt order het mom van het spel tekst mercutio tybalt zook jij ruzie vent nee vent 2 aandachtspunt tekst b beschrliving a wawnetning de scenografie water jongetje eerste groep beeld paris gaat in het midden van de feestvier belagers van het jongage tweeds groep belagers ders staan om zich voor te stollen van de belagers let weer op de horizontals lijnen tekst bon enchant je n ai vraiment pas i habi die de insluiting compleet maker tude de parley en publique mais je vais quand 19 de jaargang nummer 6 juni 1990vic mime improviser un petit discours c est un air op de rekstok qua cadresse specialement a ma vas bien aimtie tekst kijk ik vlieg ik blauwste blauw julia van de hemel b beschrliving b beschrilving paris stall zich voor in het frans hij ke pt en ge de twee figuren romeo en julia bewegen zich hier bruikt de geijkte beleefdheidsformules hij staat op gen tango trapeze ze bewegen van beide ult duidelijk alleen kijk ook naar de kostumering als einden naar elkaar toe ze balanceren ze zoeken significant gegeven evenwicht soms vallen ze bijna ze trusser el kaar c interpretatie het frans maakt ons duidelijk dat paris tot een c interpretatie andere klasse behoort dan de aanwezige jonge de ontmoeting op de trapeze is een schitterend ren hij is good opgevoed hij kent de regels van de symbool voor de moeilijke toestand waarin beide omgang in het openbaar maar is zo wereldvreemd geliefden zich bevinden tanghe kan dit rekwisiet als wat introduceren omdat metjonge acteurs to maker ook in de regie van de getemde feelcs malper heeft daze manier van spelen eist immers nogal tuis 1985 gebruikttanghe dit middel om persona wat fysiek en durf van de spelers ges van elkaar te onderscheiden de rekstok genereert een zeer specifieke bewe ging van zoeken fasten evenviicht vinden net 3 aandachtspunt zoals doze twee geliefden hun liefde trachten vorm toonaard stemtimbre to geven de rekstok herinnert aan het circus het a waarneming publiek kijkt wel naar de show maw is opgewon beeld paris zingt den omdat de atleten er ook wel eens of zouden telcst una furtiva lacrima een heimelijke glim kunnen vallen een spel met de essentie van het lach drama men kijkt niet naar het gewone maar naar het ongenone en hoe dat dan wel afloopt b besdirliving evaluate uitstekend om de star crossed lovers paris zingt een italiaans lied in contertenorstem en hun penibele situatie to visualiseren julia stopt hem met bravo c interpretatle dit stemgebruik en het lied is op zidizelf extraor retardering dinair perfect en mooi de jongen paris en wat hij zingt valt daarmee spijtig genoeg buiten de ma mndachtspunt afstand nieren van doer van zijn leeftijdsgenoten en buiten a waarneming de teneur van de avond de klassieke schoonheid beeld moeder in de canape zeer plaatsgebon diets hier om hem to marginaliseren het publiek den vader spreekt tot julia van heel vet west dan ook eerst niet of het moat lachen ja dan tekst kan het niet hebben en wat van mij is nee zal nooit van jou zijn balkonscene b beschrliving vader capuletti gaat naar zijn dochter toe julia mndachtspunp schuift achteruit op de knietin hij gaat heel dicht bij fiekwisiet en beweging zijn dochter op de grond geknield zitten hij neemt a waarneming haw hood tussen zijn harden en wrijft haar over beeld een jongen en een meisje romeo en julia de haven hij trust haar wc s juni 1990 19 de jaar gang nummer 6 herpretatie de afstand tussen varier en dochter is idein de verhouding tussen beiden ziet er intiem uit maar noot wat capuletti zegt is in tegenspraak met daze afstand en houding het geheel komt door het contrast tussen beeld en tekst ook erg tragisch en 1 de geselecteerde fragmenten zijn beschik wrang over baar op de vicleoband die by dit dossier over jenny van hoey beeldtaal hoott de teksten vindt u in bijlage 5 mollenveldwijk 30 3280 zichem bibliografie 1 over afstand en ruinte 4 adressen bakker en bakker vetboden begang antwer de scene eikenstraat 16 2000 antwerpen pen de nederlandse boekhandel 1976 te1 03 231 65 68 morris d de naakte mans amsterdam else adressen om videocaptaties en teksten aan to vier 1979 vragen hall e t the hidden dimension new york doubleday garden city 1969 1982 198n 5 tekstversies romeo en julia shakespeare w romeo en juliet geanno 2 over toneelteksten teerd door wkn van houten den haag stich gejon c toneefteksten in de klas in vonk ding wikor 1981 1989 nr2 stichting wikor nieuwe uitieg 24 2514 br den onontbeerlijk metcommentaar en vo iledkie les haag tel 070 468826 modellen van den bergh h teksten voor toeschouwers muiderberg coutinho 1983 shakespeare w romeo en julia vertaald bevattenke dramatheorie door willy courteaux antwerpen de neder landsche boekhandel 1965 3 algemeen rowan n the teaching of drama in secondary education in cl mededefingen rug nr 19 shakespeare w romeo en julia nederland nov 1988 se bewerking hugo claus antwerpen thea illustratie0 terwinkel en koninklijke nederlandse schouw reeks scholen in toned burg 1987 taakgroep theaterwetenschap rijksuniversi teitgroningen ourleboteringenstraat52 9712 gl groningen te1 050 63 61 28 shakespeare w romeo en julia nederland om voortdurend voerte krijgen ronddramatekst se bewericing dirk tanghe brussels koninklf drama opvoering en expressie in de was ke vlaamse schouwburg 1987 1988 19 de jaargang nummer 6 juni 1990 bijlage 1 schema van kowzan uit j boven e a gedifferentieetd nederiands deume martin 1984 3v env 2 2 z 28 z 1 1 1 o lij z cc 1 cc w 0 th i x j a i 75 of c e s i 2 1 w i ad co a n irk juni 1990 19 de jaar gang nummer 6 1 iiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiia ip wage 2 recensie uit etcetera februari 1988 visuals auditlev signaten waarneming beschrijving interpretatie evaluatie ordenen vanuit objectiveren objectiveren dramatekst subjectiveren verbaliseren dramatraditie regieconcept 13 1age 4 regieconcept dek tanghe 1956 is een vlawns regisseur en acteur hij began in het aniateurgezeischap sint rented in tortiout na de succesvoie regie van shakespeares geiemde feeks word hi meteen door de grobe vlaam se gezeischappen zoat ntg en kvs gevraagd hij heeft een voodceur voor idassiele stuidcen omdat het universele van de mans in het vededen actueel was en dat nu nog is tanghe vin de toeschouwer behagen hi herschrift daarom steeds zelf de leksten de wt de repetities groeien de moderns mans spreekt anders dan x aantal oren geleden hi zal ook knippen in de leksten mat c de hedendaagse mans ongeduldiger is een gesbleer de duur ogende kostumering en dho decor doet wel e denken aan avenue plaatjes tegelfertid fist de so namaaknieuws is in berheid in kosturnering decor en reicwisielen op een gevoel voor functionalitit het gebruik van muziek en befichting doet minh en videoclipachtig aan het mooie op amerikaanse tv pia in beeld en geluid akveer nochtans open de zalen vol met ook jonge toesdauwers tanghe ids in doze programma s worden echte misdaden een bruisende jonge win waavan in het glas niet creel overbtift als by geschonken word of eon undo gesimuieerd met acteurs die good op de ver bordeaux win die ooit aan het verhemelte zal bitten dachten liken het gaat telkens om misdaden plakkeni j thielemans in etcetera jan 88 waarvan de daders konden ontsnappen na de simulatie knjgen de kijkers loco s van de dader of verdachte to zien en worden ze uit genodigd om een gratis telefoonnummer op to bellen als ze lets manes to weten dat tot de aanhouding van de bader kan leiden de nadruk ligt op gruwelgke misdaden die met veal sensatiezucht en schokkende details worden weergegeven de antiveryme morgen 26 8 89 mkaa 19 de jaargang nummer 6 juni 1990