Documenten
theevisite bij lieve vlaminckx ze is 53 literaire regentes nederlands aardrijkskunde en geschiedenis uit donkere tijden toen vrouwen in het katholiek onderwijs nog ontslag moesten nemen als ze durf den te trouwen al dertig jaar geeft ze les twintig daar van in het beroepsonderwijs wij brie germanisten in spe interesse voor didactiek en bezorgd om het beroepson derwijs in het bijzonder idealisme alsnog een confronta tie lieve introduceerde andere niet traditionele werk vormen in haar beroepsklas na tien jaar traditioneel onderwijs kwam ik nogal onvoor bereid in een autonome beroepsschool terecht ik sta er nog steeds omdat het een school is waar niet alleen mensen met een andere onderwijsopleiding les geven de eerste directrice was verpleegster began ik te voelen dat mijn opleiding te intellectueel geweest was eigenlijk kon het niet langer tegelijk ontdekte ik ook dat het me beter lag tussen die praktijk en de stages te werken langzamer hand ben ik dan naar andere werkvormen toe geevolueerd vertel es wat over die school die werd opgericht door een dokter de leerlingen liepen stage in zijn prive kliniek goedkope werkkrachten later zocht de school aansluiting bij het katholieke net naast nationale opvoeding heeft ook volksgezondheid zijn zeg het is wel een erg klein schooltje nog geen honderd leer lingen het schoolgebouw op zich biedt nogal wat mogelijk heden een oud statig herenhuis met enorm veel kamers we kunnen steeds van lokaal wisselen rommel maken zonder anderen te storen sinds kort is lieve niet meer de enige lerares nederlands op school ze heeft er een jongere collega bijgekregen ook zij werkt anders samen les geven is er niet bij ze hebben aparte klassen onderwerpen worden echter samen besproken materiaal uitgewisseld en er worden gezamenlijke theateruitstapjes georganiseerd de leerlingen staan anders tegenover mij dan tegenover mijn collega dat is leeftijdsgebonden ik ben 53 en word vaak met de zonden van hun moeders beladen daar is niks aan te doen ik word in die rot geduwd tot voor tien jaar had ik daar geen last van integendeel ik was zowat hun vertrouwenspersoon iemand die heel anders reageerde dan hun moeder en die daardoor erg geapprecieerd werd ach dat verandert allemaal leerlingen die in de beroepsschool komen voelen zich vaak verschrikkelijk gefrustreerd vooral zij die uit een tech nische of algemene richting komen die frustratie valt bij ons nogal mee kinderverzorging en de zeg maar sanitaire afdeling worden door de bui vonk 1984 14de jg nr 2 3 tenwereld relatief gunstig beoordeeld het is ook een autonome beroepsschool binnen de school bestaat geen discriminatie concurrentie met andere afdelingen is er niet van beroepsschoolleerlingen wordt gezegd dat ze concreet zijn ingesteld dat ze nooit tot abstraheren komen komen ze daar wel toe dan gebeurt dit via een heel con crete weg beroepsschoolleerlingen zijn regelrechte flapuiten ze zouden alles op tafel gooien sours heb ik het daar wel wat moeilijk mee je kunt zo n emotionele reaktie niet voorzien ze kunnen keihard zijn ik weet vaak zelf niet wat ik daar mee aan moet ik ben tenslotte geen therapeut toch probeer ik altijd open te staan het gebeurt wel es dat er ineens wat scheef zit in de klas dan verhuizen we naar onze praatklas om de problemen maar meteen uit te praten zo leren ze naar elkaar maar vooral ook naar zichzelf te luisteren ze leren ook praten en dat is iets wat ze vaak van thuis niet hebben meegekregen geen kranten nauwelijks tijd schriften en op televisie wordt zelfs het journaal niet meegepikt boeken worden nooit gelezen we hebben overigens een goede schoolbibliotheek als ze al eens iets lezen is het het dunste boekje met de grootste letters sommigen lezen een boek na een fragmentje in een bloemlezing weinig abstracties heftige emoties lezen is er niet bij en van het actuele gebeuren weten ze ook al niet veel toch zou lieve ze geen dommeriken willen noemen ik zou ze vooral niet willen onderschatten collega s hoor ik wel eens zeggen van dat kunnen die van ons toch niet en dan gaat het vaak over dingen die met verstand niets te maken hebben troetelkinderen lieve geeft les in de drie hoogste jaren van het hoger secundair beroepsonderwijs en die jaren verschillen nogal wat in een vierde zijn ze nog schools in een vijfde komen er veel nieuwelingen bij door de stage veranderen er veel lieve voelt zich in dit jaar het best ze is daar ook titularis veel vriendschap we kunnen goed met elkaar praten als er problemen zijn komen ze meestal naar mij toe in de vijfde wordt nog goed samengewerkt in de zesde niet meer met een voet staan ze al buiten de school een mentaliteit van we moeten nog een jaartje kloppen wat vroeger leuk was is nu kinderachtig het enthousiasme brokkelt af ook voor de stage fundamentele verveling je hebt haantjes de voorsten met heel veel succes bij de jongens en anderen die daar zo bangelijk zitten die verstandelijk niet meekunnen of omdat ze niet durven 4 weerbaarheid lieve wil haar leerlingen durf meegeven weerbaarheid is een beter woord vindt ze het onderwijs moet eigenlijk anders veel de school uit naar buiten met projecten werken maar dat kan niet door het lesrooster de durvers heb ik niet graag als ze weerbaar worden krijg je als eerste hun kritiek te verwerken wie weerbaar wil zijn moet z n mond durven open te doen om hen mon dig te oaken probeer ik ze in de lessen aan de praat te krijgen volgens lieve kan dit het best in situatiespelen of met groepswerk ze verslag laten uitbrengen ze vindt niet dat onderwerpen die in haar lessen aan bod komen noodzakelijk iets met het toekomstige beroep van haar leerlingen te maken moeten hebben lieve zat ook in de commissie voor de nieuwe leerplannen gezins en sanitaire hulp de leerstof heet aan te sluiten bij de realiteit van de leerlingen maar dat is niet noodzakelijk hetzelfde als de beroepsrealiteit iedereen staart zich daar blind op ik vind dat dom dat beroep is tenslotte maar een deel van het leven en boven dien vinden ze als ze van school of zijn niet eens werk laat alsjeblieft die onderwerpen over gotten en pannen en ziekenbezoek en bejaardenomgang uit de lessen neder lands enfin het programma is er en het ligt ergens in de onderste la lieve maakt tijdens het groepswerk nooit opmerkingen over de taal het komt erop aan dat ze praten tijdens de voorbereiding van een simulatiespelletje vragen ze wel es of ze dialect mogen gebruiken dan zeg ik wie is die vrouw die je speelt spreekt ze an in werkelijkheid neen dan hoeft het nu ook niet in een gewone vraag en antwoord les vraag ik hen wel an te spreken meestal doen ze dat spontaan corrigeren doe ik nooit ze weten het zelf wel als ze fout zitten uitdagend dialect neem ik niet het gaat dan niet meer om de taal maar om de houding min collega s vinden wel eens dat ik ze te weinig nederlands leer rommel en andere toestanden enkele jaren geleden begon lieve op haar school met drama tische werkvormen ze had een cursus gevolgd en was er met een overdosis aan enthousiasme ingeviogen grote ver wondering boven alle verwachtingen waren de resultaten goed ik zou elk jaar opnieuw een cursus moeten volgen om die stoot terug te krijgen het vergt wel enorm veel van mijn energie ik word al wel een jaartje ouder 5 lieve liet haar leerlingen de vriendschap tussen twee mensen uitbeelden twee mensen komen bij elkaar de ene laat in woorden en handelen voelen dat hij aandacht en vriendschap behoeft de andere gaat erop in of niet dat was de opdracht voorts werden de leerlingen in de uitwerking van deze situatie vrijgelaten zo beelden ze een oude dame en een heer uit moeder en dochter twee homo s twee zusters oude vrijsters een jong koppeltje met een pas geboren baby hun fantasie was onuitputtelijk gewoon geweldig en zelf spelen ze ook graag eerst vonden ze het wat moeilijk je moet hen sterk motiveren maar eens eraan begonnen zijn ze niet meer te stoppen ze vinden het formidabel uit sommige spelen ontstonden discussies over rolpatronen bijvoorbeeld de vrouwenrol met name na een goed situatiespel zit ik weleens met moeilijkheden ze willen het dan voor de ganse school spelen het kost me dan veel moeite hen aan het verstand te brengen dat de bedoeling van zo n spel niet zomaar een stukske spe len is een tekst vormt meestal de aanleiding carmiggelt bijvoor beeld uit die teksten worden met de klas thema s gedestil leerd waarrond dan gewerkt wordt de leerlingen verdelen zichzelf in groepjes en zwermen uit naar de verschillende lokaaltjes gelukkig staan dieter beschikking anders zou ik heel wat meer klachten over lawaai en rommel krijgen de twee uren nederlands zitten in een blok lieve heeft dan de tijd om even rond te kijken hoe het werk in de verschillende groepjes opschiet ik let erop dat ze niet teveel discussi e ren maar vlug in hun eigen groepje aan het spelen gaan de volgende les worden de stukjes voor de klas gebracht dat wil zeggen dat de leerlingen tussen de voorbereiding en de opvoering thuis nog een minimum aan materiaal kunnen zoeken allerlei attributen kranten een koffieservies en van die zaken grote verkleedpartijen zijn taboe ze begrijpen best waar om als ze zich teveel verlaten op het verkleden dan vervaagt de essentie van het spel het blijft in lieves klas niet bij situatiespelletjes er zijn zgn leergesprekken groepswerken groepsgesprek ken individuele taken ik probeer altijd om hen aan het werk te houden tot denken aan te zetten als we samen een tekst lezen vraag ik hen eerst wat vragen te beantwoorden gewoon bij zichzelf daarna praten we er samen over lieve wil het contact met haar leerlingen ook buiten de school bewaren maar dat lukt niet gauw die vlieger gaat niet op als in de klas een film ter sprake komt stet ik wel eens voor s avonds naar de film te gaan ze willen best wel maar alleen tijdens de lesuren 6 en dat kan niet altijd elk jaar kunnen we wel naar enkele theatervoorstellingen een stuk dat echt op hun euh niveau was liep vorig jaar in het brialmonttheater om dood te vallen met situaties in een kliniek het betuttelen van pati e nten door verpleegsters verpleegsters door doktoren ze hebben daar echt veel aan gehad ook voor hun stage achteraf binnenkort gaan we naar de moeder van david s door het mechels miniatuurtheater wat er ook gebeurt de rommel lijkt onvermijdelijk zijzelf hebben daar nogal wat last van alweer die banken verslepen zeggen ze dan en dan zeg ik jamaar mensen hoe kunnen jullie nu met elkaar praten als je met je rug naar elkaar zit we draaien ons wel om zeggen ze dan weinig aandacht overigens voor spelling woordenschat en grammatica tot ze er zelf om vragen spraakkunstproblemen komen wel eens naar boven bij het lezen en bespreken van teksten dan vragen ze hoe dat nu weer zat en dan beef ik daar een les over bij woordenschat ligt het anders in de lijn van hun oplei ding worden de meeste leerlingen nog wel eens met moeilijke woorden geconfronteerd vooral diegenen die uit het tech nisch of algemeen onderwijs komen regelmatig krijg ik allerlei smeekbeden om stof ja en dan doe ik dat maar dan rafelen we samen een medicij nenvoorschrift uit elkaar of proberen het te verstaan ik probeer hen dan ook wegwijs te maken in het woud der pediaters orthopedisten dermatologen en geriaters maar woordverklaringen in teksten netjes op een rij dat nooit nog wat over die prozateksten de springplank naar die situatiespelletjes ze werkten aan een erg idealistische tekst over vriend schap een van de leerlingen had die zelf meegebracht ze was er zo aan verknocht want zo zijn ze aan de ene kant door en door realisten maar vaak toch ook echte zwevers ireele prietpraat meestal zo van een vriend is iemand die dag en nacht komt en die er altijd wel zal zijn als je hem nodig hebt lieves remedie heet dan taalbeschouwing zulke teksten worden dan ontleed de tegenstellingen eruit de flagrante leugens ontmaskerd enfin als de les gedaan is blijft er van zo n tekst niet veel meer over maar bij sommige leerlingen gaat dan wel een licht op dat ze altijd die schone teksten in hun schoolagenda lazen hoe ze vonden dat die klopten maar dat ze die nu toch helemaal anders lazen diegene die de tekst had meegebracht was natuurlijk razend ken je die tekst over allerzielen van herman de coninck vraagt lieve ons 7 heel ironisch was dat ik heb ermee gewerkt en heb toen in een klas twee tranerige reacties gekregen nog iemand anders was heel boos maar ze heeft nooit willen zeggen waarom dat vied ik nu heel moeilijk zo van die emotionele uitbarstingen dan moet je al je aandacht aan een leerling geven en de rest in de brand laten er wordt in de beroepsklas dus ook met poezie gewerkt van de coninck cees nooteboom van ostaijen en paul snoeck lieve wil naar leerlingen laten voelen hoe je met een gedicht anders naar de dingen kunt kijken hoe het verwoor den de persoonlijke ervaringen raakt en wat stillistisch allemaal kan volledige zinnen hoeven niet werkwoorden die kunnen wegvallen het relateren van de gekste dingen ik laat ze zelf gedichten schrijven soms echt heel mooie dingen naar aanleiding van lessen over vormen van spot hebben we grafschriften voor elkaar geschreven die moesten rijmen de jongste tijd merk ik enige verkoeling ik denk dat het komt omdat de leerlingen al in de vorige jaren met poezie in contact kwamen maar hoe let op het rijm tatatat6tat6 en leer het nu maar van buiten als je zo poezie geeft gebeurt er niks niks echte poezie die komt niet aan bod zelfs bij collega s merk ik weinig poetisch gevoel geen poetische instelling als zij die rijkdom niet kennen hoe kunnen ze dan enige interesse van de leerlingen verwachten met stripverhalen wordt in de klas nooit gewerkt ik zou het wel willen maar ik weet er te weinig vanaf ik zou het eigenlijk moeten leren stationsromannetjes heb ik al wel besproken op het einde van de les zeggen ze dan dat je gelijk hebt dat ze nergens op lijken maar het leest zo plezant onderwerpgericht onderwijs ook nogal traditionele thema s alleszins nog belangrijk genoeg aangezien veel beroeps schoolleerlingen er weinig vanaf weten abortus en racisme dus ik behandel die zaken nogal afstandelijk ik praat er nogal sec over vertel hoe een en ander gegroeid is we lezen er samen wat teksten over ik vraag hen ook erva ringen uit te wisselen later praten we er dan over ik pas wel op geen onderwerpen te behandelen die ze vorig jaar en het jaar daarvoor al besproken hebben het thema kindermishandeling blijkt aan te slaan als aanleiding werd de film voor een glimlach van een kind bekeken kitsch of kunst is een onderwerp dat lieve elk jaar aansnijdt om hen te laten aanvoelen dat die grenzen moeilijk te trekken zijn ook s lands bestuurlijke instellingen vormen een vast thema de leerlingen brengen dan kranteknipsels mee daar uit komen dan allerlei vragen achteraf worden de specifie ke termen behandeld met politiek willen verschillende klassen weinig te maken hebben 8 aan de raketten heb ik zelfs geen volledige les gewijd ze zijn me wel komen vragen of ik naar de betoging ging en we hebben er dan even over gepraat amnesty internatio nal ja eigenlijk vind ik van mezelf dat ik daarmee niet ver genoeg gegaan ben we handen brieven moeten schrij ven ik denk dat we dat toch nog gaan doen het weekend elke maandagmorgen kan de klas er niet over zwijgen goed voor een vast thema bijgevolg ik laat hen ge woon maar wat vertellen dat is nog een goeie oefening ook het blijkt wel enige tijd te duren voor iedereen aan de nieuwe manier van werken gewend raakt de meeste technische vakken bestaan uit voordoen nadoen en opzeggen wat ingele peld werd kinderverzorging is een vak waar tien punten op staan daar is ook plichtenleer bij over het beroepsgeheim dat is zo erg nog niet maar hoe je je moet gedragen tegenover een dokter de verpleegster moet dit of dat moeten die ondergeschikte positie wordt er nu al inge pompt soms vragen ze zich of waarmee ze eigenlijk bezig zijn nederlands of wat anders als ze dat zeggen weet ik dat ik goed zit de punten nieuwe werkvormen ontsnappen niet aan het maandelijkse rapport een situatiespel blijkt moeilijk te becijferen het opstel moet het waarmaken ik word wel gedwongen om of en toe wat te geven wat met zeg maar verstand te maken heeft we zoeken dan dertig uitdrukkingen die wat met handen te maken hebben met tien van die uitdrukkingen moeten ze dan iets schrijven en daar geef ik dan punten op ik moet het wel zo doen je weet bij voorbaat niet hoeveel voorbereiding een situa tiespel gekregen heeft overigens kun je affectieve dingen moeilijk quoteren ik vind het precies goed dat ze ook zonder cijfers wat doen gewoon omdat ze het willen met cijfers geef je ze de toelating om te mislukken je krijgt natuurlijk wel last met de zgn puntenjagers ja dan ga ik daar maar es mee praten en als ze echt niet willen dan geef ik toch cijfers huiswerk is er nauwelijks bij er wordt genoeg in de klas gewerkt ook het groepswerk de leerlingen leren elkaar op die manier helpen iemand die een jaar overdeed zit nu naast een hele slimme de zwakke wordt omhoog getrokken door de sterkere dat is een kwestie van solidariteit dat is mijn vorm van diffe rentiatie met spieken heb ik overigens weinig problemen vooral ook omdat ze weten dat de examencijfers steeds gecompenseerd kunnen worden door een gesprek of met een beoordeling op hun medewerking in de klas 9 troubles het introduceren van nieuwe werkvormen lijkt geen lacher tje vooral niet voor de klas van de kant van de ouders heb ik nooit enige tegenwerking ondervonden bij de leerlingen ligt dat antlers hun ver wachtingspatroon wordt volledig doorbroken been doceren niets te blokken je vraagt veel meer van henzelf de eerste reactie is er dan ook een van laat ons met rust maar een keer ze het gewend zijn krijg ik geweldige resul taten als soms een van de schuchtere leerlingen plotseling van alles begint te vertellen helemaal open bloeit en de anderen zeggen van tiens we hebben ze een heel jaar nog niet zoveel horen praten dan weet ik dat ik op de juiste weg zit en de collega s dan ach tegen mezelf zeggen ze niks maar soms y ang ik of en toe loch wel wat op ik breng m i n leerlingen niets fundamenteels bij voor hen is mijn methode natuurlijk wel raar het schoolsysteem het rapport het gebrek aan bijscholing je begint met zoveel dingen maar hoe moet je dat nu verder uitbouwen het gevoel van zomaar wat losse dingen naast elkaar te doen vooral met dat rapport als dat afgeschaft werd zou ik nog veel meer moed hebben om nieuwe dingen te doen toen begon onze cassetterecorder vervaarlijk te piepen en kregen we thee met appelgebak anita van gool krista nuyts inge de win varenblok 6 1 2520 edegem 1 0