Thematisch lesgeven, vervolg

20 zin omdat de leerlingen zo gewoon zijn aan werken moet dan minstens een vol uur uit een andere aanpak dat ze apriori deze getrokken worden om de aanpak te verhel werkwijze niet vatten na de eerste schrifte deren en ook later zijn regelmatige structu lijke beurt zie verder waarop ze dan vra reringsmomenten nodig nogmaals het gen krijgen die specifiek op de verbanden gaat hier om een manier van kijken programma eerste trimester maar de laatste gil verging in geluiden van worging en versmachting hij was boven op haar gevallen hij had een greep aarde genomen en stopte haar die in de mond in de ogen over heel het aangezicht toen kon ze zich niet meer verdedigen het werd nacht om haar heen uit het recht van de sterkste van cyriel buysse 1 2 ik wil beminnen haten wil ik niet 1 fragment houtekiet walschap a fragment b mensbeeld en wereldvisie c structuur en filosofie nietzsche d actualisering pers e evaluatie 2 sofokles antigone a proloog beluisteren b kenmerken en inleving in karakters c dispuut antigone en kreoon d kenmerken tragedie e vergelijking hollywood film fatal attraction 3 synthese we kijken terug naar de verschillende visies in voorgaande werken over hoe een maatschappij georganiseerd moet worden de visie op vrijheid is verschillend bij kreoon en houtekiet en daartussen zitten andere visies artikel uit knack over politieke partijen 3 de angst voor het vreemde 1 wetenschappelijk essay wij en zij albert memmi a enquete over visie op migranten en bespreking resultaat b lectuur essay en debat c knack artikel over deze problematiek 2 de macht van verhalen mariken van niemeghen a inleiding in middeleeuws toneel b dia s bosch breughel om mens en wereldbeeld te tonen c van daaruit bespreking stuk mensbeeld sociale visie op vrouw 25 jaargang nummer 3 jan feb 1995 4 de taal is heel de mens 1 kristien hemmerechts woorden kortverhaal a lectuur en bespreking van symboliek en betekenis b discussie over relatie taal en mens 2 literair essay word je van ademhalen feministisch renate dorrestein a thuislectuur en voorbereiding b bespreking aan de hand van video kranteknipsels tekst 3 verhalen als oplossing a gedichten uit eerste en tweede golf vergelijken edna st vincent millay en annemarie sauer b sociologische structuur van de taal c denken aan een nieuwe taal ecriture feminine 4 kristien hemmerechts een zuil van zout a bespreking symboliek b evaluatie taalgebruik vergelijking met filmfragment van askoldovs der kommissar c oordeel over waarheid verhaal eventueel vergelijking met film van hal hartley einde en zeg ik tegen hem als je ooit genoeg van me hebt als ik je begin te vervelen als je iemand anders wilt alsjeblieft laat me niet zo lang lijden zeg het me in een uur heb ik de plank leeggeruimd je sleutel teruggegeven en ben ik vertrokken break my heart if you must but don t waste my time uit alba van anja meidenbelt het tweede semester zelf het echte doel naar de wereld kijken als naar een veld van tekens in bijlage 2 in bijlage 1 voeg ik eveneens het program vindt u ook een soort synthese die ik op het ma van het tweede semester toe meer uit einde van het semester samen met de leer leg is niet nodig in het bestek van deze lingen las in feite hebt u daar het verhaal tekst wel even aandacht voor het eerste dat we in vier maanden lazen deel omdat ik daar probeerde om nog een andere aanpak uit te werken alle delen zijn voorbeelden van verhalen die retorisch wer ervaringen ken ik overloop doorheen die verhalen de evolutie van de retoriek in de tijd centraal een dergelijke aanpak heeft volgens mij staat de dialectische omslag die in elke meer voordelen dan nadelen tekst voorkomt met tekst bedoel ik het ver haal hier zijn dat dus een volksverhaal een rede een film en uiteindelijk een stuk actu aliteit de golfoorlog daar bereik ik vind ik jan feb 1996 nummer 3 25 jaargang nn voordelen talen een stimulans is alweer is het de bedoeling van alles een proces te 1 de aanpak dwingt de leerlingen anders maken het moet vloeien niets is ooit naar de dingen te kijken niet langer de af daarom zelden of nooit hele films kennis van de feiten staat centraal maar stukken die het thema dienen maar wel het inzicht erin natuurlijk dat is steeds weer de achtergrond de dient af en toe een stuk gememori stof wordt gebruikt om over een seerd te worden maar dat dient enkel bepaald thema te praten te denken te om gebruikt te worden bijvoorbeeld schrijven de stof is niet het doel op ze moeten de kenmerken van de klas zich sieke tragedie kennen maar vooral om die toe te passen op de moderne ver 5 wie de plannen van de twee semesters halenvertellers films en van daaruit een bekijkt ziet wel degelijk dat bepaalde vergelijking te maken tussen het socio stukken doorheen het hele jaar op politieke doel van tragedie toen en film mekaar inspelen dat was uiteindelijk nu de bedoeling om van het hele jaar een interactief veld te maken dat geen line 2 de aanpak stimuleert logisch denken aire structuur had maar veeleer als een vergelijking staat centraal en leidt tot serie cirkels werkte stel je voor je inzicht in de waarde van bepaalde neemt een centrale cirkel het thema artistieke uitingen door aan de hand en hangt daar een aantal andere cirkels van een set kenmerken diverse verha rond die op zich boeiend zijn maar len doorheen de tijd te analyseren op ook het web waartoe ze behoren ver hun retorisch gehalte begrijpen de lichten alles wordt dus commentaar leerlingen niet alleen dat elk verhaal een op alles bijvoorbeeld de ontluistering dieptestructuur heeft maar ook hoe van fatal attraction semester 1 verhalen vaak vooral dienen om groe wordt bevestigd door the player pen mensen te overtuigen in deze tijd semester 2 maar in ladybird en van massacommunicatie is dat belang dekalog krijg je waardige tegenzetten rijk 6 ik stel enkele belangrijke verschillen 3 het is veel meer de bedoeling een hou vast wanneer ik vergelijk met mijn vori ding te scheppen om vanuit de infor ge meer traditionele lesmethode matie kennis en eventueel wijsheid te vooreerst is er vaak grote animositeit in ontwikkelen dan die informatie van de klasgroep de aanpak leidt tot een buiten te leren anders gezegd er is zekere gespannenheid die zich uit in absoluut geen nood meer aan informa felle discussies en een constant gevoel tie er is er integendeel te veel dus van verwondering de eis om blijvend moeten we leerlingen leren ermee om te bewegen verbanden te zien houdt te gaan en er vooral kritisch tegenover een noodzaak aan aandacht in voorts te staan zeggen de leerlingen altijd dat dit vol strekt nieuw is voor hen wat meestal 4 ik gebruikte in ruime mate audiovisuele positief bedoeld is ten slotte zijn de middelen dat spreekt niet alleen aan schrijftaken wat mij betreft veel verbe maar het is ook meer en meer hun en terd waardoor ik weer met interesse onze taal door met fragmenten van lees en verbeter film en toneel te werken plaats je woord en beeldtaal al naast mekaar wat minstens onbewust voor beide ifiz 25e jaargang nummer 3 jan feb 1995 moeilijkheden 1 een dergelijke aanpak heeft een vrij persoonlijke basis omdat de intensiteit 1 ik stelde in die vier jaren dat ik zo werk hoog is is het noodzakelijk om een te vast dat ik heel verschillende reac thema te nemen waarin zowel de leer ties kreeg grofweg gesteld probeer ik kracht als de leerlingen betrokken zijn een aantal constanten te schetsen die nemen we bijvoorbeeld vrijheid echter steeds bevestigd werden door uitzonderingen 2 schrijf dat woord in het midden van een groot blad trek er een cirkel rond meisjes houden meer van deze aan en schrijf in die cirkel een viertal vragen pak dan jongens die het thema afdoende dekken de talenrichtingen zijn meer geboeid vragen van de zogenaamde probleem dan positieve richtingen structuur kunnen gebruikt worden zwakkere leerlingen haken soms maar ook die van andere structuren2 sneller af zijn mogelijk er ontstaan grote verschillen in resul taten tot 50 3 laat dan een hersenhoos los op die op de eerste schriftelijke beurt is 1 3 vragen schrijf de stukken die je al vaak van de groep gezakt daarna gaat gaf en die je graag geeft op een moge het in stijgende lijn lijke plaats bouw een zekere logica uit er wordt veel beter opgelet en mee kijk wat er dan nog ontbreekt gewerkt in de klas suggereer voor jezelf zorg dat het blad vol staat 2 er is wellicht meer werk aan zeker om zelf zo n cursus op te starten eens die 4 vergeet nooit dat dit maar een plan is echter gegroeid is rond de eigen visie het kan veranderen in de loop van het en interesse dan kan het volstaan elk semester maar het voordeel is dat je jaar een basisplan op te maken en uit met een thema in je hoofd rondloopt en de actualiteit en nieuwe ervaringen en vanuit die vragen naar de wereld kijkt naar de specifieke klasgroep gericht en luistert de n gids de actualiteit de stof bij te werken bijvoorbeeld als een roman een filmcataloog een bar er verkiezingen zijn of inspelend op gesprek het wordt allemaal potentiele een actueel gebeuren zoals de vrou stof wenhandel of als er een film komt op school dat is echt een heel groot plus punt zie het als een stuk jazzmuziek evaluatie je hebt de song maar je kan er naarge lang de omstandigheden en stemming van uitzonderlijk belang is dat de leerlingen op improviseren in de eerste weken niet constant te horen krijgen dat ze volgens een nieuwe methode gaan werken ik dien hierbij op te merken hoe begin je eraan dat ik een getikte cursus had die een duide lijke samenvatting van de stof bood maar enkele mensen stelden mij na een semina waarbij aangevuld diende te worden mijn rie dat ik hierover gaf in kortrijk de vraag ervaring is dat alle leerlingen dat spontaan hoe daar nu aan te beginnen ik stel het vol en goed deden voordeel ze hebben de gende voor draad van de lessen zeker duidelijk voor zich staan en ze moeten zorgen dat ze het begrijpen om zo goeie notities te hebben vagrpg jan feb 1996 nummer 3 25 jaargang in de enkele leerlingen die weinig of niet esthetische kijk maar het verhaal als noteerden waren meestal gezakt een antwoord op een probleem plus daarna een evaluatie van de oplossing ik gaf meestal mijn eerste schriftelijke beurt die de auteur voorstelt rond eind oktober voor de herfstvakantie vergelijking boek en film zie voorbeel dat leverde steeds weer een resultaat op den in bijlage 3 waarbij een derde tot de helft van de leerlin gen gezakt waren omdat ze de stof van buiten blokten en dus niet overweg konden peter vantyghem met de vragen de verwerking van die kapelstraat 3 schriftelijke beurt is dan ook het sleutelmo 1700 dilbeek ment van het semester toen legde ik de cursus uit voor een zeer aandachtig gehoor en schetste ik de bedoeling op het examen trok vrijwel iedereen dat moeiteloos recht elk jaar had ik ook een paar leerlin noten gen die er ab so luut niet mee overweg konden 1 om de eerste drie voordelen te illustreren hierbij enkele voorbeel nu een voorbeeld van dergelijke vragen die den van verbanden die we in het moeten beantwoorden aan de manier van eerste semester probeerden te werken in het semester leggen visie van nietzsche hele trimester bespreek kort hoe de volgende verha door bevraagbaar len de machtswil van de mens aan vergelijk de positie van de vrouw in pakken houtekiet antigone antigone mariken dorrestein nieuwe testament hemmerechts vergelijk aard en doel van de catharsis zit er een catharsis in mariken van in antigone en mariken van niemeghen niemeghen vergelijk de faal van annemarie vat de ideeen van memmi over racisme sauer en de filmtaal van askoldov samen in een probleemstructuur bespreek de principes van bertold 2 een vaste structuur is een tekst brecht over toneel en maatschappij en schema in de vorm van een vaste ga na in hoeverre ladybird daaraan reeks samenhangende vragen bij beantwoordt voorbeeld de probleemstructuur de maatregelstructuur de evalu het spreekt vanzelf dat ook de schrijftaken atiestructuur de handelingsstruc ingebed moeten zitten in de thematische tuur stroom ik onderscheid enkele mogelijkhe zie steekouder m e a leren den communiceren mondelinge en schriftelijke communicatie syntheses van een discussie groningen wolters noordhoff lectuur van een tekst als voorbereiding 1984 evaluatie van een stelling die uit een zie ook baert m a inventaris van discussie groeide tekstsoorten voor a2 ers vonk zelf schrijven van een retorisch stuk 21 1 2 september december boekbespreking geschreven volgens 1991 p 35 45 nvdr rr een probleemstructuur dus geen ta 25 jaargang nummer 3 jan feb 1995 bijlage 1 programma tweede semester programma tweede semester 1 er staat niet waterstaat 1 inleiding noodzaak aan retoriek 2 de orale cultuur jan decleirs de tijger a visie video b bespreking retorische principes 3 retoriek in griekse maatschappij en retorische trucs 4 max havelaar rede in lebak a lectuur b bespreking en vergelijking 5 film als retoriek eisensteins pantserkruiser potemkin a visie b analyse op retorische kenmerken 6 retoriek in het massamediale werelddorp a video over hoe de golfoorlog verkocht werd b bespreking 7 besluit magritte ceci nest pas une pipe 2 ze maken alles kapot 1 in de ban van het beeld in de ban inleiding over evolutie media en maatschappij 2 de dialectiek van de tijd twee visies a these televisie is de hel gerard bodifee lectuur en bespreking altman fragment uit de film the player b antithese televisie emancipeert paul bottelberghs bespreking en vergelijking voorbeelden nieuwe beeldtaal 3 de teloorgang van de goden a brecht goede mens van sezuan episch theater lectuur b beckett eindspel lectuur en toepassing c ken loach ladybird ladybird vergelijking brecht jan feb 1996 nummer 3 25 jaargang wiz 3 een broodkruimel op de rok van het universum 1 gedicht lucebert lk tracht op poetische wijze 2 verhalen in verval het einde van de grote verhalen a inleiding b visie dekalog 1 van krystof kieslowski c bespreking van relativiteit van verhalen 3 woord en beeld tegenover de tijd a vergelijkende lectuur en analyse van tien romanfragmenten om de evolu erende tijdsgeest te bespeuren b vergelijking met evolutie in beeldkunst 4 freud in het tijdsgewricht geleide lectuur vanuit psychoanalyse 4 kritisch in vredesnaam kritisch lyotard en het postmodernisme schrijven voor een nieuw dekor bijlage 2 grote lijn van het verhaal grote lijn van het verhaal 1 er staat niet waters taat retoriek van de primitiefste beschavingen tot nu was en is het belangrijk grote groe pen mensen te kunnen overtuigen sommige volkeren hadden daar speciale studies voor de grieken andere verpakten de retoriek veel onopvallender in verhalen middeleeuwen sommige volkeren hanteerden een morele code democratie andere logen maar weg totalitarisme zolang echter de retoriek zich inpaste in een bestaand meta verhaal werkte het wel herinner je de tijger potemkin manken in de moderne samenleving van massamedia is het duidelijk dat de audiovisuele taal een geweldige kracht heeft om mensen te beinvloeden aanvallen los van het verhaal waar die men sen in geloofden waar ligt dat koeweit het verschil tussen subject en object tussen feit en fictie is wazig 2 ze maken alles kapot dat alles zorgt ervoor dat er een gevoel ontstaat van verwarring het ontbreken van een groot verhaal enerzijds en de constante mediadruk anderzijds laat de mensen wat ver ward achter hollywood is bevolkt door geldwolven the player en niet door humane nut 25 jaargang nummer 3 jan feb 1995 leraars griekenland het beeldmedium wordt door velen zo gevreesd bodifee dat we er veel te weinig op geoefend worden bottelberghs wat het beeld vrij spel laat om zijn werk te doen nochtans proberen bepaalde mensen wel iets loath maakt films om zijn samenleving een geweten te schoppen wat ook al het ideaal van bertold brecht was in de goede mens vond brecht echter al dat goed zijn in deze wereld onmogelijk is verhalen zijn voor brecht mechanismen die ons moeten vervreemden van de schijn die de wereld is met het doel de wereld te veranderen vergeet niet brecht was marxist hij geloofde nog in een verhaal 3 een broodkruimel op de rok van het universum de oorzaak achter al deze verwarring is natuurlijk zoals al vaak gezegd de tijd we leven blijkbaar op het einde van een bepaald tijdperk geloven niet meer in de grote verhalen die dat tijdperk bijeenhielden en moeten dus op zoek naar een nieuwe tijd en een nieuw verhaal dat de ruimte van het volledige leven tot uitdrukking brengt een regisseur als kieslowski drukt zoiets al uit in zijn dekalog waarin hij de overmoed van enkel en alleen de technologie aanbidden afstraft net zoals een absoluut verhaal met god aan het hoofd niet leidde naar een humane samenleving leidt een verhaal met enkel een computer aan het hoofd niet naar harmonie zegt kieslowski dus profetisch hoe de tijd zich uitdrukt in verhalen in kunst in het algemeen leert ons veel over ons zelf in de evolutie van de 19de naar de 20ste eeuw zien we hoe de onzekerheid groeit niet enkel in het verlies van het auctoriele standpunt maar ook in het steeds innerlijker worden van de beleving van de wereld mariken liep nog vrij rond in een weliswaar gevaarlijke wereld maar de 20ste eeuwse held blijft in zijn bed wil geen kind krijgen zoekt een steen die hij niet vindt zit gevangen in twijfel durft zijn trauma niet op te lossen en blijft dus bewegingloos als een steen de drie vernederingen hebben hun werk gedaan de mens is geen god meer moet op zoek naar een nieuwe beleving van zijn omgeving freud wijst daartoe op het belang van het onbewuste leven dat ons bepaalt mulisch gelooft dat de tijd ondanks alles de goeie richting naar het paradijs aanwijst 4 kritisch in vredesnaam kritisch maar in die toekomst zal de mens toch een nieuw verhaal nodig hebben de avantgarde van de 20ste eeuw zette al een tijd geleden zijn voelsprieten uit om net als van gogh in de vorige eeuw de toekomst aan te voelen en we zagen hoe picasso de grenzen tus sen mens en dier liet vervagen hoe vasarely uit machines kunst haalde hoe u2 gita ren begon te verstoren hoe steeds meer artiesten moderne media inbouwen in hun muziek en theatershows de toekomst is aan de technologie aan de surfers op het internet dat de vrijheid belooft hoe dan ook in die toekomst zal de toenemende com plexiteit van de wereld de mens niet mogen vervreemden van die wereld lyotard en daar ligt alvast een taak de wereld machine menselijk houden jan feb 1996 nummer 3 25 jaargang bijlage 3 vergelijking boek en film het volgende overzicht presentee rt een aantal mogelijkheden om een vergelijking te maken tussen een boek en een film geschreven verbeeld xanthippe p lebeau 6 9 10 25 oedipoes 2 3 17 20 het lied van de houtduif j kruithof 2 4 14 15 lazarillo de tormes anoniem 4 13 14 26 macbeth shakespeare 8 12 20 22 othello shakespeare 8 10 21 frankenstein m shelley 5 16 18 het lijden van de jonge werther goethe 3 5 9 17 het recht van de sterkste c buysse 7 9 13 19 ik ali g walraff 3 9 11 20 het portret van dorian gray 0 wilde 4 8 14 23 madame bovary g flaubert 6 7 10 13 nooit meer slapen w f hermans 4 10 15 22 het proces f kafka 6 7 9 18 als een tweederangsburger b emecheta 6 9 13 19 de neuromancer w gibson 16 18 22 26 alba a meulenbelt 13 14 17 25 de vanger in het koren salinger 3 13 15 26 generatie x d coupland 4 12 17 24 heden ik r dorrestein 11 14 17 21 eerst grijs dan wit dan blauw m de moor 10 13 14 21 het verboden dakterras f memissi 6 7 10 27 welcome to the future g van veen 3 16 18 24 lou reed v boskris 4 13 17 26 nrii 25 jaargang nummer 3 jan feb 1996 films 1 not without my daughter 2 l oeuvre au nou delvaux 3 jesus de montreal denis arcand 4 hamlet zefirelli 5 the company of wolves neil jordan 6 ju dou zhang yimou 7 raining stones ken loach 8 liaisons dangereuses stephen frears 9 abschied vom falschen paradis tefik baser 10 the remains of the day merchant ivory 11 philadelphia jonathan demme 12 mad max i 13 an angel at my tabel jane campion 14 la double vie de veronique krystof kieslowski 15 paris texas wim wenders 16 the lawnmower man 17 les amants du pont neuf leo carax 18 metropolis fritz lang 19 do the right thing spike lee 20 meri per rempre 21 maurice merchant ivory 22 a clockwork orange stanley kubrick 23 the cook the thief peter greenaway 24 singles 25 pretty woman 26 bright lights big city jan feb 1996 nummer 3 25 jaargang nrg