Vakcompetenties en voortgangstoetsing

Publicatie datum: 2004-01-01
Auteur: H. Wegman
Collectie: 35
Volume: 35
Nummer: 4
Pagina’s: 147-151

Documenten

hans wegman voortgangstoetsing beter werkt als je het over de hele breedte van het vak inzet en niet beperkt tot een vakonderdeel vakcompetenties en wat is voortgangstoetsing drie jaar lang doet een student twee maal per voortgangstoetsin g jaar een toets op diverse kennisdomeinen van het vak nederlands en dan bedoel ik hier het schoolvak nederlands de door mij op alle lerarenopleidingen en op nog veel meer voorgestelde domeinen zijn ontleend aan de plaatsen in onderwijsland beijvert men zich om praktijk van een docent nederlands de student competentiegericht te gaan werken die competenties krijgt een toetsresultaat dat is gerelateerd aan het moeten worden ontleend aan het beroep waarvoor men gepuddelde van zijn jaargroep het gemiddelde opleidt in ons geval dus voor het beroep van leraar van alle studenten en indien mogelijk aan een nederlands die competenties zijn gebundeld in maximaal haalbare score de toetsresultaten zogenaamde beroepsprofielen een van die profielen worden opgenomen in het portfolio en geven betreft de vak en vakdidactische kennis en daar zo een opgaande lijn aan in het wringt hem nou net de schoen wat rekenen we nou beheersingsniveau in de verschillende tot die kennis en hoe meten we de ontwikkeling van kennisdomeinen ik doe geen uitspraken over die kennis in deze bijdrage werkt hans wegman een verschil in kennis van een vmbo bb of vwo idee uit dat hij kreeg tijdens de afgelopen conferentie docent ik ben op zoek gegaan naar tamelijk het schoolvak nederlands fundamentele kennis en inzicht die nodig zijn om taalgebruik van jezelf en je leerlingen te analyseren en te normeren verder naar kennis natuurlijk kunnen we ons gaan inspannen om van elementaire begrippen uit de verhaalanalyse een netwerk van competenties te gaan ik heb een aantal toetsen gemaakt die benoemen in het vakdeel van de opleiding belezenheid en kennis van verhaalanalytische nederlands en daar dan nog weer niveaus van begrippen toetsen ik heb ook een aantal toetsen beheersing in aan te wijzen maar ik denk dat gemaakt die inzicht in grammaticale structuren we dan nog bezig zijn als er zich op toetsen van beide soorten toetsen geef ik onderwijsgebied al lang weer een nieuwe hausse hieronder een voorbeeld ik heb de toetsen heeft aangediend mijn voorstel is werk te gaan inmiddels getest bij een groep eerstejaars maken van voortgangstoetsing ik zit daar al veel nederlands van de lerarenopleiding in langer over na te denken en heb al diverse nijmegen en bij een groep derde en hogere toetsen ontwikkeld op een aantal vakgebieden jaars nederlands van de radboud universiteit al in de jaren tachtig 81 83 hebben we bij in nijmegen nederlands gewerkt met voortgangstoetsen we beperkten die toetsing destijds alleen tot het leerweg leerstof onafhankelijk gebied van taalkunde en grammatica een matig voortgangstoetsen toetsen niet een bepaalde succes ik zeg het eerlijk we hadden problemen hoeveelheid kort daarvoor bestudeerde stof met het consequent bijhouden van de resultaten ze geven een stapje aan in de ontwikkeling van door de jaren heen bovendien konden we de tamelijk basale kennis die voor ons studenten op een bepaald moment niet meer school vakgebied van belang is ik heb getracht voor de toetsen motiveren dat had alles te toetsen te maken die je kunt afnemen zonder maken met de status die de toetsen hadden dat mensen eerst materiaal hoeven te zolang er nog vakonderdelen waren die met een bestuderen toetsen die enige informatie geven normale toets werden afgesloten bleef de over een aantal tamelijk basale stukjes voortgangstoets een vreemde eend de student kennis inzicht vaardigheid die ze in hun leven had een te lange adem nodig om het hebben opgedaan zonder dat ze precies kunnen eindresultaat af te wachten uit onderzoek en aangeven in welke cursus of opleiding dat is praktijkervaring in maastricht bleek dat gebeurd toetsen die zouden kunnen aangeve n 200 moer 1 4 7 in welke vakonderdelen men zich dan wel of kon stoeien of knuffelen kon kibbelen of met wie hij niet of voor een deel zou moeten verdiepen samen geheimpjes verzon zachtjes staat hans op loopt maar het open raam en kijkt naar de nog stille binnen bel eze nhe id ve rh aal an alyse plaats de stank van de vuilnisbakken komt omhoog van een docent nederlands verwacht je dat ze iets met verhalen kan ik heb een aantal de tijd is een wonderlijk iets zei de klokkenmaker je fundamentele verhaalbegrippen in vragen kunt hem laten aanwijzen door grote en kleine wijzers gegoten en die gesteld bij een viertal niet uren minuten seconden vandaag de dag ook zonder helemaal willekeurig gekozen wijzers digitaal wat wel eens ongedachte onverwachte verhaalfragmenten de vragen naar publiek en misschien onaangename gevolgen zou kunnen hebben genre perspectief en tijd stammen uit onze 0 ja hij zweeg even hij was een ouderwetse klokken praktijk van de cursussen verhaalanalyse en maker die nog in staat was stokoude wekkers van jeugdliteratuur de vragen naar de oorsprong en overgrootvaders geerfde horloges en antieke uurwerken de herkenning van fragmenten heb ik te repareren raderwerk of kwarts zei hij analoog of opgenomen omdat je mag verwachten dat de digitaal de tijd zelf vang je niet die staat niet stil antwoorden daarop een afspiegeling zullen zijn zoals deze klok waar ik mee bezig ben de tijd gaat van iemands toegenomen belezenheid zoals men zegt voorbij toekomst wordt heden heden wordt verleden de student knikte ook hij dacht 1 welke van de volgende fragmenten komen uit net als de klokkenmaker vaak na over de tijd speciaal jeugdboeken waaraan merk je dat over de tijd die voorbij is het verleden hij studeerde beantwoord bij ieder fragment geschiedenis aan de universiteit in het huis van de 2 wat voor soort verhaal is het gevoelens klokkenmaker had hij sinds kort een kamer gehuurd spanning probleem etc waardoor merk je en hij kwam graag bij hem in de werkplaats daar dat babbelden ze samen of ze boomden diepzinnig 3 door wiens ogen wordt het verhaal verteld omringd door allerlei klokken waardoor merk je dat 4 in welke tijd speelt het verhaal waaraan merk op een woensdagmiddag in december toen het je dat donker weer was probeerde ik een gootpijp aan de 5 in welke tijd zou het verhaal geschreven zijn achterzijde van het huis los te wrikken het lukte waaraan merk je dat echter niet ik verbrijzelde toen met een hamer enige 6 zijn een of meer van de verhalen jou bekend dunne takken van de ribesboom op een paaltje van de welke tuinheining het bleef donker weer ik kon niets meer bedenken om te doen en begaf me naar dirk heuvelberg deze had zover als mijn de hitte ligt over de stad heen hangt zwaar in de herinnering reikte naast ons gewoond hij kon toen straten nestelt zich op de binnenplaatsen en vult de hij vier jaar oud was nog niet praten tot zijn derde bekrompen kamers van de achterhuizen met een jaar had hij op handen en voeten gelopen ook weet broeierige warmte onder de daken is het nog heter ik nog hoe hij toen we klein waren op gestrekte daar neemt de hitte vorm aan kreunt en steunt en armen en benen op onze keukendeur kwam fluistert in het balkwerk maakt je ook s nachts nog aanrennen zijn komst kondigde hij door gegil aan ongedurig en benauwd telkens schrikt hans wakker als hij daartoe werd uitgenodigd at hij paardevijgen kijkt gejaagd ademend het zolderkamertje rond en van de straat later kon hij zich nog altijd snel op probeert weer te slapen sluimerend ziet hij droom handen en voeten verplaatsen en hij sprak nog niet beelden maar ze volgen elkaar veel te snel op om ze gemakkelijk hij vertelde graag met zekere trots dat duidelijk te kunnen onderscheiden in de ochtend zijn tong te lang was en te los op de riem zat ter schemering kan hij dan helemaal niet meer slapen staving van deze bewering maakte hij er hevige klaar wakker staart hij naar het plafond en denkt aan knallen mee ook op die herfstmiddag in de de dag die voor hem ligt martha slaapt nog ondanks achterkamer van zijn huis sprak hij nog steeds moeilijk de warmte heeft ze de deken tot haar kin opgetrokken en onduidelijk met struikelende woordstoten hij was trekt weer haar babygezicht zo doet ze sterk denken klein van stuk gebleven ik was toen elf jaar oud aan het meisje dat ze eens was aan de zus met wie hij voetje voor voetje met een hand tastend voor zic h 200 moe r 148 uit zocht michiel zijn weg over het verharde fietspad spe lling en grammaticale regels dat naast het karrenpad liep in zijn andere hand er is ook grammaticale kennis aan te wijzen die droeg hij een katoenen tas met twee flessen melk tamelijk fundamenteel is en die zich in de loop erin nieuwe maan en zwaar bewolkt mompelde hij van de opleiding kan ontwikkelen het hier moet de boerderij van van ommen zijn hij onderscheid tussen een klank en een letter tuurde naar rechts maar hoe hij zich ook inspande belangrijk bij veel spellingregels blijkt in de hij zag niets de volgende keer ga ik niet meer als ik praktijk nog niet zo eenvoudig te verwerven de knijpkat niet mee krijg dacht hij dan zorgt erica ook het woordaccent speelt een rol bij maar dat ze om half acht thuis is t is geen doen zo sommige spellingregels het is tevens van belang de gebeurtenissen gaven hem gelijk hoewel hij niet bij lezen bijvoorbeeld van gedichten sneller liep dan een halve kilometer per uur stootte het aanwijzen van fouten in een geschreven hij met de tas tegen een van de paaltjes die hier en tekst en het formuleren van grammaticale regels daar stonden zodat de boerenwagens niet over het lijkt tot de basistaken van een docent fietspad konden rijden verdorie voorzichtig voelde nederlands te horen de formulering ervan mag hij met zijn hand nat een van de flessen was in deze toets in eigen woorden ten slotte gebroken wat zonde van die kostelijke melk danig ontkom je niet aan een fundamenteel stukje uit zijn humeur maar nog behoedzamer dan eerst inzicht in zinsbouw ging hij verder mensenlief wat zie je weinig als het dat levert de volgende toetsvragen op zo donker is vijfhonderd meter van huis was hij en hij kende bij wijze van spreken iedere steen en toch 1 klank letter zou hij de grootste moeite hebben om voor achten binnen te zijn uit welke klanken bestaan de volgende woorden geef de klanken aan met bv bal b a 1 de antwoorden va n de s tudenten heb ik gebruik indien ze je bekend zijn tekens van het gew aardeerd op een vijfpuntsschaal fonetisch alfabet zo niet probeer dan zo goed mogelijk de klank met jou bekende tekens weer de student slaagt erin het publiek te geven bv vrolijk v r oo 1 u k jeugd of niet correct aan te wijzen 1 2 3 4 5 de student kan het genre schip pannenkoek enschede longkanker verantwoord benoeme n 1 2 3 4 5 hond duizendtal handdoek kastje actie de student kan het perspectief knuppel verantwoord benoeme n 1 2 3 4 5 de student kan het verhaal test bij 7 eerstejaars lerarenopleiding 5 goed verantwoord in de tijd plaatsen 1 2 3 4 5 van 10 de student kan aangeven in test bij 6 derdejaars nederlands ru 8 84 goed welke tijd het verhaal geschreven is 1 2 3 4 5 10 de student kan aangeven uit welke verhalen de fragmenten afkomstig zijn 12345 2 woo rdacce n t verdeel deze acht woorden in vier paren doe dat op basis van het woordaccent test bij 7 eerstejaars lerarenopleiding test bij drie derdejaar s nederlands ru publiek 2 1 4 2 33 genre 2 28 2 66 perspectief 2 86 3 33 tijd 2 3 oorsprong 1 37 2 66 herkenning 1 5 1 66 200 moe r 149 drietrapsraket bagagerek groot grote luisterproces verhuisdozen een groot huis milieuschandaal het grote huis muitersbende grote herrie verslaggever een grote vent waterschad e grote huize n test bij 7 eerstejaars lerarenopleiding 1 57 goed formuleer de regel waardoor je in het ene geval van 4 groot krijgt en in het andere geval grote test bij 6 derdejaars nederlands ru 4 4 niet gee n 3 foutenanalys e sander heeft geen zin h ieronder een dictee gemaakt door een 23 sander ziet het niet zitten jarige man met een lees en spellingprobleem niet peter maar sander haal de fouten eruit en deel die in in ten minste ik kom niet peter zegt sander drie categorieen geef die categorieen een geen sander gezien vandaag zinvolle naam formuleer de regel die bepaalt of je niet dan in de volkskrant van 7 december stond een wel geen gebruikt advertentie van de werkgroep geneeskundigen waarin de leden verklaarde te weigeren zich test bij 7 eerstejaars lerarenopleiding 0 57 goed volgens de noodwet geneeskundigen te laten van 3 registreren zij weigeren dit om dat zij einde test bij 6 derdejaars nederlands ru 2 5 3 dat georganiseerde medische zorg na een kernoorlog een elusie is de noot wet houdt 5 samengestelde enkelvoudige zi n volgens hen deze elusie in stand en komt dus neer op je zelf en de samenleving voor de gek welke van de volgende zinnen is zijn houden wij stemmen in met deze opvating en enkelvoudig bevat maar een gezegde willen in deze brief aan geven wat wij wel als zinvolle medische zorg zien 1 thuisgekomen troffen we een enorme puinhoop aan in de woonkamer test bij 7 eerstejaars lerarenopleiding 1 86 goed 2 dat hebben we jasper ondanks alle goede van 3 bedoelingen niet duidelijk kunnen maken test bij 6 derdejaars nederlands ru 2 25 3 3 hij dacht vast dat het wel losliep met de puinhoop 4 grammaticale regels 4 hij reageerde als volgt 5 wat bedoelen jullie nou eigenlijk meervoudsregel 6 ik heb niets anders gedaan dat wat kranten in smalle reepjes gesneden knie kniee n 7 daarna heb ik die reepjes met lijm en zaagsel categori e ca t egorieen ingesmeerd kolonie kolo ni en 8 dat zaagsel had ik uit het konijnenhok ca r rosse rie carrosse r iee n gehaald net als de vastgekoekte konijnenkeutels bacterie bacterien 9 de konijnen zijn toen ontsnapt maar die heb ik nog proberen te vangen formuleer de regel waardoor in het ene geval 10 helaas zitten ze nu ook ergens in de kamer het meervoud en krijgt en in het andere geval verstopt n 200 moer 150 test bij 7 eerstejaars lerarenopleiding 6 29 goed aankondigingen van 10 test bij 6 derdejaars nederlands ru 8 17 10 ieder halfjaar zou ik de studenten een toets in studi edag mee rt aligheid dit forma willen voorleggen de resultaten op donderdag 28 april organiseert de worden afgezet in een schema het levert een nederlandse vereniging voor toegepaste lijn op die uiteindelijk voorwerp is van taalwetenschap anela haar jaarlijkse beoordeling assessment het bleek niet voorjaarsstudiedag met als thema moeilijk in korte tijd een flink aantal varianten meertaligheid zonder meer maatschappelijke op deze toetsen te maken en individuele aspecten in onderzoek onderwijs ook op het gebied van lees en en beleid de dag vindt plaats bij de schrijfvaardigheid lijkt het niet al te ingewikkeld letterenfaculteit van de universiteit utrecht dit soort toetsjes te ontwikkelen mocht er nog drift 21 de studiedag wordt opgezet rond een een moer verschijnen dan zal ik daarin verslag aantal symposia met de volgende onderwerpen doen van mijn pogingen in die richting het meten van meertalighei d taalpolitiek en taalonderwijs in de multiculturele samenleving meertaligheid in voor en vroegschoolse adressen auteur s educatie tweetalig voortgezet en hoger onderwijs tolkproblematiek meertaligheid in de nieuwe medi a maike arts meertalige vaardigheden taalontwikkeling maanstraat 2 3 codewisseling en talen in contac t 6543 vr nijmege n voor meer informatie anela nl monic breed president veneriaan geeft startsein voor slo verrijkte taaluni e postbus 204 1 president venetiaan gaf op 12 januari in 7500 ca ensched e paramaribo het startsein voor een intensieve samenwerking tussen de republiek suriname theun meestrings vlaanderen en nederland in taalunieverband sl o de gebeurtenis werd bijgewoond door de postbus 204 1 ministers van onderwijs van nederland en 7500 ca ensched e suriname te weten de ministers van der hoeven en sandriman vlaams minister van cultuur piet hein van de ven anciaux werd vertegenwoordigd door de heer ils van grembergen voormalig vlaams postbu s 9103 cultuurminister in de daarop volgende dagen 650 0 hd nijmege n organiseerde de taalunie een congres over onderwijs in en van het nederlands in hanny vermaal suriname tijdens dit congres besprak de jezuitenlaan 11 taalunie met surinaamse praktijk deskundigen 6522 mc nijmege n hoe ze zinvolle initiatieven kan ontplooien om dit onderwijs te ondersteunen de uitkomsten hans wegma n van de discussies vormen de basis voor een instituut voor leraar en school nijmegen meerjarenwerkplan voor het onderwijs in oude graafseweg 12 8 suriname 6543 pv nijmegen meer informatie over de samenwerking tussen suriname vlaanderen en nederland i n 200 moe r 151