Vertellen in het onderwijs

versla g orthopedagoge en als moeder van drie kinde ren ze vertelt vooral vanwege het plezier van het vertellen en altijd staand hilli arduin stond op en vertelde het verhaal anne nederkoorn van een zeventienjarige jongen die moest gaan vechten in de krim oorlog s nachts liep daar vertellen in het onderwij s een zuster met een nachtlamp over de zaal haar naam was florence nightingale naar dit verhaal heeft hilli arduin als kind geluisterd en nog altijd draagt zij het beeld van de vrouw in het kader van het zevende vertelfestival in die met de lamp over de zaal loopt bij zich amsterdam vond op 27 december 9t in de een verhaal als inleiding bij een zaakvak meervaart een studiebijeenkomst vertellen boeit de kinderen in zo n verhaal moeten feiten plaats er waren workshops van hillianthe die op waarheid berusten worden doorgegeven arduin orthopedagoge vertelster jos van meestal worden de zaakvakken afzonderlijk hest werkzaam bij schrijversvakschool t co gegeven waarbij voor geschiedenis vaak nog lofon anne van delft organisatrice vertel oude lesboeken worden gebruikt het vak we festival simon giling werkzaam in de biblio reldorientatie zou een integratie moeten zijn theek osdorp en betrokken bij het onderwijs van de gescheiden zaakvakken aardrijkskunde voorrangsbeleid joan labort werkzaam bij biologie geschiedenis verkeer maatschappij kom op een werkgroep voor surinaams leer zoals het in de wet staat komt het op bijna antilliaanse onderwijsbegeleiding de bij geen enkele school voor eenkomst was bedoeld voor mensen die vertel het verhaal is meestal niet de leskern maar activiteiten opzetten op scholen centra voor de inleiding of afsluiting van een les in een kunstzinnige vorming bibliotheken en instel lessencyclus kun je inleidend beginnen met lingen voor volwasseneneducatie een verhaal van vijf a zeven minuten en vervol gens overgaan tot de leskern kenmerkend voor de ongeveer tachtig deelnemers ontvingen een verhaal is dat er iets gebeurt en dat er publiek een reader samengesteld door frans foppe en is door de kinderen een verhaal over een be anne van delft in een daarin opgenomen paald onderwerp te vertellen hoop je dat hun interview zegt prof dr verni february hier interesse voor het onderwerp gewekt wordt worden die mensen de mensen in de derde een verhaal kan vergezeld gaan van aanschou wereld met orale culturen analfabeten ge welijk materiaal bij voorbeeld een wandplaat noemd en dat staat vaak gelijk aan dom daar het verhaal maakt onderwerpen uit een leer om spreek ik liever van niet geschreven cultu boek of methode toegankelijker ren door de cultuur van maar twintig procent bij een mooie video kun je als leerkracht met van de wereldbevolking als norm te nemen ons de leerlingen meekijken achter in de klas als niet open te stellen voor de rijkdom aan con je een verhaal vertelt heb je een andere relatie cepten die in orale culturen bestaat missen wij met de leerlingen vroeger was in alle lessen een essentieel deel van de traditie die voor het verhaal aanwezig tegenwoordig wordt het anderen van levensbelang is volgens february bijna nergens meer als didactisch middel aan kan de opbloei van de verhaalkunst bijdragen gegeven voorlezen kan hetzelfde effect hebben tot ontmythologisering en humanisering van als een verhaal vertellen maken dat leerlingen de wereld geinteresseerd raken in een bepaald onderwerp vertellen is een aparte techniek voor veel leer ve rte llin gen bij he t zaakva kke non de rwij s krachten is vertellen moeilijk bij enkele deelnemers aan de workshop van hillianthe hilli arduin is orthopedagoge en hilli arduin bleken vroeger op school nooit werkt met doven en slechthorenden op een verhalen te zijn verteld anderen herinnerden school voor voortgezet onderwijs vertellen zich vooral bijbelse verhalen iemand her voor publiek doet ze nu al een paar jaar en wil innerde zich dat het indrukwekkende ware ze tot haar beroep maken naast het werk als verhaal van de eerste landing op de maan wer d 1 9 0 moer 1992 5 verteld en hoe dat in schril contrast stond met een les begint met een vertelronde iedereen de eigen armoedige leefomgeving volgens vertelt een verhaal een bestaand mondeling of hilli arduin is het van groot belang dat het schriftelijk overgeleverd verhaal uit het eigen vertellen weer in de klas komt leven of uit het leven van iemand anders cur sisten komen zo meestal in tweetallen op ver ee n ver h aa l a de m geve n halen waarmee ze wel langer bezig willen zijn daarna wordt geoefend met de presentatie als deelnemer aan de workshop van jos van terwijl cursisten vertellen proberen ze dingen hest kon je ervaren hoe je een verhaal op papier uit verschillende houdingen tijdens het ver tot je eigen verhaal kunt maken hoe je aan een tellen verandering van hoge naar lage stem of geschreven tekst adem kunt geven omgekeerd verandering van de plaats vanwaar de deelnemers kregen een boekje met korte je je publiek toespreekt de manieren waarop je chinese verhalen van hest 1988 om eerst contact maakt met degenen die naar je gaan even rustig door te bladeren zo her en der lees luisteren voor dat laatste is van belang dat je je dan wat je bekijkt de plaatjes proeft de sfeer een beetje weet wie je toehoorders zijn wie zijn van het boekje vervolgens las iedereen drie ze wat weten ze waarschijnlijk al wat nog verhaaltjes een beetje beter en daarna van die niet wat moet ik vertellen om het voor hun drie verhaaltjes een nog iets beter boekje dicht begrijpelijk te laten zijn ogen dicht en je vertelde dat ene verhaal aan iedereen kiest vervolgens twee tot vijf frag jezelf boekje nog eens open nog even kijken menten uit zijn of haar verhaal die geuren en hoe t ook alweer was boekje dicht ogen dicht kleuren oproepen bij de verteller cursisten om je nu het verhaal als een filmpje voor de moeten dan nagaan hoe rook het daar hoe geest te halen en zich te laten afspelen ogen was de lichtval welke kleuren waren er wel open en daarna werden de verhalen in tweetal ke geluiden horen erbij daarna wordt met len aan elkaar verteld de hele groep gekeken naar het skelet in elk en nog eens in andere tweetallen vanuit een verhaal het bindende element dat stevigheid ander vertellersperspectief kun je een verhaal biedt en het de toehoorders mogelijk maakt een ook meer specifiek maken je kunt inzoemen verhaallijn te volgen op details en die belichten je kunt ook over dan worden de verhalen van de cursisten be drijven je kunt spelen met het tijdsverloop de keken naar de verschillende vormen waarin ze tijd omgooien misschien kun je aan t begin al verteld zijn dat gebeurt door ze te vergelijken vertellen hoe het afloopt of daar toespellingen met verhalen die uit de orale traditie en uit de op maken als verteller sta je boven de boeken geschreven literatuur bekend zijn zo kunnen de noodzaak om een verhaal te vertellen zit bij voorbeeld zogenaamde overdrijf verhalen in het verhaal zelf als verteller moet je niet op worden vergeleken met baron van munch zoek gaan naar verhalen je moet je erdoor hausen een heiligenverhaal of een mop ver kunnen laten treffen als verteller heb je wel de halen blijken telkens terug te voeren op be macht je moet je langzaam in een verhaal gaan paalde verhaalvormen naast overdrijf verha voelen als een vis in het water een verhaal ver len sterke verhalen zijn er zo komt het andert zo steeds dat verhalen de eerste keer dat verhalen verhalen om iemand indirect iets te adviseren verte llesse n in d e basise ducat i e of te vermanen tot slot bepalen de cursisten de plek waarop anne van de ft wees erop dat veel cursisten in en de houding waarin zij willen vertellen waar de basiseducatie uit culturen komen waarin na ieder zijn of haar verhaal presenteert op een vertellen belangrijker is dan lezen en schrijven eigen persoonlijke manier juist in de basiseducatie zou daarom het ver tellen een plaats moeten hebben een verhaal vertelle n bij leesb evorderi n g goed vertellen is een vaardigheid die te leren en nog beter te leren is doel van de vertellessen simon giling doet aan boekpromoting hij van anne van delft is dat cursisten leren om ontvangt in de bibliotheek groepen kinderen hun verhaal voor de toehoorders begrijpelijk van basisscholen en probeert hen enthousiast t e en boeiend te presenteren 19925 moer 191 maken voor boeken door een verhaal te vertel geen wrok en houd moed er zit ook een len van de verhalen uit drie boeken heeft hij boodschap in voor de volwassenen behandel een nieuw verhaal gemaakt en dat vertelt hij kinderen gelijkwaardig in de opvoeding in de op die manier kan met dat ene verhaal belang surinaamse cultuur hoort vaak bij een verhaal stelling worden gewekt voor drie in het verhaal een liedje er zijn ook liedjes overgebracht verwerkte boeken door slaven kopro kanu is hoogst waarschijn simon giling probeert de aandacht van an lijk een lied uit de slaventijd waarin dat ene derstalige kinderen vast te houden door veel achtergestelde kind van blanke afkomst was beeldend materiaal te gebruiken slavenhandelaren pleegden overspel in de handleiding van kom op vertel eens ve rte l pakke t staat hoe je met zo n verhaal in de klas bezig kunt zijn zo kunnen de leerkracht en de leer joan labort maakte in haar workshop duidelijk lingen over gevoelens en emoties praten naar hoe waardevol het werken met verhalen kan aanleiding van het verhaal en vergelijking zijn met name in het intercultureel onderwijs trekken naar eigen verdriet of blijdschap leer ze presenteerde het vertelpakket kom op ver lingen kunnen een gedicht maken over iets wat tel eens s dit pakket bestaande uit een hand hen geraakt heeft daarbij zou de leerkracht leiding verhalen verhaalkaarten opdrachten leerlingen ook de mogelijkheid moeten geven cassettes prenten en een verteldoos kan zo om zo n gedicht eerst in de eigen taal te maken wel in het basisonderwijs als in het brugjaar of specifieke eigen taaluitdrukkingen of eigen worden gebruikt hoe dat kan lichtte joan taalgebruik in te brengen die eigen taaluit labort toe aan de hand van een project dat op drukkingen en het eigen taalgebruik kunnen een school in amsterdam noord is uitge later eventueel vertaald worden voerd van september tot en met december 9z verder kan naar aanleiding van het verhaal het ze begon met het verhaal kopro kanu kope thema voeding aan de orde komen voeding ren kanon kan worden bekeken in een historisch perspec op een keer roept de moeder van kopro ka tief leerlingen interviewen ouders en groot nu zoals gewoonlijk met een speciaal liedje de ouders en zoeken in de bibliotheek of in een kinderen naar huis omdat het eten klaar is de cultureel kader leerlingen zoeken overeen boze duivel ziet drie ronde kindertjes naar huis komsten en verschillen in voeding bij verschil toe komen en nog een kleintje dat schurftig en lende etnische groepen leerlingen kunnen mager is moeder zingt dat de jongste maar hun maaltijden vergelijken met elkaar en met even weg moet blijven de duivel heeft wel zin die van kinderen in hongersnood in de kindertjes en wil ze gaan verleiden daar het verhaal kan ook aanleiding geven tot toe moet hij eerst zijn stem veranderen hij praten over doodgaan bij voorbeeld van een laat door de smid zijn stem bijvijlen de smid lievelingsdier en over de manier waarop zich geeft hem daarbij de opdracht eet geen bacove in verschillende multi etnische groepen rouw banaantjes anders gaat het mis met je stem rituelen afspelen onderweg is de duivel de opdracht alweer ver de vraag van de school in amsterdam geten als hij een paar banaantjes eet bij de kin noord was hoe kan ik het vertellen gebrui dertjes aangekomen begeeft zijn stem het en de ken om leerlingen wat meer te laten loskomen jongste kopro kanu hoort dat uiteindelijk bij spreekbeurten zijn ze zo gestresst en on worden alle kindertjes opgegeten behalve de zeker dat moet opengebroken worden kom vieze kopro kanu kopro kanu gaat naar op kommunikatie en onderwijsprojekt is moeder en zingt ik ben er alleen maar daarna op die vraag ingegaan door op die school een wordt het kindje kopro kanu goed verzorgd project op te zetten vooraf en halverwege en het groeit goed op eenmaal groot zorgt hij het project organiseerde kom op workshops goed voor zijn moeder en geeft haar een rituele voor docenten nederlands maar ook docenten begrafenis tekenen muziek aardrijkskunde daarin kon dit verhaal gaat over de achterstelling van den zij ervaren wat hun leerlingen later zouden een kind binnen het gezin er zit een bood ervaren en werd ingegaan op problemen die zij schap in voor het kind let goed op koester voor zich zagen ik kan dat niet kinderen gaa n 1 9 2 moer 1992 5 lachen als ik een liedje zing leerkrachten leer versla g den een stukje van hun dominantie afstaan daardoor kregen ze een dialoog met de kinde ren en ook met de ouders zes weken lang wer den twee dagen per week lessen gedraaid in de marjolein van helden klas waarbij de leerkrachten voorbeeldlessen te zien kregen derde leidse letterenda g leerlingen hebben ook interviewtochten gemaakt op zoek naar verhalen over amster dam noord turkse marokkaanse en suri naamse leerlingen wilden ook verhalen vanuit de vernieuwingsvoorstellen van de commis hun eigen achtergrond inbrengen met de kin sie vernieuwing eindexamenprogramma s deren werd geoefend in het verhalen vertellen nederlandse taal en letterkunde voor vwo en de presentatie kreeg extra aandacht havo cvety hebben al veel stof doen op het project eindigde met een vertelfestival waaien zo n drie jaar lang regende het reacties voor ouders en leerlingen zo hebben de op preadviezen en voorlopige voorstellen en ouders de vruchten van het werk gezien kin dat alles heeft uiteindelijk geleid tot de defini deren die op school tot dan toe niet goed uit de tieve voorstellen die inmiddels gepresenteerd verf waren gekomen bleken meesterlijk te zijn aan staatssecretaris wallage kunnen vertellen volgens joan labort zou het op de derde leidse letterendag van 25 ja werken met verhalen meer waarde hebben nuari jl stond een aantal van deze definitieve wanneer het als curriculum in het onderwijs voorstellen centraal in het thema neerlan zou worden opgenomen distiek en het schoolvak nederlands een her nieuwde relatie de organisatoren konden zich noten en literatuu r verheugen in een zeer grote belangstelling van uit het veld waar het tenslotte allemaal in de in leesgoed i99r 5 wijst verteller frans foppe praktijk zal moeten worden gebracht op verteltrainingen voor bibliotheekmede werkers die met leesbevorderingsactiviteiten drie componente n bezig zijn er zijn trainingen zowel voor me dewerkers die met kinderen als voor mede alle goede dingen bestaan uit drie zo ook de werkers die met volwassenen werken in de nederlandse taal en de derde leidse letteren meeste culturen is vertellen een zaak van vol dag taalkunde letterkunde en taalbeheersing wassenen waar kinderen naar mogen meeluis kwamen aan bod in drie lezingen van mensen teren op p 193 van leesgoed i99r 5 staat een die bij de c v e tv betrokken zijn allen verbon lijst met namen van personen en instellingen den aan de rijksuniversiteit leiden zij spra die voor verhalen vertel trainingen benaderd ken op persoonlijke titel kunnen worden hans hulshof commissielid vakdidacticus het vertelpakket redactie rika echtfeld en en taalkundige zat op zijn stokpaardje hij olga orman is te bestellen bij kom op hield een enigszins rommelig betoog over de overtoom 16 1054 hj amsterdam telefoon invoering van taalkunde in de eindexamens 020 618 57 6 7 prijs hele pakket fis prijs argumentatie liet hij grotendeels achterwege handleiding f25 daarvoor verwees hij naar collega hans ben nis die daarover in levende talen mei t99i hest j van de drakenvriend en andere chinese nr 461 een geruchtmakend artikel schreef verhalen i de bergopruimer en andere chinese ver huishof schetste in grote lijnen de ontwik halen 2 de olieverkoper en andere chinese verha kelingen van zijn persoonlijke kruistocht len 3 de naaldenvrouw en andere chinese ver strooide met citaten en reikte hulpmiddelen halen 4 illustraties chen wen chinees leer aan voor de lespraktijk middelen project 1988 ming ya chinese de tweede spreker was frits van oostrom boekhandel letterkundige en preadviseur van de cv e n hij constateerde een scheiding tussen het weten 199 5 moer 1 93