Voortgezet technisch lezen

voortgezet technisch lezen barbara linsen in het eerste jaar van het basisonderwijs wordt erg veel aandacht geschonken aan het technisch leesonderwijs kunnen lezen is immers een belangrijke voorwaarde om het verdere onderwijs te kunnen volgen en bovendien is het een vaardigheid die men in een schriftcultuur als de onze bijna niet kan missen het leesonderwijs heeft als doel dat leerlingen allerlei soorten teksten moeten kunnen lezen en dit met verschillende doeleinden a8 e leerlingen moeten teksten hardop lezen in de leesles leerkrachten hardop kunnen lezen ze gaan er vaak van uit dat het technisch lezen a moeten teksten kunnen zich wel vanzelf zal ontwikkelen en men begrijpen ze moeten gericht begint dan al snel met het begrijpend lezen kunnen lezen bijvoorbeeld om waarbij de leerlingen een tekst moeten bepaalde informatie op te zoeken lezen en er achteraf vragen over moeten ze moeten kritisch kunnen lezen wat ze beantwoorden bij de meeste leerlingen lezen vergelijken met de reeds aanwezige ontwikkelt het technisch lezen zich verder kennis en ze moeten leren lezen voor hun zonder dat er veel aandacht aan besteed plezier technisch lezen op zich is geen wordt in de les die leerlingen lezen dan doelstelling van het leesonderwijs het is wel woord per woord ze herkennen woorden een absolute voorwaarde voor de andere zonder ze eerst te moeten verklanken ze hogere leesvormen er moet dan ook gedu gebruiken informatie uit te context om het rende de hele schoolopleiding gewerkt wor woordherkenningsproces te versnellen den aan de technische leesvaardigheid enzovoort die vaardigheden hebben ze men moet immers eerst een tekst begrijpen ontwikkeld doordat ze veel hebben gelezen voordat men er informatie uit kan onthou thuis of in de klas den voordat men die informatie kritisch kan benaderen of voordat men van de inhoud bij een groot aantal leerlingen ontwikkelt de van de tekst kan genieten en om een tekst technische leesvaardigheid zich echter niet te kunnen begrijpen moet men hem eerst vanze lf verder deze leerlingen kom en niet technisch kunnen lezen verder dan het met moeite spellen van woorden of het raden van woorden ze het aanvankelijk technisch lezen wordt bereiken dus niet het technisch leesniveau behandeld in het eerste leerjaar als de dat ze nodig hebben om teksten vlot te doelstellingen van het aanvankelijke leeson kunnen beg rijpen vooral allochtone leerlin derwijs zijn bereikt wordt er meestal niet gen blijken dit hoger technisch leesniveau veel expliciete aandacht meer besteed aan niet te kunnen bereiken uit de onderwijs het technisch lezen buiten het beurtelings praktijk blijkt immers dat migrantenkinderen jan feb 1994 nummer 3 23e jaargang tijdens het aanvankelijk leesonderwijs onge men het visuele het fonologische het epi veer dezelfde scores halen op testen voor sodische en het semantische geheugen technisch lezen als autochtone leerlingen elk van die geheugensystemen zorgt voor maar dat ze bij de overgang van het aan een specifieke codering van de visuele vankelijk naar het voortgezet technisch informatie in het visuele geheugen wordt lezen een grote achterstand oplopen ten aan de visuele informatie een code toege opzichte van hun autochtone medeleerlin kend zodat de informatie letters letterclus gen ters of woorden herkend wordt dit herken nen gebeurt met behulp van de feature voor de groep leerlingen die het technisch detectors detectoren die de distinctieve lezen niet vanzelf tot een gevorderd niveau kenmerken van letters en woorden opmer ontwikkelt is het noodzakelijk dat er in de ken als kinderen leren lezen hebben ze leesles extra aandacht besteed wordt aan aanvankelijk aandacht nodig om de letters het technisch lezen in dit artikel 1 wordt te herkennen pas na veel oefening wordt nagegaan hoe dit het beste kan gebeuren de verbinding tussen de feature detectors voordat we echter een didactiek kunnen en de visuele code automatisch gelegd de ontwikkelen moeten we inzicht hebben in geoefende lezer herkent letters letterclus het leesproces en vooral in het gevorderde ters en woorden onbewust leesproces daarom bespreken we hieron der eerst de verschillende theorieen over de visuele codes worden vervolgens in het het gevorderd technisch lezen aan de fonologische geheugen gecodeerd tot hand van de kennis van het leesproces fonologische codes dit wil zeggen dat aan gaan we dan na welke problemen allochto de herkende letters letterclusters of woor ne leerlingen daarbij ondervinden om van den een klankvorm wordt toegekend in het daar uit enkele concrete richtlijnen voor het fonologische geheugen de overgang van leesonderwijs aan migrantenkinderen te for visueel naar fonologisch geheugen kan muleren plaatsvinden via het episodische geheugen dat codes bevat van gebeurtenissen of kennis die een persoon heeft die verbin het bottom up model ding via het episodische geheugen kan alleen met aandacht gemaakt worden een het meest uitgewerkte bottom up model is kind dat bijvoorbeeld de visuele code s dat van la berge samuels 1974 zj stel verbindt met de episodische code een len dat het lezen een informatieverwerkings slang sist en van daar uit tot de fonologi proces is waarbij verschillende soorten sche klankvorm s komt heeft daar informatie over letters lettercluster woor immers altijd aandacht voor nodig den en woordgroepen na elkaar worden verwerkt de verwerking gebeurt bottom de fonologische codes worden in het up van de lagere processen letter of semantische geheugen verwerkt tot seman woordherkenning naar de hogere syntacti tische codes betekenissen pas in het sche verwerking begrijpen er vindt semantische geheugen wordt er aan de geen interactie plaats tussen de verschillen visuele informatie betekenis toegekend in de niveaus hogere verwerkingsniveaus het semantische geheugen vindt ook de beinvloeden lagere niveaus niet en een syntactische verwerking en het begrijpen lager niveau heeft slechts invloed op het plaats semantische woordcodes worden onmiddellijk hoger niveau bij elkaar gebracht tot woordgroepcodes waaraan dan een betekenis wordt toege de visuele informatie het geschreven mate kend bij beginnende lezers zal dit groepe riaal wordt verwerkt in vier geheugensyste ren bewust moeten gebeuren bij geoefen cpn