VUT aan de basis. Vernieuwingen in het VO.

versla g en e rva re n d aarbij is het van belan g d at de l ee rling ook lee rt re fl e cte r e n op he t l e ren hij moet leren zijn e igen leerpro ces te s ture n bij e en verand e re nd e rol v an d e lee rling zal de marion siemonsma rol van de doc e nt ook een ande r e vorm krijgen d e docent wordt be gel e id e r bij de aan de basis vut ontdekkin gs to c ht van d e leerling tenslotte stre v e n basisvorming e n tw e ede vernieuwingen in het v o f as e erna ar rec ht te doen aan de ver sc hille n tusse n le e rlin ge n en di e ve rschi lle n ook te b e nutte n lee rlinge n zijn n ie t h e tz e l fde w at b e tr e ft ac hte r grond leermanieren e t ce te ra h e t vo ort gez e t o nd e rwij s h ee ft d e laat ste tijd onderwij s za l da arom a dapti ef mo ete n zijn te m a ke n m e t veel vernie uwin ge n dit vr aagt binnen d e klas di e nt omgega an te word e n m et vee l va n d e sc h o olorganisa ti e de doc ente n e n de v e rsc hill e n ze lfs tandig leren is ee n moge de leerli n ge n s oms lijkt h e t of all e e nergi e in lijkh eid o m op tima a l me t di e ve rsc hi llen t e de verni e uwin ge n g aat zitte n en er gee n tijd w erke n d oo r lee rlin ge n hun l ee rpro ces m ee r e n ruimt e over i s voo r d e k e rn va n d e l es in e i ge n h a nd e n te g eve n ka n de lee rling zijn na m elijk d e va kinh o ud e ige n t e mp o e n we rk w ijze vol ge n basisvorming en tweede fas e de int enti e van d e b asi svormin g en tw ee d e f ase i s d a t r ec ht w ordt geda a n aan d e indivi b el a ng rijks te ontwikk elinge n in het vo o rtge duel e l ee rli ng bov e n ge no emd e aa nda cht s ze t o nd e rwij s zijn de b as i s vorming e n d e punten zijn e r o p g eri cht d a t i ede re l eerlin g tw ee de f ase b ei d e ond erwij sve rni euwinge n do or ond erwij s op maa t d e e ind s tr ee p h aa lt he bb en d e v ol ge nde aa nda cht s punte n frit s p ri or proces ma n age me nt vo o rt gez et he t b ie d en va n ee n br ed e p e rs oonlijk e e n ond e rwij s g in g hie r op in tijde ns zijn le zi n g maat sc h a pp elijk e vorming a an e lk e l ee rlin g vo or d e studi e d ag t aa lb el e id is m ee r d a n he t ce ntr aa l s te lle n van een ac tie v e z o z elf nt2 geo r g anisee rd do o r de sec ti e nt 2 va n s ta ndi g mogelijk l e r e nde l ee rlin g de v ere ni ging van l e rar en v a n de le ve nd e he t rec ht do e n aan e n b e nutt e n van ve rsc hil talen p ri or ga f d e vol ge nd e m e tafoor h et l e n tu ss en le erli n gen e ind e xam en i s ee n be r gpas di e i e de re l ee rling o ver m oe t e cht e r e r leidt ni e t ee n weg n a ar he t eers te aa ndac hts punt i s e r o p ge ri c ht dat d e top d e ee n n ee mt ee n weg di e r ec ht l ee rlinge n v olw aa rdi ge le de n va n d e m aa t s tree k s o mh oog gaat d e a nde r gaa t via sc happij w ord e n daart oe krij ge n lee rlinge n zi gz ag w ege n i ed er e l eerlin g z al z ijn e ig e n vaa rdi ghe d e n aan ge l ee rd o p o nd e r a nd e r e weg kie ze n o m he t e inddoel t e b e re ik e n tali g e n s o c iaal em o tion eel gebi e d ie d er e l ee rl i ng di ent voldo e nd e v aardi g heden t e ont h et ide a al is e r ma ar is dit ook uit te v o e ren wikke l e n om h e t e ind exam e n te hale n voo r kan ond erwij s tege lijk e rtijd aand ac ht sc h e n de ee n zu ll en d e b e nodi g d e vaa rdighe de n k e n aa n s o c ia al e motione le ontwikkeli n g taal ve rd er ontwikke ld zijn dan bij de a nd e r h et vaa rdigh eid ze lfs t andi g l e re n e n d e ve rsc hil o nd e r wij s mo e t d e lee rlin g in d e gelege nh eid l e n tu sse n l ee rlinge n dit i s mo gelijk al s de stelle n die k enni s e n vaa rdighed e n te ontwik ve r sc h ill e nde aandac ht s punte n nie t wo rd e n ke l en di e hij nodi g h ee ft om de eindstre ep t e ge zi e n al s wee r i e t s ni e uws maar al s ve r hale n sc hille nd e a sp ec t e n v a n ee n v e rnieuwin g ook b e lan g rijk in d e b as i svorming e n b e t e r onde rwij s p rior ga f in zijn le zing aan tweede fase i s d e bijdra ge van d e le e rlin g d a t d e ze a s p ec t e n kunn en w o rd e n uit gewe rkt wa s de l ee rling vo orh ee n ee n toehoord er di e via het zoge n aa mde vut mode l d e l ess tof kr eeg aa nge bo de n nu wordt v a n h em verw acht da t hij z i c hz e lf de less tof e igen m aa kt hij moet z e lf d i n ge n gaa n ontde kken 1998 1 mo e r 39 vut model tegi ee n to e pa sse n m e t s tra t egi een w o rde n l e erlinge n handv atten ge b o d e n om ze lfs t a ndi g het vut model houdt in d a t l ee rlin ge n ie de re probl e men me t sc hooltaal op t e lo sse n zo taak uit v oeren via ee n b e p aald m od el te bie de n l eess tra t egiee n l ee rlinge n een aa ntal w et e n voorb e re ide n van ee n t aa k uitv oe st a pp e n om een sch o olb oekteks t t e l e z e n e n re n v a n de taak e n teru gkijk e n op d e taa k en kunnen woordraad strategi ee n word e n toege het proc es h e t gaa t hi e r om e en me tac og ni pas t vo o r h e t ac ht e rhal e n va n moe ilijk e of ti e v e v a ardi gh e id d e lee rling b e kijkt zijn onbeke nd e wo orde n ook v oor h e t ge richt e i ge n l e erproc es kri tisc h he t v u r model i s lui st e r e n n aa r informatie of m o nde lin g over v ako ve rs tij ge nd zowel ee n w is kundeso m al s bre nge n van informatie kunn e n l ee rlinge n een fra n se vertaling vereisen ee n ze l fd e aa n strat egiee n t oep asse n pak de invu ll in g va n h et m o d e l i s uit e r aa rd vo or he t o efe n e n v an de ze s trat eg i ee n zijn vaks p ec ifi e k bij h et o plo sse n van d e wiskun ver sc hill e nd e m e thod e n o ntwikke ld zoals de som zijn a nd e re vaa rdi gh ed e n van b elan g woo rdb reker waarin wo ordraa ds tra t egieen wor dan bij h e t mak e n van de fra n se vertaling de n ge o efe nd e n leze n re et ve rs tand waari n ook bij z e lfs t a ndig le r en soc i a l e va ardi g d e l ee rling k e nnis ma a kt m et l eesstrategi ee n h e de n e n h e t v o o rb ere id e n op de maat sc hap tot slot w o rd e n in d e m ethod e n e d erlands bv pij wordt h e t vut mo d e l doorl op e n w a n taa l l e erlin ge n oo k b ew us t ge maa kt van d e nee r l ee rlinge n hun ei ge n l eer ge drag b ewu s t ve r sc hille nde str ategi ee n di e zij kunn en t oe pl a nn e n uitvoere n e n evalu eren l er en zij he t passe n d e m e tho d e l eve rt een a ant a l kaar te n mees t ni e t all ee n o p sc h ool oo k in de m et s tr a t eg i ee n di e l eerlinge n oo k l os van d e maa t sc happij v o or dit enige vorm k a n krij m ethod e kunn e n gebruik e n d e k aa rte n kun ge n m oe t e n de l ee rlin ge n zi c h d ez e m eta n en bijv o orb ee ld ge bruikt word e n wanneer c o gniti eve va a rdig he id e e rs t e ige nwak e n in ee n gesc hi e de ni ste ks t mo e t word e n ge l e ze n d e te vers chijn en m e thod en n e d erlands zeb ra e c hter vaak passe n leerli n gen h e t gee n ze bij voor ni e uwk o m ers e n schoolslag wo rd en d e e n e l es h e bb e n gel e erd ni et autom a ti sch bij le e rlinge n expli c ie t ge traind in h et t oe p assen d e a nd e re les toe z e mo e te n er d oor hun va n h e t vut model do o r midd e l va n taak do cent o p ge we zen wo rd e n d a t z e o ok bij ee n geri c ht o nde rwij s bij t aak gericht onde rwij s gesc hi e d e ni s t e kst l eess trat egi ee n kunn e n t oe worde n t aa lt ak e n al s h e t sc hrijv e n va n een passe n daa rb ij is h e t va n b el a n g da t er ee n bri e f h e t l e z e n va n ee n sc h oo lbo e k of he t afspra k e n w o rde n ge m aa kt tusse n d oce nte n v o e r e n va n ee n kl asse n ges pr ek van vrage n bij v o o rb eeld w elke s tra t egi ee n worde n aa n p e r t aa k wordt uitge br e id aa ndac ht b es teedt ge bod e n en in welk e vol g ord e dit geb e urd a a n h oe d e ta a k he t b es t aan ka n wo rd en dit i s o ok taa lb e l e id d a t v a ko v e rstij ge nd gep a kt d e l ee rling moe t du s ni e t blinde lin gs afsprak e n worde n gem aakt ov e r de a anp a k de opdra cht mak e n ma a r wo rdt a angemoe va n probl e me n me t sc hoolt aal di g d ove r de a anpak e n uit voe rin g n a te de nk e n taa kge ric ht onde rw ij s b ep erkt z i ch iedere docent een taaldocen t nie t t o t h e t va k n ed erla nd s v oo r alle va kk en moet e n l eerlin ge n i mm ers t e ks t en leze n en h et l ee rlingen le re n o mgaa n me t sch oo ltaa l i s gespr e kk e n voe re n o m in a ll e vakke n l ee r du s ni e t alleen d e ve rantwoordin g van d e li n ge n taalta k e n te l eren uit voer en is t aal d ocent n e d erla nd s maar va n i e d e r e doce nt b e le id een ve rei ste omd a t l ee rlin ge n bij i e d e r va k te ma ke n krijge n m et sc hoolb oe kt e ks te n kla sse nge taalbelei d sp re kk en lu is t e re n n aar informatie kortom ni et t a altak en i s i e de r e do ce nt ee n t aaldoce nt taalb e leid houdt in da t s tru c tureel aanda c ht d e aa nd acht di e d oce nte n m oe te n b es te de n w o rdt b est ee d aa n h e t l e r e n v a n h e t n e d e r aa n h e t aa nl e re n va n h e t vu t mo d e l e n aa n la nd s e n in h e t n e d e rland bij a lle va kke n om h e t oe fe ne n nie t s tra t egi ee n za l in ee rst e l ee rli n ge n z e lfs ta nd ig t aa lt a ke n t e kunnen i ns t a nti e tijd e n e n e rgi e ko s t e n m aar wa n l a t en uitvo e re n i s he t van b el a n g d a t zij de n ee r de l ee rlin g d e vaa rdigh ed e n ee nma al sc hooltaal b egrijp en d a arto e kunn e n zij s tra ond e r d e kni e h eeft zal h et h eel vee l tij d 40 m o er 1998 1 b espar e n tijdro ve nde be zi gh e d e n als h e t foru m m a k e n v a n gro ep e n e n he t uitl egge n va n all e m oe ilijk e wo o rd en zulle n wegvalle n d e do ce nt k a n zi c h c on ce ntre re n op h e t b elan grijk s t e va n zijn les d e l ess tof hans goosen h et is v a n b e l a n g voldo e nd e a a nd acht t e b es t ed en aan d e bas i s door ied e re do ce nt een kameel van steve n o o k pri o r wees o p h e t b e la n g van ge d ee ld e ver a ntw oo rd e lijkh e id tusse n do ce nt e n wan van leesdossier naar n eer i em a nd zeg t gee n t aald oce nt t e zijn d a n zo co n c lud ee rde prio r m oe t hij zijn va k oo k uittrekselmap maa r z on d e r t aa l ond erwijz e n literatuu r in d ece mb er 199 4 z ijn door de stuur gro e p claase r e a lezen niet verstand utrecht tw ee de f ase v o voo r a ll e v a kk e n va kontwik schooladvies centrum 1995 k e lgro e p e n aa n h e t w e rk ge z e t om t o t ni e u we hofman j e a woordbreker strategielessen voor exa m e nprogr a mm a s t e k o m e n st eve n t e n de woordenschat zutphen thieme 1 997 brink e was d e voo rz itt er voo r de va ko nt w ik kemna s e a bv taal methode nederlands ke lgroe p nede rla nds w aa r ik oo k d ee l va n uit voor vbo mavo groningen wolters noord maa kte in decemb e r 1 9 95 ve rsc h een on s hoff 1994 e v d e finiti e v e we rks tuk ad v i es exa m e npro schoolslag nederlands voor de basisvorming gr amma s havo e n vwo ne de rl ands amsterdam meulenhoff educatief nog te dat e r n og h e t no di ge m e t o n s adv i es ko n verschijne n ge b e u ren w i s te n we o p d a t m o m ent wel d e zebra basisleergang nt2 voor neveninstronlers stuurgr oe p z ou fo rm eel e n m oge l ijk in ge in het voortgezet onderijwijs amsterdam wij z ig d e vorm de conceptexamenprogram meulenhoff educatief nog te verschijnen nia s vas ts t e ll e n e n aa n d e s t aatssec r e ta ris va n h e t mini s t erie va n oc w aa nbi e d e n d e st a atssecre taris zou de prog ra mma s m oge lijk in ge wijzigd e v o rm aa nbi e d e n aa n d e t wee d e ka m er di e h e t uit e ind e lijke b es luit zo u n e m e n d a t laa tst e i s afgel o p e n juni ge b eurd veranderinge n als je het advies van de vakontwikkelgroep vergelijkt met de definitieve tekst van de nieuwe examenprograinma s zie je het resul taat van al die vormen van getrapte advise ring en besluitvorming ik geef een paar bekende voorbeelden het domein kennis over taal en taalverschijnselen is uit de programma s verdwenen het domein argu menteren zoals dat uitgewerkt was door de vakontwikkelgroep filosofie is als extra domein aan nederlands toegevoegd het cij fer voor literatuur telt niet mee in het eind cijfer voor nederlands je kunt die veranderingen toejuichen of betreuren ze zijn in ieder geval bewust aangebracht sommige veranderingen zij n 1998 1 m o er 41