Wat doen we met moeilijke kinderen op school?

marion haanen thij s wat doen we met moeilijke kinderen zorgbreedte op school op een zware stimuleringsschool zijn de kinderen druk ze roepen harder in de kring en vallen vaker van hun stoel in de amsterdamse kinkerbuurt richten de leerkrachten van de lutherschool zich op structurele en individuele oplossingen als buurtschool betrek je niet alleen de bieb het buurthuis en de ouders in je onder wijs je leert kinderen ook bewust om te gaan met de problemen en leuke ervaringen van de buurt in de lesactiviteiten met een vaste week en dagstructuur gerichte kring gesprekken geef je de kinderen houvast om hun ervaringen te ordenen individuele gedragsproblemen zijn gemakkelijk verklaarbaar vanuit de thuissituatie of het verleden marion haanen thijs beschrijft ook twee uitzonderingsgevallen hoe het vaak lukt om ze in het reguliere onderwijs op te vangen inl e idin g haar totaliteit schetsen in het themanummer over intercultureel onder de lutherschool is een zware stimuleringsschool wijs heb ik vrij uitgebreid beschreven hoe het in de amsterdamse kinkerbuurt belangrijk in team van de lutherschool haar onderwijsvisie in onze visie is ons functioneren als buurtschool de praktijk gestalte tracht te geven wij gaan uit van de ervaringen van onze kinderen in het genoemde artikel kwamen vooral het on thuis in de buurt en op school derwijs aan allochtone kinderen en het opvoeden de afstand tussen de buitenschoolse ervaringen tot een multi culturele samenleving aan de orde en het traditionele middie clans onderwijs is bui het toegankelijk maken van het onderwijs voor tengewoon groot het is kind vreemd onderwijs alle kinderen uit de buurt had met name betrek dat onze kinderen slechts geringe ontplooiings king op de niet nederlandstalige kinderen mogelijkheden biedt door uit te gaan van de ei aan de basis van het ontwikkelen van intercultu gen belevings en ervaringswereld van de kinderen reel onderwijs ligt onze opvatting over de zorg en door die ervaringen en belevingen ook de breedte van het onderwijs in dit artikel wil ik school binnen te halen bieden wij onze kinderen niet nader ingaan op de interculturele aspecten de mogelijkheden zich bewust te worden van die maar vooral het onderwijs aan onze school in wereld er greep op te krijgen en handelend te le 4 ren optreden wij willen ze opvoeden tot mondi legenheid er wordt veel gesloopt en gerenoveerd ge en weerbare burgers dat geeft de buurt een verpauperd aanzien het is ons onderwijs heeft een vaste weekstructuur een weliswaar tijdelijk maar dat tijdelijke duurt wel vaste ordening van activiteiten die door de hele erg lang school gelijk is die structuur biedt de kinderen de ouders investeren veel in hun oude huizen en een vast ritme waarbinnen zij zich kunnen ont moeten daar hard voor werken de investering in plooien zo krijgen zij ook greep op het onder materiele zaken laat weinig ruimte over om echt wijsgebeuren elke dag het dagprogramma op met de kinderen bezig te zijn onze kinderen vaste momenten de kringgesprekken en de verga hebben mede daardoor een vrij armoedige schat deringen het geeft de kinderen houvast terwijl aan buitenschoolse ervaringen veel moet de ze ervaren dat alles wat belangrijk voor ze is op school daarom doen in de voorwaarde sfeer en vaste momenten binnen de week aan de orde dit niet alleen op cognitief gebied maar zeker komt ook wat betreft de sociaal emotionele en culture die ordening hebben de kinderen hard nodig in le gebieden het algemeen kunnen we zeggen dat onze kinde uitgaan van de eigen belevings en ervaringswe ren vrij nerveus onrustig en soms ongestructu reld van de kinderen betekent uitgaan van de reerd zijn buurt waar de kinderen hun ervaringen opdoen die structuur is niet alleen terug te vinden in de een belangrijke peiler van ons onderwijs is dus organisatie van ons onderwijs maar zeker ook in die buurtgerichtheid wij gaan uit van dat wat de de aanpak van de kinderen kinderen weten en kennen van wat belangrijk in dit artikel zal naast veel aandacht voor het voor ze is van dat wat ze blij en verdrietig maakt vaste weekritme het thematisch cursorisch wer door die buurtgerichtheid doen we meer we ma ken en de plaats daarin van het taalonderwijs en ken de kinderen bewust van hun leefomgeving de relatie school thuis buurt een deel gewijd zijn we leren ze met problemen om te gaan en daar aan de opvang van kinderen met gedrags en of voor oplossingen te bedenken maar ze worden leerproblemen dit laatste is uitgangspunt bij het zich niet alleen bewust van de problemen zeker vormgeven van ons onderwijs onze school is een ook van de leuke dingen want die zijn er ge school voor a e kinderen uit de buurt en dient de noeg meer individueel gerichte problemen van kinde een belangrijk aspect van het buurtgericht wer ren op te kunnen vangen dat maakt het werken ken is de samenwerking met de buurtinstanties op onze school aanzienlijk moeilijker maar ook met name het buurthuis de havelaar en de biblio meer de moeite waard theek veel van onze projecten worden in samen dit artikel biedt geen recept hoe het moet het werking opgezet en uitgevoerd en dan vooral die beschrijft hoe de lutherschool aan de problemen projecten waarin het buurthuis een belangrijke het hoofd tracht te bieden wel is het een plei rol speelt als buurtcentrum een plek waar veel dooi om kinderen niet te snel naar het buitenge buurtbewoners elkaar ontmoeten we intervie woon onderwijs te verwijzen als een aantal kin wen mensen houden er feesten en andere pro deren niet in staat is het onderwijs aan een school ject activiteiten en richten er tentoonstellingen op normale wijze te volgen dient de school in in een voorbeeld hiervan is het project fascisme eerste instantie haar eigen onderwijs ter discussie waarbij we samen met buurtbewoners een ten te stellen haar eigen houding ten aanzien van toonstelling hebben ingericht over het dagelijks kinderen in het algemeen en de moeilijke kinde leven in de tweede wereldoorlog buurtbewoners ren in het bijzonder vertelden de kinderen over hun ervaringen en de door bij ons onderwijs ernst te maken met het kinderen zijn op zoek gegaan naar fascistische uitgaan van het individuele kind kan ook een tendenzen in onze huidige samenleving in het probleemkind bij ons volwaardig functioneren bijzonder in onze buurt de structuur biedt ons die mogelijkheden de bibliotheek speelt altijd een rol bij de projec ten we zoeken er boeken die met het onder de lutfierschool en de buurt werp te maken hebben daaraan gekoppeld zijn er speciale activiteiten in de bieb zelf zoals boek de kinkerbuurt is een oude negentiende eeuwse promotie en boekenonderzoekjes bijvoorbeeld buurt met oude kleine huizen en weinig speelge ons werk speelt zich echter niet alleen in deze 5 buurtvoorzieningen af we gaan ook gewoon op richt op informatie uitwisseling tussen school en onderzoek elk thema wordt verkend op buurt thuis en anderzijds op het toegankelijk maken niveau en daarna in bredere richting uitgewerkt van de school en het onderwijs ook weer de samenvattend is het doel van het buurtgericht drempelverlaging we doen beiden op allerlei werken het mondig en weerbaar worden in de mogelijke manieren een greep daaruit eigen leefsituatie greep krijgen op het eigen le dagelijks drinken ouders samen koffie in de ven meer perspectieven leren zien en daardoor koffiehoek in de school waarbij eens per week bewuste keuzes teren maken belangrijk daarbij is een leerkracht aanwezig is we doen dit bij toer de drempelverlaging met betrekking tot de buurt beurt die koffie uurtjes kunnen een heel vrij voorzieningen als je ze kent en het gewoon vindt blijvend en gezellig karakter hebben maar er er gebruik van te maken kunnen ze ook een be worden spontaan ook allerlei problemen bespro langrijke rol spelen in je eigen welzijn en dat van ken die problemen kunnen prive zijn maar ook andere buurtbewoners de school of de buurtsituatie betreffen het team van de lutherschool neemt ook buiten dit koffie uurtje is spontaan op de kleuterschool schooltijd deel aan het buurtleven we gaan naar ontstaan en is door ons overgenomen daarvoor feesten in het buurthuis spelen zo mogelijk een organiseerden we maandelijks een koffie ochtend rol bij buurtacties actueel is de actie om het be over een bepaald thema deze laatste hebben we houd van de kinderboerderij in de buurt bezoe nu afgeschaft omdat de dagelijkse koffie contac ken buurtmanifestaties enz dit doen we niet om ten in alle behoeften voorzien de wederzijdse dat dit zo zou horen maar omdat we ons betrok betrokkenheid ouders en leerkrachten is hier ken voelen bij de buurt waar onze kinderen en door enorm toegenomen hun ouders wonen we gaan minstens eenmaal per jaar bij ieder kind op huisbezoek dat doen we s avonds we d e oude rs e n d e school hebben dan eens uitgebreid de tijd om over het kind te praten maar er komt nog veel meer aan de ouders verwachten veel van de school de de orde zoals vragen en kritiek naar de school of school moet hun kinderen meer mogelijkheden problemen thuis de ouders stellen die huisbezoe geven dan zij zelf hebben gehad zij vertalen die ken enorm op prijs en ze verstevigen de vertrou mogelijkheden in leerstofprestaties de kinderen wensrelatie moeten vooral veel leren de vragen en de kritiek de bovenstaande activiteiten zijn vooral gericht van de ouders zijn vrijwel altijd op die traditio op de goede relatie tussen de school en de ou nele leerstof gericht leren onze kinderen wel ders maar ook op de toegankelijkheid van de voldoende school en het onderwijs daarnaast hebben we de ouders kiezen niet altijd speciaal voor onze driemaal per jaar een klasse ouderavond soms school het is nogal vaak een negatieve keuze de met een algemeen gedeelte voor alle ouders sa andere twee buurtscholen zijn te vrij of gewoon men hierbij komt het werken in de klas en de raar een van de scholen is een montessori problemen daarbij aan de orde school en dan blijft onze school over voor een tweemaal per jaar kinderbesprekingen aan de groot deel van de ouders geldt ook het is de hand van het verslag rapport van het kind school die dichtbij is en natuurlijk hebben we ook de feesten min maar om een juist beeld te geven dient ook ver stens drie keer per jaar vinden we een gelegenheid meld te worden dat de laatste jaren een steeds om samen lol te maken in de school verder be grotere groep ouders bewust voor onze school trekken we de ouders zoveel mogelijk bij het wer gaat kiezen en dan is de keuze zeker ook geba ken in de klas we kennen de leesmoeders de seerd op de open sfeer in de school naar ouders spoelmoeders fluor de zwemmoeders enz ik en kinderen toe de ouders vinden het gezellig bij zou eigenlijk moeten zeggen ouders maar het ons zijn wel altijd moeders we vinden het werken aan goede contacten met ouders horen in de school en zijn ook altijd wel de ouders minstens zo belangrijk als die buurtge kom dit is in het belang van de ouders maar ook richtheid van ons werken want ook de thuissi zeker in het belang van de kinderen voor onze tuatie van de kinderen is uitgangspunt van ons allochtonen organiseren we of aparte bijeenkom onderwijs de oudercontacten zijn enerzijds ge sten of we vragen de hulp van tolken dit is af 6 hankelijk van het doel van de ouderbijeenkomst nodigen mensen uit de allochtone ouders prefereren meestal aparte 3 ordenen bijeenkomsten maar we willen waken voor de alles wat we hebben gedaan wordt geordend apartheid voor die drempelverlagende doelstel 4 conclusies ling zijn met name de aparte bijeenkomsten zeer we hebben van alles uitgevonden en weten nu geschikt meer van het thema wat vinden we daarvan en wat doen we ermee dit kan een actie fase zijn praktijk van on s onderwijs de kinderen kunnen voorstellen formuleren om problemen op te lossen de dagelijkse praktijk vormt een uitwerking van het thema wordt altijd beeindigd met een pro onze visie van onze doelstellingen wij zijn ge jectafsluiting een tentoonstelling of een mani richt op onze kinderen in hun eigen leefwereld festatie waarin alle vier onderdelen van het the die zich voor een groot deel afspeelt buiten ma zijn vertegenwoordigd school thuis en in de buurt die leefwereld is be de eerste week van het thema is in projectvorm gin en uitgangspunt bij de school bij ons onder we laten dan ons gewone dagritme los en alles wijs staat in het teken van het verkennen we maken wij werken met een aantal thema s die we op een buurtkrant dia s enz enz na die week bouwen van klas een tot en met klas zes daar gaan we weer terug naar het gewone dagritme naast werken we met keuze thema s de vaste kring stil werk uur pauze thema uur in de och thema s zijn de elementaire thema s die een be tend de kring kan een ervaringskring zijn actue langrijk aspect van het dagelijks leven vertegen le ervaringen over bijvoorbeeld het weekend of woordigen wonen eten spelen werken feest en een themakring kring over een onderwerp van vakantie reizen vrije tijd de keuze thema s zijn het thema meestal vragend naar ervaringen en vaak actuele thema s zoals verkiezingen of de emoties het stil werk uur gaat volgens het pro kinderboekenweek maar er zijn ook onderbouw gramma op het bord de klas krijgt een mini thema s en thema s voor de bovenbouw fascis mum dagprogramma met werkjes waarvoor geen me is een voorbeeld van een bovenbouwthema instructie meer nodig is dus verwerkingsactivitei en artis een van de onderbouw in de onderbouw ten de kinderen kiezen zelf de volgorde van de spelen de seizoenen een grotere rol bijvoorbeeld werkjes kinderen met leerproblemen krijgen een herfst en in de bovenbouw komen veelal de min individueel dagprogramma alle kinderen krijgen der concrete thema s aan de orde meer gericht in het stil werk uur zonodig individuele hulp die op samenlevingsproblematieken individuele hulp kan ook bestaan uit gewoon elk thema draait ongeveer vier weken en kent extra aandacht kinderen met concentratiepro vier onderdelen blemen krijgen niet een heel dagprogramma die 1 verkennen van het thema krijgen korte opdrachten er zijn een heleboel we starten met een activiteit die al veel elemen mogelijkheden om die kinderen te helpen ten van het thema in zich heeft bijvoorbeeld een de opdrachten zijn cursorisch maar ook thema toneelstuk of een uitstapje daarna gaan we aan tisch het is dus een inoefenen van vaardigheden het werk met onze eigen ervaringen met het the maar de stof wordt ontleend aan het thema dus ma en breiden die uit naar de buurt bij die ver geen lesje taaltuin of de opdrachten bij een les kennende fase komen dus de thuis ervaringen en je uit waar mensen wonen de buurtervaringen ruimschoots aan de orde in het werk uur staan de volgende activiteiten in voor de allochtone kinderen zijn die thuis erva het programma schrijven altijd met instructie ringen maar ook die buurtervaringen natuurlijk alleen in de onderbouw die instructie is het be nogal verschillend al die ervaringen hoe ver gin van het werk uur rekenen taal stillezen en schillend ook krijgen een plaats en worden ver een wereldorienterende verwerking kan ook een werkt begrijpend lees opdracht zijn alleen voor reke 2 verzamelen nen gebruiken we een methode daarnaast zijn er nadat we het thema verkend hebben stellen we wel delen van het rekenen die typisch aan een ons vragen is dat altijd zo en overal zo we inter thema gebonden zijn bijvoorbeeld meten bij wo viewen mensen en lezen documentatiemateriaal nen en wegen bij eten grafieken bieden we bij enz in deze fase gaan we vaak de school uit of vrijwel elk thema aan ook leessommen zijn pri 7 ma in het thema te passen zo zijn er natuurlijk de orde meer dingen te bedenken maar we hebben het rekenen niet totaal geintegreerd nog niet ten de kring minste in de kring doen we van alles het is een ma in het thema uur wordt instructie gegeven dit nier van samen zijn die vele mogelijkheden kan een aardrijkskunde of een geschiedenisachti biedt aan alle kinderen ge instructie zijn maar ook een leergang platte we vertellen onze ervaringen in de ervarings gronden of grafieken of een tekstbespreking het kring of verte kring ook de leerkracht we le betreft dus vaardigheden die het thema uitbrei zen in de leeskring we discussieren in de thema den het thema uur duurt geen uur het is maar kring we stellen problemen en ideeen aan de een naam na de les in de kring altijd krijgen de orde in de vergaderkring we zingen of vieren kinderen een verwerkingsopdracht en gaan daar een verjaardag en dat allemaal in de kring na verder met hun dagprogramma in de kring luisteren de kinderen naar elkaar ze s middags beginnen we weer met een thematisch raken geinteresseerd in elkaar ze zien ook el cursorische instructie met een verwerking kaar als ze praten daardoor raken ze ook ge daarna is er een groepsactiviteit keuze uur of richt op non verbale uitingen hoe kijkt iemand hoekenwerk kinderen werken dan in groepen die blij of verdrietig is dit laatste is onder meer aan opdrachten binnen het thema de groepen ook heel belangrijk voor de allochtone kinde zijn heterogeen samengesteld cultureel sociaal ren die naast de taal ook andere communicatie emotioneel en cognitief de kinderen kunnen ve vaardigheden leren kennen misschien is toch trouwens ook tijdens het thema uur in groepjes wel het belangrijkste de aandacht en de interes werken dit is afhankelijk van de verwerkingsop se die het kind zelf ervaart met daarbij de her drach t kenning van het gemeenschappelijke we besluiten in de kring na groepswerk is dit we hebben ook regels in de kring een verslagkring of een gewoon even gezellig sa in de ervaringskring vertel je over een onder men de dag nabespreken of een liedje zingen werp of je laat iets zien en vertelt erover de voorlezen enz kinderen moeten dus van tevoren bedenken wat in deze dagstructuur zie je een aantal belangrij het belangrijkste is om over te vertellen op de ke elementen van ons onderwijs terug ze manier brengen de kinderen zelf al structuur het vaste ritme van groepsactiviteiten en indivi aan in hun ervaringen het moet ook logisch duele activiteiten waarbij het stil werk uur dat zijn voor de andere kinderen na elke vertel dus langer duurt dan een uur vooral gericht is beurt kunnen er vragen worden gesteld door de op de individuele ontplooiing werken op eigen andere kringdeelnemers door die vragen leren niveau en aangepast aan de individuele proble de kinderen die informatie te verstrekken die men van de kinderen waar nodig en de sociaal voor een goed begrip belangrijk is emotionele vorming in de groepsactiviteiten zo in de verte kring vertelt ieder kind ook de al als de kring of het hoekenwerk waarbij ook de lochtone kinderen alleen een kind dat er net interculturele vorming haar plaats vindt is maakt een uitzondering op deze regel voor kinderen die weinig weten te vertellen of kun h et taal ond erwij s nen vertellen helpen de vragen van de andere kinderen ze worden daardoor aangemoedigd in elke groep zijn grote verschillen in het be en blijken altijd wat te kunnen vertellen al is heersen van vaardigheden dat heeft te maken het maar in een woordzinnen alleen in de on met het feit dat we veel allochtone kinderen op derbouwklassen is er elke ochtend vertelkring school hebben maar ook met het feit dat alle ervaringenkring maar we werken naar een op kinderen onderling heel verschillend zijn die bouw van het kringgebeuren toe in de boven verschillen komen tot hun recht in het indivi bouw is elke kring anders alleen op maandag duele werken maar we zoeken ook naar het ge ochtend heeft de hele school vertelkring twee meenschappelijke naar wat ons samen bindt soorten kring wil ik hier nader toelichten de we vinden het belangrijk dat we elkaar accepte vergaderkring en de nieuwskring ren en respecteren zonder die verschillen te ver bloemen dit komt nadrukkelijk in de kring aan 8 de vergaderkring wil zitten de overlast van een kind komt dan ter elke week heeft elke klas vergaderkring we le sprake en er wordt een afspraak oplossing voor ren de kinderen hun problemen onder woorden gevonden de meest voorkomende oplossing is te brengen dit doen ze op donderdag ze ma dat het betrokken kind zelf een plekje kiest voor ken dan een vergadertekst op vrijdag in de ver als het in de groep fout gaat en na het stil werk gadering worden de teksten inhoudelijk bespro uur weer teruggaat naar zijn of haar plaats ook ken toegelicht en gezocht naar oplossingen komt voor dat een andere groep het betrokken in de bovenbouw dienen de kinderen agenda kind graag in de groep wil uitgangspunt is dat punten in het zijn niet alleen problemen hoe alle betrokken kinderen met de oplossing ac wel die wel vaak de overhand hebben het zijn coord gaan ook ideeen om het een en ander te verbeteren opvallend is het ook dat de vergadering vooruit of om iets gezelligs te gaan doen gang opmerkt bij kinderen waar veel problemen de problemen varieren van ik wil een andere mee zijn een kind dat veel vecht kan een druk plaats tot ik vind dat we teveel moeten reke zijn op de klas bijvoorbeeld veel kinderen willen nen en ook je trekt altijd de meiden voor enz dat probleem op de agenda om het betrokken alle ruzies nou ja de slepende conflicten dan kind in bescherming te nemen licht maar een vinden een plaats in de vergaderkring elk pro kind het probleem toe vaak vertelt het kind hoe bleem of idee krijgt serieuze aandacht de werk het geprobeerd heeft dit probleem op te lossen wijze is als volgt na afspraken met het betrokken kind wordt die agendapunt waarbij het kind of het groepje week daarop bekeken of de afspraken zijn nage dat het punt heeft ingebracht een toelichting komen voor een notoire boosdoener moeten geeft het niet te veeleisende afspraken zijn die hij of er vindt een rondje plaats om te peilen of zij in ieder geval kan nakomen hoe gering de anderen dezelfde ideeen of lasten hebben vooruitgang ook de kring merkt ze op mijn erva daarna het probleemoplossende rondje ring is dat dergelijke vergaderingen heel positief meerdere oplossingen worden besproken werken ook op probleemkinderen al is het maar stemming zonodig wordt er gestemd over door het feit dat het kan vertellen hoe het komt de beste oplossing dat het steeds mis gaat je bent niet alleen maar door die vergaderkring is de onderlinge betrok stout je probeert ook heel vaak aardig te zijn kenheid van de kinderen groot de kinderen uit dit verhaal kan de vergaderkring als een worden zich bewust van het eigen functioneren groepscontrolerend en onderdrukkend medium maar ook van het veranderbare daarvan daar naar voren komen maar dat is het juist niet wel naast brengen de kinderen ook onderling een vergt het van de leerkracht greep op het gebeu behoorlijke mate aan solidariteit op en clemen ren hetgeen niet zo moeilijk is door middel van tie goede vergader afspraken en regels voor de kin een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een kind deren is weer belangrijk het greep krijgen op het met gedragsproblemen ons streven is dat elk gebeuren het mondig weerbaar en kritisch zijn kind in een groepje zit maar voor sommige kin deren is dat heel moeilijk met name in het stil de nieuwskring werk uur kan een agressief of ongeconcentreerd in de bovenbouw hebben we eenmaal per week kind zijn of haar groepje veel last bezorgen dat nieuwskring dit is een van de populairste krin probleem signaleer je als leerkracht natuurlijk gen op de vergaderkring na twee kinderen be ook en je probeert er wat aan te doen de be reiden een krapte a r tikel voor enerzijds op in perking van de oplossing is dat je het betrokken houd waar gaat het over en wat vind je e rv an kind niet wil isoleren dat probleem komt dan ze presenteren dit in de kring waarna er een dis gegarandeerd terug in de vergaderkring meestal cussie plaatsvindt dit zijn a l tijd goede kringen door het kind dat er het meeste last van onder door de enorme betrokkenheid van de kinderen vindt maar soms ook door het betrokken kind ze reageren altijd heel sterk vanuit hun eigen er zelf varingen en hun eigen normen en maatstaven d i e meestal is het punt dat een kind uit een groep in zo n discussie dus ter discussie komen een andere plaats wil het moet dat toelichten daarna bespreken we de moeilijke woorden die en ook aangeven en motiveren waar het dan wel voorbereiders thu i s hebben opgezocht en opge 7 schreven die woorden komen op het bord in dracht als groepsleesteksten worden vooral het werk uur maken de kinderen met die woor themateksten gebru ikt den zinnen maximaal 10 in het kader van de ook de teksten van taa l zwakke kinderen worden woordenschatuitbreiding deze woorden vormen gebruikt wel corrigeren we die enigszins van te op vrijdag de basis voor het dictee in een andere voren na ze met het betrokken kind individueel les doen we dan de analogieen ken je nog meer te hebben doorgesproken zodat we niet al te politie woorden zo vangen we drie vliegen in sterke vers chillen krijgen te zien bij de tekstbe een klap omgaan met kranten en opinievorming sprekingen bij taalste rke kinderen kunnen we en het zuiver schrijven de kinderen die thuis met het kind opze ttelijk een paar fouten beden geen krant hebben krijgen van mij geld om een ken dit is geen gewoonte maar doen we in uit krant te kopen zonderingsgevallen de kinderen moeten het leuk vinden als hun tekst besproken wordt en vinden de teksten dat op deze manier ook een andere belangrijke taal activiteit is het ma ken van een eigen tekst minstens tweemaal per dit is geen uitputtende opsomming van de taal week maken de kinderen een tekst op maandag activiteiten het geeft wel aan dat taalonderwijs een ervaringstekst en op donderdag een vergade bij ons belangrijk is en wordt gegeven vanuit de ringstekst of een thematekst de tekst van maan eigen belevings en ervaringswereld van de kinde dag geeft met name de kinderen die het moeilijk re n vinden in de kring te vertellen de mogelijkheid bij elk thema hebben de sociaal emotionele as om hun ervaringen kwijt te kunnen daar wordt pecten een belangrijke plaats het gaat over de ook goed gebruik van gemaakt de kinderen die kinderen zelf in hun relatie met de wereld altijd veel te vertellen hebben hebben aan de de kinderen kunnen zich uiten in de kring en of kring niet genoeg want tenslotte mogen ze maar in hun teksten we werken op die manier aan een over een onderwerp vertellen en krijgen daar positief zelfbeeld en respect voor anderen de na voor niet ongelimiteerd de tijd de rest kunnen druk op de sociaal emotionele vorming maakt het ze vertellen met hun tekst onder meer mogelijk dat kinderen met leer of ge de tekst heeft dus op de eerste plaats de functie dragsproblemen toch volwaardig kunnen functio van het ordenen en mededelen van de eigen erva neren binnen de groep er wordt gerefereerd aan ringen en gevoelens een tweede functie is het be het functioneren als mens prestaties zijn daar spreken van de teksten tweemaal per week op weliswaar een onderdeel van maar ook niet meer dinsdag en op vrijdag wordt een tekst van een dan een onderdeel door het werken op eigen ni kind besproken enerzijds op de communicatieve veau kan ieder kind presteren het gevaar van waarde begrijpen we wat er staat en staat er wat geetiketteerd of geisoleerd raken dat een zwak we begrijpen is de tekst volledig of had er wat bij ker kind gauw loopt is bij ons minder aanwezig gemoeten enz en anderzijds op grammatica en omdat we veel in groepjes en in de kring doen spelling dit is de tweede ronde samen bespre het kind blijft daardoor sociaal een rol spelen ken we de zinsbouw is de zin mooi of kunnen we hem nog mooier maken welk woordje moe wat doen we met moeilijke kinderen ten we dan vervangen en de spelling zie je een woordje dat je anders zou willen schrijven op de diversiteit aan probleemkinderen bij ons op deze wijze discussieren we over de spellingregels school is zeer groot vooral in vergelijking met an en de toepassing daarvan taalproblemen die nog dere scholen door de vrij grote omvang vinden niet aan de orde zijn geweest worden door de wij veel van die problemen eigenlijk nogal ge kinderen niet ontdekt en blijven ongecorrigeerd woon onze kinderen zijn wellicht drukker roe in de tekst staan dat geldt vooral voor de eerste pen wellicht wat harder vallen misschien wat va klas waar de kinderen nog fonetisch hun teksten ker van hun stoel roepen vaker voor hun beurt schrijven na ze eerst op de letterdoos te hebben door de kring zijn wellicht sneller afgeleid mis gelegd schien wel de teksten worden regelmatig op stencil gezet gedragsproblemen trachten we vaak op te lossen waarbij ze kunnen worden gebruikt als groeps door afspraken met het betrokken kind te ma leesteksten of vergezeld gaan van een taalop ken dat kan een afspraak zijn met de leerkrach t 10 aan het begin van de dag maar het kunnen ook door de dreiging die van ze uit kan gaan zodat afspraken zijn die volgen uit de vergadering die ieder bang voor ze is een andere grens is als kin afspraken moeten na te komen zijn dus niet te deren zich bij ons niet optimaal kunnen ont veel ineens kinderen kunnen enorm groeien als plooien omdat ze een heel specialistische aanpak blijkt dat ze gemaakte afspraken kunnen nako nodig hebben bijvoorbeeld kinderen met een men vaak hebben ze zich al neergelegd bij het hersenbeschadiging onvermijdelijke van hun eigen gedrag een voor maar voordat een kind wordt verwezen naar het beeld van zo n afspraak kan zijn dat een kind vijf buitengewoon onderwijs hebben we alle andere minuten lang niet door de kring zal roepen of mogelijkheden uitputtend geprobeerd dit doen tien minuten lang niet van zijn plaats zal lopen we in nauwe samenwerking met het abc onze dit zijn afspraken die een kind in goed overleg schoolbegeleidingsdienst samen wordt de aan wil en kan maken daarna kunnen die afspraken pak van het kind uitgewerkt en eventueel wordt uitgebouwd worden er een speciaal programma gemaakt ook de ou ik heb bijvoorbeeld een jongetje in mijn klas dat ders worden nadrukkelijk betrokken bij het over s morgens niet altijd in de kring kan als hij al leg over hun kind vaak zijn gedragsproblemen vechtend en rollend de klas binnen komt is er die verklaarbaar vanuit de thuissituatie of vanuit het ochtend al zoveel misgegaan dat hij het absoluut verleden van het kind de schoolmaatschappelijk niet redt om gewoon in de kring te zitten hij werkster kan hier soms prima diensten verlenen mag dan kiezen en als hij voor de kring kiest nogmaals ik praat hier over de uitzonderingsge spreken we af aan welke regels hij zich minimaal vallen houdt om een beeld te geven van problemen waarmee de kinderen in de klas weten en accepteren dat we te kampen hebben en de manier waarop we er een zekere souplesse is in het toepassen van re deze trachten het hoofd te bieden wil ik hieron gels en het stellen van eisen dat doen ze zelf ook der een paar gevallen beschrijven om niet de in de vergadering bij het afspraken maken we schijn te wekken van de ideale school heb ik het hebben wel geleerd om onze afspraken conse falen evenveel plaats gegeven als het slagen hoe quent na te komen wel het in de praktijk vaker goed gaat dan mis door het dagprogramma is er ook veel tijd voor individuele kinderen er is tijd om extra instruc marcel tie te geven maar vooral ook om extra aandacht marcel is een nakomertje vlak na zijn geboorte te geven en dit niet alleen aan de luidruchtige is zijn vader weggegaan zijn moeder kon de pro kinderen ook aan die stille kinderen vooral het blemen nauwelijks aan ze had al veel klappen ge individueel bespreken van de teksten geeft aanlei had en was nogal apathisch geworden marcel ding tot nauw contact ontwikkelde zich als een echte jongen al op de het dagprogramma geeft de kinderen ook steun kleuterschool had zij geen greep meer op hem het is overzichtelijk ze weten wat er op een dag hij kwam thuis wanneer hij wilde en toen hij een gebeurt en aan de orde komt ze kunnen kiezen jaar of negen was sloeg hij zijn moeder een in welke volgorde ze werken de werkjes zijn af blauw oog hij was gewend zijn eigen gang te wisselend maar ze kunnen ook eens even niets gaan als dat niet lukte of iemand stond hem doen daar heeft niemand last van daarbij in de weg werd hij enorm driftig waarbij als ze met een bepaalde opdracht niet verder hij een enorme kracht ontwikkelde kunnen en hulp nodig hebben kunnen ze om de eerste jaren ging het nog wel bij ons op hulp vragen is de leerkracht bezig dan kunnen school omdat we hem wat kracht betreft nog de ze met iets anders verder gaan totdat ze aan de baas konden hij bleek in staat te zijn tot een af beurt zijn het eerste deel van het werk uur mo fectieve relatie als je veel liefde en energie in gen ze niets vragen en moeten ze echt stil wer hem wilde steken de leerkrachten werden vaak ken dat is voor ieder prettig door moeder te hulp geroepen als marcel onhan ook onze mogelijkheden zijn niet onbegrensd teerbaar bleek te worden vaak lukt het maar soms ook niet we hebben we konden wel aan de gang blijven in de buurt onze grenzen die grenzen zijn duidelijk kinde haalde hij allerlei rotstreken uit brandjes dief ren kunnen een overbelasting voor de groep vor stallen en vernielingen hij had vrij spel omdat ie men door de enorme aandacht die ze eisen of dereen bang voor hem was ook de volwassenen 11 op school werd het ook steeds moeilijker hij visje uit zijn zak natuurlijk wilde hij ook een werd steeds sterker en was steeds moeilijker te visje in de bak we hebben samen twee visjes ge stoppen bij een driftbui de kinderen waren kocht echt bang voor hem een aantal andere boeven hij was aanvankelijk volledig ongemotiveerd om sloot zich bij hem aan en er ontstond iets van een ook maar iets te doen ik kon ook haast geen gang greep op hem krijgen hij reageerde niet in het we zagen de hulpeloosheid van moeder als een begin eiste ik niet veel van hem in cognitief op belangrijke oorzaak en zochten de oplossing in zicht wel eiste ik dingen wat zijn gedrag betrof een opvang buiten school in een boddaerthuis hij mocht geen kinderen aftuigen of dingen kapot we hadden daar goede ervaringen mee dit lukte maken in de kring nam ik hem naast me als het ook niet de hulpverlening is op vrijwilligheid en mis ging nam ik hem op schoot hij kon niet in actieve samenwerking gebaseerd marcel en zijn een groepje zitten hij kwam bij mijn tafel zitten moeder haakten na een paar maanden af we ik negeerde zijn negatieve gedrag dat kon omdat moesten zoveel tijd in hem steken dat daardoor de andere kinderen er geen last van hadden andere kinderen te weinig aandacht kregen bo ik eiste niet teveel van hem maar wat ik vroeg vendien was het perspectief nauwelijks aanwezig moest hij doen daarin was ik uiterst consequent met pijn in ons hart hebben we hem toen naar na een paar weken maakten we elke morgen een een zmok school zeer moeilijk opvoedbare kin afspraak over het verloop van de dag aan het deren verwezen waar het vrij redelijk gaat ener eind bespraken we hoe het was gegaan daarnaast zijds is zo n verwijzing een verademing en een be nam ik wel eens een mooi knikkertje of een ande vrijding maar aan de andere kant is het heel re schat voor hem mee ik gaf hem een doosje ellendig omdat hij wel enorm lief en aanhankelijk waarin hij alles kon bewaren s morgens gaf ik kon zijn graag geknuffeld wilde worden en soms hem een boterham omdat hij meestal nuchter zelfs kon huilen wat hij als klein kind nauwe naar school kwam dat deed ik bij andere kinde lijks had gedaan ren ook het pikken en vernielen hield na een het belangrijkste verwijzingscriterium was de vei tijdje op ik kreeg in ieder geval een relatie met ligheid voor andere kinderen en het ontbreken hem hij leek nog nooit vertrouwen te hebben ge van perspectief om dit te veranderen had in een volwassene maar het groeide nu met heel kleine beetjes ik deed regelmatig dingen ronald met hem na schooltijd ik nam hem soms een ronald was ook al berucht op de kleuterschool paar dagen mee naar huis als hij het niet meer iedereen was bang voor hem als hij zijn bui had aankon ik deed gewone dingen met hem naar en die had hij vaak het park herfstbladeren zoeken of boodschappen zijn vader en moeder waren allebei aan de drank doen voor het avondeten allemaal ervaringen die waren rampzalig gehuisvest en verwaarloosden de hij niet kende hij werd steeds positiever kinderen op alle manieren de ouders waren wel op deze liefdesbasis stelde ik meer eisen aan zijn goedwillend maar ook niet in staat om alle goede werk hij ging ook weer in een groepje wat hij voornemens uit te voeren helemaal niet wilde hij wilde dicht bij me zitten ronald had nergens een plekje voor zichzelf ner in het werk uur mocht hij bij mij zitten en in het gens een plaats om dingetjes te bewaren zijn be thema uur in een groepje ik liep dan toch steeds zit was altijd in gevaar hij pikte alles wat los en rond vast zat maar het was altijd van korte duur hij we hoefden steeds minder speciale afspraken te was het zelf ook gauw weer kwijt maken en hij werd later ook door het werk zelf een sprekend voorbeeld de kinderen wilden in gemotiveerd aanvankelijk deed hij het alleen de klas een aquarium met visjes hebben de ou voor mij hij kreeg meer zelfvertrouwen en ders brachten geld bijeen voor een bak en ieder kreeg ook vriendjes kind kocht een visje ronald kreeg geen geld voor ik beloonde hem voor goed gedrag besprak het een visje na een paar dagen huilde een kindje dat als een vanzelfsprekendheid maar aaide hem wel haar visje weg was we begrepen er niets van eens over zijn bol als hij lekker aan het werk was maar het was echt zo na schooltijd kwam ronald maar ik gaf hem ook wel eens een zoen als hij naar me toe en zei dat hij het visje alleen maar driftig was of een beetje water zonder boos te even gepikt had hij haalde het inmiddels dode zijn het lukte me lang niet altijd soms verloo r 12 ik mijn geduld ik heb hem wel eens door elkaar met marcel lukte het niet met ronald wel de gerammeld of stevig vastgepakt als hij echt te ver gevallen zoals die van ronald zijn vrij talrijk ging maar hij ervoer wel dat boosheid een relatie steeds in een andere verschijningsvorm een rela niet blijvend verstoort hij leerde op die manier tie met zo n k i nd kost veel tijd energie en ge met emoties omgaan die van zichzelf die van duld vaak lukt het maar soms niet mij en die van andere kinderen we hebben ook kinderen die weinig inzichtmatig de maatschappelijk werkster van de schoolbege leren potentiele mlk kinderen moe i lijk lerende leidingsdienst en ik hebben veel werk gemaakt kinderen ook die kinderen kunnen we met een van de thuissituatie maar dat is een ander ver speciaal prog r amma voldoende begele i den terwijl haal ze sociaal een volwaardige rol kunnen spelen dat laatste blijft het belangrijkste iedereen moet zich geaccepteerd en pre tt ig voelen 13