Webquests bieden houvast bij het zoeken naar informatie op internet

21 webquests bieden houvast bij het zoeken naar informatie op internet mienke droop resi damhuis eliane segers veel leerlingen vinden het moeilijk om informatie te zoeken op het internet nog moeilijker is het om die informatie dan in eigen woorden te verwerken in een werk stuk of een verhaal webquests gestructureerde zoekopdrachten op het internet kunnen een middel zijn om leerlingen in het basisonderwijs te helpen deze vaardig heden te leren in dit artikel beschrijven we hoe webquests op een zinvolle manier in het onderwijs geintegreerd kunnen worden ook beschrijven we de resultaten van twee kleinschalige studies waarin het differentiele effect op kennisverwerving is onderzocht van open of gesloten zoekopdrachten zoals die in webquests kunnen worden verwerkt et internet neemt een steeds grotere studie van kuiper e a 2004 blijkt dat veel plaats in het leven van kinderen en leerlingen deze vaardigheden nog niet jongeren in thuis gebruiken zij beheersen hoe kunnen kinderen die vaar internet om te gamen voor het digheden op school leren verschillende downloaden van muziek en vooral onderzoekers pleiten voor een geinte om te chatten via msn maar ook greerde aanpak het leren zoeken naar voor het zoeken naar informatie voor informatie op internet zou moeten worden schoolse opdrachten bijvoorbeeld ingebed in het curriculum tijdens reguliere voor het maken van werkstukken en activiteiten zodat zoekopdrachten beteke spreekbeurten maken zij in toenemende nisvol zijn kuiper e a 2004 lazonder e a mate gebruik van internet boeken worden 2000 segers blijleven 2004 steeds minder gebruikt hoewel kinderen dus in toenemende mate internet gebruiken het expertisecentrum nederlands heeft een als informatiebron wordt er in het onderwijs aanpak ontwikkeld waarin aandacht is voor nog maar weinig systematisch gebruik van taal zaakvakken en ict het zoeken naar gemaakt kuiper e a 2004 ten brummel informatie op internet komt daarin op huis 2006 leerkrachten laten leerlingen gestructureerde wijze aan bod door het wel eens iets opzoeken op het internet maken van webquests deze werkwijze is maar gerichte instructie ontbreekt vaak ter op de cd rom taal en zaakvakken met wijl het gebruiken van de juiste zoektermen webquests segers e a 20061 voor leer het selecteren van de juiste informatie en krachten in beeld gebracht het gaat in dit het integreren tot een geheel complexe project niet alleen om het op een zinvolle cognitieve vaardigheden vereisen die kinde manier inzetten van ict in het onderwijs ren in onderwijssituaties kunnen ontwik maar ook om de integratie van taal en kelen en nodig hebben uit een review zaakvakonderwijs taal speelt een belang december 2006 nummer 2 36e jaargang 22 rijke rol bij de kennisverwerving in de webquests gestructureerde zaakvakken nieuwe kennis en informatie zoekopdrachten wordt door middel van mondelinge en schriftelijke taal overgebracht en verworven het idee van de webquest is afkomstig van leergesprekken over nieuwe onderwerpen de amerikaanse onderzoeker bernie dodge het lezen van teksten en het schrijven van 1995 een webquest is een gestruc werkstukken doen een tureerde zoekopdracht op het internet een sterk beroep op de mon educatieve speurtocht de zoekopdracht is de leeromgeving delinge en schriftelijke op twee manieren gestructureerd 1 web van de webquest taalvaardigheid van leer quests hebben altijd een biedt een lingen taalvaardigheid en vaste opbouw 2 in de mogelijkheid tot zaakvakken zijn dan ook webquest zijn al bronnen webquests integratie van onlosmakelijk met elkaar gegeven die leerlingen hebben tot doel vak en taal verbonden en expliciete kunnen raadplegen zij leerlingen op een vaardigheden aandacht voor taal en de hoeven in eerste instantie motiverende en manier waarop leerlingen dus niet zelf met een gestructureerde door taal kennis verwer zoekprogramma te wer wijze te leren ven is daarom noodzakelijk zie ook van ken maar kunnen de omgaan met beek verhallen 2004 de leeromgeving voorgeselecteerde bron internet van de webquest biedt een mogelijkheid tot nen gebruiken web integratie van vak en taalvaardigheden quests hebben tot doel leerlingen op een motiverende en gestruc in dit artikel beschrijven we deze aanpak tureerde wijze te leren omgaan met internet onderstaand staan we eerst stil bij wat leerlingen kunnen individueel werken aan webquests zijn daarna beschrijven we hoe een webquest maar kunnen dat ook in in het project taal zaakvakken met web tweetallen doen en dan zijn er dus volop quests de webquests in het curriculum zijn mogelijkheden voor samenwerkend leren geintegreerd tot slot presenteren we de door de vaste structuur kunnen leerlingen al resultaten van twee kleinschalige studies snel zelfstandig aan de slag waarin we onderzocht hebben of een open of gesloten zoekopdracht van invloed is op kennisverwerving beide typen opdrachten kunnen in een webquest worden verwerkt 36e jaargang nummer 2 december 2006 23 structuur van een webquest 1 een inleiding waarin de webquest wordt geintroduceerd en de context wordt beschreven 2 een opdracht die interessant en uitvoerbaar is 3 een beschrijving van de handelingen voor het maken van de webquest belang rijk daarbij is dat de handelingen in duidelijk afgebakende stappen worden beschreven zodat leerlingen precies weten wat er van hen wordt verwacht 4 bronnen waar leerlingen de gewenste informatie noodzakelijk voor het uit voeren van de opdracht kunnen vinden door de bronnen in de webquest aan te bieden kan voorkomen worden dat leerlingen tijdens de taakuitvoering het spoor bijster raken omdat ze niet meer weten waar relevante informatie te vinden is 5 informatie over de wijze waarop de webquest wordt beoordeeld 6 een afsluiting waarmee de webquest wordt afgerond 7 veel webquests bevatten daarnaast nog een pagina met informatie voor de leerkracht soorten webquests webquests zijn daarnaast vaak ingedeeld naar onderwerp zo zijn er webquests over geschie denis aardrijkskunde biologie enzovoort een er zijn verschillende indelingen mogelijk van nieuw soort webquest is de zogenaamde webquests naar uitvoeringstijd kunnen earthquest zie ook webquests worden onderverdeeld in lang deze maakt gebruik van een uitbreiding van lopende en kortlopende webquests afhan google waarbij satellietbeelden kunnen kelijk van de omvang van de opdracht de worden binnengehaald op de computer maker van de webquest geeft aan in hoeveel lesuren de webquest gemaakt kan tot slot kunnen de webquests nog worden worden de ervaring die kinderen hebben ingedeeld naar het soort opdracht dat de met het maken van een webquest speelt kinderen krijgen vaak is dit het maken van daarbij uiteraard een rol een eerste keer zal een werkstuk brochure krantenartikel of veel tijd worden besteed aan het uitleggen iets dergelijks maar het kan ook voor hoe een webquest werkt en hoe je er mee komen dat de opdracht bestaat uit het om moet gaan een volgende keer gaat dat bouwen van iets of het uitvoeren van een een stuk sneller proef het varieren van verschillende soor ten webquests houdt de activiteit fris en een andere indeling die terug te vinden is in vernieuwend en daardoor motiverend zoeksystemen bijvoorbeeld op is die naar leeftijd groep 6 iedereen kan een webquest construeren 7 of 8 4de 5de en 6de leerjaar ook hier is op het internet zijn dan ook vele geslaagde het weer een schatting van de maker van en minder geslaagde voorbeelden te vin de webquest den het is aan de leerkracht om vooraf te december 2006 nummer 2 36e jaargang 24 beoordelen of een webquest geschikt is om ten derde helpt een webquest om taal en in zijn of haar klas te gebruiken op de site zaakvakken te integreren in de weten staan webquests schappelijke literatuur wordt wel gezegd dat speciaal voor de bovenbouw van het basis dit mede door de opmars van ict in het onderwijs deze webquests zijn allemaal onderwijs onvermijdelijk is taalvaardigheid van tevoren door de beheerder van de site speelt immers een belangrijke rol wanneer peter blijleven ververs foundation beoor een kind teksten van internet moet lezen en deeld een andere bekende site met neder verwerken tot een eigen werkstuk het is landse webquests is ook belangrijk dat kinderen leren dat bijvoorbeeld een vaardigheid als spellen niet alleen belangrijk is bij het maken van een wat is de toegevoegde waarde opstel maar ook bij het maken van een werkstuk dat later weer op internet wordt sommige leerkrachten zijn terughoudend gepubliceerd een kind wil natuurlijk niet dat als het gaat om deze nieuwe vormen in het in zo n stuk spelfouten staan via een web onderwijs wat is de toegevoegde waarde quest leren kinderen dus veel over een van een webquest is dit allemaal nu echt onderwerp uit de zaakvakken maar daar nodig naast komen er allerlei talige activiteiten aan bod zoals informatie zoeken en verwerken in de allereerste plaats kan een webquest schrijven presenteren en spellen een uitstekend educatief middel zijn kinderen maken op een bredere manier dan een webquest is een activiteit die motive met een traditioneel lesboek kennis met een rend werkt kinderen vinden het leuk om op onderwerp via het internet hebben ze het internet te mogen en ook het maken toegang tot websites met tekst maar ook van een werkstuk op de computer wordt met video en audiofragmenten meestal positief gewaardeerd automatisch doen de kinderen zo ook ict vaardigheden op de tweede plaats kan een webquest op echter naast leren over de computer goed worden ingepast in het bestaande leren ze nu ook met behulp van de curriculum u hoeft dus computer en dat is nog veel belangrijker niet zaken helemaal om te door samen te gooien wanneer u een tot slot kan via een webquest ervaring discussieren over keer een webquest wilt worden opgedaan met samenwerken en het vragen van de gaan doen met de ontwikkelen van eigen leervragen in een webquest kinderen als bijvoorbeeld team zullen kinderen sneller tot eigen leer ontstaan nieuwe in de geschiedenisboeken vragen komen dan wanneer ze alleen achter eigen vragen het thema middeleeuwen de computer te zitten door samen te aan bod komt kunt u discussieren over vragen van de webquest naast de behandeling in ontstaan nieuwe eigen vragen uiteraard kan de klas ook een webquest het antwoord daarvoor zelf gezocht worden over de middeleeuwen gaan doen zo op het internet wanneer kinderen ervaring kunnen activiteiten in de klas gekoppeld hebben met het doen van een webquest worden aan de webquest en kan het doen kunnen grote delen zelfstandig worden van de webquests het gebeuren in de klas gedaan waarbij de rol van de leerkracht versterken en uitbreiden coachend in plaats van sturend wordt 36e jaargang nummer 2 december 2006 25 voor het eerst aan de slag met webquests controleer voor de leerlingen een webquest maken of alle bronnen nog op het internet beschikbaar zijn internet is vluchtig websites worden vernieuwd of url s veranderd het is voor leerlingen frustrerend een webquest te moeten maken waarvan de bronnen niet meer te vinden zijn leerlingen die voor het eerst een webquest gaan maken hebben veel procedurele vragen het is prettig als er de eerste keer ook een ict coordinator of een stagiair aanwezig is zodat meerdere mensen de vragen kunnen beantwoorden en de kinderen snel aan de slag kunnen ook wanneer kinderen al meer ervaring hebben is het toch belangrijk dat de leerkracht aanwezig is en vragen kan beantwoorden zodat de kinderen niet vastlopen u kunt veel vragen voorkomen door met de leerlingen voor ze beginnen de structuur van de webquest te doorlopen als u over een beamer beschikt kunt u de webquest makkelijk klassikaal bespreken anders is het aan te raden om de opdracht de handelingen en het gebruik van bronnen eerst in een kleine groep rond de computer te bespreken het is van belang dat de leerlingen vertrouwd raken met de omgeving en de webqueststructuur deze bespreking kunt u bijvoorbeeld met drie tweetallen tegelijk doen terwijl de andere kinderen zelfstandig werken u kunt de leerlingen dan op de computer laten zien wat de opdracht is en welke handelingen ze moeten ondernemen verder kunt u tijdens de instructie de leerlingen laten zien hoe ze met behulp van de bronnen informatie kunnen vinden laat ze ten slotte ook zien hoe en waar ze hun opdracht moeten opslaan vertel ze welke naam ze hun document moeten geven bijvoorbeeld maarten romee middeleeuwen en dat ze hun document regelmatig moeten opslaan wanneer ze dit voor het eerst doen kunt u dit misschien samen doen of even controleren of ze het goed gedaan hebben denk er ook aan regelmatig zelf back ups te maken van de documenten van de leerlingen vertel de leerlingen ten slotte dat het beter is pas met de opmaak van het document lettertype wijzigen kleuren en plaatjes toevoegen te beginnen wanneer het document inhoudelijk af is instructie over de beoordeling van het document kunt u later geven december 2006 nummer 2 36e jaargang 26 geintegreerde leeromgeving leven in de middeleeuwen visualiseert gedu taal en zaakvakken met rende een thema worden steeds nieuwe webquests aspecten van de film uitgediept bij het thema over het hart is een heel ander anker geko in de door het expertisecentrum neder zen het activiteitenprogramma van de jaar lands ontwikkelde activiteitenreeks taal en lijkse juniorhartdag hartstichting 2006 in zaakvakken met webquests zijn diverse de gymzaal deden de leerlingen onderzoekjes mondelinge en schriftelijke activiteiten gein met een hartslagmeter tijdens allerlei meer en tegreerd in een zaakvakthema gesprekken minder inspannende bewegingsactiviteiten aandacht voor woordenschat en lees en schrijfactiviteiten zijn in het thema verwerkt de ankers bieden aanknopingspunten voor de uitvoering van een thema neemt onge gesprekken waarin de kinderen worden veer vier weken in beslag op de cd rom gestimuleerd verder te denken over het zijn drie thema s als voorbeeld uitgewerkt onderwerp dat aan de orde is wat maakt middeleeuwen natuurrampen en het hart het bij ze los wat weten ze er al van bij deze thema s zijn ook webquests ont vervolgactiviteiten die de leerlingen tijdens wikkeld webquests vormen binnen een de orientatie uitvoeren zijn het maken van thema dus een onderdeel van een groter een woordveld het leren van nieuwe begrip geheel de activiteitenreeks is onderver pen en het verkennend lezen in allerlei deeld in vier fasen 1 orientatie op het boeken en materialen dit kunnen uiteraard thema 2 gezamenlijke verdieping 3 infor ook teksten uit de zaakvakmethode zijn matie zoeken en verwerken 4 afsluiting gezamenlijke verdieping orientatie op het thema in de fase van gezamenlijke verdieping de activiteiten tijdens de orientatie op het voeren de leerlingen activiteiten uit onder thema hebben als doel het activeren en begeleiding van de leerkracht door geza opdoen van voorkennis sommige kinderen menlijk teksten over het onderwerp te lezen weten al veel van een onderwerp anderen verdiepende gesprekken over het onder nog helemaal niet ieder thema start daarom werp onder begeleiding van leerkracht te met een anker dat is een voeren en steeds te bespreken welke infor activiteit die de leerlingen matie al gevonden is breiden de leerlingen ieder thema start een rijke context biedt die hun kennis over het thema uit en zijn zij in daarom met een enerzijds functioneert als staat eigen leervragen te bedenken ook anker dat is een gemeenschappelijke ken hier is er veel aandacht voor nieuwe woor activiteit die de nisbron en anderzijds uit den en concepten bijvoorbeeld door het leerlingen een daagt om nieuwe ver aanvullen van woorden op de woordmuur rijke context wante problemen te ver het categoriseren van woorden op sub biedt kennen en mogelijkheden thema s de leerlingen voeren ook geregeld biedt voor verdieping zie schrijfactiviteiten uit zo worden ze gestimu bransford e a 1990 het leerd om kennis die ze hebben opgedaan anker kan bijvoorbeeld een op een actieve manier te verwerken en film zijn zo is bij het thema middeleeuwen de onder woorden te brengen bij het thema film mariken van egmond film television natuurrampen kan bijvoorbeeld een kran bv gebruikt een aansprekende film die het tenartikel geschreven worden 36e jaargang nummer 2 december 2006 27 bij de fase van gezamenlijke verdieping gaat de leerlingen tegenkomen bij het maken van het dus om activiteiten die begeleiding van de webquest worden in de klas weer de leerkracht vragen het kan dan gaan om besproken wat doe je met de grote hoe activiteiten waarin vooral de inhoud van het veelheid informatie hoe kun je snel de juiste thema centraal staat maar ook om informatie vinden op een webpagina wat is instructie van vaardigheden bijvoorbeeld het verschil tussen lezen van het scherm en hoe een tekst aan te pakken of de beteke lezen op papier de leerlingen gaan ook op nis van moeilijke woorden te achterhalen zoek naar de antwoorden op hun eigen soms gebeurt dit in kleine groepen en soms leervragen en kunnen daarbij naast het klassikaal afhankelijk van de behoeften van internet van allerlei bronnen gebruik maken de leerlingen ze kunnen informatie zoeken in boeken maar soms kan het ook handiger zijn met informatie zoeken en verwerken iemand een interview te houden bij het informatie zoeken en verwerken staat afsluiting het zelf op zoek gaan naar informatie centraal in deze fase die gedeeltelijk paral de leerlingen sluiten ieder thema af met een lel loopt aan de gezamenlijke verdieping presentatie waarin ze vertellen en laten zien gaan de leerlingen zelfstandig in tweetallen wat ze gevonden hebben ze beoordelen een webquest maken die bij het thema past ook zelf het eindproduct van hun webquest tijdens de orientatie en gezamenlijke ver dit doen ze met de beoordelingstabel die in dieping hebben ze al heel wat kennis de webquest onder het kopje beoordeling opgedaan over het thema leerlingen gaan is gegeven in de middeleeuwenwebquest dus niet onvoorbereid aan de slag met de zijn in de tabel bijvoorbeeld aandachts webquest bovendien wordt in de web punten opgenomen voor het beoordelen quests die bij de thema s zijn ontwikkeld van een verhaal in de hartwebquest was de ook weer teruggegrepen op de anker eindopdracht het schrijven van een informa activiteit tieve tekst voor een kinderencyclopedie de beoordelingstabel heeft dan betrekking op de leerlingen voeren de activiteiten van deze de kenmerken van een informatieve tekst fase uit in de tijd die voor zelfstandig werken de slotpresentatie kan verschillende vormen is ingeroosterd de leerkracht geeft groepjes hebben een tentoonstelling van zelfge ondersteuning wanneer dat nodig is taal maakte producten waarbij de leerlingen uit zwakke kinderen of zwakke lezers hebben leg geven over hun onderdeel een power bijvoorbeeld zeker begeleiding nodig bij het point of posterpresentatie een spreekbeurt werken aan een webquest problemen die enz december 2006 nummer 2 36e jaargang 28 verschillen tussen kinderen ook geschikt voor zwakke leerlingen veel leerkrachten laten alleen leerlingen die meer uitdaging nodig hebben een web quest maken juist zwakkere leerlingen kunnen veel houvast hebben aan de structuur van een webquest deze leerlingen kunnen de webquest het best onder begeleiding maken deze begeleiding is niet alleen belangrijk om de kinderen op weg te helpen maar ook om ervoor te zorgen dat ze de moed niet verliezen en gemotiveerd blijven om verder te gaan met de webquest het kan voor hen extra motiverend zijn om met succes een webquest af te ronden technisch en of begrijpend lezen sommige kinderen zullen veel moeite hebben met het doorlopen van een webquest omdat de teksten te lang zijn of omdat ze de inhoud niet begrijpen veel bronnen bevatten overigens niet alleen tekst maar ook korte audio of videofragmenten dit kan voor zwakke lezers een welkome afwisseling zijn en ook de nodige ondersteuning bieden websites die voor kinderen gemaakt zijn zoals de sites van schooltv en het jeugdjournaal bevatten vaak goede begrijpelijke fragmenten woordenschat een geringe woordenschat kan leiden tot veel problemen bij het maken van een webquest de teksten op het internet kunnen immers vaak veel moeilijke woorden bevatten een online woordenboek is dan ook onmisbaar net als de behandeling van moeilijke woorden in de groep spellen kinderen schrijven hun werkstuk op de computer daarbij kunt u gebruik maken van word en de daarbij behorende spellingchecker merk dan wel op dat de spellingchecker niet gemaakt is voor kinderen maar voor ervaren spellers kinderen maken soms bijvoorbeeld spelfouten die gebaseerd zijn op de uitspraak van een woord de spellingchecker heeft dan vaak geen goed alternatief het blijkt dat kinderen vaak klakkeloos suggesties van de spellingchecker overnemen de spellingchecker zal er zeker toe bijdragen dat er minder spelfouten in een werkstuk staan maar zorg ervoor dat u en de leerling kritisch blijven in het gebruik ervan het is een hulpmiddel en geen wondermiddel computervaardigheden het is verder ook belangrijk dat u een idee heeft van de computervaardigheden van de kinderen wanneer kinderen nog niet hebben geleerd om te werken met internet en word zal dit veel vertraging opleveren bij het doen van een webquest als de kinderen deze vaardigheden echter onder de knie hebben vergt het doen van een webquest op ict gebied geen verdere vaardigheden let er verder ook op dat kinderen met goede typvaardigheden meer tijd overhouden om inhoudelijk aan het werkstuk te werken dan kinderen die slechts met een vinger kunnen typen 36e jaargang nummer 2 december 2006 29 tempo daarnaast is er nog de tijdsplanning er zijn kortlopende en langlopende web quests wanneer u gebruik maakt van een kortlopende webquest een tot drie lesuren kunnen de leerlingen binnen twee a drie weken de webquest afronden houd er bij het plannen van de webquest wel rekening mee dat voor leerlingen die weinig ervaring hebben met het maken van een webquest de uitvoering van de opdracht vaak meer tijd in beslag neemt dan de tijd die in het onderdeel leerkrachtpagina wordt vermeld dit geldt ook voor leerlingen die bijvoorbeeld wat meer moeite hebben met het schrijven van een verhaal of het lezen van teksten geef hen eventueel wat extra tijd om aan de opdracht te werken maak duidelijke afspraken met de kinderen over de hoeveelheid tijd die beschikbaar is voor het doen van de webquest zodat zij en u niet voor onverwachte verrassingen komen te staan onderzoek naar open versus in onze onderzoeken hebben we het onder gesloten zoekopdrachten scheid tussen open en gesloten zoek opdrachten verbreed van informatie zoeken tijdens de ontwikkeling van de drie webquests naar kennisverwerving leerwinst de volgen voor dit project hebben we twee kleinschalige de hoofdvragen stonden centraal onderzoeken uitgevoerd naar taakkenmerken studie 1 is er een verschil in kennis van zoekopdrachten inzicht in het effect van toename leerwinst bij het maken van taakkenmerken op leersucces is van belang bij een eenmalige open of gesloten zoek het ontwerpen van nieuwe leeromgevingen uit opdracht eerder onderzoek is bekend dat de taakken studie 2 is er een verschil in kennis merken van een zoekopdracht een belangrijke toename leerwinst bij het maken van rol spelen bij het welslagen van de uitvoering een open of gesloten zoekopdracht van de opdracht het blijkt dat er verschillen binnen een webquest zijn in het vinden van informatie op een zoge naamde open ongestructureerde of gesloten studie 1 het effect van open en gestructureerde opdrachten schachter e a gesloten opdrachten op 1998 beschrijven open opdrachten als kennisverwerving opdrachten waarbij van tevoren niet precies gezegd kan worden welke informatie gezocht wordt het is vaak een wat vagere minder in deze studie hebben we het effect van gestructureerde opdracht bij een gesloten gesloten en open opdrachten op kennis opdracht is precies duidelijk wat gezocht moet verwerving nader onderzocht het onder worden bij open opdrachten is browsen een zoek van schachter e a 1998 liet zien dat strategie die vaak gebruikt wordt terwijl bij kinderen succesvoller zijn in het vinden van gesloten opdrachten vaker gezocht wordt met informatie bij een open dan een gesloten behulp van zoektermen kinderen bleken beter opdracht in onze studie wilden we niet informatie te vinden voor open opdrachten dan alleen weten of kinderen succesvoller zijn in voor gesloten opdrachten het vinden van de informatie maar ook of er december 2006 nummer 2 36e jaargang 30 een verschil is in kennisverwerving over het beschikking over drie internetteksten over onderwerp van de zoekopdracht ont het onderwerp het hart een tekst van de houden ze meer over een onderwerp door nederlandse hartstichting een website het maken van een open taak of door het gemaakt door studenten van de leraren maken van een gesloten taak daarnaast opleiding een werkstuk van een basis werd onderzocht of taalvaardigheid van de schoolleerling de groep van 92 kinderen leerlingen hierin een rol speelde werd verdeeld in een groep die een gestructureerde opdracht kreeg en een aan het onderzoek namen 92 leerlingen uit groep die een ongestructureerde opdracht groep 8 6de leerjaar van vijf scholen deel kreeg zie tabel 1 de kinderen kregen via de computer de tabel 1 open en gesloten zoekopdracht open opdracht gesloten opdracht weet jij precies hoe je hart werkt weet jij precies hoe je hart werkt ga zelf op onderzoek uit ga zelf op onderzoek uit zoek informatie op over hoe het hart hieronder staan een aantal vragen werkt onderaan deze bladzijde je kunt de antwoorden opzoeken in staan drie links naar websites met drie websites de links naar de informatie over het hart deze websites staan onderaan deze bronnen kun je gebruiken bladzijde beschrijf in het kort wat je gevon de vragen den hebt dit doe je ook op de 1 uit welke onderdelen bestaat je computer in word hart noem er minstens drie 2 wat gebeurt er als het hart samen trekt 3 hoeveel keer per minuut klopt het hart van een volwassene en van een kind 4 wat is het verschil tussen aders en slagaders 5 hoe heet de grootste slagader 6 via welke route gaat het bloed door je lichaam 7 hoe kun je je hart gezond houden 36e jaargang nummer 2 december 2006 31 voor en na deze opdracht werd een kennis studie 2 een open of gesloten test afgenomen met meerkeuzevragen over webquest de werking van het hart daarnaast werd de leeswoordenschat uit de taaltoets alloch in een webquest staan in de handelingen tone kinderen tak voor de bovenbouw vaak vragen die kinderen moeten beant verhoeven vermeer 1993 afgenomen woorden dit kunnen zeer gesloten vragen als maat voor taalvaardig zijn in de tweede studie zijn we nagegaan heid op basis van de of er een verschil is in leerwinst over een kinderen met scores op de tak is de onderwerp bij het maken van een webquest een lage lees groep in tweeen gesplitst met een open versus een gesloten karakter woordenschat boven groepsgemiddelde leerwinst was in deze studie gedefinieerd leerden meer met een hoge leeswoor als de vooruitgang in themagebonden door het maken denschat en onder groeps woordenschat het verschil met studie 1 is van de open gemiddelde met een lage dat de opdracht van de webquest omvang opdracht leeswoordenschat uit de rijker is dan de eenmalige zoekopdracht uit statistische analyses bleek de eerste studie de leerlingen zijn niet dat het type taak niet uit alleen meer uren achter de computer bezig maakte voor de leerwinst van kinderen met ook in de klas vonden activiteiten rond het een hoge leeswoordenschat kinderen met thema plaats waarna de kinderen een een lage leeswoordenschat leerden echter werkstuk over het onderwerp moesten meer door het maken van de open op maken dracht dit laatste resultaat komt overeen met het onderzoek van schachter e a het onderzoek is uitgevoerd onder 42 leer 1998 naar het vinden van informatie bij een lingen van groep 6 en 7 4de en 5de leerjaar open versus gesloten zoekopdracht van een school met een relatief lage woordenschat van de 42 leerlingen waren kinderen met een hoge leeswoordenschat 26 leerlingen van allochtone komaf de kin hebben de informatie uit de teksten dus tot deren kregen in de webquest de opdracht zich genomen ongeacht de structuur van om een werkstuk over verschillende soorten de taak kinderen met een lage leeswoor natuurrampen te schrijven de onderzoeks denschat hebben in de gesloten taak wel groep werd in tweeen verdeeld 21 kinderen licht niet de hele tekst opgenomen maar kregen een zogenaamde gesloten gestruc alleen die stukjes goed gelezen waar de tureerde webquest over natuurrampen en informatie stond die nodig was een moge 21 kinderen kregen een open ongestruc lijke verklaring is dat zij op woord en zins tureerde webquest over hetzelfde thema in niveau in de tekst hebben gezocht naar ant de gesloten webquest te vinden op segers woorden op de vragen en hierbij gehinderd e a 2006 werden de kinderen door de zijn door hun geringe woordenschat bij de internetbronnen gestuurd aan de hand van open opdracht hebben de leerlingen moge vragen door het beantwoorden van deze lijk vrijer gezocht naar informatie en hebben vragen vergaarden ze informatie voor het ze globaler op het macroniveau gelezen werkstuk in de open webquest werden verder onderzoek naar het leesgedrag zal dezelfde bronnen gegeven echter zonder hierover meer informatie moeten ver vragen maar met een algemene opdracht schaffen december 2006 nummer 2 36e jaargang 32 na het maken van de webquest maakten betere indeling van de tekst met titels en de kinderen een uitgebreider woordveld kopjes en hadden illustraties die beter maar er was geen verschil in vooruitgang verband hielden met de tekst hun eind tussen de groep die de open of gesloten product was meer een werkstuk dan dat versie had gemaakt in deze studie waren van kinderen die een gesloten webquest geen verschillen tussen leerlingen met een hadden gemaakt wat betreft spelling en hoge en lage leeswoordenschat vanwege zinsbouw en tekstuele kwaliteit verschilden de scheve verdeling in scores slechts een de werkstukken bij de twee webquest kleine groep had een hoge score op de versies niet van elkaar we denken dat leeswoordenschattaak en grote standaard kinderen bij de open webquest meer de tijd deviaties moeten deze resultaten echter hebben genomen om aandacht te besteden met enige voorzichtigheid worden geinter aan zaken als lay out en illustraties dan bij preteerd de gesloten webquest de kinderen die de gesloten webquest hebben gemaakt zijn de kwaliteit van het werkstuk bleek wel te vooral bezig geweest met het beantwoor verschillen bij een open of gesloten den van de vragen maar hebben deze webquest kinderen die een open web minder in een tekst geintegreerd wat dit quest hadden gedaan hadden een kwalita betreft sluiten de resultaten aan bij de tief beter werkstuk na afloop deze kinderen resultaten uit studie 1 zeker wanneer men behandelden inhoudelijk meer van de ram bedenkt dat de kinderen uit deze studie pen die in de webquest aan bod kwamen jonger waren en over het algemeen allemaal hadden een betere lay out hadden een over een lage woordenschat beschikten veel gestelde vragen en opmerkingen an leerlingen ik kan het antwoord op de vraag nergens vinden wanneer de leerlingen zelfstandig aan het werk gaan met de webquest kunt u rondlopen en de leerlingen begeleiden wanneer ze problemen ondervinden bij het werken met de webquest en bij het zoeken naar informatie geef wanneer ze het antwoord niet kunnen vinden dit niet direct maar doe hardop voor hoe ze de tekst kunnen scannen om de gewenste informatie te vinden laat de leerlingen ook samen overleggen en discussieren over de betekenis van de tekst zodat ze samen tot een antwoord kunnen komen op hun vraag zorg er wel voor dat u als leerkracht de vragen en antwoorden weet zodat u de kinderen op weg kunt helpen en weet waar ze vastlopen moet ik dit echt helemaal lezen leerlingen hebben vaak moeite met grote stukken tekst ze beginnen bovenaan te lezen en komen niet door een tekst heen het is een goed idee om uitleg te geven over het scannen van een tekst vertel ze dat ze eerst snel door de tekst moeten kijken om steekwoorden of bepaalde informatie te vinden en dat ze daarna de delen 36e jaargang nummer 2 december 2006 33 van de tekst moeten lezen waar de gewenste informatie in zit door dit hardop voor te doen vragen aan uzelf te stellen en de tekst in te schakelen bij het beantwoorden van de vragen leren de leerlingen hoe ze het beantwoorden van een vraag kunnen aanpakken ik wil een groene achtergrond en blauwe letters met sterretjes kinderen besteden graag en veel tijd aan het mooi maken van hun werkstuk dit is natuurlijk prima maar misschien kunt u hier een apart uurtje voor inplannen zodat de andere werkzaamheden er niet onder te lijden hebben niet elke ict coordinator zal overigens even blij zijn met documenten met bijvoorbeeld een achtergrondkleur omdat dit de printerkosten flink kan opvoeren de link doet het niet dit is een risico dat u loopt bij het maken van een webquest het is daarom goed om van tevoren de webquest zelf te doorlopen en een alternatief te hebben voor een niet werkende link wanneer dan tijdens het werken toch onverwacht een link het niet doet is het het beste om de kinderen verder te laten werken en later op zoek te gaan naar een alternatief de computer doet het niet hardwareproblemen zijn onvermijdelijk een extra computer achter de hand hebben is meestal niet mogelijk het is vervelend om een groepje kinderen uit elkaar te halen en bij anderen achter de computer te zetten in de ideale situatie zijn er zowel kinderen achter de computer bezig als in de klas met boeken of ander materiaal wanneer een computer het dan begeeft zijn er genoeg andere zaken voorhanden rondom de webquest ik kan ons werkstuk niet meer vinden leer kinderen van tevoren goed hoe welke naamgeving en waar ze hun documenten moeten opslaan zorg ervoor dat ze ook zelf een back up maken op een schijfje kinderen zijn vaak zo gehaast om bijvoorbeeld wanneer de schoolbel gaat de computer uit te zetten dat ze vergeten op te slaan dat is erg jammer van al hun werk blijf hier dus alert op en vertrouw er niet op dat kinderen dit allemaal wel zelf in de gaten houden ik ben klaar wanneer bij een webquest vragen moeten worden beantwoord zoals bijvoorbeeld bij de webquests op deze cd rom zijn kinderen geneigd om zo snel en kort mogelijk de vragen te beantwoorden vaak gebeurt dit zonder de bronnen te raadplegen wanneer deze situatie zich voordoet is het bijvoorbeeld een goed idee om de antwoorden te vergelijken met een ander groepje dat ook al klaar denkt te zijn ook kunt u de kinderen vragen aan te geven waar op internet ze de antwoorden hebben gevonden december 2006 nummer 2 36e jaargang 34 conclusie de ervaringen die we met deze geinte de eerste studies die in dit artikel gepresen greerde aanpak hebben opgedaan tijdens teerd zijn geven een positief beeld van wat het ontwikkelen van de cd rom taal en kinderen kunnen leren van een webquest zaakvakken met webquests zijn positief er is echter verder onderzoek nodig naar de webquests kunnen goed worden inge inbedding in het curriculum en de effecten bouwd in het curriculum kinderen zijn daarvan op kennisverwerving daarbij kan enthousiast en gaan voor ook gedacht worden aan onderzoek naar uit in kennis leerkrachten andere typen webquests zo zijn er bijvoor webquests geven aan dat het fijn is beeld webquests die meer aandacht beste kunnen goed dat op deze manier bete den aan het groepsproces door leerlingen worden inge kenisvolle activiteiten wor verschillende rollen toe te bouwd in het den uitgevoerd tijdens bedelen iedere leerling curriculum computeruren die aan bekijkt dan een probleem webquests bieden kinderen zijn sluiten bij het thema dat vanuit een eigen per leerlingen houvast enthousiast en zich verder in de klas af spectief dit biedt veel bij het zoeken naar gaan vooruit in speelt webquests bieden mogelijkheden tot inter informatie kennis leerlingen houvast bij het actie en samenwerkend zoeken naar informatie leren leerlingen zoeken instructie en begeleiding ieder hun eigen informatie die ze met elkaar tijdens het proces blijven noodzakelijk het moeten bespreken op microniveau is gaat dan om inhoudelijke begeleiding verder onderzoek naar het gedrag van de bijvoorbeeld het vinden en interpreteren van kinderen achter de computer wenselijk om informatie maar ook om procesbegeleiding meer inzicht te krijgen in de leerprocessen bijvoorbeeld bij het samenwerken en ervoor van leerlingen zorgen dat kinderen niet eindeloos bezig blijven met de opmaak van een tekst of het zoeken naar plaatjes mienke droop resi damhuis eliane segers expertisecentrum nederlands postbus 9104 nl 6500 he nijmegen m droop taalonderwijs nl noot 1 de ontwikkeling van de cd rom en het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door de ververs foundation verversfoundation nl 36e jaargang nummer 2 december 2006 35 bibliografie bilal d 2002 children s use of yahooligans websearchengine iii cognitive and physical behaviorist on fully selfgenerated tasks journal of the american society for information science and technology 53 13 p 1170 1183 bransford j sherwood r hasselbring t kinzer c williams s 1990 anchored instruction why we need it and how technology can help in d nix r spiro eds cognition education and multimedia exploring ideas in high technology hillsdale nj erlbaum p 115 142 buijs r 2005 het effect van een open of gestructureerde webquest op de woordenschat van allochtone en autochtone kinderen ma scriptie orthopedagogiek leren ontwikkeling radboud universiteit nijmegen dodge b 1995 some thoughts about webquests online verkregen op 18 juli 2006 via edweb sdsu edu people bdodge professional html kuiper e volman m terwel j 2004 internet als informatiebron in het onderwijs een verkenning van de literatuur pedagogische studien 81 6 p 423 443 lazonder a van der meij h de vries b 2000 whizzkids of digibeten een onderzoek naar internetvaardigheden van leerlingen uit groep 7 en 8 van het basisonderwijs intern rapport toegepaste onderwijskunde universiteit twente schachter j chung g dorr a 1998 children s internet searching on complex problems performance and process analysis journal of the american society for information science 49 9 p 840 849 segers e blijleven p 2004 webquests en het maken van werkstukken jsw 89 p 6 9 segers e damhuis r droop m 2006 taal zaakvakken met webquests cd rom nijmegen expertisecentrum nederlands ten brummelhuis a 2006 aansluiting onderwijs en digitale generatie in j de haan c van t hof red jaarboek ict en samenleving 2006 de digitale generatie amsterdam boom p 125 141 van beek w verhallen m 2004 taal een zaak van alle vakken bussum coutinho verhoeven l vermeer a 1993 taaltoets allochtone kinderen voor de bovenbouw tilburg zwijsen december 2006 nummer 2 36e jaargang