Werken met Instrumentaal

Publicatie datum: 1994-01-01
Collectie: 25
Volume: 25
Nummer: 6
Pagina’s: 310-319

Documenten

taal in de klas tien tips voor docenten geschiedenis dirkje ebbers en sch ed e l el ysta d slo ivio 1993 hajer m p litjens gedeelde doelen ver marijke asschema n deelde taken in map nascholing schoolse taal vaardigh eden enschede s l o 1992 hajer m t meestringa nederlands in ande re schoolvakken taalbeleid moet maar kan het werken met instrumentaa l ook in map nas ch o ling schoolse taalvaardighe den enschede slo 1992 hajer m t meestringa schoolse taalvaardighe den in de basisvorming een leerplan ensch e de lelystad slo ivio 1994 moment eel zijn er twee meth o den in nede rland die halm h van m jansen b van hilst a cox geschikt zijn voor h et lesg e ven aan klassen m e t een nt2 en basisvorming wiskunde s hertogen talige en meertalige leerlingen ins trum entaal en b osch kpc 199 4 sv taal in dit artikel b eschrijven dirkje ebb e rs hoofdlijnen van een taalaanpak in h e t amste rdam s en marijke asscheman de methode in strum entaal voortgezet onderwijs amsterdam 1 992 eerst kom en de specifieke problemen van kla ssen be humme h taalaanpak in cursus op maat op s taande uit m eertalig e en eentalige lee rlinge n aan de leiding coordinator taalbeleid vo in amster ord e vervolge ns z ett en de auteurs uit ee n dat de me dam in stimulan s 1 994 thode nie t allee n inhoude lijk vernie uwend is maar jager t e a nt2 en basisvorming geschied e dat o ok een nieuwe didactiek wordt gepres enteerd nis en staatsinrichting den bosch kpc 1994 vaardigheden worden in s tapp en aangeleerd en e r is laarschot m van d e e a le ren in een twee de taal aandacht voo r de vo o rtgezette taalverwerving van materiaalontwikkelproject provo hog e m ee rtalige leerlingen daarnaast vindt leren in inter school midden nederland utrecht nog te actie plaats e n hebben leerlingen e en actieve rol bij verschijnen h e t leren in e en aantal paragrafen komt aan de orde ledoux g b triesschijn taalb e leid e n m ee rta hoe deze punten concree t z ijn uitgewerkt in de m e ligheid in he t ams terdamse voortgezet onderwijs thode tot slot is er aandacht voor de ervaringen van amsterdam sco 1993 do cent e n e n leerling en m e t instrumentaal opge lubbers j j muthert cijferen of ontcijferen daan t ijdens de proefinvo ering op ve rschillende s cho wiskunde n of teksverklaring in eu c lides len voor i vso m avo in ams te rdam jaargang 66 1 990 1 99 1 m eestringa t e a ne derlands zond er etnisch e gren zen den bosch kpc 1994 de invoering van de basisvorming en de ver mulder e wiskunde een were ldvak utrecht en anderde leerlingpopulatie hebben consequen schede freudenthal instituut universiteit ut lies voor het vak nederlands de rijdis voorbij recht sr o 1992 dat een aanbod voor allen klassikaal frontaal platform van vo scholen spee rpunten v o am gegeven voldeed de ideeen a chter de basis s terdam r 99 2 vorming reke nen daar al mee af er moet me er staal h vakwerkplan wis kunde aps utrec ht nadruk komen te li ggen op taal als communi 1994 catiemiddel de kerndoelen nederlands leg witschut a e a spore n gesc hi e de nis voor de on gen het accent ook op de procesmatige kant de rb o uw 1 groningen r99o van taalvaardigheidstraining het sc hrijfproces leesstrategieen e en an d ere reali teit i s di e va n klasse n me t meertalige leerlingen k enmerkend voor veel klassen in het voortgezet onderwijs is op dit moment de diversiteit in een klas zitten leerlingen die uit d e eer s te opvang komen meertalige leerlingen die in nederland gebo ren zijn en leerlingen die van huis uit neder landstalig zijn veel meertalige leerlingen zij n 310 moer 1994 6 nog bezig het nederlands te verwerven of ze manier waarop instrumentaal daarnaar toe beheersen nederlands op een niveau dat ade werkt is ook voor leerlingen voor wie neder quaat is op straat en in de vriendenkring maar lands moedertaal is zinvol ontoereikend is voor een schoolloopbaan in leerlingen moeten niet alleen de kerndoelen een klas met meertalige leerlingen verschillen bereiken ze moeten ook allemaal in staat zijn per definitie de niveaus van taalvaardigheid om de schoolse en maatschappelijke taken die wat struikelblokken zijn welke hiaten er zijn hen gesteld worden uit te voeren ze moeten in kennis en vaardigheden varieert per leer teksten en uitleg van andere vakken kunnen ling begrijpen maar ook kunnen informeren naar de verschillen in voorkennis kunnen binnen een mogelijk vakantiebaantje in de keuze van een dergelijke klas behoorlijk groot zijn dat teksten situaties en aan te leren vaardigheden betreft niet alleen kennis van de nederlandse richt de methode zich daar nadrukkelijk op geschiedenis en cultuur die bij meertalige leer lingen kan ontbreken sommige leerlingen dida c tiek hebben ook achterstanden doordat ze in de tijd dat anderen kennis van de wereld verwier bovenstaande uitgangspunten vragen om een ven bezig waren een taal te leren nieuwe didactiek in dit artikel maken we dui er is in die situatie voor het vak nederlands delijk hoe de benodigde nieuwe didactiek in niet alleen een andere inhoud maar vooral een instrumentaal gestalte krijgt de kernpunten nieuwe didactiek nodig in het lesmateriaal en zijn in het handelen van de docent tegenwoordig wordt er nagedacht en gepu vaardigheden worden aangeleerd en getraind bliceerd over de integratie van nt2 onderwijs in plaats van bekend verondersteld en getoetst met tvti onderwijs dit themanummer en de leerlingen krijgen een actieve rol in het slo publikatie nederlands zonder etnische gren leerproces e n zen zijn daar voorbeelden van intussen zijn er het leren vindt zoveel mogelijk plaats in en twee methodes ontwikkeld voor het vak door communicatie onderwijsleergesprekken nederlands voor meertalige klassen in de tweetallenwerk bespreken van gevolgde werk mavo vbo stroom van de basisvorming wijze instrumentaal is er daar een van waarin verschilt instrumentaal van andere in de methode worden de kernpunten als nieuwe leergangen voor de basisvorming in volgt uitgewerkt met betrekking tot het eerste strumentaal heeft inhoud en didactiek afge punt de leerlingen leren werken met com stemd op klassen met meertalige leerlingen pensatie strategieen zoals een vaste aanpak de methode biedt qua inhoud leerstof voor voor het lezen van een tekst zie verder onder taalvaardigheidstraining en voortgezette taal leren werken met strategieen dat geeft alle verwerving en gaat uit van een didactiek die in leerlingen steun bij het trainen van de heterogene groepen effectief is vaardigheden en stelt ze op den duur in staat zelfstandig en effectief te lezen te luiste uitgangspunte n ren te spreken of te schrijven ten aanzien van het tweede en derde punt instrum entaal richt zich op het bereiken van de in instrumentaal moeten veel opdrachten in kerndoelen basisvorming en combineert dat tweetallen kleine groepjes of met de hele klas met een verwervingsgericht aanbod om de worden uitgevoerd bij het thematisch werken meertalige leerlingen in staat te ste ll en door te zijn inventariserende klassegesprekken om te gaan met de taal te leren dus de woorden de profiteren van eigen en andermans voorkennis structuren en de vaardigheden dat gebeurt vaste onderdelen op die manier wordt ook onder andere door benodigde taalmiddelen aan verdergaande taalverwerving gewerkt taal aan te bieden en inzicht in structuren van het leren door te communiceren het biedt ook nederlands te geven de methode is zeker niet aan docent en leerlingen mogelijkheden om all een bedoeld voor tweedetaalverwervers de met verschillen in niveau en voorkennis om te kerndoelen gelden voor all e leerlingen de gaan 1994 6 moer 311 instrumentaal la 1 b instrumentaal la 1 b leeskaart 1 leeskaart 2 voorspe ll en lezen sud 1 leea de tekst p b bad doo r slo 4 leu de a ks t oredu fwoa0 voor woondl lat op de volgende dingen tite l amp 5 bep a1 i et o nder we rp var d e t ckst plaatjes schnjf hpc als volg op tussenkopjes d aze tekst gaat over end en ged rukte wo orde n groot vet scauinl oin 6a lifid2i11f1611 vifl d tck3t s t ap 6 vergelijk het onderwerp ve rt de tekst met je voorspelling ert stap 2 klopte j ouw voorspelling zo niet schrijf op s vv schnjf op de akst volgens jou w 2 set verschil f qti1 1 hal onderwerp en gaat jow roonodr na schrijf het a ls volgt o0 controleren mijn voorspelling ata0 7 chnjf op sca0 3 betaa l of bit een wale nde of een wat voor jou de belangrijkste oab eurtanis inform a iev e tekst is in het varlual is waa rom j ju dis c beurla i ee linpn7fc vindt l stno 8 lea ae ticei van nec e r naal art bij een verhalende tekst ga je door me t lenku rt 2 bij een informatieve aks pa js coor m ei ieu y ea n 3 atao 9 schrijf t ouw mening a c r na v erhaal m net kort oo 00 dat 1 volgt 2 i k vind het verhaal 1 omdat afbeelding ia leeskaart instrumentaal 1 afbeelding i b leeskaart instrumentaal 1 de nieuwe didactiek betekent voor leerling een informatieve of een verhalende tekst aan en voor docent vaak een nieuwe werkwijze in pakt staat voor de leerling stap voor stap veel opdrachten is er geen goed antwoord het beschreven op kaarten deze zijn als losse lees proce s van nadenken en reflectie staat centraal kaarten bij het lesboek gevoegd zie afbeeldin de docent kan niet meer volstaan met het gen ra b en c als in een les een tekst wordt aanreiken van de stof en die verv olgens toet gelezen nemen leerlingen die kaarten erbij sen maar moet vooral het leerproces begelei volgen de aanpak en gaan op die manier een den en daarbij aandacht hebben voor verwer tekst te lijf wat er dan in de klas gebeurt ver vings aspecten in nt r tv t a onderwijs schilt nogal van een traditionele tekstver deze nieuwe manier van onderwijs krijgen klaringsles leerlingen formuleren voor zich en geven laten we aan de hand van een aantal zelf steeds meer zelfstandig een voorspe lling onderdelen zien het gaat om werken met over een tekst als ze de tekst hebben gelezen strat egieen voor lezen en luisteren thematisch worden ze door de leeskaart terugverwez en werken schrijfangst overwinnen fictie lezen naar hun eerste voorspe lling klopte jouw en grammatica voorspelling is de vraag die ze moeten beant woo rde n l e r e n werk e n me t st r a t egieen in een docent die op deze manier met de klas instrumentaal 1 worden strategieen aangeleerd een tekst behandelt moet met de klas praten voor lezen en luisteren de manier waarop je over mogelijke voorspe ll ingen en hoe je die bij 312 moer 1994 6 lijk te scheiden zijn ook bij de voorbereiding op een luistertekst gaat het om het proces en in stru me n t aa l la 1 b nies om het resultaat datzelfde geldt voor moeil ijke woorden in een tekst in instruinentaa l is ook aandacht voor leeskaart 3 woordverwe rving maar het blijft onmogelijk om de leerling en op korte termijn hun achter s j igjk nog e ven naa r je voorspelling bedenk stand in woordenschat in te lat e n halen leer wa r je daa r a l ove r wee t a een o m a n lingen zull en blijvend geconfronteerd worden ik neb c iets over gezien n of gehoord d ik heb erover geleze met moeilijke woorden in in strurn e ntaal 1 krij c i k heb welee ns zoiets meegemaakz d ik weet sr ni ets va n gen ze een s trategie aangeboden om met lezen moeilijke woorden om t e gaan ata o 5 lees de lakst precies woord voor voordl de leerlingen leren dat je eerst moet vastst el gebruik het schema v