Werkhuis

68 zelfstandig leren adaptief onderwijs cooperatief leren vaardigheidsgericht onderwijs het zijn allemaal nieuwe vormen van leren die het onderwijs op zijn grondvesten doen daveren in essentie gaat het om een ingrijpende verschui ving in de traditionele rollen van de leerling en de leraar ruw geschetst de leerling is niet langer een vat dat vol kennis wordt gegoten maar hij krijgt zelf meer verantwoordelijkheid voor zijn leren en de leraar ruilt zijn status van alles weter in voor die van begeleider van leerprocessen en coach van lerenden ook de leraar nederlands wordt verondersteld om deze innovaties stapsgewijs in zijn vak te implementeren wat houden deze nieuwe vormen van leren nu precies in onderstaande publicaties proberen meer helderheid te scheppen in de vele facetten van leren in verschillende contexten ze schetsen een beeld van de recente ontwikkelin gen op het vlak van leren en onderwijzen zowel in het secundair als in het hoger en het volwassenenonderwijs beide zijn interessant voor beleidsverant woordelijken inspectieleden begeleiders opleiders ontwikkelaars onderzoe kers directieleden en leraren want zijn we niet met z n alien bij deze omvang rake onderwijsinnovatie betrokken rita rymenans leren in perspectief alfred wald jos van der linden red leren in perspectief leuven apeldoorn garant 2001 194 p in de publicatie leren in perspectief wor onderwijzen en opleiden gepresenteerd de den in elf bijdragen enkele recente ontwik auteurs zijn bijna allemaal lid van de kelingen in het onderzoek haar leren nederlandse onderzoeksschool ico inter 32e jaargang nummer 2 nov dec 2002 universitair centrum voor onderwijskundig overgang van schools leren naar impliciet onderzoek zie in de bijdragen van de open universiteit drie van de bijdragen en het slothoofdstuk nederland staat het hoger onderwijs cen zijn geschreven door medewerkers van de traal het ontwerpen van leerprocessen en capaciteitsgroep onderwijskunde van de daarbij aansluitende toetsen is echter ook universiteit utrecht zie onder van onder voor ieder ander leraar relevant wijs naar leren i deze onderzoekers heb onderzoekers van de universiteit maastricht ben het respectievelijk over het aanleren van bekijken leren en toetsen meer specifiek vaardigheden het samen leren van begrip vanuit het perspectief van probleemge pen en de leereffecten van computeronder stuurd onderwijs steunende hulpmiddelen bij samenwerkend leren dat alles gericht op het secundair in het slothoofdstuk wordt deze verscheide onderwijs nheid aan gepresenteerde ontwikkelingen tegen het licht gehouden van wat de twee bijdragen van de universiteit twente auteurs het nieuwe leren noemen gaan dieper in op de rol van de informatie gescreend op de thema s leren voor het en communicatietechnologie ics bij deze leven leren en nieuwe technologieen en nieuwe vormen van leren onderwijskundige leren en moderne toetsen heeft deze hypermediaprogramma s digitate leermid publicatie een hoog nieuw lerengehalte delen en simulaties op het wereldwijde web concluderen jos van der linden en robert passeren achtereenvolgens de revue jan simons om het onderwijs en de oplei ding op dit nieuwe leren to enten formule medewerkers van de katholieke universiteit ren ze afrondend acht uitdagingen voor nijmegen en de technische universiteit onderzoek praktijk en opleiding eindhoven focussen op het leren buiten de beleidsmatig pleiten ze voor die maatrege schoolmuren lerend werken of werkend len die het sterkst van invloed zijn op het leren op de werkplek en leren in stages de leren en de beoogde leerresultaten van onderwijs naar leren k stokking g erkens b versloot l van wessum red van onderwijs naar leren tussen het aanbieden van kennis en het faciliteren van leerprocessen leuven apeldoorn garant 2000 332 p de reader van onderwijs naar leren brengt onderwijskunde van de universiteit utrecht een staalkaart van de recente ontwikkelin de sterkte van deze vakgroep is niet alleen gen op het vlak van leren en onderwijzen de zeer diverse wetenschappelijke achter zowel in theorie onderzoek als praktijk alle grond van zijn leden pedagogie psycholo auteurs zijn leden van de capaciteitsgroep gie sociologie taalkunde geschiedenis nov dec 2002 nummer 2 30 jaargang didactiek en onderwijskunde maar ook hun van leraren door leermiddelen directieleden nauwe banden met de onderwijspraktijk en pedagogisch begeleiders zo is er onder deze publicatie is geschreven ter gelegen meer een bijdrage over voorwaarden die het heid van het afscheid van nijs lagerweij en basisonderwijs meer adaptief kunnen is bedoeld als hommage aan de hoogleraar maken over de manier waarop vaardig en bezieler van deze vakgroep heidsgericht onderwijs vorm kan worden gegeven en over de competenties die van na een inleidend hoofdstuk is het boek leraren verwacht worden bij de implementa opgebouwd uit vier delen in deel i worden tie van zelfstandig leren ook op mesoni de historische ontwikkelingen in onderwijs veau worden enkele voorwaarden geschetst en onderwijskunde geschetst zo gaat het om deze onderwijsveranderingen succesvol onder meer over de ontwikkeling van klassi door to voeren kaal groepsonderwijs de rol van informele leerprocessen naast het reguliere onderwijs in het vierde en laatste deel wordt de aan de geschiedenis van de onderwijskunde en dacht verplaatst van het reguliere onderwijs haar positie ten opzichte van de vakdidac naar het leren buiten scholen meer tiek en historisch pedagogische kantteke bepaald in bedrijfsopleidingen en de vol ningen bij de interesse voor het sociocon wasseneneducatie loopbaanontwikkeling structivisme werkplekinstructie en human resources development zijn enkele van de sleutelbe het tweede deel is meer psychologisch grippen in de slotbijdrage reflecteren karel georienteerd en legt de nadruk op de stokking loes van wessum op deze ver bestudering van leeromgevingen leerpro anderingen in het denken over kennis leren cessen en leerresultaten vanuit een socio en onderwijs ze richten hun blik ook op de constructivistisch perspectief worden onder toekomst en staan stil bij de mogelijke bij meer de volgende aspecten aan de orde dragen van de onderwijskunde aan de ver gesteld kenmerken van leeromgevingen en dere ontwikkelingen leermiddelen samenwerkend leren de ondersteunende rol van ict bij het sociale boeiend aan deze publicatie is dat de leerproces en het meten van leerresultaten auteurs vanuit een interdisciplinair perspec ook van meningen en attitudes tief naar dezelfde onderwijsrealiteit kijken dat het boek een uitgebreide doelgroep kan in deel iii ligt de focus op didactiek docen aanspreken mope blijken uit het inhouds ten en schoolontwikkeling over de school overzicht dat de diverse invalshoeken illus als organisatie de ontwikkeling in denken treert en doen van leraren en de ondersteuning rita rymenans universiteit antwerpen uia departement didactiek en kritiek universiteitsplein 1 2610 wilrijk rita rymenans ua ac be 32e jaargang nummer 2 nov dec 2002