Wie kaatst…

foru m dagen zwarte woensdagen en dergelijke uitgewoed zijn dit duurt zo n vijf minuten probeer ik het lijdensverhaal uit te leggen vooraan zit sofia met een meewarig lachje immelien kramer verwoed nee te schudden sofia verdorie je hoeft het allemaal niet te geloven maar je kunt wie kaatst tenminste luisteren een paar surinaamse leerlingen kijken me geschokt aan eh waar was ik ook alweer bij judas leven alle leerlin gen op die kennen ze ik ga hier verder niet op m et smaak heb ik het arti kel van b en van wen in dat ben ik he juf zegt een marokkaanse del de joode i99o over on derwijs in l eesstra leerling zachtjes hoe kom je daar nou bij tegieen en het ges prek sa naly t isch commentaar maar de hele klas ligt alweer gierend achter d aarop van h arrie mazeland i99o tot mij ge over als ze eindelijk uitgelachen zijn mo nomen veel herk enning en instemming oo k hammed weer die van de agenda maar waar bij mijn co llega leraren nederlands t s oi om dan goede vrijdag juf en wat heeft l s o l x rro mnvo huld e voor het schitteren die paashaas daar nou mee te maken zie je de p or tret dat van wen del d e j oode tekent wel dat die leerlingen helemaal niet dom zijn in d e vo r m van een lesp rotocol m aar ik ben vervolgens willen alle leerlingen vooral weten voo r al gel uk kig met het trefzekere en verh el wat ik zelf nou eigenlijk geloof d erende a rtik e l van h arr ie mazeland waar ik kort daarop krijgen dezelfde leerlingen bij veel plezier van heb in de pra ktij k van h et les de behandeling van dialect in hun methode geven h et heeft me weer extra alert gemaa kt f leijnen en j schilleman n l methode neder o p ins t ructie uitleg manier van vragen stellen lands voorlao tvtavo dl i de opdracht om een van de leraar en op de strategieen die aan onver woord te bedenken uit hun eigen dialect of wachte antwoor den van leerlingen ten grond streektaal waarvan ze denken dat de anderen slag kunnen liggen het niet kennen liuke opdracht toch eerst komen vrijwel alle marokkaanse leerlingen om dat de verwarring die hiervan het gevolg met arabische woorden als ik nog eens uitge is niet al l een bij h et onderwijs in l eesstrate legd heb wat de bedoeling is wil niet een leer gieen maar bij vrijwel alle o nderdelen van taal ling een berbers woord noemen waarvan hij onderwijs ee n rol speelt wil ik ter illustratie denkt dat de andere leerlingen het niet ver wat voorbeelde n uit d e p r a ktij k geven staan ik probeer het met een voorbeeld uit het s teven klas t tso l s o een surinaamse l eer limburgs spass dat betekent lol prompt l ing sinds ee n paar weken in n ederland k rijgt moet ik iets zeggen in het limburgs ger dar de vraag waarop slaat hij in regel t dood achter versteht ger det neet nou dat vinden se stilte verbazing ook bij de andere leer l in ze leuk doe t nog es juf zelfs marvin die gen want steven is duidelij k een goe de leerl in g anders vermoeid achter of voorover ligt met en d e vraag was mak k elij k kijk nog even gesloten ogen krijgt iets van interesse en be goed steven je weet h et vast wel steven k ijk t gint aan een reeks imitaties intussen roepen benauwd de kl as wordt onrustig i k krijg een de andere leerlingen ali juf ali weet iets idee steven waarnaar verwijst het woordje nee zegt ali angstig en agressief ik pro hij naar ah komt h et p rom pt prima beer hem een beetje te bemoedigen en dan zegt kende je eigenlijk de uitdrukking waaro p hij heel snel een woordje dat hij vervolgens slaat nee juffrouw dacht jij aan zoiets als drie keer moet herhalen voordat de klas het slaan vechten ja j u ffrouw de kl as valt verstaat het blijkt een woord voor ezel te n iet al s ee n b ulderende massa over steven heen zijn dat inderdaad niemand kent maar ik maar reageert vriendelijk en vol begrip steven vang zijn schuwe blik op heer laat deze beker weet dan oo k meteen de vol gende vragen aan mij voorbijgaan en ik herinner me het i n d ezelfde klas ziet m o hammed een moslem volstrekte naturel waarmee een vroegere ara in z n agend a w i t te d onder d ag he en mor bische collega over berbers zei die spreken gen goede vrijdag als alle slechte m aan niet toch gingen de marokkaanse leerlingen die collega zeer aan het hart i oo moer 19915 4 weer in dezel fde brugklas i k h eb ze zes uur p er zoek op boom week vandaar h et vol gende voorb eeld b ij een geslacht praatje over beroemd e jeugd boeken vertel ik lidwoord wat over don quichot en gebruik ik de term moren wat zijn dat juf vraagt m a l i ka verschi llen de lee rlingen h ebben achter ge nou eh jul l ie bij voo rbeeld de m arokkanen slacht o gezet ik vermoed d a t ze h et woord die hadden immers vroeger een h eel groot en gesl ach t hebben o pgezoc ht blijkt b ij navr aag machtig rij k ook in spanje n ou die kwamen te kl opp en instructie was h ier dus onduid el ijk uit afri ka en di e wer d en door de spanjaar d en en het an twoord op zich correct moren genoem d m ali ka k ijkt mij p einzend de leerlingen werken geconcentreerd he l aan en zegt een moorko p juf ja dat is een pen elkaar maar vrage n te l kens al l emaal tege soort taartje dat is immers oo k bruin en lijk mijn aandach t voo ral al s ik iede re l eerling wit zonder commen taar l aten ze deze ver hel individueel control eer of h el p ee n leerling derende uit l eg over zich heen komen mogen laten we hem maar rob erto noemen juf is zij even zuc hten jongen onzijdig b rian d ie natuurl ij k al les 5 i n klas 4 mavo bespreek ik het genoemde les af heeft draait zich langzaam om klakt met z n protocol van een les leesstrategieen van wen tong oooh mang je bent dom mang o h hij del de joode het gaat over een folder van een is echt dom roberto zwijgt al gemeen ge drogist over hui d cremes de leraar vraagt wat lach i k word k waad en p reek waarom doen de drogist wil en vervol gens hoe hij dat ver ju l lie altijd zo minachtend n iemand van ju l pakt hier begint de he le k l as al te lachen want lie is stom i eder van jullie h ier hapert mijn ze voorzien het antwoord van de leerling uit stem even onmiddell ij k gelach k an ie ts wa t het voorbee ld i n potjes over metacognitie een ander niet zo goed kan wat ik bij voor gesproken o nmiddell ijk komt een leerlinge beeld niet goed kan wat d an i k moet h el aas met een soortgelij k en vo l gens haar historisch het antwoord even sc h uldig blijven neuken geval in een stadsblad stond een advertentie zegt b rian met een pesterig grijnsje h a ha die er ongeveer op neerkwam dat mensen voor leuk m aar hoe weet jij dat k las b u l dert een appel en een ei ergens een t v toestel kon wreeeeed gaat t och weer b raaf aan de lid den krijgen er ontstond daar een kleine volks woorden alleen roberto maa kt vee l fouten en oploop van mensen met een appe l en een ei durft niets meer te vragen m ike leiding 6 i n k las 4b b ouw gaat h et weer anders toe ing onzijdig he juf nee vrouwel ij k weet klas 4s is een jongenskl as van bijna uits luitend je wel o ja de h e juf ja goe d tie surinaamse en a ntilliaanse leerlingen van ook he juf ja ie de p olitie ja prima plusminus 18 jaar ze hebben qua intelligentie we zijn nou toch goed b ezig juf ja jon niet zo n hoge pet op van zichzelf ze zouden gens even later zelfde l eerli n g h e maniak is overigens van de voorafgaande zin vreemd op toch net zoiets al s cognac j a net zoiets t een kijken is met ma en het ander met co b rian 4a komt dus b innen petten o p jassen aan weer een maniak is toch iemand die gek is met slepende tred vee l vertoon van onver ja zoiets achterin veel gegiechel met corso schilligheid en vervel ing ze hebben de vorige en pangpang nou ju l lie seksmaniakken keer een les gehad over de lidwoorden op zich achterin ga es verder met je wer k blad geen a l een woord dat i k in deze k las moeilijk over commentaar ze tijgen zoet aan het werk mijn li p pen krijg ik heb behandeld welk e leerlingen over l eggen samen roep en mijn categorieen woorden vrouwelijk en welke on hulp in a ls ze ergens niet uitkomen wi l len aan zijdig zijn n iemand heeft het geleerd en nie het eind van de les de werkbl a den in leveren mand heeft het goed onthouden i k deel werk voor een cijfer zeer behoorlijke resultaten bladen uit op de werkbladen staan zel fstandi ge naamwoorden de leerlingen moeten achter ik heb dit allemaal zo waarheidsgetrouw mo ieder zelfstandig naamwoord invul l en manne gelijk opgeschreven maar ik realiseer me dat lijk vrouwe l ij k of onzijdig en vervolgens dit geen lesprotocollen zijn ik vrees trouwens het of de b ij twijfel woordenboek gebruiken dat op het bandje van mijn lessen de ruis alles voor m v o op het wer k blad staat zou overstemmen gezien de omvang van d e 1991 5 moer i 87 klassen en de onrust van de leerlingen on leesvoe r danks alle bep erkingen van het materiaal kun je wel degel ij k bepaa lde tendensen ontdekken g l obaal kom ik tot vier categorieen van oorza k en van commun i catiestoring die el k aar in de p ra k t ijk b oven d ien versterken en overla pp en de eerste is de langdradigheid van de vee l te lan leespl ezi e r n ad er b ekek en ge theoretisch e betogen van de leraar in plaats van korte doe o pd rac h ten voorbeeld 6 a nnerieke freeman smulders bestudeert in d e twee de categorie heeft te mak en met ondui leren lezen is niet genoeg de oorza ken van het delijkheid onvolled ige en of ond uidelij ke in niet willen of niet kunnen lezen zij geeft een s t ructie voorbeeld 1 3 4 5 6 en oo k ambigu overzicht van doelen van leesonderwijs en be abstract of fig uurlij k taalgebrui k voorbeeld r kijkt tevens op welke manier de leer k rachten 2 4 5 6 en wetenschappers hun doel willen bereiken d an zijn er storingen die voort komen uit ver de kinderen komen eveneens aan bod wat warring leraar en leerling h anteren verschillen vinden zij zelf van lezen en tot s l ot probeert de concepten categorieen en strategieen voor zij een antwoord te geven op de vraag hoe je beel d 2 4 5 6 of de leraar d waalt af van h et kinderen en boeken bij elkaar brengt onderwer p in zijn ijver de leerling erbij te be de vijf hoofd stu kken schetsen een duidel ijk trek ken voorbeeld z 4 6 beeld van de huidige stand van za ken in het d e laatste categorie heeft te maken met de hou eerste hoofdstuk wordt het leesonderwijs in ding van leraar en lee rlingen daa rbij gaat het om kaart gebrach t i n het tweede hoofdstu k komen de moedel oze geirriteer d e of afwijzende hou de kinderen zelf aan het woord vanuit litera ding van de leraar in pl aats van bemoediging tuuronderzoek leeservaringen en enquetes bij voorb eel d het als fout bestemp elen van wordt de k ant van h et kind bekeken in het der wat h oogstens irrel evant is voorbeeld 6 of de hoofdstuk formuleert freeman smulders om het o ndermijnen van ze l fresp ect als overle de opzet van h et onderwijs ter bevordering van vingsstrategie b ij p esterij en dergel ij k e deni lezen als l iefheb berij het vierde hoofdstu k l aat grerende of spot tende opmerk ingen zowel zien hoe deze opzet in de praktijk kan worden tussen leraar en leer ling als tussen leer l ingen gebracht de oplossingen worden voora l ge onder elk aar voorbeeld i 3 6 zocht in de rol die ouders en bibliotheken kun nen spe l en in het leren lezen van kinderen h oe belangrij k d e houding van de leraar is deze worden dan ook beschreven in het laatste wordt ook nog eens onderstreep t door rem ko hoofdstuk van loon ma r t vi sser i n hun l ee r za me a rti tot slot geeft freeman smulders naast een kel overleven is ook een strategie i99o l iteratuurlijst en een auteurs en zaakregister een lijst van instellingen die zich bezighouden ach ja het valt ook niet mee m aar saai is het met kinderboeken en of het lezen van kinde zel den ren literatuu r annerieke freeman smulders leren lezen is niet genoeg amsterdam meulenhoff educatief mazeland h een gespreksanalytisch commen 1990 f37 50 taar in moer i99ol5 p 179 181 wendel de joode b van naar een strategie een n as l agw erk voo r sc hrijfo nd erwij s georienteerde leesvaardigheidsdidactiek in moer i99o 5 p 173 17h in aansluiting op schrijfblok is nu schrikdraad loon r van m visser overleven is ook een verschenen het is de bedoeling dat deze uit strategie in moer ig9o 8 p 339 34 8 gave van het instituut voor leerplanontwikke ling voornamelijk wordt gebruikt als naslag werk de lezer kiest een trefwoord en krijgt informatie over de inhoud van het begrip 188 moer 1991 5