Wie leest is niet lui… Leesbevordering in het lager onderwijs.

wie leest is niet lui leesbevordering in het lager onderwijs bart van nuffel er was eens een matroosje niet klein maar ook niet groot zijn naam was jan de zeeman hij had een eigen boot daarmee ging hij uit varen wat lekker vlug ging dat jan had een witte pet op dan werd zijn haar niet nat it zijn de twee eerste verzen uit de ganse klas boekengek wist te maken de matroos van dick bruna cyriel verleyen cor ria leeman miep het is niet onmiddellijk grootse diekman en ann rutgers van der loeff wer poezie maar het is mijn verste den mijn eerste literaire idolen herinnering van literatuur ik zat op de kleuterschool kende de vol sindsdien weet ik dat je als leerkracht veel ledige tekst uit mijn hoofd en wilde de juf invloed hebt op het leesgedrag van kinde fier dat boekje in de klas tonen het was ren aldan chambers gaat nog een stapje mijn eerste eigen boek misschien herinner verder in de leesomgeving een boek ik het me zo goed omdat het ook veel ver waarin deze britse jeugdauteur het heeft driet heeft veroorzaakt in een onbewaakt over hoe je met boeken in de klas kan wer moment had een klasgenootje ik heb nooit ken en nog meer over hoe je kinderen geweten wie met een balpen bladzij na enthousiast kan maken voor boeken zegt bladzij bewerkt ik was er het hart van in hij leraren zijn als beroepsgroep verant ondanks die verminking blijft het een van woordelijk voor de leesvaardigheid en het de dierbaarste stukken in mijn boekenkast leesgedrag van alle jonge mensen bij elkaar als zij bij de aanvang van hun carriere een van de lagere school herinner ik me geen goed gefundeerde en brede kennis van de enkel specifiek boek ik vermoed zelfs dat kinder en jeugdliteratuur hebben en een de boeken er niet waren tenzij in enkele goed inzicht in hoe je kinderen met boeken zeer beperkte klasbibliotheken de echte in aanraking kunt brengen zou het leeson liefde voor boeken werd me aangereikt in derwijs niet alleen veel effectiever zijn maar het eerste jaar van het secundair onderwijs zouden de leraren ook het soort kennis door een bezielende leraar nederlands die hebben waarmee zij een tijdje vooruit kun nm t 25 jaargang nummer 2 nov dec 1995 nen de leesomgeving is in mijn ogen een wijs het leren lezen uiteraard is de gebruik bijbel voor literatuurminnende leerkrachten te leesmethode bepalend voor de manier waarop kinderen zich tegenover het lezen gaan voelen wordt het aanvankelijk lezen ve rtellen en voorlezen beperkt tot het inoefenen van woordenrijen dan hebben kinderen hun lust tot lezen al kinderen leesgierig maken begint met ver verloren vooraleer ze kunnen lezen per tellen en voorlezen en voorlezen is niet uit soonlijk heb ik de laatste jaren ondervonden sluitend voor de kleuterschool en de eerste dat kinderen wanneer je ze laat spelen met graad van het lager onderwijs het is niet klanken en letters ontdekken dat taal niet omdat kinderen zelf kunnen lezen datje hen alleen leerstof is maar vooral een speelveld in de klas niet meer mag voorlezen als met een grote varieteit aan creatieve moge luisteraars zijn we gelijker aan elkaar dan lijkheden de trots om een met losse letters we als lezers ooit kunnen zijn zegt aidan zelf opgebouwd woord is groter dan die om chambers tien voorgedrukte woorden die ze dan ook wel kunnen lezen voorlezen en vertellen geeft ook het voordeel dat je boeken die technisch en of inhoudelijk als de eerste leeslesjes worden opge nog te moeilijk zijn toch aan je leerlingen kan bouwd vanuit een lijst verplichte woorden voorstellen de kinderen uit mijn eerste leer waardoor het verhaal nietszeggend wordt jaar kennen naast technisch en inhoudelijk dan wordt het moeilijk om kinderen achteraf voor hen makkelijk leesbare boeken ook het te laten aanvoelen dat gedrukte taal com zakmes van sjoerd kuyper een verhaal municatie is laat kinderen leesbare teksten voor hizzel van klaas van assen sjakie en lezen verhalen waarin ze zich kunnen her de chocoladefab ri ek van roald dahl uiter kennen waarin ze elementen vinden uit hun aard en ondanks zijn inhoudelijke diepgang eigen leefwereld of die hun slapende fanta zelfs kleine sofje en lange wapper van els sie wakker schudden laat ze ervaren dat pelgrom omdat het klassiekers uit de jeugd taal emotie is humor verdriet verwonde literatuur zijn en omdat ik dit als een voor ring uitbundigheid zorgsmaatregel ae daar bedoel ik mee dat ook als tijdens de rest van hun lagere school tijd hun leesgierigheid niet beantwoord wordt en die kans is reeel zij toch enkele belang en daarna rijke namen kennen want al te lang is in het basisonderwijs de auteur achter het boek als in het voortgezet leesonderwijs elke doodgezwegen verhalen werden er altijd gelezen tekst wordt uitgewrongen door vertelden gedichten werden en worden veel veelvuldige leesbeurten en eindeloze vra vuldig aangeleerd maar wie ze gemaakt genlijsten dan dooft het leesplezier uit heeft weten de leerlingen meestal niet lezen wordt dan moeten lezen boeken lees auteurslezingen op school geven die mensen je in de eerste plaats om het boek zelf het achter de boeken niet alleen een naam maar verhaal de taal de ideeen achter het ver ook een geiicm haal niet om het achteraf van begin tot eind te kunnen navertellen of om zich elk detail te kunnen herinneren ikzelf herinner me van de eerste leeslesjes sommige boeken die ik vijftien twintig jaar geleden las het verhaal niet meer maar wel wat ik voelde tijdens en na het lezen de na het voorlezen en vertellen is een tweede spanning de ontroering de spijt wanneer fundament voor het latere literatuuronder het lezen diende onderbroken te worden de nov dec 1995 nummer 2 25 jaargang p j y q y jjj verwachting naar het verder lezen duiden op die lijsten van enkele verplichte boeken en auteurs want wat een leerplan als gedichten uitsluitend worden gebruikt niet verplicht wordt gauw opzij gezet om zo snel mogelijk te memoriseren dan ga je als leerkracht totaal voorbij aan de zin van de poezie poezie dient geproefd te ademen eten slapen lezen worden niet afgedreund het is bij uitstek de meest emotievolle tak van de literatuur geef kinderen ook de kans om hun leesgie righeid te uiten geef ze de tijd om erover te als scholieren en nu begeef ik me eventjes praten als we onze leeservaringen met in het secundair onderwijs eerst een lading anderen kunnen bespreken wordt lezen oude teksten over zich heen krijgen vooral ook een sociale activiteit goede boeken eer ze eindelijk aan hedendaagse literatuur dwingen trouwens tot praten aldan cham toekomen is de geestdrift onderweg al bers propageert het leesdagboek in de overboord gegooid uiteraard zijn ook heel leesomgeving heeft hij het ook over indi wat teksten die eeuwen geleden geschreven rect onderwijs wat leerlingen onder leiding werden interessant en waardevol en moet van een ervaren leraar voor elkaar doen ieder die zich lezer noemt ook waardevolle heeft uiteindelijk meer effect dan wat onder werken uit de literatuurgeschiedenis onder wijzers kunnen doen voor leerlingen ik ogen krijgen maar mijn overtuiging is dat denk dat je inderdaad het hoogste bereikt een belangrijk deel van het literatuuronder hebt als leerlingen onder elkaar over boe wijs mag besteed worden aan boeken die ken gaan praten nu verschijnen net zoals in het muziekon derwijs de hedendaagse muziek nog al te leer kinderen ook respect te hebben voor vaak slechts een laatste klein hoofdstukje boeken in de manier waarop iemand een krijgt waar men door tijdsgebrek nog vaak boek vasthoudt kan je zijn liefde voor litera niet aan toekomt en net zoals in het estheti tuur aflezen uiteraard dragen mensen het ca onderwijs de hedendaagse kunst dikwijls meeste zorg voor een boek als het hun helemaal niet aan bod komt of door de les eigendom is af en toe een boek kopen is gevers zelfs smalend becommentarieerd een noodzakelijk deel van de leescultuur wordt zo krijgt hedendaagse literatuur toch een boek voor jezelf is leuker dan een boek nog al te weinig aandacht in de klas laat dat je na het lezen terug moet geven boe kinderen uit de jaren negentig toch met lite ken zijn duur zeggen ouders dan maar ratuur uit de jaren negentig kennis maken ik wanneer je het vergelijkt met de andere din begrijp dat hiervoor de al zo vaak geciteerde gen die ze voor hun kinderen kopen moe wetten en praktische bezwaren in de weg ten ze toegeven dat dit toch wel een zeer staan de wetten zijn dan de leerplannen en flauwe smoes is tijdens de vele geschen de praktische bezwaren de handboeken die kenperiodes die een jaar rijk is hoor je logischerwijs niet ieder jaar geactualiseerd mensen zeggen dat ze een kind liever een kunnen worden nuttig geschenk geven je kan je niet voor stellen welke idiote voorwerpen sommige wat wel ieder jaar kan aangevuld worden is mensen nuttig noemen om toch maar geen een literatuurlijst ik pleit voor literatuurlijsten boek te hoeven kopen ik ben er trouwens voor de basisschool bijvoorbeeld een per van overtuigd dat kinderen die wonen in graad geen korte enge lijsten maar zeer uit huizen waar boeken opvallend aanwezig gebreide lijsten eventueel gerangschikt naar zijn die hun huisgenoten regelmatig met het behandelde thema zodat boeken werke een boek zien lezen inderdaad gaan lijk in een jaarplanning hun plaats kunnen ver beschouwen als een deel van het leven overen ik ben zelfs voorstander van het aan ademen eten slapen lezen 25 jaargang nummer 2 nov dec 1995 daarom is het erg jammer dat heel wat ken na jammer genoeg vind je de meeste mensen lezen nog steeds beschouwen als van die nutteloze boeken bij de prenten niksen de vraag die ik als tiener tijdens het boeken de eerste boeken waarmee een lezen vaak te horen kreeg heb je niets te kind als peuter of kleuter in aanraking komt doen wordt ook nu nog gebruikt om daarnaast zijn er geen slechte boeken er lezers vanachter hun boek te halen wie 4n wel minder goede boeken maar ook in leest zit daar maar wie leest is lui die minder goede boeken zitten een over tuiging en heel wat energie van een auteur neen wie leest is niet lui lezen is een en respect daarvoor hebben vele recensen manier van denken literatuur geeft ons de ten te weinig ik blijf er trouwens bij dat kin beelden waarmee we kunnen denken deren beter minder goede boeken lezen carol lewis zei wie leest leeft duizend dan helemaal niets lezen ja zelfs liever een levens tegelijk en blijft toch zichzelf trou nutteloos supermarktboek dan geen boek wens te weinig of nooit lezen heeft als belangrijkste reden dat het lezen te veel het literatuuronderwijs heeft nog een hele inspanning vergt het vraagt een grote con weg te gaan vooraleer het op een aan centratie en een ruim denkvermogen vaardbare manier in de scholen zal geinte greerd zijn maar de laatste jaren is de ver andering ten goede duidelijk merkbaar goedeen slechte boeken bart van nuffel en dan is er de vraag weke boeken pro weidekouter 8 moot ik bij kinderen welke boeken zijn 9200 oudegem goede boeken zijn er goede en slechte boeken uiteraard is het antwoord op deze vragen zeer subjectief we kunnen niet met noot z n allen het ene boek goed vinden en het andere slecht er verschijnen ook zoveel 1 dit is de tekst van een lezing die ik boeken niemand kan alles lezen en over elk op 20 mei 1995 in dendermonde boek een mening hebben recensies kun gehouden heb op het symposium nen ons bij de keuze helpen vele kranten onderwijs en jeugditeratuur een en tijdschriften besteden regelmatig aan organisatie van de vsvj vereni dacht aan kinder en jeugdliteratuur en ik ging van schrijvers voor de jeugdj twijfel er niet aan dat dat gebeurt door men sen die er verstand van hebben daarnaast zijn er de periodieken die uitsluitend aan kin bibliografie der en jeugdliteratuur gewijd zijn en waarin zowat alles wat verschijnt een plaatsje krijgt tijdschriften aan het eind van deze tekst vindt u de klapper met pluizerkatem pluralisti namen van enkele bruikbare uitgaven sche organizatie voor biblioteekgebruik leesgoed nblc s gravenhage sommige van die literaire tijdschriften geven nederland slechts objectieve informatie andere geven leesidee jeugdliteratuur vlaams een waarde oordeel over de behandelde bibliografisch informatiecentrum boeken maar bij een recensie is het nu eenmaal zo dat het slechts de mening is jaarlijkse uitgaven van een persoon mijn mening is er zijn bubi dedalus antwerpen geen slechte boeken op de supermarkt boek en jeugd reeksen en enkele werkelijk nutteloze boe nov dec 1995 nummer 2 25 jaargang advertentie de eisen van de inspectie zijn duidelijk er moet vakoverschrijdend gewerkt worden daarbij komt dat ook de eindtermen voorzien dat bepaalde doelstellingen vakoverschrijdend moeten behandeld worden zoals opvoeden tot burgerzin tot sociale vaardigheden ieren leren m i i ieu educatie maar hoe begin je daaraan het gepast materiaal voor deze lessen is vaak moeilijk te vinden het antwoord vindt u in keesings onderwijsbladen blikopener en reflector in de bijgevoegde praktische wenken wordt zowel aandacht geschonken aan dit vakoverschrijdend werken als aan de leerplandoelen blikopener en reflector zijn verder ideale tijdschriften om de algemene ontwikkeling van de leerlingen te bevorderen en hun interesse voor wat in de maatschappij leeft aan te scherpen overtuig uzelf en vraag gratis en vrijblijvend een proefnummer aan op het nummer 03 324 38 90 vraag naar tine of naar isabelle 25 jaargang nummer 2 nov dec 1995