Documenten
59 ze kunnen geen nederlands mijnheer van onthaalschool voor nieuwkomers naar vervolgschool een taalbeleid vanuit diversiteit ria flament aan de voskenslaan in gent stapt de slovaakse monika horvathova uit de poorten van de hogeschool ze volgt er het eerste jaar bestuurskunde en politiek management ze verzucht vijf hoofdstukken politieke geschiedenis van belgie in een les zoveel ze heeft er net zes jaar tso opzitten secretariaat talen glansrijk geslaagd in haar laatste jaar kaapte ze zelfs nog de young women public affair award weg bij de proclamatie werd vermeld nog maar zeven jaar in belgie wat niet vermeld werd zeven jaar geleden startte monika in okan1 op de toren van babel2 een onthaalschool voor anderstalige nieuwkomers en volgde er tien maanden nederlands nadien verliep haar schoolloopbaan in belgie niet zonder kleerscheuren door de toren van babel werd monika georienteerd naar aso tijdens een kennisma kingsbezoek aan een aso school werd ze geconfronteerd met een taaltoets ontworpen door het steunpunt nt2 in leuven met als bedoeling de hoeveelheid woordenschat van de vlaamse leerlingen te meten hier werd deze toets echter gebruikt als uitsluitingsmid del na tien maanden nederlands haalde monika 30 op deze toets de aso school raadde haar de inschrijving sterk af een zware domper voor monika er wordt geen rekening gehouden met haar potentieel en haar ontwikkelingskansen ketsen gewoon af op een kortzichtige inschrijvingspolitiek monika laat zich hierdoor niet uit haar lood slaan gesteund door de visie van de ont haalschool en haar ouders schrijft ze zich in een tso richting in hoewel het trauma van de mislukte taaltest weegt ze is doodsbang in de nieuwe school kent ze niemand in okan waren het allemaal kinderen van verschillende nationaliteiten met dezelfde pro blematiek in de vervolgschool waren de meeste leerlingen belgen zij spraken vlot monika verstond hen wel maar sprak zelf nog niet zo vlot in het begin lieten de mede leerlingen haar links liggen misschien vanuit het idee dat monika hen nog niet zou ver staan tot het eerste rapport tot zij de resultaten van monika zagen de leerkrachten vroegen waarom zit jij niet in het aso de medeleerlingen begonnen zelfs uitleg te vra gen aan monika voor haar zelfvertrouwen was dat een prima opsteker door de leer krachten werd monika als voorbeeld aangehaald zowel voor de belgen als voor de migranten in belgie geboren jullie zijn hier al zo lang en monika is hier nog maar een jaar december 2005 nummer 2 35e jaargang 60 thuis staan ze achter haar naarmate ze zich beter in haar vel voelt gaat ze ook een plaats innemen op school ze geeft aerobic en hiphop les aan de jongere leerlingen en nog later gaat ze als ervaringsdeskundige ex okan leerling die het hele proces van doorstromen in een vervolgschool heeft meegemaakt de pas doorgestroomde okan ers helpen in de woensdagklas dat is een project op de toren van babel waar met steun van de koning boudewijnstichting ex nieuwkomers nieuwkomers helpen die pas doorgestroomd zijn met vakken als wiskunde frans enzovoort peer tutoring net overschrijdend het kan de startervaring van monika is echter wel de okan leerling het begin geweest van de ontwikkeling van het vervolgschool taalbe de okan leerlingen werden in taalni leid van de toren van veauklassen georienteerd het doorstro okan leerlingen babel toen werd namelijk mingsbeleid werd hierop geent tijdens het willen net zoals duidelijk dat nieuwkomers schooljaar kan de leerling verschillende taal belgische geen plek hadden in de niveaus doorworstelen het taalportfolio van leerlingen vervolgscholen onbekend de raad van europa was hierbij een inspira allemaal advocaat en onbemind meer nog tiebron zie bijlage bij de europese taalbe of dokter of piloot nieuwkomers bovenop de heersingsniveaus vordert men binnen het of politieagent talige achterstand van de luik begrijpen luisteren en lezen meestal worden in belgie geboren migran het snelst heel sterke leerlingen kunnen op ten zonder thuistaal neder tien maanden tijd tot drie niveaus halen lands was gewoon teveel voor spreken zowel productie als interactie van het goede voor veel heeft men wat meer tijd nodig vaak haalt vervolgscholen er was werk aan de winkel men daar het derde niveau b1 pas in de vervolgschool de schrijfvaardigheid bengelt verschillende uitgangspunten moesten achteraan als men op het einde van okan tege lijkertijd aangepakt worden er was het a2 niveau haalt zijn we gelukkig nood aan een emancipatorisch beleid 1 de okan leerling zelf moest gewapend okan leerlingen willen net zoals belgische worden leerlingen allemaal advocaat of dokter of 2 de okan school moest haar traject piloot of politieagent worden ook hun aanpassen ouders hebben vaak te hoge verwachtin 3 de vervolgschool moest ondersteund gen zelfs sommige leerkrachten omdat ze worden geen beeld hebben van de vereisten van het 4 de vervolgschoolleerkrachten moest niveau van de vervolgschool naast de dro leren individuele leertrajecten hanteren men van de leerlingen en de verwachtingen van de ouders plaatsen we de nodige kantte keningen en voldoende realiteitszin in het indi vidueel uittekenen van de mogelijke leertrajec ten 35e jaargang nummer 2 december 2005 61 met welke factoren houden we rekening het verworven taalniveau na okan de schoolse voorgeschiedenis in het land van herkomst de leeftijd de gelijkwaardigheid van het diploma het doorzettingsvermogen de studiegewoonten om de realiteitszin van de leerlingen bij te schaven laten we alle taalni veaus snuffelen in diverse vervolg scholen gedurende 1 week de zogenaamde snuffelstages leer lingen kiezen hierbij nog niet de school van hun dromen de bedoe ling is dat ze kennismaken met het schoolklimaat van een vervolgschool en dat ze geconfronteerd worden met het taalniveau okan scholen leiden immers soms tot een ver vormd beeld leerkrachten verstaan of spreken op den duur okans je vermijdt samengestelde zinnen of dubbele tijdens de snuffelstages maken ook de ver opdrachten je begrijpt de leerlingen ook als volgscholen kennis met het taalniveau van de ze met kromme zinnen spreken je hebt aan okan leerlingen dat is niet bedreigend en drie woorden genoeg of je gaat voortdurend toch emanciperend na de snuffelstage heb hertalen en woorden in diverse contexten ben ook de vervolgscholen een stem in het plaatsen bij de opdrachten wordt steeds een advies voor de toekomst van de okan voorbeeld geplaatst dit leerlingen maar de studiekeuze van de kinde worden automatismen ren wordt door de kinderen zelf en hun ouders leerkrachten waar je niet meer bij stil bepaald de okan school heeft slechts een verstaan of staat dat deze procedures emanciperende en adviserende functie spreken op den van taalverwerving niet duur okans gehanteerd worden in ver volgscholen wordt te vaak de okan school uit het oog verloren dat je eigen taalniveau afvlakt vereenvoudigt aan gepast wordt daar sta je als leerkracht van de okan school de okan school ook niet bij stil en okan werkt met snuffelstages leerlingen hebben maar al te vaak het gevoel werkt met een taalportfolio in plaats van dat ze reeds voldoende nederlands verwor te observeren met de natte vinger om ven hebben van zodra ze ook maar iets van de leerlingen in verschillende taal nederlands begrijpen niveaus onder te verdelen december 2005 nummer 2 35e jaargang 62 hanteert de tasan toets gysen e a in september moeten de okan scholen vaak 2003 als objectief criterium om het de leerlingen opvangen die pas gestart zijn op eindniveau te vergelijken de vervolgschool de eerste weken zijn cruci stuurt leerkrachten samen met leerlin aal veel okan leerlingen zijn of worden snel gen op snuffelstage om beter in te ontmoedigd het verschil met de okan school schatten tot welk niveau de leerlingen waar ze hun eerste veilige grond onder de voe moeten geraken en hoe lesgeven in ten kregen is zo groot van sterk ondersteund een vervolgschool er nu concreet aan door okan leerkrachten naar op eigen benen toegaat staan qua taalverwerving is een enorm grote hanteert ook het vrijetijdscircuit voet stap voeg daarbij een aantal basisveiligheids balclubs jeugddiensten enzovoort om factoren en de okan leerlingen staan op een diverse bronnen aan te boren om de wankel voetstuk okan leerlingen te confronteren met het gebruik van nederlands een okan leerlinge die na een maand ver hanteert uitwisselingen met andere volgschool kwam smeken om nog een jaar scholen van verschillende onderwijsnet in de toren van babel te mogen blijven ten en diverse provincies drukte het als volgt uit mijn medeleerlingen op de vervolgschool zeggen me dat ik gewoon moet doorbijten dat zij het ook wel soms moeilijk hebben maar dat ze toch blijven naar school komen dat iedereen wel eens ongelukkig is en zijn eigen problemen heeft en ik antwoordde heb jij een huis een dak boven je hoofd ja heb jij geld om elke dag eten te kopen ja heb jij goede geldige papieren ja heb jij thuis water gas en elektriciteit ja heb jij hier rondom jou familie en vrienden ja weet jij wat er morgen met jou gaat gebeuren ja dan kan jij dus niet meespreken op al die vragen antwoord ik nee en dat is teveel voor mijn arme hoofd en in okan begrijpen ze dat de vervolgschool coach in illo tempore bestond nog geen gok waarom is een vervolgschoolcoach belang beleid een vervolgschoolcoach werd het rijk voor de leerlingen als ex okan leerlin toverwoord dat de toren van babel uitvond gen niet het gevoel hebben dat ze verzui in de vervolgscholen werd met het urenkre pen dan is een vervolgschool beter diet specifieke uren van okan door haalbaar het is belangrijk dat iemand die okan een leerkracht aangesteld die de bekend is de leerlingen kan blijven stimule okan leerlingen ter plaatse ondersteunde ren en in moeilijke momenten leert relati gedurende de eerste drie maanden het veren het is ook belangrijk dat er iemand is vervolgschoolcoach beleid werd door alle die de okan leerlingen taalkundig kan onderwijsnetten overgenomen als voor ondersteunen elk vak heeft zijn jargon beeld van good practice en werd nu aan thuistaal en schooltaal visueel versus gepast met gok uren abstract blijft een wereld van verschil 35e jaargang nummer 2 december 2005 63 uit het dagboek van een vervolgschoolcoach b had slechte punten voor aardrijkskunde en biologie maar de leraar besefte dat het kwam doordat b de vragen niet begreep zo konden we oefenen op het analy seren van de vraag de leerkracht had de vervolgschoolcoach nodig om aan b dui delijk te maken hoe hij moest studeren k en f hebben problemen met geschiedenis ze komen uit marokko en algerije tijdens de momenten met de vervolgschoolcoach blijkt dat ze wel het nederlands van het vak begrijpen maar dat ze geen echt tijdsperspectief hebben gebeur tenissen situeren in een tijdslijn is moeilijk veel namen zijn voor hen ook onbe kend koning boudewijn julius caesar een neanderthaler de geschiedenis vanuit een westerse invalshoek benaderen is voor hen nieuw dat de westerse tijds rekening begint met de geboorte van christus is een nieuw perspectief zij kennen nog andere tijdsrekeningen chinees nieuwjaar valt op een andere ogenblik dan westers nieuwjaar een islamitische tijdsrekening wordt vergeleken met een wes terse langzaam daagt het en niet alleen in het oosten als we vertrekken met voor hen bekende begrippen zoals yasser arafat saddam hussein de bouw van de grote moskee in jeruzalem en die aanbrengen op de tijdslijn dan begrijpen ze het systeem en als ze dan een flat screen en een ipod eigen tijd een farao en een piramide oudheid en een kerk moskee middeleeuwen moeten tekenen op een tijdslijn is de eurocent gevallen y komt uit tunesie daar zat hij in een aso school hier schakelde hij over naar een vierde jaar boekhouden tso hij mist de basis van een derde jaar waar men de basisbegrippen van boekhouden meekrijgt samen met de vervolgschoolcoach wordt overlegd wat hiermee kan gebeuren voorgesteld wordt dat y zoveel moge lijk ook de leerstof van het derde jaar meevolgt en dat hij twee jaar krijgt om die leerstof bij te benen zelfs indien hij zwakke punten heeft voor boekhouden op zijn rapport zal dit geevalueerd worden over twee jaar het wordt dus een graadsevalua tie en geen jaarevaluatie tijdens dit schooljaar zal vooral zijn positieve evolutie voor dit vak bekeken worden het is vooral de go between functie van de vervolg schoolcoach die hier belangrijk is al te vaak immers wordt gezegd deze leerling zal niet meekunnen maar er wordt geen rekening gehouden met zijn potentieel vaak moet een vervolgschoolcoach ook feedback geven op klassenraden zo niet worden leerlingen al na een week vervolgschool uitgerangeerd minimum drie maanden hebben ze nodig om te wennen aan de vele nieuwe aspecten van een ver volgschool als ze na drie maanden niet verzopen zijn brengen ze meestal wel vol doende weerbaarheid op om zich door die eerste moeilijke jaren na okan waar bij ze nog geruime tijd nodig hebben om aan taalontwikkeling te doen heen te slaan december 2005 nummer 2 35e jaargang 64 de vervolgschoolleerkrachten schuiven sommige vervolgschoolleerkrachten gaan veel vervolgschoolleerkrachten verzuipen ook even hun licht opsteken in okan scholen als ze de veelheid aan problemen zien waar om te leren van de visuele methodieken die mee ze tegelijkertijd geconfronteerd worden daar gebruikt worden andere leerkrachten of het nu adhd is of dyslexie of taalarmoede zeggen rechtuit ik moet mijn leerstof van belgen migranten of nieuwkomers het gezien hebben of men het begrepen heeft komt allemaal samen en dan verzuip je als maakt mij niets uit misschien moet men leerkracht ook gok is hier een toverwoord toch nog even stilstaan bij de eindtermen of evenals diversifieren toch ontwikkelingsdoelen het verwerkingsniveau blijkt dit vaak een onover van de leerstof is doorslaggevender dan het diversifieren zou komelijke boodschap zien van de leerstof misschien gaat men het toverwoord dan afstappen van het elk jaar opnieuw kunnen zijn in door het lop beleid kan kopieren van een vaste cursus waarbij vervolgscholen je geen leerlingen meer geen rekening gehouden wordt met diversi weigeren maar vaak zou fieren hoewel dit het toverwoord zou je het liever doen als je kunnen zijn in vervolgscholen ziet wat voor moeilijkhe den op je afkomen dan gebruikt men het gok staat voor gelijke onderwijskansen excuus van taaltesten om leerlingen naar het is ook belangrijk dat okan leerlingen andere scholen en afdelingen te loodsen niet te veel aandacht krijgen ze hebben het probleem wordt doorgeschoven oef gelijke onderwijskansen in vergelijking met opgelost na zeven jaar heeft men nog niets anderen het hoeft niet een extra belasting geleerd de tasan toets is een goed te worden medeleerlingen vragen laten her instrument om te bepalen op welk niveau formuleren bij een toets helpt ook om de een leerling staat na okan deze eindtoets opdrachten voor okan leerlingen duidelij geeft informatie en daarnaast kan de taal ker te maken leerlingen leren veel van aanvangsstoets gebruikt worden om te elkaar klassikaal reflecteren over elkaars weten welke taalproblemen aangepakt zul omschrijvingen van woorden helpt alle leer len moeten worden van welk niveau men lingen een stap vooruit bij het verwerken zal moeten vertrekken hij kan echter niet van de leerstof in groepjes in duo s wer gebruikt worden om moeilijkheden af te ken is hierbij erg stimulerend tips stel als leerkracht nooit de vraag heb je het begrepen want een okan leerling zegt altijd ja uit schrik om op te vallen vraag eerder aan diverse leerlingen in de les leg het eens uit met je eigen woorden maak posters in de klas met de moeilijke woorden die je in die les verwerkt wil zien je weet als leerkracht welke vaktaalwoorden de kern van de les uitmaken en zelf kan je voor afwisselende methodieken zorgen die deze termen aanbrengen het is een methodiek die intussen het leren van de hele klas stimuleert 35e jaargang nummer 2 december 2005 65 een agenda moet je steeds op bord schrijven dicteren van een cursus is uit den boze want fout geschreven woorden zijn onmogelijk op te zoeken in een woorden boek elk jaar evolueer je in okan vanuit de specifieke onderwijsnoden bij vervolg scholen gaat die verandering veel trager te vaak nog denkt men immers de ande ren moeten het maar voor mij oplossen ik doe mijn ding wel slotbedenkingen de brug slaan tussen de knowhow van okan en vervolgschoolleerkrachten of in okan heeft men niet als moeilijkheid dat neemt de lerarenopleiding de handschoen men van zoveel verschillende taalniveaus op oefent men wellicht in de toekomst niet tegelijk start het is overal startfase 0 in de alleen het vakoverschrij vervolgschool heeft men in een klas diverse dend of overstijgend les taalniveaus en dat maakt het best moeilijk geven maar ook het taal nog al te vaak gaat toch hebben beide scholen een op dracht in gericht lesgeven in alle men vakgericht het taalontwikkelingsbeleid van nieuwko vakken taalarmoede is lesgeven mers hoewel er in de omzendbrief staat immers geen fenomeen voor taalgericht dat dit taalbeleid een gedeelde opgave en dat men alleen bij okan lesgeven in alle verantwoordelijkheid is wordt dit nog maar leerlingen aantreft steeds vakken is er nog zelden zo toegepast nog al te vaak gaat meer leerlingen zijn in dat heel wat werk aan men vakgericht lesgeven voor taalgericht bedje ziek misschien de winkel lesgeven in alle vakken is er nog heel wat moet men in de verschil werk aan de winkel lende opleidingen oog hebben voor het hante in okan is er qua handelingsplannen al ren van diverse methodieken die de taalar heel wat werk verzet om de intro van moede aanpakken en dat er dan toevallig okan leerlingen in vervolgscholen te stimu ook nog okan leerlingen in die klas zit leren misschien moeten er nu ook nog ten ja die zullen natuurlijk zeggen mooi schoolinterne vormingen komen die beter meegenomen ria flament toren van babel bargiekaai 1 9000 gent torenvanbabel gent be december 2005 nummer 2 35e jaargang 66 noten 1 okan staat voor onthaalklas anderstalige nieuwkomers in de onthaalklas wordt aan anderstalige nieuwkomers een jaar lang intensief nederlands geleerd na een jaar worden zij in staat geacht door te stromen naar de gewone klas anderstalige nieuwkomers zijn leerlingen die bij hun inschrijving in een school voor secundair onderwijs voldoen aan de volgende voorwaarden 1 ze zijn tussen twaalf en achttien jaar oud 2 ze hebben een andere taal dan het nederlands als moedertaal 3 ze beheersen de nederlandse onderwijstaal onvoldoende om met goed gevolg de lessen te kunnen volgen 4 ze bezitten niet de belgische of nederlandse nationaliteit 5 ze hebben nog geen volledig schooljaar onderwijs gevolgd in een school met nederlands als onderwijstaal bron taalunieversum nl onderwijs onderwijsterminologie 2 de toren van babel is in 2004 genomineerd voor de taalunie onderwijsprijs secundair onderwijs wie de okan leerlingen aan het werk wil zien kan een film pje downloaden van taalunieversum taalunieversum nl bibliografie gysen s ramaut g sterckx m 2003 tasan taalvaardigheidstoets aanvang secundair onderwijs anderstalige nieuwkomers leuven steunpunt nt2 35e jaargang nummer 2 december 2005 67 bijlage taalbeheersingsniveaus taalportfolio raad van europa a1 begrijpen spreken schrijven luisteren lezen productie interactie spreekvaardigheid gespreksvaardigheid ik begrijp woorden ik kan vertrouwde ik kan in zeer een ik kan deelnemen ik kan een korte en basiszinnen die namen woorden en voudige bewoor aan eenvoudige eenvoudige prent betrekking hebben een eenvoudige zin dingen mijn woon gesprekken als briefkaart schrijven op mezelf en mijn begrijpen in allerlei omgeving en de men langzaam en vakantiegroeten familie en op het schriftelijke mede mensen die ik ken duidelijk tegen me ik kan op formulie leven op school op delingen op school beschrijven ik kan spreekt me helpt bij ren persoonlijke voorwaarde dat men op posters e d mezelf bondig formulering enz gegevens invullen langzaam en duide ik kan een lessen voorstellen ik kan eenvoudige voor en familie lijk tegen me rooster lezen en vragen stellen en naam adres e d spreekt begrijpen beantwoorden ik kan mijn agenda mits duidelijke begeleiding juist invullen a2 ik begrijp de meest ik kan korte en ik kan in eenvou ik kan communi ik kan korte een courante woorden eenvoudige teksten dige bewoordingen ceren over eenvou voudige notities en zinnen en bood lezen en begrijpen mijn familie en dige en alledaagse boodschappen schappen die ik kan specifieke andere mensen taken op school en opschrijven ik kan betrekking hebben voorspelbare infor mijn leefomstandig daarbuiten ik kan een zeer eenvoudige op mijn persoonlijk matie vinden in heden mijn school zeer korte sociale persoonlijke brief functioneren op eenvoudige alle verleden mijn gesprekken voeren schrijven bijvoor school en daar daagse advertenties huidige opleiding hoewel ik nog beeld om iemand buiten winkelen folders menu s mijn hobby s e d onvoldoende voor iets te bedan basisinfo over catalogi dienst beschrijven begrijp en nog ken ik kan mijn mezelf en mijn regelingen e d onvoldoende taal agenda redelijk familie woon ik begrijp korte vaardig ben om het zelfstandig invullen omgeving e d eenvoudige per gesprek zelfstandig soonlijke brieven gaande te houden december 2005 nummer 2 35e jaargang 68 b1 begrijpen spreken schrijven luisteren lezen productie interactie spreekvaardigheid gespreksvaardigheid ik begrijp de hoofd ik begrijp teksten ik kan gebeurtenis ik kan me in de ik kan eenvoudige punten van gesprek die hoofdzakelijk sen en persoonlijke meeste alledaagse samenhangende ken over vertrouw bestaan uit hoog belevenissen en situaties voldoende teksten schrijven de zaken op school frequentie alle ervaringen beschrij uitdrukken ik kan over onderwerpen en in mijn directe daagse woorden ven ik kan redenen onvoorbereid deel waarmee ik ver leefomgeving zeker als die betrek en verklaringen nemen aan een trouwd ben of die als er langzaam en king hebben op geven voor mijn gesprek over onder van persoonlijk duidelijk gesproken mijn directe leef meningen plannen werpen die mij belang zijn ik kan wordt begrijp ik wereld ik begrijp en gedrag interesseren of die persoonlijke brieven ook de hoofdpunten de beschrijving van ik kan een verhaal betrekking hebben schrijven waarin ik van veel radio en gebeurtenissen vertellen de plot op het alledaagse mijn belevenissen tv programma s gevoelens en wen van een boek of film leven b v familie ervaringen en over onderwerpen sen in persoonlijke weergeven e d hobby s school indrukken beschrijf die mij persoonlijk brieven ik kan leefomstandig ik heb geen aanbelangen eenvoudige lees heden actuele problemen met het strategieen hante gebeurtenissen invullen van mijn ren agenda op voor waarde dat ik nog geholpen wordt bij de spelling van nieuwe woorden 35e jaargang nummer 2 december 2005