Zestien plus Techniek

recensi e technische vakopleidingen het kan met name gebruikt worden in orientatie en schakelfasen binnen de beroepsgerichte volwasseneneduca tie wil van den bercken uitgang spunte n zestien plus techniek b innen zestien plus techniek ligt het accent vooral op woordenscha t uit b rei d ing en lees vaard igh ei d dit blijkt alleen al uit het aantal lessen dat h ieraan gewij d is daarnaast is de j kortas e a zestien plus techniek een prog ram her halingsstof aan het einde van elk blok met ma nederlands als tweede taal voo r volwassenen name gerich t op d e woordensch atuitbreidi ng groni ngen wolters n oordhoff i99o cursis veelal via leestek sten b ovendi en z ijn er ze lfs tenboek f37 5o doce ntenhandleiding f 49 5o special e woordensc h attoetsen opgenomen in de geluid scasset te f45 docentenh andleiding oo k is er veel aand acht voor grammatica vooral voor de receptieve oefening van s p ecifieke zinsconstructies die zestien plus techniek is een vervo lg op zestien kenmerkend zijn voor vaktaal plus b asisprogramma i s h et basisprogramma in navolging van het basisp rogramma zijn de vooral bedoeld om meer en beter algemeen lessen luisteren en s p re ken in zestien plus tech n e d erlands te leren het vervolgp rogramma niek communicatief georienteerd de over techniek d aarentegen is bedoel d voor cu rsiste n drac ht van de inhoud staat centraal de schrijf die nu oo k algemeen technisch n e derland s wil lijn is met name gericht op het schrijven van l en l eren eenvoudige teksten en loopt van sterk naar z estien plus techniek is samengeste ld door me minder ges tuurd dewerkers van h et p rojec tb ureau ov a het ge d e combinatie van receptieve en communica heel bes taat uit een cu rsistenboek een docen tieve uitgangs p unten l aat z ien dat d e auteurs ten han dl eidin g en een cassette met l uistertek ook h ier gekozen heb b en voor een eclectische sten de docen te nhandleiding bevat naast een aanp ak algemene en o p d e lessen toegespitste handl ei ding ook kopieerbladen en woordenschattoet opbou w sen het p rogra mma o mvat acht blokken van negen of tien lessen en vergt een tijd sinveste analoog aan het b asisprogramma is zestien plus ring van circa 6o k lo kuren techniek thematisch cursorisch opgezet per blok zijn de lessen gegroepeerd rondom een doel en doelgroep t hema r esp ectievel ijk komen de vol gende the ma s aan de orde m ateria len gereedschap h e t programma techniek is ontwikkel d in h et meten de tekening pro d uktieprocessen ka der van h et project 16 ter bevordering van d e bouw plaats energie en motoren d e d oorstroming van jong volwassen allochto de thema s worden in de docenten h andlei nen naar vervol go pl eidingen h et doel van h et di ng benoemd als al gemeen technisch p ii p rogramma is cursisten voor te bereid e n op het als daaronder verstaan word t dat ze van toe vo lgen van p rimaire vako p leidingen in de tech p assing zijn voor meerdere ric htingen binnen nisc h e sector de techniek dan gaat dit zeker op voor de eerste zestien plus techniek is in de eerste plaats een vij f thema s de laatste drie echter zijn meer taalprogramma d at erop gericht is de cursist vaks pecifiek vertrouwd te mak en met h et t aal gebruik bin de curso r ische component is terug te vinden nen de technische vakopleiding verondersteld in d e deell eergan gen van het programma de wordt dat na het d oorwerken van zestien plus deelleergangen die in e lk blok aan de orde ko techniek de cursisten een taalvaard igheidsni men zijn lezen luisteren spreken schrijven veau heb ben dat aans l uit op h et niveau in de grammatica woordvorming en woordenschat 66 moer 1991 2 zo wo rden de cursisten gel ei d elijk getrai nd in de vaard igh eden aan de han d van va kteksten m oeten ze bij l eesvaardigh ei d aanvank e lij k een voorspelling k unnen d oen over d e g lobale in h o ud van een tekst op b asis van de titel het snoe rloze tij dp erk en een illus t ratie van een boormachin e 2 6 l ater moeten ze hun voor spellingen ook kunnen verifieren dan wel falsi fieren in een tekst over z onne energie 7 6 vakinhoud en taalonderwij s zestien plus techniek is uitdr ukkelij k niet gericht o p overd racht van va kkennis h et programma is primair geric h t op het leren van ne d erlands als tweede taal maar dan toeges pits t op alge meen technisch nederlands o m dit doel te b e reiken worden va ki nhouden uit de tec hn ische sector aangewen d als m idd el om d e toegepaste taal te leren d e au t eu rs van voorwaarde het kunnen l ezen van een werk techniek omsch rijven h et niveau van de vakin te kenin g reeds in de voo r gaand e l essen goe d ho u den als betrek kelij k el ementair e n alge behandeld is meed docenten h andleiding p t i h ier h eb ik d at de berekening van de maten dui delijk is mijn bedenkingen bij hiermee wordt naar mijn idee een groot be neem bij voorbeeld de luister tekst over de roe p ged aan op de referen t ie le k enn is van d e asstoel 4 3 de moeilijkhei d zi t me t name op cursisten overigens zonder d at die kennis va n het niveau van d e referen tie le kennis zo wordt tevoren is getoetst of geactiveerd is het niet in deze l es d e wer ktekening van een asstoel juist een van de struikelblokken van vaktaal dat mondeling uiteengezet al vorens hiermee te te vaak concepten vanze l fspre k end als b ekend beginne n wordt de asstoel in een in le id end e verondersteld worden tek st omschreven als steunstu k waarin een as ook al is het doe l niet primair geric ht op ken kan ronddraaied de docent wordt geacht de nisoverdracht bij voorbeeld van de asstoel toe p assing van d e asstoel nader toe te l ichten toch moet de cursis t wel een concep t kunne n aan de hand van een werktekening vervo lgens vor m en bij het b etreffende begrip aandacht luisteren d e cursisten geric h t op van tevo ren hie r voor on tb reek t d e va k inhoud gaat hi er dus gestelde vragen naar de uiteenzetting over de verder d an een betrekke lijk elemen t air en alge werktekening zie afbeel ding rech tsb oven meen niveau b eantwoo rding van de vragen vereist een g l o het ber oep op de referentie l e kennis ge ld t baal en soms meer ge d etailleerd b egrip van de overigens ook voor de doce nt de auteurs zijn vakinhoud zic h hiervan bewust en geve n toe d at dit s pecia van een cursis t d ie op nulniveau begint qua le eisen zal stellen aan d e docent ned er l ands ik tec h nisc h e vakkennis wordt hier a l veel ge ben zeer benieuwd hoe de docente n in d e prak vraag d i n de tek st zit namel ijk een aantal voor tijk aan deze eisen tegemoet zu llen ko men onderste llingen met betrekking tot de vak er wordt eveneens noga l wat voork enn is van inho ud te weten de cursisten vereist bij de luis t ertekst over d at het conce p t asstoel met bovengenoemde soorten energie 7 1 bij de besc hrijvin g van omschr ijving zonder concreet voor b eeld een elektrische energie wor d t ervan u i t gegaan d at voorwer p een werk stu k of een foto vo ldoende de cursiste n weten wat de termen materie ato gevormd is med p ositief en negatief geladed b ete k e nen d at het princip e van een asstoe l direct weerge of a l thans uit de context kunnen afl eiden oo k geven in de vorm van een wer k tekening duide hier is het p robleem niet al leen een kwes t ie van lijk is hierbij moet verme ld worden d at d e woorden maar eveneens van referentie tggi 2 moer 67 ko r to m wil d e vakinh oud als leerstof k u n het invullen van vooraf gegeven woorden in nen d ienen om de cursisten voor te bereiden op zinnen 3 1 het invu llen van een k r u iswoord he t taalgeb r ui k van de tech nisch e o pleidingen raadsel 4 5 het bij elkaar zoeken van synonie da n m oet d e vakinhou d daa d werkelij k elemen men 5 5 ta i r en al gemeen van aard zijn waar d it niet zo de gemene de ler die i k hieruit h aa l is d at al is streeft men zijn d oel voo rbij het gevaar dat deze oefeningen uitsluitend woordke nnis testen de vak inhoud gaat prevaleren is vooral reeel bij hieraan gaat echter niet altijd een aanbieding te ksten van een te hoog n iveau van de woorden via een tekst vooraf uitgere kend d e eerste l es van h et programma getiteld aanbieding waarvan is het gemaakt begint met een oefenzin als een gloeilamp bestaat uit en i n zestien plus techniek wor d t de grammatica oefen ing 2 zin to waarbij een tek ening van hier o p gevat als aandacht voor d e zinsstruc een gloeil amp gegeven wordt e n zo opent tuur zowel afzond erl ij k als in combinatie met blok 3 de les meten en mated met een invul lezen behandeld b ij d e behandeling van logi oefening de van de thermometer loopt sc he struc tu ren die ty perend zijn voor vaktaal van 20 tot so c uit de versc hillende keuze voorwaarde oo r zaak gevolg is een zogeheten mogelijkheden is het woord schaal de juiste semantisch grammaticale aanpak gevolgd laat dit ook nog een woord zijn dat in het alle dat wil zeggen da t verschillende manieren om daagse taalgebruik een heel andere betekenis dergelijk e rel aties uit te d ru kken worden aan heeft geboden en geoefend de als dad rel atie bij de nadruk van deze woordenschatlessen l igt voorbeeld wordt op de volgende manieren aan o p de kennis van woorden uit teksten die daar geboden al s je rubber t ussen je vingers buigt dus aan vooraf behoren te gaan dat de volgor dan verandert h et van vorm of buig je rubber de van de lessen niet alt ijd klopt wijt ik maar tussen je vingers d an verandert het van vorm aan het feit da t de samenstel lers een afwisselen of rub ber verandert van vorm al s je h et tussen de opbouw hebben nagestreefd dit neemt ech je vingers buigt door de freq u ente vaktaal ter niet weg dat de cursorische l ijn binnen die cons tr ucties op zo n duidelijke en uitgebreide blokken is onderbroken manier aan te bieden worden de cursisten goed voorbeel d en uit de tweede categorie zijn het uitger ust om de vakte ksten in de vervolgoplei beantwoorden van meer keuzevragen over de ding aan te ku nnen betek enis van woorden uit een tekst 5 1 of uit voor de woordenschat uitbrei ding in het a l ge een zin 8 6 h et raden van de betekenis van meen gel dt d at de woorden in eerste instantie woorden uit een tek st door het geven van en het wor den aangeboden via de tekst dus in een zoeken naar een passende omschrijving 7 2 zinvolle context aan de h and daarvan moet hier ligt het accent op het l eren van strategieen bete kenistoekenning pl aatsvinden h oewel i k om de betekenis van woorden af te leiden uit hier en d aar twijfel of de context wel vo ldoen de context deze aanpak zien we terug in de de steun biedt om de betek enis eruit af te lei leergang woordvorming waarin veel aandacht den zie bovengenoemd voorbeel d betreffende is voor het afleiden van de betekenis uit de energie woordvorm een bijzonder nuttige leergang b innen de leergang woordenschat ma k en de voor een vak gericht taalprogramma a uteurs een onderscheid tussen enerzijds het verwerved dan wel het kennel van woorden verwe rking en to e tsi ng en an d erzijds h et k unnen waarmee de vaardig heid of strategie bedoe ld wordt om de beteke zestien plus techniek biedt een uitgebreid scala nis van woorden af te leide n uit de context of aan gevarieerde werkvormen de vragen en de woordvorm opmerkelijk is d at het verwer opdrachten behorende bij de leesteksten zijn ven van woo rden gelijkgesteld wor d t met he t gecategoriseerd volgens een vaste vragentypo kennen logie de verschillende typen hebben betrek voorbeeld en van lessen uit de eerste categorie king op orientatie betekenistoekenning gram zijn h et bedenken van namen van materialen matica systematisering denk en toepassings bij voorwerpen aan de hand van illustraties i i vermogen een systematiek die zowel de docent 68 moer i99i 2 als de cursist dui delijkh eid biedt over het ty pe foru m vraag dat aan de orde is d e he rh al ings lessen bli nken uit in een nieu w ontwerp de vervangoefen i ng i n deze oefenin ge n moeten fou tieve woorden in de tekst wor p bierman d en gemarkeerd en vervangen doo r p assende woorden het nationale dictee het programma biedt geen differentiatiemo gelij kheden aan gezien het bel ang van de woordenschat zijn er in d e docentenhandleiding speciale woor h ad het zin h et nationaal dictee ja d at had denschattoetsen opgenomen de toetsvorm be het wel ke zin h et toonde aan dat d e sp elling vat diverse meerkeuze onderdelen van het nederlan d s erg moeilij k is allen d ie tot voor ko r t h et tegendee l mee nden zijn h ier conclusi e mee voor eens en a ltijd gelogenst raft n iemand h ad nul fouten zel fs de groo t ste s p el b olleb ozen d e samenstellers heb ben met zestien plus tech niet niek aan de verwachtingen weten te beantwoor i s dit aanleiding voor ons om de spelli ng dan den het p rogramma ge t uigt in het al gemeen maar wat te verbeteren en beter leerbaar te ma van een verantwoorde o p zet en bied t een goe d e ken ohemel nee j uryl id prof fen s schreef basis om aa n te sluiten op de p rimaire b eroeps h et is in nederland m et de s p elling als in en opleid ingen in de technische sector de cursis gel and met de k os t scholen ie dereen h eeft er ten worden doelb ewust geconfronteerd met de onder gel e den maar ie d ereen acht dat lijden te l eren taa l en de daaraan geko pp elde vak voor zijn eigen kindere n toch het best e inhoud mijn kritie k betreft ec hter h et n ivea u z oude n de resul taten fl orissan ter geweest van de vakin h oud dat in bepaalde gevallen vrij zijn wanneer in p laats van typ ische opzoek hoog l igt er wor d t namelijk impliciet de no woorded als bosschages boedd h abeeld queue dige referentiele kennis o p technisch geb ied p rzewal ski p aard en k as u aris courantere bij vereist zo worden vaktermen geintroduceerd voorbeel d meer werk woord svormen waren resp ectievelij k geoefend zon der aandac ht voor ingeb ouwd ik wed van niet er zou den heel de conce pten d ie daa raan ten grondslag liggen wat d s t s dt s d d s en tt s te vee l of te weinig d esond anks is zestien plus techniek b eslis t een geschreven zijn waardevol instr ument voor de technici in spe h et met h et nationale dictee geleverd e be wijs dat de spelling moeil ijk is vol gens ons van de vereniging voor wetensch a pp elijke sp elling v w s te en bovendien onn odig m oei lijk voegt zic h bij het al lan ger bestaan d e maar nog tot weinigen doorgedrongen feno meen dat dictees vooral voorkomen bij talen met moei lij k e en onlogisc h e s p ellingen zoals engels en f rans maar niet of nauwelijk s b ij fono logisc her sp ellingen al s p akweg i tal iaans en spaans persoo nlij k h eb ik nog een ander bewijs ge leverd namelij k dat het uit ste k end moge lij k is op eenvou dige wijze de s p elli ng zod anig te verbeteren dat een dictee als dit waarin so p ro minente s p ellers samen 933 fouten maa k ten ook foutloos k an wo rd e n gemaak t d icteemartelingen zou den dus eigenlijk vol tooid verleden tijd kunnen word en ik h eb aan de t v het d ictee meegeschreven en wel in d e i99i 2 moer 69