Ziezo, dat kan ik!

lands vo or de lagere school ode lee jaar de el b maarten van der burg deurne plan tyn 1 996 linsen b k van gorp lezen dat doe je elsbeth van der laan gewoon een taakge ri chte aanpak lezen in vonk 1996 nr 5 blz 1 9 37 long m h g crookes units of analysis in syll abus design the c as e for task in ziezo dat kan ik i crookes g s gass eds tasks in a pedagogical context integrating theory and pra c tice clevedon multilingual matters ltd 1993 bl z 9 54 van den branden k begrijpe wie kan over maarte n van de r burg is w erkzaam op de espri t onbegripsproblemen bij l e erlingen en hoe scholengroep v estiging be rlage te amst e rdam ermee omgaan in spiegel 1 995 nr i blz daarnaa st docee rt h ij als lerare nopleide r ne der 31 47 lands als tw eede taal e n intercultureel onderwijs aan van den branden k leren schrijven doe je de edu catieve fa c ulte it amste rdam voorh e en niet a ll een naar een taakgeri chte schrijfdi hogesc ho o l holland op de berlag e verz orgt hij d e dactiek voor het basisonde rwijs in ryme projectlesse n voor de brugkla ssen d ez e lessen nans r h de jonghe red he t scho olvak worden zo genoemd omdat ze b estaan uit steeds nederlands ve rslag van de tiende confere ntie ee n s e rie lessen rond ee n th e ma per jaar worden er beigem stichting het schoolvak neder zes th e ma s b ehande ld in veertig les uren lands 1997 blz 319 326 de brugklassen zijn zeer h e teroge en sam e n van gorp k op zoek naar de wereld achter gesteld sommig e leerlinge n zijn in nederland taal taalbeschouwing binnen een taakge ge b oren ande ren h ebb e n in amsterdam allee n een ri chte aanpak in vort werkgroep nt2 red deel van de bas issch oo l doorlopen vo o r de m eeste taakgericht taalond erwijs ee n onmogelijk e taak lee rlingen is he t nede rlands nie t de m oe dertaal deu rn e pl antyn 1996 blz 1 47 1 74 he t niveau van de be h eersing van h e t ne derlands in d eze kla ssen is ook zee r v e rschille nd maart e n van der burg doet ee n goed e poging o m m e t deze verschillen om te gaan in z ijn projectles s e n in de proje c tl ess en ligt h e t a ccent op taalver we rving h et lere n en het g ebruik en van het nederlands de opzet ervan is zodanig dat de opdrachten in kle ine taakjes zijn opgedeeld zodat ie dere l e erling o ngeacht de taalachterg ro nd d eze taak s uccesv o l kan u itvoere n els be th van de r laan projectbureau rotterdam nam e en kijkje in de klas e n sprak m et maarten over de projectlesse n in dit artik e l wo rdt aan de hand van verschille nde l esvoorbeelde n m e t name duide lijk ho e bij taak gericht onde rwijs omgegaan kan wo rden me t ver schill en tussen lee rlingen taal is een leuk lastig midde l maarten het is leuk om veel te weten over de wereld hoe meer we weten over de wereld hoe leuker het wordt kennis van de wereld wordt voornamelijk overgedragen door middel van taal met taal krijg je greep op de werkelijkh eid als je de vraag stelt 302 moer 1997 6 welke voo rb ee ld e n van sp ecial effects in fi lm s ty pische schooltaal waar opschrijven wordt ken je dan vinden leerlingen het leuk om vervangen door noteren en leg uit door met elkaar hierover t e praten en ze h e bben verklaar je antwoord bovendien hebben de taal nodig om voorbeelden te geven als een teksten in schoolboeken meestal een hoge helicopter in de lucht ontploft om die informatiedichtheid leerli ngen in h et voo rt voorbeelden met elkaar uit te wiss elen en om gezet onderwijs beschikk e n niet zonder meer te overleggen hoe d e special effects gemaakt over voldoende middelen om op die s choolse worden met computers bijvoorbeeld hoe manier met taal de kennis van de wereld te m eer kennis over de wereld hoe meer ver verwerv e n en gebruiken breding en diepgang hoe leuk er en daar is taal voor nodig als j e taal zo kunt gebruiken maar er is meer aan de hand niet voor iedere is het een leuk midd el le erling is taal altijd een l e uk en bruikbaar middel gebleken om kennis t e verw e rve n in bij de meeste vakken speelt kennis van de het onderwij s is he t nog s te eds vaak zo dat wereld een grote rol all een wordt er op een fout antwoord vertraa gt en dat daarom zo school niet p rimair uitgegaan van wat leerlin s n e l mo gelijk ov ergegaan wordt naar iemand ge n leuk of int eressant vinde n taal i s nie t die het antwoord we l w e et h e t gevaar is dan alleen nodig voor het benoemen en uitwi s se ook groot dat l eerlingen weinig beu rt en len van watje ziet of je interesse heeft h e t is krijgen tijdens de lessen en dus niet of onvol voor al ook e en noodza kelijk midd e l om meer doende kunnen pra t en ove r de l e ersto f in dat te we ten te komen van wat and e ren belang geval is er ook weinig plaat s voor leerzame rijk vinden dat je te weten komt hierbij feedba ck voor de leerlingen zoals vragen naar wordt h e t de lee rlingen op alle rlei maniere n de manier waarop e en leerling aan het fout e la s ti g g e maakt de ond erwerpen in de l e ss tof antwoord gekom e n i s of pr o b e r en te ac ht er liggen vaak v eel verd e r weg van de belevings hal e n wat een lee rling pre cies wil zegg e n dit wereld van de le erling en bijvoorbeeld in tijd s ne lle ove rsc hakelen naar d e volgende leer e en g eschiede ni sl es over de b e rlijnse muur ling zonder inzicht in wat er nu pre cies fout in afstand geisers in ijsland of in abstra ctie ging bevorde rt h et zelfve rtrouw e n uiteraard niveau klimaat reke nen tot d e machten niet veel taalzwakke e n a nd e rstalige leerlin d aarnaast wordt op sc hool e en b e roe p gen he bben in he t bas i s en voo rt gezet gedaan op e en ander s oo rt taalvaardighe id dan onderwij s dan ook niet g e l eerd te vertrouw e n l eer li ngen thuis of in hun omgang met leef op wat ze al kunne n tijdgenoten g eb ru iken in alle da agse situaties vindt de informatie overdracht vooral mo n doelen van de projectlesse n deli ng plaat s daari n kun je lastige woord e n vermijden kun je altijd extra uitle g vragen of een belangrijk do el van de projectles s en is van onderwerp v e rand eren enzovoort op dan ook l e erlin gen ve rtrouwen t e geven in school moeten leerlingen taal op een ab s tra ct wat ze kunnen en z e ta alvaardiger te maken niveau kunnen gebruiken om zo in ee n schoolse taalva a rdigheden zoals het lezen schoolse conte xt nieuw e inform a tie te kun van teks ten het maken van vra g en het nen v e rwe rven en v e rwerken typische schrijven van same nvattinge n enzovoo rt zijn s choolse tak en waarbij je s c hool s e ta alvaardig belangrijk maar worden weinig g eoe fend op hede n nodig hebt zijn bijvoorbeeld het vol school op school lijkt het meestal of de gen van de les het lezen van teksten h e t de c laratieve kennis centraal staat het gaat om lezen en int erpreteren van vragen en het wat de le erlingen mo e ten w e ten de slag bij schrijven van antwoorden de leerlingen nieuwpoort was in wat zijn de kenmer moeten all erlei verbanden kunnen leggen ken van een z e eklimaat maarten met die oorzaak gevolg kunnen aang e ven bijvoor d eclaratieve k e nni s komt het wel goed op beeld of informatie kunnen orden e n en s chool maar leerlingen moeten ook altijd samenvatten bij voorkeur sch rifte lijk lastige wat doen met die declaratieve kennis ver bijkomstigheid is dat d e kennis van de wereld banden aangeven conclusies trekken in sche op school nogal eens verv at is in lastige ma ze tten enzovoo rts hi e rvoor is procedu 1997 6 moer 303 lesopzet filmeffecte n lesduur 50 minute n doel leerlingen kunnen een complex ver schijnsel verklaren uitleggen en er een voorbeeld van geven 1 introductie docent legt uit dat leerlingen een schrijfoefening krijge n 2 voorbereiding orientatie leerlingen individueel laten opschrijven wat vind je de beste vertaling van het begrip afb eelding i uitlegge n aan e lkaar special effect geef voorbeelden van spe cial effects die je kent maak hiervan een rele of strategische kennis nodig hoe pak ik lijstje iets aan hoe doe ik dat ik merk dat hier in drietallen uitwisselen wat vind je goede niet zov ee l mee ge oefend wordt daarom is special effects dat het belangrijk s te doel van mijn project klassikaal inventariseren van special effects l essen want als l e erlinge n de proc edures in tweetallen bekijk het lijstje hoe denk je kunnen hanteren dan wordt de inhoud ook dat de special effects gemaakt zijn beter de proje c tlessen zijn geen lessen klassikaal bespreke n nederlands in de traditionele zin van het 3 instructie korte samenvatting wat zijn woord m a ar vrijblijvend geformuleerd special effects korte uitleg tijdens deze les l essen om taal te leren gebruiken daarmee gaan de leerlingen een onderzoek doen bedoel ik niet dat leerlingen in d eze lessen naar special effects in een film uit 1946 de leren kl etsen maar ze leren iets vertell en of leerlingen gaan kijken naar een korte film ops c hrijven wat voldoet aan s chool s e nor op het bord staan vier opdrachten me n ze leren bijvoorbeeld hoe ze ingewik schrijf de vier personages bekende term kelde gedachten aan elkaar kunnen ui tleggen uit voorgaande lessen die je in de film ziet of op papier zetten binnen een les of op binnen d e ze vee rt ig le ssen kun je de leerlin schrijf in steekwoorden op welke special gen niet all e schools e taalvaardigheden leren effect je ziet in deze fil m maar je kunt ze wel laten oefenen met schrijf na het bekijken van de film kort de s chool s e taken en di e zo in ri chten dat ze inhoud van de film o p ervaren hoe ze di e taken suc cesvol kunnen schrijf in tweetallen op hoe komt het dat uitvoeren en dat ze het kunnen de bedoe we twee acteurs zien en denken dat er vier ling is dat a ll e leerlingen op den duur taal zijn geef uitleg en een voorbeeld kunn en gebruiken naar hun beho e fte naar 4 klassikaal bespreken special effects aan de wat ze nodig h ebben binnen en buiten hand van de fragmenten in de fil m s chool 5 in tweetallen uitvoeren vierde opdracht op leerlin gen ervar e n zodoe nd e dat ze kun het bord n e n e xcelleren in taal of in ieder geval dat 6 beoordeling lees het antwoord van een het binnen hun bereik ligt om met taal ander tweetal vind je de uitleg goed en is precies duidelijk te maken wat ze weten als het voorbeeld goed gekozen leerlingen d a t geloof in zi chzelf hebb e n dan du rv en ze ook de beurt te nemen in de les afb ee lding 2 l es opze t film effect e n dan durven ze op te staan en iets te ve rte llen aan andere n door deze betrokkenheid be werk leren leerlingen van vers chi ll ende cultu klijft de s tof waardoor ler e n leuk wordt ren m et elkaar omgaan dit is een belangrijke tenslotte moeten leerlingen in de project doelstell ing van intercultureel onderwijs leer lessen veel samenwerken door het groeps ling en niet alleen informeren over verschil 304 moer 1997 6 afb eelding 3 overleggen in tweetalle n lende culturen maar vooral leren omgaan motivatie met vers chi lle nde culturen leren b egint met motivatie om t e willen om d e ze doelen te bereiken plaat s t maa rten le ren maa rt en leerlingen vinden het int e van der burg d e l e erlingen tijdens de proj ec t ressant om veel te w eten ze zijn leergie rig ik lessen in taalsituaties waari n ze taal moeten merk hoe l e uk ze het vinden wannee r di e ge bruik e n e n zodoende hun taalrepe rt oire le ergie ri gh e id gehonore erd wordt door int e uitbreiden leerling en leren het mee s t in re s sante less en de thema s voor d e proj e ct praktijksitu atie s in overleg en door discu s sie s lessen zijn g e koze n omdat de leerlingen die de leerkra cht lokt di e praktijksituaties uit onderwerpen leuk vind en de volgende z es door l e erlinge n t a altaken te geven en di e zo onderwerpen komen in de projectl esse n aan in te ri chten dat de kan s op succesvolle bod poezie vide o make n drama spelen volbre nging van d e taak zo groot moge lijk muziek beoord elen filme ffe c ten en spe el wordt iedere en moet uiteind elijk de taak tot filmanalyse d e lee rlingen zijn voor dez e een goed einde kunnen brengen hoe ver onderwerpen inhoudelijk gemotiv ee rd ze sc hillend de beginsitu a ti e van de leerlingen weten er over het algem ee n wat van af wat ook i s belangrijke uitgangspunten hierbij ze in staat ste lt zelf iets in te br engen ze zijn e rvaren dat ze zelf ook d eskundig zijn e n dat motiv a tie le erlingen moet en om te b e ginnen motivee rt gemotiveerd zijn om de taak uit te voeren een voorbeeld van zo n le s waar l eerling e n he t organiseren van taken in st apjes iede re door het onderw erp gemotiveerd rake n is leerling moet het einddoel kunnen halen een les over sp ecial effe cts in films zie interactie tussen leerlingen leerling en kun afbeelding 2 nen leren van elkaar h e t benutte n van eigen deskundighe id van de om te b eginnen schrijven de leerlinge n tij leerlingen zodat d e le s stof aansluit bij hun dens deze les op wat ze de be s te ve rtaling belevingswereld en het zelfve rt rouwen gesti vinden van het begrip special effects en muleerd wordt geven ze voorbeelden v a n special effects om deze uitgangspunten worden hieronder iedere leerling zelf te laten nadenken doen de nader uitgewerkt aan de hand van voorbeel leerlingen dit individueel het blijkt dat leer den uit de lessen special effects e n poezie lingen moeiteloos kunnen putten uit hu n 1997 6 moer 305 y b mom afb eelding 4 dit wo rdt voo ral l e uk frag m ent uit de film brats voorke nnis h e t onderwerp s pree kt aan omdat zijn worde n e n op hun eigen mani e r des kun ze allema a l films kijken e n zodo e nde v er dig wi llen d e mees te n veel op sc hrij ve n e n trouwd zijn me t s pec ial e ffe c ts maa rten ik vertelle n sommi ge n g ev en zelfs e en prac h vind telev isi e en film belangrijk l ee rlinge n tige om sc hrijving ee n gebeu rt eni s di e niet worden e r vaa k door geinformeerd omdat ec ht kan zijn o m de film mooi e r te mak en leerlingen door het ond e rw e rp gemotiveerd dat de s pe ll in g of taaluitin g niet h e lem aal 306 m o er 1997 6 correct is als iemand ze hooft word afge zijn wel verschill end taalvaardiger klassen sneed is op dit moment niet van levens bijvoorbeeld moeten hele zinnen formuleren belang het gaat er eerst om dat de leerlingen minder taalvaardiger klassen a ll een woorden de woorden hebben om de werkelijkheid te de procedure bijvoorbeeld het maken van beschrijven en te analyseren een lijstje met special effects blijft hetzelfde na een ko rte klassikale inventa ri satie gaan de in woorden kun je een opdracht net zo goed leerlingen in tweetallen overleggen welke vijf begrijpelijk uitvoeren als in zinnen special effects zij de beste vinden en denken de taaltaken zijn zo vormgegeven dat ze gezamenlijk na hoe de s pe cial effects iedere leerling m e t succes het proces kan gemaakt kunnen zijn zie afbeelding 3 doorlopen de leerkracht heeft hie ri n een individueel groepsgewijs en klassikaal is belangrijke rol hij knipt de weg naar het zodoende de benodigde voorkenni s aan de einddoe l zodanig in stukjes dat iedere leer orde geweest om een moeilijke schrijfoefe ling dat e inddoel kan halen zodat door de ning te gaan maken de leerlingen hebben stappen te doorlop en de taaltaak voor iedere bovendien een procedure of strategie gebruikt leerling uitvoerbaar is leerlingen l e ren van om die voorkennis te benutten namelijk het die taakjes ze leren hoe ze schoolse taken maken van een lijstje dit met elkaar bespre kunnen uitvo eren ken en een aantal selecteren zo wordt in de le s over speci al effects vi a voorbereidende opdrachten welke special motivatie is niet all een belangrijk om aan een effects ken je maak hier een lijstje van taak te beginnen en deze uit te vo eren maar bespreek het met j e buurman of vrouw ook op een ander niveau namelijk om de ta al toegewerkt naar het kijken naar en het analy zo goed mogelijk uit te voeren hierbij hoo rt seren van special effects in een film van 1946 ook de taal correct te gebruiken in de voorbereidende fase van de les over special bij het kijken van de film krijg en de leerlin effe cts worde n er geen eisen gesteld anders gen een mee rvoudig e opdracht dan dat de l e erlingen begrijpelijke taaluitin schrijf tijdens het kijken op welke vier per s o gen moeten formuleren nages in de film sp e len het begrip personage tijdens de schrijfopdrachten loopt maa rten is in eerdere lessen al aan de orde geweest rond en geeft daar waar het nodig is feedback beschrijf in steekwoorden welke special ef maarten als ik dan bijvoorbeeld zie dat een fects je ziet in de film procedure voorafgaand leerling wordt afgesneed heeft opge s chre aan het schrijven van een same nvatting ven dan kan ik hem erop attent maken dat schrijf na het kijken heel kort het verhaaltje dat niet de c orrecte taalvorm is dit heeft van de film op noem dat ko rte samenvat all een zin op het mom e nt dat hij bezig is met ting de sam envatting zelf is het product de productie van die taalvorm als je het later doet is het weinig zinvol meer omdat hij die vanaf het eerste beeld is een ding duidelijk taalvorm dan e e nvoudigweg niet meer nodig dit wordt vooral leuk want op de televisie heeft de motivatie om de taalvorm correct te verschijnen d e dikk e en de dunn e i edereen produceren is verdwenen je kunt als docent blijkt de dikke en d e dunne te kennen e n dat die productie van de taaluiting natuurlijk wel laten ze ook horen voor deze oefening is de nog eens uitlokken door te vragen ve rt el film brats uitgekozen waa ri n laurel hardy nog eens aan elkaar wat je opgeschreven zowel twee kleuters spelen die maar niet he bt wi ll en slap en als d e vaders die biljartend aan het oppassen zijn zie afbeelding 4 taken in stapje s bij het klassikaal bespreken van de opdrach de taaltaken die de leerlingen in de project ten blijkt dat de le e rli ngen na de o rienteren lessen moeten uitvoeren zijn gelijk voor de ronde heel goed herkennen wat een nederlandstalige en anderstalige leer li ngen special effect is en er meestal een paar uit de voor zwakkere en sterkere leerlingen de film kunnen noemen eisen die aan de uitvoe ri ng gesteld worden een belangrijk special effect is het de c or 1997 6 moer 307 namelijk het feit dat er een grote vergrote eigen voorkennis en die van de medeleerlin en normale kamer is de meeste leerlingen gen benut om het begrip special effect te beschikken niet over de woorden om dit benoemen en te omschrijven ze hebben effect goed te beschrijven wat dus iets anders vervolgens tijdens de bespreking van de effec is dan niet weten wat het effect is bijvoor ten in de film allerlei taalmateriaal verzameld beeld ze zijn klein en a ll es is groot in plaats om de werkelijkheid te analyseren tijdens van het de c or is heel groot groter dan nor de uiteindelijke schrijfoefening komt het aan maal ook bij het bespreken van andere op productie de leerlingen moeten in twee effecten blijken leerlingen soms niet over de tallen de volgende schrijfopdracht uitvoeren juiste woorden te beschikken zo sc hrijft een hoe komt het dat we twee acteurs zien en leerling dat het bilja rt kapot is in plaats van dat dat we denken dat het er vier zijn leg uit en het biljartlaken gescheurd is geef een voorbeeld de leerlingen moeten dus een nogal com tijdens het bespreken van de effecten wordt plex verschijnsel beschrijven bovendien moe de film doorge spoeld naar het effec t dat ten ze hiervoor woorden gebruiken die aan besproken wordt op het bord verschijnen de orde zijn geweest het gaat er niet om dat tijdens die bespreking a ll erlei woorden die ze die woorden voor altijd weten het gaat belangrijk zijn bij het besc hrijven van het om het gebruiken ervan op dat moment de effect dubbelrol decor biljart keu krijt leerlingen putten uit het taalaanbod om iets laken duidelijk te maken dat is de procedure het maarten de leerlingen w e te n in hun hoofd maakt niet uit of het om special effects of precies wat ze wi ll en zeggen maar ze kunnen precies die woorden gaat het gaat om het het nog niet ze hebben gezien dat niet d e effectief gebruiken van taalaanbod voor het biljarttafel maar all een h et lak en kapot is schrijven of vertellen van bijvoorbeeld een gegaan ze hebben ook gezien dat een van de samenvatting uitleg of voorbeeld jongens het bilja rt krijt opat en dat uit de zak van een van de vaders een onmogelijk lange interactie tussen leerlingen k e u te voor schijn kwam het ontbreekt z e nog aan de juiste woorden om talig grip te een belangrijke manier om met versc hi llen krijgen op deze w erkelijkheid tussen leerli ngen om te gaan is ervoor te tijdens het be s pre ken worde n de benodig zorgen dat le erlingen voldoende mo gelijk de woorden in interactie met de leerlingen h e d en hebb en tot int e rac tie zoal s g ezegd vastgesteld en op het bord gezet als de hele zijn de verschillen tussen leerlingen in de klas een woord niet weet dan draagt maarten brugkla s sen van de b e rlage vrij groot maar het aan het gaat er niet om dat z e deze all e l e erlingen weten en kunne n heel v eel woorden uit het hoofd moeten gaan leren ze door leerling en sam en aan tak en te late n mogen de woorden uiteraard weer vergeten werken leren ze van elkaar door over de maar op het moment ze lf kunnen ze er taak te prat e n leerlingen te late n uitwiss e le n gebruik van maken het gaat er om dat de in ov erleg dis cussie enzovoort krijgen de le erlingen all erlei schoolse taakjes effectief leerli ngen de kans dat wat ze moeten doen uitvoeren zoals het maken van de opdrach aan elkaar uit te legg e n ten het overleggen en het schrijven v a n e en d e intera c tie tusse n l ee rlingen is niet toe ko rte same nvatting toevallig zijn deze woor vallig maarte n de stu ri ng is niet vrijblij den nodig om te praten over wat ze gezien vend en de opdrachten zijn dat evenmin de hebben een dergelijke bespreking geeft leer s ame nstell ing van gro epje s in duo s t ri o s of lingen taalmate ri aal in hande n op het moment grotere groepjes kan will eke uri g zijn de dat ze dat nodig hebben leerlingen in mijn kla ssen hebb e n geen vaste plaat s als leerlingen in tweetallen moeten tot nog toe is de taak in zodanig e s tappen werken dan moeten ze dat som s me t de verdeeld en voorbereid dat iedere leerling de leerling achter soms met de leerling voor of stappen succesvol kan zetten ze hebben door naast zich doen door voldoende va ri atie te schrijven en met elkaar te overleggen hun hie ri n aan te brengen word en regelmati g 308 moer 1997 6 schrijft op wat de groep gezamenlijk besloten ra heeft wat er op papier moet komen te staan hij of zij zorgt voor de voorbeeldformule ri ng de overi ge leden van de groep kopieren dit zodat iedereen de goede formule ri ng heeft staan deze voorbeeldformule ri ng komt tot stand in overleg met all e gro epsleden de docent stuurt niet l e erlingen blijken p ri ma in staat elkaar duidelijk te maken als er iets staat wat niet bedoeld werd de docent kan deze interactie wel sturen door bijvoorbeeld te vragen wat staat er zijn ju llie het hier a ll emaal mee e ens de d erde rol die leerlingen gedurende pro jectlessen op zich moeten nemen is die van woordvoerde r of verslaggever de woord voerder presente e rt in d e le s sen rond poezie bijvoorbeeld de groepsantwoorden die op het werkblad staan hoewel de verslaggever in eerste instantie degene is die klass ikaal rappor afbeelding 5 opstaan en vertellen tee rt en dus de beu rt krijgt is het groepje als gehe el verantwoordelijk voor wat hij sterkere aan zwakke re leerlingen gekoppeld antwoordt over het antwoord is namelijk bij een complexe opdracht waarbij leerlin eerst overlegd om te voorkomen dat de g en langere tijd moeten samenw erken wor sterkste leerling steeds de rol van rapporteur d en d e groepje s door maa rten va s tgesteld op zich neemt of krijgt wi sselen d e roll en steeds iedere leerling krijgt in de loop van tijdens de eerste lessen aan het begin van het het jaar van de zodoende de beu rt jaar wordt rond het thema poezie de basis tijdens de poezielessen heeft e e n leerling ook gelegd voor het werken in groepen de nog de rol van voordrager deze draagt de leerlingen oefenen in deze lessen met groeps gedichten voor de voordracht wordt e erst in werk ze leren om taken in een groep te de gro ep geoefend de voordrager mo e t het verdelen iedere leerling leert in de loop van gedicht mooi voorlezen met emotie tij de lessenserie de volgende rollen op zich te dens het oefenen in de groepen kunnen nemen leerlingen aange ven of en waarom ze de de voorzitter zorgt ervoor dat iedereen in voordracht mooi vinden wat er beter aan breng heeft en is het aanspreekpunt voor de moet enzovoort de uiteindelijke voordracht docent de docent geeft hem of haar de is du s he t resultaat van het gro epspro c es opdrachten die gemaakt moeten worden de de leerlingen krijgen gedurende de lessen voorzitter zorgt ervoor dat de hele groep steeds e en verschill ende rol op die manier weet wat er gedaan moet worden terwijl oefene n ze met de versc hillende taken na de een groep aan het werk is kan maarten eerste le s senreeks kan maart en steeds refere zodoende alleen aan de voorzitters uitleggen ren naar de versc hill ende activiteiten die de wat de volgende stap is zij regelen het leerlingen hebben leren uitvoeren wie is de vervolgens met hun groep de leerlingen woordvoerder wie draagt het voor kunnen dit over het algemeen vrij snel het lukt de leerlingen die voorzitter zijn geweest door interactie leer je taal vaak ook om de leerling die een volgende keer aan de beurt is uit te leggen wat zijn of door met elkaar samen aan een taak te haar rol is werken zijn leerlingen steeds bezig met taal een tweede rol die leerlingen op zich moeten gebruik ze overleggen overtuigen leggen nemen is die van notulant de notulant uit geven hun mening vertell en enzovoort 1997 6 moer 30 9 0 zes gedichten 1 zes gedichten 2 0 m o kom schiet op m n kind 2 in mijn groef riten eiuo vogeltjes vliegen vrij