Hoe draagt onderwijs bij aan beter en gemotiveerd begrijpend lezen? De auteurs bespreken in vijf delen vier bewezen instructieprincipes. In samenhang dragen die het best bij aan de motivatie en de vaardigheid. Principe 2: Besteed aandacht aan functioneel lezen.
Het creëren van een functionele leesomgeving is het tweede instructieprincipe voor effectief begrijpend-leesonderwijs (Houtveen, Steensel, & de la Rie, 2019; Merchie et al., 2019). In een functionele leesomgeving zet je het doel van het begripslezen in de verf. Teksten lees je immers niet zomaar. Wat is het leesdoel? Wat wil je te weten komen? Wat ga je doen met de informatie in de tekst? Door de functionaliteit van lezen expliciet aan te kaarten en in functionele leestaken te voorzien, bevorder je dat leerlingen actief en doelgericht aan de slag gaan. Tegelijkertijd ervaren leerlingen lezen dan als zinvol, wat hun motivatie om te lezen versterkt (Wigfield et al., 2016).
Voorzie leerlingen van authentieke en uitdagende leestaken. Dergelijke opdrachten leunen best aan bij de belangstellingswereld van je leerlingen, ook buiten de school. Dit impliceert dat de leesomgeving er voor elke klas en misschien wel voor elke leerling anders kan uitzien. Zo kun je leerlingen informatie laten lezen over een geplande uitstap, zoals een theaterbrochure of richtlijnen voor het nemen van de trein. Of combineer lezen en schrijven; het ene groepje schrijft bijvoorbeeld een tekst over een goocheltruc. Het geeft de tekst nadien door aan een ander groepje, dat over een andere goocheltruc schreef. Lukt het dat groepje om de goocheltrucs uit te voeren?
Dit was Principe 2: Besteed aandacht aan functioneel lezen.
Zie verder:
Principe 1: Bevorder de leesmotivatie,
Principe 3: Voorzie in expliciete strategie-instructie en
Principe 4: Stimuleer interactie tussen leerlingen.
Klik HIER voor de kennisclip leesdidactiek en een toelichting daarop.
Graag als volgt naar deze bijdrage verwijzen: Rogiers, M., Van Ammel, K., Bogaert, R. & Van Keer, H. (2020). Begrijpend lezen, Instructieprincipe 2: Besteed aandacht aan functioneel lezen. Didactiek Nederlands – Handboek. Geraadpleegd [datum] via [https://didactieknederlands.nl/handboek/2020/12/begrijpend-lezen-instructieprincipe-2-besteed-aandacht-aan-functioneel-lezen/]
Referenties
Houtveen, A. A. M., Steensel, R. C. M., & de la Rie, S. (2019). De vele kanten van leesbegrip: Literatuurstudie naar onderwijs in begrijpend lezen in opdracht van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek en de Inspectie van het Onderwijs. Den Haag: NWO. Link.
Merchie, E., Gobyn, S., De Bruyne, E., De Smedt, F., Schiepers, M., Vanbuel, M., … & Van Keer, H. (2019). Effectieve, eigentijdse begrijpend leesdidactiek in het basisonderwijs. Wetenschappelijk eindrapport van een praktijkgerichte literatuurstudie. Brussel: Vlaamse Onderwijsraad. Link.
Wigfield, A., Gladstone, J. R., & Turci, L. (2016). Beyond cognition: reading motivation and reading comprehension.Child Development Perspectives, 10(3), 190–195. Link.
