Het is van belang dat leerlingen in de les Nederlands ervaren hoe zij kunnen opgaan in een verhaalwereld van woorden. In een lezersgerichte aanpak binnen het literatuuronderwijs ervaren leerlingen, dat hun eigen leesbelevingen legitiem en waardevol zijn. In de bespreking van gezamenlijk gelezen literatuur kunnen leerlingen onderling hun eigen leeservaringen vergelijken en verdiepen.
Lees verderBijdrages in Literatuur
Literatuur, literatuur & literatuur
Digitale Cultuur
Sinds de opkomst van het internet en het wijdverbreide gebruik van computers en digitale apparaten zoals smartphones en tablets, is digitalisering niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Wat is digitale cultuur, en wat betekent dat voor de studie en het onderwijs van literatuur?
Lees verderIntertekstualiteit
Met de term intertekstualiteit bedoelen we dat teksten altijd verbonden zijn met andere bestaande teksten: uit de literatuur, maar ook uit de samenleving. Soms maken schrijvers die verbanden zelf heel expliciet (als ze citeren, bijvoorbeeld). Maar veel vaker, zeker in literatuur, worden de verbanden niet zo duidelijk gelegd. Dan is het een kwestie van interpreteren. Literatuuronderzoekers kijken hoe via intertekstualiteit ideeën en verhalen die er leven in een maatschappij door zulke herhaling bekritiseerd worden of juist bevestigd.
Lees verderAffect
Al een aantal jaren wordt er binnen de geesteswetenschappen gesproken over de zogenaamde ‘affective turn’. Ik zal laten zien dat er drie manieren zijn om het begrip affect toe te passen: als psychologisch concept, als lichamelijk, of belichaamd concept, of als concept in de ‘transitional space’ of tussenruimte.
Lees verderVan leesgezelschap tot leesclub: Gezamenlijk lezen in historisch en emancipatoir perspectief
Deze bijdrage bespreekt de ontstaansgeschiedenis van het lezen in groepsverband en laat zien hoe leesgroepen in de loop van de tijd veranderd zijn qua samenstelling en beoogde doelen. Het fenomeen leesclub kent een lange geschiedenis. Zowel voor de negentiende-eeuwse leesgezelschappen als voor de revival van literatuurclubs in de jaren zeventig ging het om gematigde emancipatorische bewegingen met een didactisch karakter, waarbij de nadruk ligt op emancipatie ‘van binnenuit’, door met elkaar te lezen en te discussiëren.
Lees verderHistorische letterkunde deel 2: Literatuurgeschiedenis
Deze bijdrage gaat over literatuurgeschiedenis: wat houdt deze term in, wat bieden de wetenschappelijke handboeken, door welke vraagstukken wordt het huidige denken over literatuurgeschiedschrijving bepaald en hoe staat het met de transfer naar het voortgezet onderwijs?
Lees verderHistorische letterkunde deel 1: historische literatuur
Historische letterkunde omvat (de studie naar) oudere teksten ofwel historische literatuur en de literatuurgeschiedenis van die oudere teksten. Dit eerste deel gaat over historische literatuur. Wat houdt deze term in? Welke praktijken zijn er te onderscheiden in het doorgeven van historische literatuur aan nieuwe generaties lezers?
Lees verderRepresentatie
Een representatie is een uitbeelding in woorden of afbeeldingen. Die ene uitbeelding staat voor een hele keten van gevoelens, ideeën en gedachten in een samenleving. De keuze voor een specifieke representatie – bijvoorbeeld de uitbeelding van een meisje in een roze jurkje – gebeurt vaak onbewust, maar is verbonden met die onderliggende keten en de kijk op de werkelijkheid in die keten. Het roze jurkje staat voor: lief, vrouwelijk etc.
Lees verderHet concept ‘representatie’ in het literatuuronderwijs
Het concept ‘representatie’ helpt ons kijken naar afbeeldingen (in woord en beeld) die mensen kiezen om kort en krachtig iets te zeggen. Mensen kiezen die afbeelding omdat die de plaats in kunnen nemen van een veel langere en complexe rij van gevoelens, ideeën en gedachten die in een samenleving bestaan. De keuze voor een specifieke representatie – bijvoorbeeld de uitbeelding van een meisje in een roze jurkje – gebeurt vaak onbewust, maar is verbonden met die onderliggende keten en een kijk op de werkelijkheid. Het roze jurkje staat voor: lief, vrouwelijk etc. Het herhalen van representatie kan rolbevestigend, of zelfs discriminerend werken.
Lees verderHet begrip ‘literatuur’ binnen het literatuuronderwijs
n deze bijdrage aan het handboek legt literatuurwetenschapper Jeroen Dera uit waarom er eigenlijk geen sluitende definitie van het begrip ‘literatuur’ mogelijk is. Hij zet daartoe een functionalistische definitie van literatuur af tegen een essentialistische definitie. Ook bespreekt hij hoe het literatuuronderwijs zelf voortdurend bijdraagt aan het beeld dat mensen van literatuur hebben, en verkent hij enkele onderzoeksperspectieven waarmee we dat beeld verder kunnen aanscherpen.
Lees verder