In het nieuwe conceptexamenprogramma Nederlands is er veel aandacht voor het analyseren van en het reflecteren op teksten en tekstdoelen. Het is belangrijk dat leerlingen kritisch leren kijken naar verschillende soorten teksten, maar hoe zorg je ervoor dat je als docent bent voorbereid op het begeleiden van je leerlingen bij het bereiken van deze doelen? Het handboek Tekstanalyse. Methoden en toepassingen kan hierbij helpen. In het handboek komen zes verschillende kwalitatieve methoden aan bod om zakelijke teksten te analyseren. Ze geven antwoord op vragen zoals: Sluit deze tekst wel aan bij de gestelde doelen? Hoe samenhangend is de tekst? Welke overtuigingsmiddelen worden ingezet? Hoe worden verhalende middelen ingezet in zakelijke teksten? Wat zijn de kenmerken van verschillende zakelijke genres?
Lees verderBijdrages in Taalbeheersing
Memorabele toespraken II: spreekpraktijken en effecten van retentietechnieken
Het is belangrijk dat sprekers weten hoe hun toespraak beter onthouden wordt. Na de uiteenzetting van veel geadviseerde retentietechnieken in deel I, gaat dit tweede deel in op de spreekpraktijk en effecten van deze technieken. Wat kunnen we leren van de praktijk van groepen ervaren sprekers? Welke van de retorische retentieadviezen worden echt gebruikt in toespraken van onderzoekers en politici en in succesvolle TED-talks? En wat zijn de effecten van drie veel geadviseerde retentietechnieken?
Lees verderMemoria – de vergeten kunst van het onthouden van je toespraak
Iedereen die een keer een toespraak of presentatie moet houden staat voor een prachtige maar ingewikkelde taak. Je hebt hard gewerkt aan je speech en nu is het moment aangebroken dat je deze gaat voordragen. Dat wil je vol enthousiasme doen, zonder voortdurend op je spiekbriefje of je PowerPointslides te kijken. Maar: hoe onthoud je je speech, zodat je zonder zorgen het podium kunt betreden? Daar bleken de klassieke retorici (de presentatieadviseurs in Athene en Rome) al verbazend gedetailleerde ideeën over te hebben (memoria-adviezen). In dit artikel presenteren wij de kern van hun ideeën en beschrijven we hoe de adviezen over het belang van de memoria in de loop van de tijd sterk veranderd zijn, bij welke soorten toespraken spiekbrieven en ondersteuning wel acceptabel gevonden wordt en wat oefenen in de 21e eeuw betekent.
Lees verderMemorabele toespraken I: geheugentheorie en presentatieadviezen
Er zijn twee soorten toespraken: toespraken die je meteen weer vergeet en toespraken die je bijblijven. Hoe kun je je toespraak zo ontwerpen dat hij onthouden wordt (retentie door het publiek)? In dit eerste deel van een tweeluik slaan we een brug tussen geheugentheorie en retorische adviezen. We presenteren essentiële begrippen uit de geheugentheorie, en de ideeën van de laat-twintigste -eeuwse en eenentwintigste -eeuwse presentatieadviseurs over het memorabel maken van toespraken. Welke retentieadviezen zijn te vinden in 80
presentatieboeken? Het tweede deel richt zich op het gebruik van retentietechnieken door sprekers in verschillende spreeksituaties en beschrijft effecten van enkele van die technieken in het slot van toespraken (Memorabele toespraken II: spreekpraktijken en effecten van retentietechnieken).
Tutoring voor leerlingen met leesproblemen
Steeds meer kinderen hebben onvoldoende leesvaardigheden. Om dit probleem vroegtijdig aan te pakken lijkt tutoring een effectief middel. Meer weten over wat er vanuit onderzoek bekend is over (Nederlandse) tutoringprogramma’s? Lees dan verder!
Lees verderWerkwoordspelling: internationaal perspectief (deel 4)
Homofonie in de Nederlandse werkwoordspelling zorgt voor de meeste spellingproblemen. Dit is in het Frans niet anders, zeker door de veelheid aan homofone vormen die in het Frans voorkomen. Kennis van grammatica in haar algemeenheid dient het correct gebruik van de Nederlandse taal, maar is ook cruciaal voor het correct spellen van Franse werkwoorden. Het is daarom van belang om tijdens de spellinglessen, zowel bij Nederlands als Frans, leerlingen expliciet te wijzen op het belang van een correcte grammaticale analyse.
Lees verderWerkwoordspelling: spelfouten verklaard (deel 2)
Al decennia wordt onderzocht waarom fouten in de werkwoordspelling gemaakt worden. Wat blijkt? Op het eerste oog lijkt het regelsysteem voor de werkwoordspelling weliswaar eenvoudig, maar in de dagelijkse praktijk blijkt het vele malen complexer. Door een combinatie van complicerende factoren lukt het spellers niet altijd de regels (op de juiste manier) toe te passen.
Lees verderWerkwoordspelling: andere didactische voorstellen verkend (deel 3)
Hoewel er tot op de dag van vandaag (nog) geen didactiek is waarmee het mogelijk is de werkwoordspelling nagenoeg foutloos te onderwijzen, zijn er ook sinds de introductie van de algoritmische aanpak in de jaren 70-80 voorstellen gedaan om een ideale didactische aanpak te bereiken.
Lees verderWerkwoordspelling: Een beknopte didactische geschiedenis (deel 1)
De geschiedenis leert ons dat het al meer dan een eeuw een behoorlijke uitdaging blijkt om leerlingen de regels van de werkwoordspelling te leren. Tot op de dag van vandaag hebben we (nog) geen didactiek waarmee dit onderdeel van de Nederlandse spelling met succes onderwezen kan worden.
Lees verderTekststructuur onderwijzen: waarom en hoe?
In deze bijdrage bespreken we waarom en hoe leerkrachten aandacht kunnen besteden aan de onderliggende structuur van informatieve teksten. Eerst bespreken we wat tekststructuur is en leggen we uit hoe tekststructuur een rol speelt bij het verwerken en begrijpen van tekstinhoud. Vervolgens laten we aan de hand van enkele meta-analyses zien welke gunstige effecten expliciet tekststructuuronderwijs kan opleveren. We besluiten deze bijdragen met enkele concrete handvatten voor leeslessen of lessen Nederlands over tekststructuur.
Lees verder