Bijdrages in Beproefde Lessen Nederlands

Schrijfonderwijsprogramma Taalonderwijs in Ontwikkeling (TiO)

TiO-schrijven is een digitaal ondersteund schrijfprogramma voor leerlingen vanaf groep 8 van het basisonderwijs, ontwikkeld door Bok (1998; 2012). TiO staat voor Taalonderwijs in Ontwikkeling. Het programma wordt niet alleen in het basisonderwijs, maar ook in het voortgezet onderwijs gebruikt. ‘Oefening baart kunst’ en ‘leren door doen’ zijn belangrijke uitgangspunten van TiO: door veel te…

Lees verder

Onderwijs in schrijfstrategieën

In dit hoofdstuk beschrijven Braaksma en Janssen de leerstof en didactiek van effectief gebleken onderwijsprogramma’s in strategieonderwijs in de Verenigde Staten van America. Plannen, structureren, formuleren en reviseren zijn belangrijke fasen in het schrijfproces, waar veel leerlingen in het voortgezet of secundair onderwijs moeite mee hebben. Zo is het niet ongewoon dat leerlingen hun tekst…

Lees verder

Schrijfonderwijs gericht op productgerichte doelstellingen

Een didactiek die productgerichte doelstellingen vooropstelt, kan een antwoord bieden op de oppervlakkige revisiegewoontes van leerlingen. In productgerichte doelendidactiek krijgen de leerlingen één of meer concrete doelen voorgeschoteld waaraan hun schrijfproduct moet voldoen. Deze doelen kunnen naargelang de situatie sterk variëren. De doelen kunnen bijvoorbeeld gericht zijn op het integreren van specifieke structuurelementen of de…

Lees verder

Leren samenvatten

De cognitieve processen die plaats vinden tijdens het leren lezen en schrijven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat wanneer schrijvers over efficiënte vaardigheden beschikken om leesteksten samen te vatten, ze ook op efficiënte wijze informatie beknopt en accuraat kunnen weergeven in eigen schrijfteksten. Meer bepaald blijkt dat een effectieve samenvattingsdidactiek de…

Lees verder

Onderzoekend leren

Over onderzoekend leren heeft George Hillocks (1982, 1986, 1995), een Amerikaans onderzoeker naar schrijfonderwijs, veel gepubliceerd. Centraal staan inhoudsvinding, informatie verzamelen en kennis verdiepen over het onderwerp voordat begonnen wordt met schrijven. Bij onderzoekend leren krijgt de leerling niet ‘simpelweg’ documentatie aangeboden, of de opdracht zelf teksten te zoeken over het onderwerp, maar ontwikkelt de…

Lees verder

Modelteksten bestuderen

Modelstudie is een lees-schrijfmethode, waarbij er vanuit wordt gegaan dat “goed voorbeeld goed doet volgen”. Voor het schrijven lezen leerlingen modelteksten van goede schrijvers (of verbeterde eigen teksten), waarna zij de kenmerken van deze modelteksten in eigen teksten leren toepassen. De benadering is niet nieuw; imitatie van modellen werd al in de klassieke oudheid gebruikt…

Lees verder

Zinsconstructie

Uit onderzoek blijkt dat er drie basisprocessen centraal staan tijdens het schrijfproces. Naast de planning en revisie is ook het genereren van teksten van essentieel belang wanneer leerlingen een tekst willen schrijven. Tekstgeneratie is gericht op het vertalen van ideeën in talige representaties (vb. grammaticaal correcte zinnen). Het genereren van tekst is een complexe activiteit,…

Lees verder

Mondelinge taalvaardigheid, videoreflectie en zelfanalyse

In dit ontwerponderzoek staat het verbeteren van het niveau van 5-vwo-leerlingen in subdomein ‘spreken’ centraal. Deze studie is een eerste aanzet om beter inzicht te krijgen in de factoren die daarbij een rol spelen. Gestart wordt met een probleemanalyse waaruit blijkt dat het lage niveau een algemeen voorkomend probleem is op scholen. Er zijn verschillende…

Lees verder