Crioromama biedt begrijpend lezers perspectief

recensi e het pakket is ontwikkeld door mildred de baas die in de handleiding de methodiek ver antwoordt en duidelijk nader toegelicht expliciet zet de auteur zich af tegen traditio rob godfried nele methoden vragen en opdrachten bij gangbare metho crioromama bied t den worden bijna altijd aangeboden nadat de tekst is uitgelezen voor de leerling is er weinig begrijpend lezers of geen ruimte om zich voorafgaand aan het lezen te uiten over het onderwerp van de tekst perspectief vooral individuele bieden weinig handreikin gen om bij leerlingen na te gaan welke kennis zij al hebben van het onderwerp dit ve roor zaakt discrepantie tu s sen wat de schrijver ver onderstelt aan voorkennis en de kennis die de mildred de baas oma laat jou niet in de s tee k leerlingen werkelijk hebben amsterdam abc 1 992 f4z o oo voor een in de lessenserie oma is bewust een fase groep van 25 leerlingen ingevoerd van tekstbehandeling voorafgaand aan het lezen deze fase wordt de tekstvoorbe reidende fase genoemd zij duurt vier les sen de laatste jaren zijn er op de markt van begrij waarin veel orienterende en inventariserende pend lezen voor het basisonderwijs drie ten activiteiten ten aanzien van het thema aan de denzen te bespeuren orde komen op deze wijze wordt de impli het begrijpend lezen wordt meer geintegreerd ciete kennis van alle leerlingen geactiveerd en in een totaalmethode expliciet betrokken bij het thema er worden aparte methode voor begrijpend le bij veel traditionele methoden moeten leer zen ontwikkeld lingen laten blijken dat zij de tekst begrepen er worden deelmethoden voor begrijpend le hebben maar zij hebben niet geoefend hoe zij zen ontwikkeld speciaal voor intercultureel sa een tekst goed moeten lezen en begrijpen er mengestelde klassen vindt veeleer toetsing dan training van vaar een voorbeeld van het laatste wordt hieron digheden plaats het is mede daardoor moei der besproken lijk te achterhalen waarom foute antwoorden in moer 1 99 0 7 schreef wietske miedema worden gegeven of opdrachten verkeerd wor een artikel over een methodiek voor begrij den begrepen p 4 pend lezen in meertalige klassen centraal in over de methodiek van de lessenserie zegt de de door haar beschreven en onder andere sa handleiding onder andere men met mildred de baas ontwikkelde niet de lessenserie richt zich voornamelijk op racistis che aanpak staan drie begrippen ruimte het ontwikkelen van taalvaardigheden van ge dominantiebestrijding en positieverbetering vorderde sprekers hierbij zijn een aantal as door de eigen talen van de kinderen in de pecten van belang alledaagse schoolpraktijk te waarderen en be het taalaanbod moet begrijpelijk en functio nutten zou een beter schoolklimaat voor alle neel zijn leerlingen moeten gemotiveerd zijn kinderen maar vooral de all ochtone ont om aan het onderwerp te werken het moet staan hen voldoende aanknopingspunten bieden vanuit hun eigen ervaring zij moeten erover het lespakket oma laat jou niet in de st eek is kunnen praten of schrijven omdat ze iets wil een uitwerking van die aanpak le n ove rbren gen oma is een lessenserie begrijp e nd lezen schriftelijke activiteiten moeten worden inge voor de tweede helft van groep 7 en voor leid door handelingen door kijk lees of groep 8 in een multi etnisch samenge stelde luisteractiviteiten door een integratie van bo klas met minstens drie creools suirinaamse vengenoemde taalbeheersingsgebieden komt leerlingen handleiding p i taalverrijking beter tot stand 110 moer 1993 3 leerlingen moeten regelmatig in koppels of in door onderlinge samenwerking en elkaar te groepjes werken aan opdrachten dan kunnen ondersteunen en zo van elkaar te leren om dit zij van elkaar leren elkaar aanvu ll en samen te bereiken wordt er in de lessenserie gewerkt verantwoordelijk zijn voor hun groepsproduct met wisselende groepssamenstellingen koppels of werken in verschill ende groepssamenste ll ing is kleinere groepen worden gevormd op basis te prefereren daardoor leren leerlingen van van informatie over de leerlingen p to r 2 hun klasgenoten verschill ende vaardigheden en ze leren door te horen van elkaars kennis en tenslotte bevat de handleiding per les van on e rvaringen geveer vijf kwartier het zijn er 7 een toelich het onderwerp moet van verschill ende kanten ting die aan duidelijkheid niets te wensen worden belicht dan is het aanbod aan taal overlaat de les is geheel uitgeschreven bijna contextrijk bij voldoende herhaling leidt dat voorgekauwd als u inschat dat de vaardig tot kennisvermeerdering en verankering heid er nog niet inzit help dan mee om een goede zin te formuleren p 17 in de tekstvoorbereidende fase van de oma lessenserie wordt een relatie gelegd met de tot het materiaal behoort naast de handleiding moedertalen die in de klas aanwezig zijn er een boekje met verhalen geschreven vanuit wordt in homogene taalgroepen gewerkt aan het perspectief van een creoolse oma cri het verzamelen van woorden in de moederta oromama geschreven door jos van hest len die met het thema te maken hebben deze verhalen kunnen gelezen worden in de periode van de lessen maar staan in de lessen voor begrijpend lezen in meertalige klassen zelf niet centraal het is achtergrond materiaal wordt ervan uitgegaan dat thematisch curso voor de kinderen waar aan het eind van de risch onderwijs als leerpsychologisch principe lessen op teruggegrepen wordt het meest effectief is dit houdt in dat iemand de materialen waar in de lessen mee ge zich het beste nieuwe leerstof eigen maakt werkt wordt zijn door aan te haken bij wat bekend is door er een videoband met een film over een kind dat varingen met de nieuwe leerstof op te halen en bij zijn oma woont en een quiz over kinderen op te doen door zelf ontdekkend te leren en hun oma s p 5 9 een werkboekje voor elk kind foto s van oma s en kinderen uit verschillende in de methodiek die de lessenserie volgt ko culturen en korte teksten daarover knipbla men een aantal in dit verband nieuwe begrip den pen voor ik citeer weer uit de handleiding rollenspel opdrachten kopieerbladen cursivering van later te concretiseren begrip titels kopieerblad pen door mij rg interview vragenblad kopieerblad in de lessenserie bieden doelzinnen aan het daarnaast is er voor de leerkracht nog een begin en aan het eind van elke les leerlingen de formulier waa ro p leerlinggegevens kunnen mogelijkheid om te oefenen hoe zij greep worden genoteerd kunnen krijgen op het verloop van de lessen co mm entaar binnen de didactische opbouw zijn interven ties opgenomen die zijn gericht op de positie eerlijkheidshalve moet ik hier opmerken zelf van bepaalde leerlingen in de klas het kan zijn de lessen niet in de praktijk te hebben uitge dat sommige leerlingen een marginale positie voerd ik werk niet met een groep 7 of 8 mijn hebben omdat ze verbaal zwak zijn of in de commentaar is derhalve gebaseerd op het kri vakgebieden zwak het kan ook voorkomen tisch beschouwen van het materiaal dat leerlingen sociaal geisoleerd zijn de lessenserie en dan met name de handlei in het onderwijsleerproces waarin allen wor ding daarbij haalt erg veel overhoop dat in den verder geholpen met behulp van instructie feite het gehele onderwijs betreft naar een en begeleiding bestaat de mogelijkheid om kind dat niet oplet tijdens een videopresentati e 1993 3 m oer iii toelopen p 1 3 in plaats van het e n public te hebben veel meer nodig dan materiaal voor recht te wijzen is gewoon goe d onderwijs zeven lessen schap dergelijke opmerkin g en horen eigenlijk de makers van de lessens erie hebben d a n niet thuis in een toelichting bij een es senserie ook een methodiek ontwikkeld die in fei t e wellicht heeft de auteur geme e nd met dit een veel bredere t oe passing verei s t dan d e l es soort opmerkingen een deel van haar werk als sen begrijpend lezen zij reali s eren zich dat e n schoolbegel eidst er want dat i s ze overbodig dat leidt dan tot s ugg e sties op algemeen p e da te kunnen maken eye op e n e rs zijn dan nooit gogi sc h didactis ch gebied die d e esse nse ri e weg ontstijg e n toch geeft dit duidelijk een probl e em aan en zo zijn we rond goed o nderwij s kan oo k waarmee ik bij de es s enserie zit het begrijpend l ez e n goed en zinvo l mak en wie werkelijk volgens d e uitgan gspunten een go ede esse nseri e begrijp e nd l e zen ma a kt van het materiaal in de praktijk w e rkt h ee ft e chter gee n g oed ond e rwijs het mate riaal al bijna niet meer nodi g en wi e dat niet doet verkracht de doels t e llinge n van de zoge naamde do elzinnen in de e sse n se ri e het mat eriaal zijn vo oral b e wu s tmak end en e valuati ef v a n aard misschien is dat ook e en probl e em waar de ze richt en d e kinde re n ind erda a d op de h e l e makers mee worste lden hoe zorge n we e rvoor breedt e van h e t leerproces zo luidt d e ee rste dat het zo in elkaar zit dat er alle e n maar goed d oelzin ho e maakt e ik kenni s m e t h et th e ma me e gewerkt kan worden dat kan natuurlijk om a voorb ee ld e n van ander e doe lz in nen niet daarom is het wellicht beter zich t e con hoe komen we i e t s van e lka a r te we te n wa t centreren op de ontwikkeling van g oed multi doen we om nie t t e v ergeten wa t er i s gez egd ethnis ch docum e ntati emateriaal in dat op waar let ik op al s ik le es e en w e lkome en zicht heeft oma wel wat te bi e den wezenlijke aanvulling t e n aanzien van de me thoden b e grijp e nd l e z e n di e ik k e n het materiaal roept een aantal vragen bij m e op een ande r we z enlijk ve rsc hil niet and ere is h e t nu de bedoeling van de m a ker s om de el me thod en i s d e onmidd ellijk e tweetalig voor e lke moedertaalgro e p een essenseri e te heid van oina zo wordt e r bijvoorbee ld in ontw e rpen waarin die cultuur uit gang s punt i s ee n les uitge gaan va n een twe etali g lied een ervan afg ezie n dat dit mij onhaalbaar lijkt menggedicht zo krijgen op dat moment vind ik het onwenselijk als het nodig is om met name de cre ools e kindere n in de klas oo k het h e l e onde rwijs te inte rculturaliz e ren en een rol vanuit hun deskundigheid in e e n an dat is het dan is het v eel harde r nodig om een d ere les worden s ynoni e men v e rzameld vanuit methodiek t e ontwikkel e n waarmee dat ook ve rschille nde ta algroe p e n b e tro kk enh e id al s gebeuren kan ong eacht het onderwerp of motivatie vakgebied dat aan de orde is dat mag toch niet afhankelijk zijn van h e t do e n van e e n de voorbereidende fase op de ei ge nlijk e t ek s t goede es senserie begrijpend lezen maar we b ehandeling duurt 4 van de 7 lessen een heel moete n ergen s m e e beginnen valt daar t e ve rschil met a nd ere meth od e n vo o r b eg rij genin te brengen de ontwikkelaar s van d e pend lez e n die al s het ware m e t d e te b eg rij m e thodiek lijken te hopen dat leerkrachten pen tekst in hui s vallen oma m a akt s eri eus door het we rke n met dez e essens erie ook an werk va n h et verzam e l e n e n active ren va n dere teksten zo me t de kinderen ga a n bekij kennis alvore ns een te ks tverklaring van de kin ken deren t e vrag e n dat i s een twe ede manie r om dan is het dus een vraag van s trategie e n zou een inhoud e lijk e motivatie van kinderen te het verstandiger geweest zijn een hel e begrij krijgen om een tekst go e d te gaan lezen pend l eesmethode te maken op basi s van d e z elfde do e l s tellinge n inmiers welke sc holen wat in de handleiding als interventies in de di zullen het lespakket goed uitvo e ren juist de dactische opbouw wordt beschreven komt mij s chol e n die toch al goed bezig war en en di e meer voor als een pedagogisch handelen om de 112 moer 1 993 3 positie van kinderen in een groep te verster niet alleen is de voorge s telde situatie zeer ken onwaarschijnlijk en vereist de opdracht dus zo wordt gesuggereerd kind e ren met een een merkwaardig inlevingsvermogen de laat marginale positie in de klas apart voor te berei ste opdracht die alleen gemaakt moet wor den op een les waardoor ze vanuit een voor den getuigt van gebrek aan fantasie over een s prong op de andere kinderen een bepaalde in mooie afrondende activiteit en misschien ook breng kunne n hebben voor mij i s van groot een gebrek aan durf om het klassieke evalua belang te wete n wat de oorzaak van de margi tiemodel los te laten schrijf een verslag juist nale positie van die kinderen is zonder de be voor kinderen met een moeilijke pen zijn dit grijp e nd lee sles als aanleiding het maken van s oort opdrachten moord end laat die alsje een sociogram voor en na de serie lessen lijkt blieft over iets schrijven wat henzelf wezenlijk mij in dit verband ook werkelijk ni et zinvol interesseert en niet omdat de een of andere onbekende hun verhaaltje nodig zou hebben oma biedt zoals ik al eerder stelde heel nee d ez e opdrac ht staat in meerdere opzich wat multi etnis ch materiaal ni et all een over ten haaks op de eigen methodiek van oma e e n creoolse oma maar daarnaast ook zeker een methodi e k die uit te bouwen is tot een wie d e le s senseri e aan haar eigen doelstellin algemene aanpak van informatieve teksten gen toetst kan denk ik alleen maar conclude welke dit dan ook zijn en dat is hoog nodig ren dat deze op papier op de m e este punten want van e en ess ens erie alleen kan het natuur geslaagd is dat vind ik al he el wat hij is mooi lijk nooit komen het klassikale taalonderwijs uitgevo erd en handzaam en wat ik zo belang zou dan verrijkt worden met e e n meer ade rijk vind heel concreet en behoorlijk kindge quate interc ulturele aanpak die voorzien van richt e en g o e d uitgekiende ho eveelh e id informatief materiaal ook goed uitvoerbaar zou zijn dat een struikelblok om het materiaal voor een het materiaal juist op klassikaal onderwijs is groep van 25 kinderen aan te schaffen is wel de toegesneden het is niet zonder een grote les prijs e e nmalig kost dat f 4 20 voor e lk vo l geve nde rol van de leerkracht uitvoerbaar i s gende kind komt daar nog eens f i s s o bij als je misschien ook een kwestie van strategie maar elk kind e en verhalenboekje wil gev e n zonder dat vind ik jammer voor ni et klas sikale ver verhal e nboekje toch altijd nog f 3 00 nieuwingsscholen i s h e t materiaal mijns in ziens slechts incidenteel als projekt bijvoor literatuu r be eld bruikbaar miedema w dagelijks mislukken of status ver wat ik erg jammer vind is dat het werkboekje beteren over intercultureel taalonderwijs in ouderwets schools is inclusief s tippellijntjes moer 1990 7 p 2 84 2 89 die voor sommige kinderen weer te kort zul len zijn om hun antwoord op in te vullen had daar nou niet eens wat anders op kunnen wor den bedacht ook het slot van het werkboekje vind ik een gruwel een leerling op e en s chool hi e r in de buurt wil ee n spreekbeurt houden over surinaamse oma s de leerling weet daar niets van o pdrac h t schrijf een verslag of een verhaal zodat hij of zij een leuke spreekbeurt over surinaamse oma s kan houden je mag alles gebruiken wat je in het projekt hebt geleerd gekregen en gemaakt titel en dan volgt er an derhalve pagina stippe llijntjes 1993 3 moer 113