Documenten
jos walta acco rde onrri isdaden van e annie proulx de maker van de kunstuiting schrijver regisseur dichter beeldend kun s tenaa r schild er cho reograaf componist di rigent of in het ver dat is de kunst lengde daa rvan uitvoerende kuns tenaars als toneelspelers filmacteurs dansers musici heb over kunsienaars kunst en ben hun beweegredenen om dat product die vorm te geven de kijkers luisteraars be kinderen levers doen dat ieder op hun eig en wijze zij inte rpre tere n en beleven ied er v a nuit het ei gen refere ntie kad e r daarin schuilt mijns inzi e ns de waardevoll e fun c ti e v a n kunst het i s een indir ec t c ommunicatiemiddel je hoeft jos walta is co o rdinat o r kunstzinnige vorming bij de maker niet per se te kenn en om de de ke mpen scho o lb ege leidings diens t sa d vo o r kunst c onfrontatie a an te gaan h e m h e bbe n kunstuitingen drie fun cties ontspan in het onde rwijs kan kunst ne t zoals in de ning a ctive ring e n reflecti e ma a tsc happij boven beschrev e n functi e s ver oo k in h et bas is on de rwijs k an kunst deze vu lle n l ee rkracht e n hebb e n da arnaa st d e functies v e rv u llen walta vindt h e t b elangrijk dat taak de lee rl in ge n m e t dez e fun c ti es k e nnis te kinde ren k enni sm ake n m e t deze drie aspec ten in laten mak e n e n w el op e en zod a nige m a ni e r dit artik e l beschrijft hij op we lk e manieren vo rm dat aang eslot e n wordt bij de kunst ontwik kan wo rd e n gege v e n aan kuns t o nderwijs op de keling va n de le e rlin g in de re gio van de basisschool kemp e n s c hoolbegeleidingsdi e n s t ss d zijn w e rkgro e pen voor kunstzinni ge vorming a c tief die jaarlijks e en kunstprojec t opz e tte n r e g e lm atig w erk ik als schoolb egele ider en uitvo e r en da ari n w ordt d e confrontati e m e t le erkrachte n in teamv e rg a de ringe n e n me t kunst ve rb o nden met a cti ef kun s tzinnig c urs u ss en elke bij ee nkoms t wordt ongeacht bezig zijn hi e rond er b e sc hrijf ik ee n voor h e t onderw erp ge opend en afges lot e n me t be eld van zo n kunstproj ec t e e n gedicht muzi e k een poster e en fra g ment uit een kinder bo e k h e t geb ruik da a r dat is de kunst van zorgt voor ee n ontspannen begin van d e bij e enkom s t richt de aanda cht op h e t onde r in 199 8 vindt op e en aantal bas issc hole n het we rp e n ze t a an tot reflecti e die drie functie s proje c t dat is de kuns t plaat s uitgewe rkt do or ve rvullen kun s tuiting en ook in mijn e i ge n de w e rkgro e p kun s tzinni ge vormin g e e r sel l even en ik ben vrij b m t e ki e zen aan we lke op i e de re sc hool wordt h e t proj ec t g eopend fun ctie ik de voorkeur g e ef wil ik mijn m et e e n pr es entati e door enke l e t eamleden ge dachten even ve rz ett e n dan kijk ik naar er s ta a t een ingep a kt kun s tw erk op het een politieseri e op tv tone el en d a nsvoor podium twe e leerkra chten l e zen h e t ge dicht s tell ingen bezo e k ik om me zelf te active ren d e bozbezbozzel c buddingh voor en op te laden door e en me ning te vorme n e n na vragen d e kind e ren om te ra d en wat voor te gaan welk gevoe l er bij nuj wordt opgeroe kuns tw erk in h et pak zou kunnen zitten de p e n het liefs t wil ik er dan met and er en o ve r kind e re n denk e n da t het e e n en g b ees t i s of praten zo l e e s ik ook boeken en b ezoek een mons ter er blijkt een die r in te zitten t e ntoons te ll inge n af e n toe zijn er uits c hie gemaakt va n takken en gras t ers bij die me s terk aan het nad e nken ze tten d a arna brengt iedere gro e p een bezoek aan na m e h et g e vo el ge g ev e n te h e bb e n e rdoor het g ebouw van de schoolbegeleidingsdien st g e raakt te zijn dan voel ik nieuw e e nergie ss d waar een tentoonste lling is inge ri cht stromen recentelijk ge beurde dat na h e t de werk e n ove rw e gend ru imtelijke zijn zien van de tone elvoorstelling fran cis ka door door de werkgroepl e d en uit g ezocht bij kunst h e t tone elhuis uit antwerpen n a h e t l e zen uitleen d e krabbeda ns in eindhov e n de van d e gro te vro uw van meir shalev en kind e r en mo ge n e erst zelf vrij rondkijken 1999 3 moer 187 kunst om het in je vingers te krijgen d it spelletje helpt je daar een h andje b ij je kunt het alleen spelen meer met z n tweeen is vee l leuker s t el je bomt i n de bu urt van een k u n stwe rk onmiddellijk pak je dit spel letje en je dat je du i m en wij svinger van iedere ha nd in de f lapj es p e fits er iemand bij je is vraag je om een getal te kiezen onder de ti en d it aanta l keren ga je met het spelletje heen en weer 40a c c d c laat ee n van de vier mogelijkheden kiezen en open dat flapje of ac j je stel t de twee vragen en laat d ie beantwoorden su o p de achterkant kun je schrijven waar je he t geb rui k t hebt t5 weet je wa t ook al een he le kunst is om d it spel letje te maken knip het grote vi e rkant af vouw het vierkant volgens de aanwijzingen gil e n aen vind je e rvoor he wat i ervan gemaakt is wat spreekt we wat niet aan u de la technie k e mm ef y d n 012 l sc c l p n n 0 d d s o a i e y d 3 3 a t m mw iv t lm pg wei po uauunn el paoo q pioeq piaeq ley wo usus y geef uee8 et aow eem la m i 34l 9 3qrea l beq di qs 10 bo m cd afbeelding j kijkwijzer i88 moer 1999 3 daarna krijgen ze een verhalende rondlei ding het verhaal heeft als titel hui s monster gezocht en is bedacht door een van de werkgroepleden aan de jongere kinderen leest de leerkracht of een ouder het verhaal voor de oudere kinderen moeten het verhaal z e lf in twee ta lle n leze n bij e lk verhaalfrag ment moeten ze het bijbehorende beeld zo e ken na de verh a lend e rondl eiding bekijken de kinderen met een kijkwijzer nog eens enkele kunstwerken nader zie afbeelding z in de klas krijgen de kinder e n daarn a ee n di as e rie te zi e n v a n be eld e n uit d e openlu c ht expo s iti e l es cha mps d e l a s c ulpture in parij s de dia s worde n met een verhaal ingel e id e e n v e rha al ove r een konin g di e w e l ee ns zou will e n weten wat de m e ns e n in zijn rijk d e nk e n waar ze van drom e n wat ze vo e l e n de ee rste mini s ter s t e lt vo or om ti en beeldhouw e rs uit te nodig en om een b eeld v a n een m en s te maken dat l aat zien wat hij voelt denkt of droomt er zijn e chter maar ne g en kuns tw erk e n t e zien want de tiend e kun s te naar is i e de r kind z elf d e a ndere zijn onde r a nder e alb e rto gi aco m e tti c esa r henri laure ns niki de st phalle lyn chadwi c k e n joan miro al s de di a s voor de afb eelding a mo s t er van res tm a teria al twee d e ke e r getoond word e n stelt de l eer kra cht vra ge n als wat laat die p ersoon zi e n omdat d e ti e nd e kun s tenaa r ni e t i s kom e n wat zou hij of zij z e ggen ho e zou j e aa n d e opd agen vraagt d e k o ning aan de kinde r e n konin g h et b ee ld kunn en b esc hrij ve n t e n om ee n b eeld te m a ke n door zijn zoo ntj e s lotte wordt ingegaa n op de m a nier wa arop ma x imilia a n is hij bij h et pre nte nbo e k max en zo n b ee ld ge maakt is dat sluit mooi aan bij de rna xirnon ste rs v a n ma uric e sendak uit ge ko he t volgende onderde el uit h e t proje ct d e me n di e mons t e rs lijk e n e e n b ee tj e op m ax video over de e e rsels e b ee ldhouwe r arj e n zo n b ee ld zou d e k onin g nu graa g v a n de bakermans gem a akt door twe e w erkgro e p kind e re n will e n hebb en ee n mo ns t er dat lijkt led en m e t d e kind ere n wordt daa rn a d e op het kind ze lf d a n ka n hij all e bee ld e n in w e rkwijz e van id ee tot be eld op een rij ge z e t zijn mons t e rtuin zette n d e b ove nbou w krij gt ee n z e lfde impul s in de volg ende fas e van het proj e ct komt in maa r dan vanuit h e t verhaa l lievelin g sdier i e d ere gro e p e en kun stenaar op bezo e k d e z e uit grieze lb eis 2 v an pa ul van loon l a at e ig en w e rk zi e n ve rt e lt ov e r d e g e han d e kinde re n mak e n individu ee l sc h e t se n teerd e werkwijz e e n beantwoordt vr a g en v an va n hun mons t e r daa rna gaa t i ed er aa n d e d e kindere n in d e kla s zijn in overleg met d e sla g om h e t monste r met b e hulp van h e t kunst e naar al material e n ve rzameld onder aanwezi g e mate riaal uit t e voeren d e werk l e iding van de kunstenaar vindt een mat e groep heeft voorgesteld om ve rrass ende mate ri aalverkenning plaat s welke mogelijkh e den ri a l e n t e kiez en r es tmate ria len voorw e rpen kunnen kind e re n zelf ontde kken en waar kan die j e and ers kunt gebruiken takke n stoffen de kunstenaar behulpza a m bij zijn gips kippengaas s te n e n touwtj e s latjes kr a n hierna ge eft de leerkracht de opdracht om ten bij elk gemaakt b eeld wordt e en verhaal een eigen b e eld te make n daartoe wordt bedacht en opgeschreven zie afbeelding 2 teruggegrepen op het verhaal van de koning elke sc hool m a akt haar eigen monste rtuin 1999 3 moer 18 9 daarnaast wordt er door e lke groep een van kay e n lieke uit gro ep s van de st lucyschool beeld gekozen voor de gezamenlijke s lot blijkt ee n co mbinatie van een paard e n ee n geit met tentoonst e lling in het gebouw van de sbd stippen te zijn m e t het voorlezen van max en de maxi de we rk en zijn tot s tand gekomen onder bege le i m on s te rs op e nt de burgemeester van eer s el ding van div erse kun s te naars uit de reg io di e op de m evrouw houben sipman de t e ntoonstellin g sch o l en werkte n m et d e kinde re n een m ooi project waar b eg inn e nd talent en gevo rde rde kuns tenaars enkele reactie s e lka ar o ntmoe ten in de sc hoolkrant van de wi ll ibrordusschool versl aggeefster m aria van haperen schrijft in sc hrij ft shukri uit gro e p 7 d e kempen ae r het projec t va n dit schooljaar g aa t o ve r kun st ha rrie hendrik s b eeldend kunst e naar uit dui iede r kla s heeft h e t o ve r kunst er zijn laatst ze l e n o udle ra ar handvaardigh e id aan h e t ryth o kun ste na a rs op sch ool gewees t ze legd en uit h oe je viusco ll ege v erzo rgde de lesse n op t busse l j e hij kunst m aa kt en waar je het van kunt m a ken is zee r te spreke n ove r h et aa ndac htige ge h oo r e n d e wasco brons kl e i e n zovoo rt we rkl us t v an de j o ngelui waarva n d e l eeftijd toch laa tst was e r ee n open dag op scho ol e n bijna h ee l wat jonge r is dan hij gewend was hendrik s iede ree n kwam kijk en d e kla sse n g inge n naar het ik b en ee n natuurfreak e n had d e opdra cht o ud e gemeentehuis e n z age n d aar alle rle i soo rte n gegeve n dat ze takk e n en twijge n m oes t en verza kuns t zef l hebben de kinde ren oo k kunstgemaa k t m el en waarm ee een p oo rt naa r he t vo lgend jaar in h e t verhaal va n julia j a nse uit gro ep 6 gebo uwd moes t wo rde n we hebben gepra a t over de o ve r haar mon st e r staat arc de triomph e poo rten ui t h e t ve rl e de n die v oor om drie uur werd mere l d oo r een reu s achtige de ov erwinning ge m aakt z ijn en wat ze da chten hand wel twee m ete r uit ha ar be d geplu k t o o k dat daar no u a ch ter zo u zitt e n he t was bijn a cla udia werd doo r de hand m eegepakt ze gilde n l ev en sbesc h o u we lijk prac h tig di e kinde ren we rkten en overal g ingen lic h ten aan maa r mere l e n z ich kapot met opm erk elijk res ultaat zo is o nder cla udia z agen ni e ts ze we rd e n in ee n d oe k ande re aan h e t begin van d e te n too ns t e lling een gewikk e ld ee n minuut later werden ze weer uit d e o bject te z ien met de diepzinnige tit e l dege vangen doek geha ald ze z agen een m o ns t er hij was gedachte o o k a jen bakermans kuns tenaar e n he l em aa l van s lij m had sch eve ro logen ee n m o nd leraa r h andva ardigh e id aan het piu s x in bl a d el me t slij mdra den tu ssen dingen die lippe n m oes t en is enthousiast ove r h et project di e doelg roep is vo orste ll en e n handen m et maar dri e vinge rs he t sowieso g igantisch enth o usiast ik mo es t ie ts v e rte l ergste inas dat hij h elemaal bed e kt was m et wratten len o ve r mijn e ige n we rk waaro m ik h et ma a k oo k ze we rden opgep a kt en in een k e rker gegoo id o ver het mat eriaal da t ik gebruik k eramie k maar mere l zag lijken en 13 s kel et te n m aar ach ter op da t is n iet ec h t makkelijk toegankelijk te maken voo r ee n b ankje zag ze h aar m oede r n aast ee n o ude kinderen b a k e rm ans b edacht een spanne nde oplos man me rel vl oog haar o m d e nek ze z ag er s ing voo r dat materiaalprobleem h ij ging m et v ere n verd rietig uit de buurvro uw is opgege ten ze i schedels van beeste n e n stukke n t o uw aan de slag ze d oo r h e t mon s te r ik was e rb ij toen ze l eve nd verbran d werd s ee n o nv e rw ac ht vervolg v ri e nd e n ve rt e lde n dat hun zoon brec ht 6 ja ar en do c hter ann e in he t eindhov e ns dagbl a d schrijft ve rsla g 4 jaar tijdens d e vakantie a an het s trand nog gee fst e r pythia winia m e t het proje ct b e zig ware n samen verz a groep zes van d e jacob ussch ool had h ee l o rig i m elde n ze ma teria le n om er kuns tw e rk e n neel ee n gez ame nlijk we rk gemaakt wij h e bben m ee te bouw en zie afbe eldin g 3 h e t monster in de vo o rraadkas t gestopt ve rtelde woo rdvoe rde r jan maa s ni e t de hand op een kas tje een interactieve benadering open en is voo r eige n risico li ek e en kim van de s t jansschoo l hadden de pe t va n opa de tru i va n d e we rkgro e pen voor kunstzinnige vormin g om a en een t en nisracket to t m on ste r sja ki egema akt in d e kempen h ant eren v oor hun proje c t en een gro te sp ee r stak dwars doo r het li chaam een interactief proj e ctmodel h e t va n een bijee ngehouden door gordijnhak e n de pagels tip naar e en model bijvoorbeeld van ee n 190 m oer 1999 3 fase 6 de presentatie in de vorm van een tentoonste ll ing e e n toneels tuk een ochtend van de poezie een dansoptreden een dergelijk project vindt plaats binnen een tijdsbestek van d ri e tot vier weken steeds in dezelfde pe ri ode van het jaar de hele school werkt er aan mee al worden er meestal ve rs c hillende voorstellingen voor onder midden en bovenbouw ge kozen aangezien all e scholen in een gemeente in een w e rk groep participere n kan de presentati e aan het einde h et karakter van ee n manifestatie krij gen in de vorm v a n een ge zamenlijke slot tentoons telling een uitwi ss elin g tu s s en scholen va n dans of tonee lpres ent a ties een gezam e n lijk optre den op e e n oc ht e nd van d e poezie in de werkgroep zit van elk schoolteam een le erkrac ht en e e n ouder de coordinatie berust bij mij als coordinator kunstzinnige vorming van de schoolbege leidingsdiens t ss d de werkgroe p komt vijf k e er per jaar bij e lka a r om invu ll ing t e g ev e n aan h e t vierjarenplan waarin telkens een ande re disci pline c entra a l staat goedkopere en duurder e afbeelding 3 kunstproject op het strand proj ect e n wissele n elka ar af a ang e zie n er per dansvoorst ell ing naar een dansvoors tell ing l e erling per jaar s lechts f 7 be sc hikbaar is van een film naar e en film door als schole n binn en een gemeente op d e z e wijz e wordt de receptie ve kun s t samen t e werken o nt s taan er nog meer v oor zinnige vormin g ge hant eerd a ls s tartpunt voor d elen d e g e meent e is ber eid deze projecte n het zelf b e zig zijn de actieve kunstzinnige t e subsidi eren h e t aankop e n v a n voorste llin vorming door het do e lgeri c ht kijken e n of gen l e ve rt bespari ngen op de w eg naar lui s teren naar e e n tentoon s telling een t h e a c ulture el ce ntrum of th eater wordt alva s t t e r of dans voorste ll ing e en muziekuitvo e ingeslag e n er kan gezame nlijk meer aan ri ng een film kunnen kinderen inspiratie publicit e it worde n gedaan al s a ll e schol en opdoen om z e lf a an d e slag te gaa n h e t me edo e n is de inze t van de sc hol e n bij een inzett e n van kunstenaar s 1 eld end kunst e d e rgelijk project groot naars drama of dansdo centen muzi ekdoc en ten etc e tera di e nt enerzijds als e xtra stimu aan het wer k lans anderzijds om ruimte te c re e ren voo r de eigen fanta s ie encreativiteit van de kinderen de eerste bijeenkoms t van de werkgroep het mode l be s taat uit d e volgend e fa sen wordt b es teed aan h et selec t e ren van voorst e l fase r motiver e nde start van het proje c t li ngen e n d er g elijke op b asi s va n informati e di e fase z voorbereiding op een bezoek aan bij de sbd ve rzameld heeft of die werkgroepleden voorbeeld een tentoonstelling of een voor zijn tegengekome n w e rkgroepleden gaan stellin g het bezoek z e lf de nabespreking en voorstellingen bekijken en maken de d efinitie verwerkin g van het bezoek ve keus het contrac teren van de voorstellin fase 3 het kiez e n van een onderwerp voor gen verloopt via de ss d vervolge ns word en de eigen presentatie de fasen 2 tot en m et 6 in grote lijnen fase 4 onders teunende ac tivit e it en ten beho e ge schetst eveneen s wordt besproken of he t ve van vakspecifieke vaardigheden voor fase 4 nodig i s om kunstenaars of vakdo fase s vormgeving van de eigen presentatie centen in ee n bepaalde groep in te zetten d e 1999 3 moer 19 1 uitwerking vindt plaats door de werkgroep b ezoe k bij kun s t e n aar a rj en bakermans h un leden in subgroepjes t e rwijl de sbd daart oe videoband wordt in het k a der van het project mate ri aal aanreikt bijvoorbeeld in de vorm van dat is de k u n st op a ll e de elnemende scholen projectboekjes van andere w e rkgroepen ve rt oond en be sproken al s onderdeel van d e uitwerkingen word e n b e sproken op de het project bee ld en in veldh ove n vaardig elk de rde en vierde bijeenkomst d an worden van de veertig de e lnemende groe pen 7 e n 8 ook afspraken gemaakt ov e r fase r de intro tw e e l eerlin g en af naar een bijeenkom s t met ductie op s c hoolniveau en de pre se ntati e aan be eld e nd kunsten a ar joost van sant en de het te a m bij dat laatste wordt bek eken of er mak e r van d e spr a akmak e nde rotond ekuns t ee n ond ersteun e nde workshop do o r ee n vak in veldhoven t evens i s d e ve r a ntwoordelij doc e nt nodig is in d e vierd e bij eenkom s t ke ge me e nte ambtenaar aanwezig d e kin wordt de titel van het projec t g e koze n wordt dere n worden op deze bij ee nkomst voor a fg esproken wie de voorkaft ontw erpt wi e bere id in de klas e n br e n gen e rn a verslag uit de vormg e vin g verzorgt en wanneer h e t er i s voor dez e vorm ge koz en omdat joost m a teri aal bij de sbd wordt in gele verd de van sa nten ge en tijd h eeft om all e gro epen sbd zorgt voor het voorwoord d e inrooste afzonderlijk t e bez o eke n en e r bove ndi e n ri ng van b e zo e ken a a n voors tellin ge n en het wa ard e wordt ge hecht aan het overbre ng e n drukke n van d e projectbo e kj es de fin an cie le v a n informatie afh a nd e ling ge be urt ook doo r d e sbd al s me de over het alg em ee n komen er mee r b e el het opstell en van e en evalu a tieverslag d a t dend kunst e naars op s c hool dan kun s te na a rs l aats t e komt op de vijfde bij eenkom s t aan de uit andere disc ipline s in cid e nteel verrichten o rd e ev e nals het b ep a l e n v a n d e invalsho ek d a nsers of ton ee lsp elers na ee n voorst e llin g voor he t nieuw e proj ec t naar go e de gewoon nog enig naw erk in de kla s te in de k emp e n wordt hi e rna het projectjaar d an s groep rage bol bijvoorbeeld b ee indigt me t e e n g ezamenlijk ete ntj e afge slote n haar vo o rstellin ge n door me t kind e ren bewe gin gen uit d e vo ors t el li n g t e h e rhalen e e n kunstenaars op schoo l sam e nv a tting van he t ge danste v e rhaal in b e w egingen du s in de afgelope n jaren h ebb e n de w erkgroep e n als er een s chrijv er op s c hool komt me es t voor kun s tzinnige vorming in d e kemp e n a l e e n e e n in c id ente l e a ctiviteit bes taat het op verschill e nd e mani ere n gebruik gem aa kt prog ramma meest al uit voorlezen uit e igen van kunst e naars er zijn di verse vormen waar werk ve rtellen over het s c hrijven zelf vragen op kunste n a ar s en kinderen m e t elkaa r in van kind eren be antwoorde n c onta c t kunn e n kom en op indir ec t e wijze d e c onfrontati e tuss en kunst e n aa r en kinde k a n d at bij vo orb e eld middel s een v ideo ren ke nt du s div erse invu ll inge n wa a rbij kin opname er zijn uitstekende uitz e ndingen v a n de r e n in meer of mindere mate ac ti ef zijn he t kl o kbuis beschikba ar of e en boek vooral betrokk en ove r kunstsc hilders zijn prac htige boek e n informa tie geve n e n vrage n be a ntwo o rd e n uit gege v e n m e t e e n klas kind e re n op ate geillu str e erd door voorb eelde n v an o f uit li erbezoek g aan bij een kunsten aa r i s door e ige n w e rk gaa ns haalb aar noc h ve rantwoord d e ruimte vinge roefeninge n doen m e t de kind eren n a ar i s t e klein e n s taat me estal vol met kwe tsb a re aanl e iding van getoond eige n we rk we rk s tukke n e n g ev aa rlijk g er ee dschap al s de kun s tenaar z e t zi ch al s do c ent in om met het kan i s h et ook leuk pi e ter mol s be s chrijft kind er e n te we rk e n in kijken m e t kun s t u s w boek 3 ho e e e n gro e pj e kind ere n voorb e r eid door de ande andere voorbeelde n ren op b ezoek gaat bij de oirs c hotse kun s te naar h an s van eerd het groepj e maakt op het dri ej aarlijks symposium kind e n video opn am es en brengt v e rsl a g uit aan de kunst in zutphen wa ren andere int eres sa nte hel e groep tw e e led e n v an d e werkgroep voorb ee lden van het s am e n werk e n tusse n een kuns tzinnige vorming e ersel gaa n s amen m e t b ee ld end kunste naar en een klas kind e r e n te een a a ntal kinderen op galerie e n a telie r zi e n er w e rd ge dur ende ac ht middagen sa 192 m o er 1999 3 mengewerkt waarna het resultaat op de ten te ontdoen petra hartman zet haar eigen toonstelling te zien w as enkele voorbe e lden kwaliteit e n ook in om de uiteindelijke enge petra hartman kiest niet de kinderen voor knuffel ketting te maken terwijl e ri k buijs het thema g ri ezels en monsters ieder kind tegelijk met de kinderen opwerkt n ee mt een knuffeldier mee dat veranderd wordt in ee n griezelig monster of een mon waar o m kun s te naa r s op sch oo l sterlijke griez el daarn a worden van de kind e re n foto s gema a kt waarop ied e r kind zo eng op veel schol e n worden schrijvers en min mogelijk kijkt m e t de ve rv orm de knuffels en der va ak illustrator e n of beeldende kun s te d ez e gri e zelportr etten maakt petra hartman naars uitgenodigd in bepaalde s ituaties komen e e n enge knuffel ketting die als ruimt e lijk d e dansers of toneels pelers nog even in de klas we rkstuk op de tentoonstelling hangt om niet de kinde ren e e n activiteit te doen e ri k buij s gaat met de kinderen e en beel voornam e lijk wordt dat gestimuleerd door dend e di aloog aan in de vorm van s imultaan landelijke of provin ciale projecte n bij de klei e n i e de r kind maakt een b e eld in klei stichting sss schrijv e rs s chool en samen e ri k vra agt naar de gema a kte keu s e n g eeft leving kan een sc hrij ve r worden gebo ekt daar een reac ti e o p in klei op het door e ri k middels kuns tlokaal k a n in noord brabant buij s ge m aa kte beeld reageert d e leerlin g e en beroep worden ge daan op be e lde nd e we e r met ee n te genb e eld kuns ten aa rs dra ma of dan s docenten lee eun young vraagt d e kinde r e n ee n s to e l zonder s timulans van buite n af zou de school m ee t e ne me n en deze te v e rsi e re n met zelf ze lf niet s nel gene i g d zijn om kunstenaars of mee gebra c ht e s pull etj es op sc hool kan e r kun stdoce nt en naa r sc hool te halen toch ond e rling ge ruild word e n in m a te ri al en wa a r zijn er voldoend e argum e nte n te vind e n om n a de s to el versi e rd kan worde n de ee n dat w e l t e do e n de b etekenis v a n kunst in maakt er ee n verzameling van plaatj es en relatie tot de d rie genoemd e functie s moet att ri but en van de favori et e voetbalclub van dan we l door h e t schoolteam de leerkrachten d e ander b ee ldt er een verhaal in uit herkend e n onderschreven worden dan pa s h est er oerlemans ma akt met kind e re n is het zin vol om kuns t enaars scheppende of lev en sgrote popp e n die ee n tw e ed e ik voor uitvoerende in de klas te halen e e n kuns t e stelle n e en alt er ego wa ara an ze iets kunn e n naar kan d e eige n be geest eri ng voor h e t vak vr agen of die din gen doet di e ze z e lf ni e t op de kinderen overbrengen inzicht g e v e n in durve n d e popp en zijn gema akt van lak e ns het we rkpro ce s of d e kinde r e n stimuler e n om gevuld m et stro worden aan ge klee d en krij z e lf ac ti e f bezig t e zijn d a t i s een kun s te naa r ge n ee n knuffelbaar ge zicht i e der kind w o rdt beter to evertrouwd dan de gemiddelde l ee r me t zijn twee de ik g e fotografeerd kra c ht al b e ho eft d e kuns t ena ar daarto e d e pi e t er holstein m aa kt met d e kind e re n een nodige didactisch e en peda g ogi sc he kwalitei ke u s uit de colle ctie s van mus e um hen rie tte ten in een gedege n voorb ereiding en e en polak e n van het stedelijk museum hun gezamenlijke uitvoerin g kunn e n zo beider keu s wordt aangevuld met voorwerp e n v a n ste rke kante n benut worden d e kinderen zelf of met een tekenin g frank bezem er la at de kinderen een maque tte lite ratuu r van hun dorp maken door e e n plekje of g ebouw t e kiez e n d a t voor hen een bijzonde loon p van grieze lbus 2 tilburg elzenpa re be te keni s heeft en d at n a te bouwe n 1994 in d e mees t e gevall en wordt gee n a anda cht mol s p kijken m e t k u n st een ideeen bo e k voo r be stee d aan he t werk v an de kunstenaa r zelf t en t oons te llings bezo ek jsw b oef nummer 3 a lleen erik buijs begint m e t het t on e n van tilburg zwijsen 1 994 e igen w e rk de andere kunstenaa rs ri chten mol s p de kuns t afk ijke n inspire rende a ctivite i zich vooral op het vormgeven en stimuleren te n ni et jonge kind ere n en kunst js w b oe k van het werkproces met de kinderen hes ter nummer 21 tilburg zwijn e n 1999 oerlemans komt als dikke dame de klas in sendak m max en de maxirnons t ers rotter om zich vervolgens van al die kledingstukk en dam lemniscaat 1968 1999 3 moer 193