De Dinokrokus-methode in de praktijk

rene lieman v an he t oude kl euteronde rwij s e e n zinvolle e n binde nde ple k binn en h e t ond erwij s t e geven de dinokrokus method e de start in de praktij k b egin sc hooljaar 1992 1 993 kw a me n we door ee n brief van profess or plooij voor h e t ee rs t in aanrakin g met h et pr oj ec t en w e raakt en e ntho u siast toe n w e d e h oo fddo el s tell in ge n lazen de joop weste rweelsch ool is een openba re basis i h e t s n elle r op gan g br e n gen van h e t sp on t a n e sch ool gelegen i n s t a ds dee l de baa rsjes in am ste r t aal gebruik in d e tweed e t a al d am de buurt is een renovati ebuurt die z ich 2 h e t lat en gro ei e n van pl e zi er e n ze lfve rtrou k en m e rkt doo r ee n hoog p e rcentage we rk l oosheid wen in he t gebruik va n de tw ee de taal criminaliteit en versl aving de sch ool telde ten t ijde me t n a me h e t bevo rder en van h et s pontan e van de start van het p roject a lwee r 4 jaa r geleden taal geb ru ik klo nk on s a l s muzi e k in de o r e n o ngeveer 30 0 l eerli ngen een zes d e deel was e v en a ls d e woorden pl ez i er e n z el fvertrouw en nede rlan ds 95 procen t beh oorde to t een achter e e n probleem was imme rs ni e t he t kind standscategorie a an di e si t uatie is we i n ig ve ran woord en t e le re n maar m eer h e t kind met derd oo k nu nog ko m en de meeste kle ute rs met ve rtrouw en s p o ntaan t e lat e n pr a t e n d aar een zee r ge brekk ige b ehee rsi ng va n het ne derlan ds vo or moe t d e wil d e int e n ti e bij h e t kind het mo t to va n de sch ool is wij z ull en ze leren aa nwez i g z ijn e n daarvoo r moete n ge mee n dit motto geeft d e w il aan om he t kind veelal i n sch app e lijke e rvaringen b esc hikb aar zijn al s achte rsta n d zo veel m oge lijk kansen t e bieden doo r je d e nkt bij h e t zi en va n ee n pe rs oon w a t h et vee l t e le ren en he t duid t op een knokke rs m en he bb e n we nu nog sa me n i s d e kan s o p tal iteit die je in een b uurt als deze no dig hebt r ene co mmunica ti e nihil als gr oep sl e ide r en kind liem an i nte rn p rojectbege le id e r op de joop weste r gem ee nsc h a pp e lijk e ervaringe n he bb e n h e t weelsc hoo l beschrijft de e rva ri ngen van deze schoo l ki nd weet dat die groe p sl eid e r he m ha a r met dinokr o ku s aardi g vindt e n d e situ a t ie e n om geving ve ili g i s dan zij n d e voorw aa rd e n aa nw e zig o m c omm unic atie op gan g t e bre nge n de knelpunte n t even s moe t er v oor he t kind de noodzaak zijn om di e tw eed e taal e n ni e t d e thuis t aal t wee vrage n s t ond e n vo o r de sc ho ol e ind t e geb ruiken h et mees t duid e lijk e vo orb ee ld jare n tac htig b egin j a re n negenti g ce ntraal d aarv an he b ik ervar en toe n ee n fran s i hoe krij ge n we ee n ad equ aa t taa la a nbod v oo r s pr ek e nd e m oe de r e r lu cht van kreeg d a t ik kl eut e rs van d e gr o nd dat ni et te sc ho ols i s die t aa l eni gs z i ns in mijn oge n gebrekki g e n nie t a l leen geric ht is o p h et all o chto ne b e heers te t ege n i ed e r and e r sprak ze enge ls kind en mijn c ollega s de de n o f hun ne us bloedde 2 hoe c reere n w e ee n s itua tie waari n h e t t egen mij s prak ze rap fr a ns o ok voor m oge lijk i s de e rvarings e n b e l evingswe r e ld kind ere n m oe t h et duide lijk zijn hi er heb j e van he t jonge kind ee n b e la ngrijke rol t e l a te n ned e rlands n od ig sp ele n d e sc hool m aa kte ge bruik van knoop h e t i n hoe gaat het nu in de groep je o ren m aar w e vond e n d a t te sc ho ols he t is z o v o nd en w e t e z ee r geric ht op woord e n vie r ma al in d e w ee k w ordt e r explic i e t tijd sch atu i tbr e idin g er we rd t e w einig aandac ht b es t ee d aan h e t pr oj ec t e en l es duurt b es teed aan h e t l e r en s pre k e n in h e t ne de r o n gevee r 4 5 minute n e n b es t aat uit d e v ol la nds v e rd e r vo nd en we h et bijna ni et te gende onde rd e l e n do e n o m de b elevings e n erva ri ngswe re ld van h e t kind ee n van de ve rwo rve nh ed en i he t s p e le n van d e form a t d e ze format wordt 154 m oer 1998 4 3 foto arno lingerak o ngevee r twaalf k eer ges p eeld in drie wek e n d e versc hi lle nd e deeln em e nde l a nde n m e t d o or de h erh aling groeit h et b egrip e n n a me he t s p e le n van de fo rmat bleek in ee r s t e wo rdt h e t gebruik v a n taal inc lu s i ef into na insta nti e ee n s tuk la s tiger t e zijn dan ve r ti e routin e d e s itu a ties zijn h e rk enb aar vo or w acht toneel sp e l en ko nd en we wel d ach kind eren en voo rs p e lbaa r dit laa ts t e ke n t en w e dram a m e t kind ere n di e de t aal ni e t m e rk vindt me n t e ru g in soap s d e kijke r s pr ek e n i s w a t ande rs ho e co nc reet kun j e vindt h e t v o orspelb aar h eeft h e t i dee da t hij ie ts uitb eelde n zonde r hulpmidd ele n h oe h e t alle ma al s n a pt maar blijft kijke n om t e h o ud j e kind e re n b e tr okke n bij w a t e r zi en of hij ge lijk h ee ft he t blijft b oe i en e n ge be urt h oe zorg j e e rvoo r d a t rolwi sse lin w erkt v e r s lavend ge n duid e lijk zijn j e m oes t o p zo veel di n ge n 2 h e t lui ste r en n aar e n zin gen van d e liedjes tegelijk l e tte n dat h e t ni e t zo simp el was a l s h e tzelfde ve rhaal wo rdt op ee n and ere w ijze he t er uit zag draai h et m aar ee n s om s te l j e beleefd vo o r d a t j e n a ar ee n turkse film kijkt d at i s 3 h e t v o orl eze n va n h e t pre nte nboek ook al kn ap las tig br e n g nu a llee n d e ac te urs in wee r h e tzelfd e verhaal nu vi s ueel aa nge b o b eeld gee n d eco r geen re kwi s i e t e n e n h e t d en wordt nog een s tuk m oe ilijke r laa t nu a ll e 4 supple me ntair e ac tiviteite n allerle i soo rt en ro lle n d oo r ee n p e rs oon uitb eelde n zonde r t aalac ti vit eite n wo rde n a ange b o d e n in d ez e lf hulpmidd e l e n en prob ee r h e t dan maa r t e d e co nt ex t als d e forma t volge n m aa r w e krege n d e s lag toc h vrij s ne l t e p akk e n werkwijze tijdens de duur van het projec t begeleiding tijdens het projec t d e l ee rkrac ht e n en b egeleid e rs zijn ge traind l ee rkrac hte n w erde n in d e proj ec tp eri ode do or thea te rgro ep we rktuig uit amste rd a m b ege l eid door me nse n uit d e school int e rn e e n gesc hoold in as p ec te n van d e twee de taal be gel e id e rs ofw el is e rs lee rkrac htge drag ve rw erving s ame n met alle l ee rkrac hte n uit we rd ge ob se rveerd in d e klas n aar aanl ei din g 1 998 moer 155 va n ee n eenvoudig o bs ervati eschem a de door h e t gev o el van v e ilighe id da t e ne rzijds i nt ern e b egel e id ers w erde n ge traind in h e t door h e t fant as ies p el we rd ge bode n hoc us b e tr o u wb aa r o b se r ve re n twee k ee r p e r d e din o kroku s m aa kt een fo ut ni e t mura t o f maa nd we rd d e l ee rkr ac ht ge filmd tijde ns de ibti ssa m e n a nd e rzijds d oor he t o p gaan in h e t dinok rok us les d at l aa tst e was zo za g me n geh ee l e n d aa rd oo r ni e t o p valle n h e t in eer s te ins t a ntie ee n n oo dzak elijk kwaa d voo r h et onde r zo e k la t er z ag me n ook d e wat vinden de ouders v o o rd el e n d e v ideo o pn am es vormden een uitgan gspunt bij de begele idin g van de l ee r a ll o c ht o n e o ude rs zi e n h ee l goe d h e t nut in kr ac hte n d o or d e rs er h e t i s ze k er in h e t van h e t le re n van ne d erlands w a t duide lijk b egin n ogal b edre i ge nd al s i em a nd me t ee n mo e t zij n is dat d e thui s t aal ni e t mind er is d a n ca m e ra j e klas binn en s tapt e n naar j e gaat de twee d e taal waar o m ne de rl a nds al s voe r zitt en kijk en la te r zi e j e j eze l f te ru g o p ee n taal noo dz ake lijk is en wat he t b el an g i s v a n 55 c m sch erm to ch i s h et d e e nige mani e r gemeen schapp elijk e e rvarin gen oud ers krij o m h e tze lfd e te zi e n al s d e o b servato r al s e r ge n d e bandj es van d e li e dj es m ee naa r huis ve rtro uwe n i s tu sse n d e is e r e n de lee r z e wo rde n geac ht sam e n m e t hun kind t e krac ht gee ft de ze we rkwijz e ee n gr o te meer luis t e r en naar he t ban dj e zo dat h e t kind thuis waa rd e aan he t w e rke n m e t de m e tho d e h e b ie ts van sch oo l k a n lat en z i en o f ho re n ik echt wa rmt e naa r he t kind geto ond zat er t empo in he t s p el war en alle kinde re n ec ht hoe gaan we verder b e t r okk en b ij de l es of h a d ik all ee n maar d e i ndru k welk e opl ossing zo u ik de vo l ge nd e nu is d e scho o l b ez i g me t kaleidoscoop een keer ki e ze n antwoor d en op dit soort vrage n pr oj ec t waa rb ij e rvari n gsgeric ht le r e n in ee n l e ide n t ot ee n verh oogd e p rofess i o n a li teit stimul er end e o mgev ing centr aa l s taat d e dinok rok us m e tho d e i s op o nze sc h o ol ee n wat zagen we bij het kind vas ts t aand ond erdeel daa rva n vo o r ons heeft h et z ijn wa a rd e al be w eze n j e kunt d e enth ou si asm e ple zie r e n be tr o kk enhe id h e t dinokrokus methode ve rd e r ve r weven in j e i s pr achti g om te zie n hoe j o nge kind er en ond e rwij s z o nde r h et c urri c ulum ov erb oo rd h ee l s n el mee wi lle n do en ni et aanspreekb a re t e goo ie n h e t spree kt oo k d e a ut ochto ne kind er e n h ee l zac htj es d e t ek s t mee z egge n kind e r en a an e n h et traint vaardi g he de n die lo gi sc h want i ed eree n zegt he t zelfde en j e ande rs o ok h a d moe t en train e n we zu llen alleen door m ee t e do en val j e ni e t op op dat z e nam elijk blij ven lere n elk kind mo me nt ervaart i e d e ree n h etz elfd e j e hoeft maa r ee n woordj e t e z egge n e n i e d eree n literatuur h ee ft h et b ee ld uit de format w e h ebb en meege maakt da t ee n nieuw e damhuis r r schonnen taalplan kleuters kl eut e r ni et aan s pree kb aar naa r bu i t e n kee k toetsen handleiding groep 1 handleiding groep wees en e nthou s i ast riep h oc u s i e mand di e 2 toetsen ri i p2 3 resultatenbladen rot gee n weet h eeft va n d e i nh o ud van d e fo rm a t terdam het projectbureau 1993 k a n d aar gee n c ho co l a van make n maa r alle kleef m van knoop het in je oren nederlandse kle ut ers in d e klas di e h et vli eg tuig ho o rd en taal voor kleuters in meertalige groepen rotter o ve rk omen wis t en wat h e t kind b e do e ld e dam het projectbureau 1988 wa t i s e r nu moo i e r d a n me t ee n miniem e kleef m van m boers laat wat van je horen wo ord en sc h at toc h m et d e he l e kl as t e durve n nederlandse taal voor kleuters in meertalige groe communi ce re n e n n og b eg re p e n te worde n pen rotterdam het projectbureau r99o ook ve rd er me rkte n we d a t ook h e t d rukke e n h et t e rugge tro kke n k i nd prim a t o t hun r ec ht k wa me n d e ee n kon z ijn e i kwijt e n do o r de duid elijk e stru c tuur li ep he t to c h ni e t uit d e hand d e a nd e r durfd e m ee t e do e n 156 m o er 1998 4