De leeslat, meer dan AVI een geïntegreerde visie op leesbaarheid

manja heerze s b a arh e id s formules mommers 1 99 8 in lees baarh eids formule s gaat h e t uits luitend om een technisc he m a at met a l s indi catore n vaak woord en zinsle ng t e v a n deze formule s is de leeslat meer dan avl nvr in nede rland en vla ande ren verrew eg he t b ekendst ge worden h et nvt lez en i s in een geintegreerde visie op ee n a antal gevall en zelfs het l ees onde rwij s ga an d o min ere n leesbaarhei d het grot e voordeel van avi is d e ee nvoud na avi i komt avi 2 en wi e alle niveau s van t t o t 9 do o rl o opt wordt e en goe de l ez er d e ze laat ste conc lu sie is v erl eid e lijk m aar voorb arig h e t nvi sys teem h ee ft ee n b e lang zo rg dat lee rlinge n goed getes t wo rden en o nt wik rijk e bijdrage gel eve rd a a n de individualise ke l hun technisch e leesvaa rdig heid da n ku n n e n ze ri ng van h et lee sond erwij s maar d e b en ad e a lles lezen wat ze willen pro avi ri n g i s eenzijdig avi zegt a llee n i et s ove r d e geef kind e ren b oe ke n die aan s luite n bij hun tec hnische asp ec t e n v an t eks t en e n ov er d e belevingsw ere ld da n w o rden ze v an ze lf goede tec hnisc he l eesvaa rdigh eid va n de le ze r avi is lezers contra avi d aarom gee n c omple t e maat e r i s meer nodi g voo r of t egen hui s d eze discussi e is even fe l a ls lang durig maar is ze oo k z invo l in d e l oop d er meer dan av i jaren z ijn er twee ka mpen o nts ta an maar in wezen s treven b e ide h e tzelfd e doe l na zo rgen da t k i nde h e t nivea u va n e en t e ks t wordt door v e el ren gelett erd wo rde n over die noo dza ak lijkt m ee r asp ec t e n b ep aald d a n door kw a ntit a ti e co nse ns us te bes taan leesva ardig heid is een voo r ve facto r e n als woo rd en zi n s l e n gt e ook waarde vo or sch oo lsu cces e n v oor ee n v rije o n t kwalit a tieve ele me nte n di e a an de orde kom e n pl oo iing ook ove r een ande r asp ec t is iede ree n het bij l essen l e e s be vord eri n g of literaire an aly se ee ns voor w a a rd e voo r een goe de leeso ntw ikk e ling is zijn va n invlo ed o p d e t oegankelijkh eid v a n l eesmateria al dat a a n sluit bij de leze r vo lge ns de een te kst e en bo e k o ve r ee n a bstrac t ond e r e vr aanha nge rs gaa t h e t da arbij om de l eestech w erp i s mo e ilijk er d a n ee n ac ti ev erhaa l ee n n iek vo lge ns de a nderen j uis t o m d e bela ngstelling t e k st m et v eel fi guurlijk taa lge bruik l eest intu ssen blijkt da t o n dan ks a ll e i nspa nninge n va n mo e ilijke r da n ee n v erha al in omgan gstaal e n d e laats t e jaren n og s tee ds tien proce n t va n de ee n bo e k m et ee n wissel end p ersp ec ti ef v ergt kinde ren prob le m e n h eeft m e t leze n b evo rdering meer van d e le z e r dan een ve rhaal d a t vanuit van l eesv a ardigh e id is dan oo k gee n lu xe m a ar ee n p e rsonage w o rdt ve rteld of een l e erlin g n ood z aa k welli ch t bie dt een geintegreerde aa npak d e z e el e me nte n ka n integre r en in zijn l e e s van b oven s taande visi es m ee r kans op s ucces dan pro ces hangt in hoge mate a f van zijn een k e u ze voo r een va n beide ma nja heerze e rv ari n g a ls le ze r de rg elijk e e l ement e n wor uitgeve r v a n je ug dlite ra tuur h oudt in dit art ik e l d en hie r da arom s am engevat ond e r d e no e ee n pl eid oo i v oo r een derge lijk e a anp a k waa rb ij m e r leeserva ring techn isch e en inh o udelij ke aspecte n verenigd wor al s h e t niv ea u v an ee n te kst mo e t aan s luite n de n bij de l ez e r gaat h e t erom dat b e ide asp e cte n op ma a t zijn d e t e chni sc h e e le ment en en d e eleme nt e n die m e t l eese rv ari n g te ma ken op maat h e bben h e t lijkt ni e t ve rs ta ndig t e ki e z e n tussen de kwantitatie ve en d e kw a lit a ti ev e het niv e au v a n ee n tek st di e nt aan t e sluite n opti e h e t gaat e r j uis t om beide te vere ni gen bij h et niv eau v a n de l ezer dat kan all een kee s f en s b es chr eef ooit op indrin g ende b ewe rks t e lligd word e n wann ee r j e ove r ee n wijze ho e h e t lezen v a n fulco de mins treel h e m methode beschikt di e h e t niveau va n t ek s t e n d efinitie f tot le ze r gemaakt had h e t was z ijn meet in d e l a atste vijftig jaar is een a a ntal besli sse nde boe k f en s 1984 dat was h e t m ee tins trumenten ontwikkeld vooral le e s natuurlijk nooit geworden als het uitsluite n d 1998 6 moer 253 de leeservaringsschaal toelichting onderzoe k de leeservaringsschaal les is ontwikkeld door bert kouwenberg jos van der wouw en manja heerze aan een nieuwe maat voor kwalitatieve tekstelementen waren drie voorwaarden gesteld betrouwbaarheid eenvoud en indicatie van de ontwikkeling door de weergave in letters en het opklimmende niveau van de categorieen wordt aan de laatste twee eisen voldaan blijft de vraag van de betrouwbaarheid om die te toetsen is een pilotonderzoek uitgevoerd waarbij 23 studenten vier teksten hebben beoordeeld piters stalpers 1998 de respondenten kregen vier teksten voorgelegd twee op avi 2 en twee op avi 6 naar de inschatting van de onderzoekers waren de teksten met gelijkeavl s echter beslist niet even moeilijk omdat ze in kwalitatief opzicht verschillen vertoonden allereerst werd de respondenten gevraagd de teksten in rangorde te plaatsen op grond van complexiteit nb de proefpersonen hadden uiteraard geen informatie over hetavl niveau deze rangordelijsten van de proefpersonen bleek in hoge mate homogeen met andere woorden er bestaat consensus over kwalitatieve complexiteit van teksten de volgende vraag was of deze kwalitatieve complexiteit juist wordt weerspiegeld door de categorieen van de les inhoud personages perspectief tijd plaats structuur spanning taalgebruik en beeldtaal bij de meeste categorieen was dat inderdaad het geval uit het onderzoek blijkt dat de beoordelingscategorieen waaruit de les is samengesteld voldoende samenhang vertonen om een beeld te geven van hetzelfde onderliggende construct de kwalitatieve complexiteit van teksten bovendien verhoogt juist de samenstelling uit negen verschillende categorieen de betrouwbaarheid van de les als geheel met de veelheid aan items doet het instrument recht aan de psychologische werkelijkheid een lezer schakelt tijdens het leesproces veel verschillende vormen van kennis in uit de beoordeling van de teksten bleek inderdaad dat het avi niveau niet voldoende was om de complexiteit van een tekst te verklaren de respondenten beoordeelden teksten die hetzelfde avi niveau hadden niet als even complex en die verschillen konden worden verklaard door de les met andere woorden in hun oordeel over complexiteit lieten de respondenten beide aspecten meewegen kwalitatieve en kwantitatieve gepa st had bij zijn nvi nive au h e t w e rd h e t het antwo ord op d e eerst e v raa g i s ge ge jui s t omd a t h e t ook aa n s loot bij zijn l eese r ve n do o r chall di e ba a nbr ek e nd we rk h ee ft va rin g e n b e l a ngstelling van dat mom e nt ve rric ht in d e ontwikke ling v a n kw a ntita ande rzijds was h et v ermo e de lijk nooit h e t ti e ve l e e sb aarh e id s formul es maa r d aar re b esli sse nd e boek geworde n als f e ns e r in ce nt een kw a lit a ti eve b e n a de ring naa s t h e e ft t ec hni sc h op zi c ht g rote pro ble m e n m ee ha d ge z et ch all 1 99 6 uit haa r ond e rz oe k blijkt ge h ad d a t h e t mo ge lijk is ee n kwalita ti ev e sc h aa l t e ontwikk el e n di e b etro uwbaar e n va lide i s welke maat bij h e t a ntwoord op d e tw ee de vr aag is h e t bij h e t zo e ke n naa r ee n m aataa nduidin g di e v e rsta ndig te kijke n naar d e po siti eve el em en meer recht d oe t a an de kw alita ti e ve as p ect e n te n van h e t dominer ende sys t ee m avi he t v an een te kst rijz e n ve rvolge ns twee vr a g en prettige va n het we rk en me t avi i s twee l edig i s h e t w el m oge lijk om as pect en van l eeserva in de ee rs te plaats i s he t sys t ee m eenv oudi g en ri n g in ee n ma a t te vatt e n he t gaa t daarbij d aa rdoo r h e rke nb a ar na nvi i komt n v i 2 imm e rs jui st om kwalitati e ve e le me nt en h e t tw ee de asp ec t i s va n did ac tisch e aa rd de als d e eers te v ra ag b ev estige nd b eantwoord t e ks t en wo rde n ge l e ide lijk mo e ilijk er wa ar wordt ho e kom j e d a n tot een geint eg reerd doo r a l s he t g o e d i s kind e ren zich m e etins trument voor all e ve rsc hill ende kwa daadw e rke lijk als l e z er kunn en ontwikk e l e n lit ati eve asp e ct e n e e n nieuw e maa t vo or de kwalit a ti eve a sp ec 254 m o er 1998 6 ten van he t l e zen zou derhalve tenminste aan andere c ultuur en een and e re tijd in die dez e drie c rite ri a mo e ten voldoen betrouw verl e d e n tijd wordt bov e ndien g ebruik baar zijn eenvoudig zijn en ee n indicatie gemaakt van v ersc hill e nde tijdlagen verwij geven van de ontwikk eling zing n a ar d e tijd toen ma ri ma ri ge bore n we rd terwijl pas op v oor de h o nd lineair de leeservaringsschaal v e rloopt dat b einvlo e dt de to e gank elijkh eid va n de v erhal e n ve rvlo e d gebruikt all e d aags e bovens ta ande vrage n kunnen het b es t wor taa l e n kie s t v ee lvuldi g vo or d e dir ec t e red e den gec oncre ti seerd door t ek s te n d e te kst te rwijl de taal van pe lgrom b esc hrijve nd e r is voorbe e ld e n in afb eeldin g i maken direc t m e t e en e nk el e m e tafoor e n wa t v ree mde duid elijk om w elk probl ee m h e t ga a t woord e n e en ande r opme rke lijk v e rsc hil i s b e ide t e ks t e n h ebben he tze lfd e nvt nive au d e a cti e v e verte ltrant in pas op voo r de hon d en avi 8 to ch z al ni e mand bewe re n dat z e h et m eer besc houwe nd e kar a kte r van de zee even to eganke lijk zijn h e t versc hil in mo ei e n h et land lijkheidsgraad wordt onder a nd e re v e roorz a akt d o or h e t the ma m aa r ook do or h et taal ge d e uitda gin g is nu de ze kwalit a ti eve ele m e n bruik d e s tru c tuur e n a nde re lite rair e asp ec t en t e n die in hoge mat e d e m oeilijkhe idsg raa d pas op voo r de h o nd sp ee lt in h e t hi er e n nu v an ee n t ek s t b epal en op ee n b e tro uwba re e n t erwijl dire c t duid elijk i s d at de zee e n h e t ee nv o udi ge mani e r wee r t e gev e n da arvoor l a nd op een pla ats ve r w eg s p e elt in ee n is de leese rvari ngssch a al ontwikk e ld het i s een vree md e cad e au s d e sti e r mo et brull e n adriaan zit naast zijn vader op de bank papa ze trokken verder wanneer er geen wolken bladert in zijn postzegelalbum waren zodat de zon hun de weg wees volgende week maandag ben ik jarig papa de oudste dochter van de cacique werd mari fluistert adriaan zijn vader hoort hem niet mari genoemd welke naam ze bij haar geboor want hij bekijkt zijn mooie postzegels adriaan te gekregen had wist ze niet die was iedereen maakt een toeter van zijn handen hoera ik vergeten mari s moeder was gesto rv en toen ze ben maandag jarig roept hij in vaders oor nog klein was dus aan haar kon ze het niet papa schrikt en laat het postzegelalbum bijna uit vragen ze had veel broertjes en zusjes en de zijn handen vallen kalm aan adriaan zegt hij vrouwen van haar vader zorgden goed voor als mijn zegels scheuren zijn ze niets meer haar toch had mari mar l vaak het gevoel dat er waard dan word ik boos niemand was bij wie ze hoorde als jij mijn verjaardag vergeet word ik ver ze lachte veel ze lachte tegen iedereen en ook schrikkelijk boos zegt adriaan om alles wat ze zag en wat ze hoorde elke die vergeet ik nooit lacht papa daar zorg jij ochtend keek ze vol verwachting naar de hemel zelf wel voor naar de bergen of de zee elke ochtend dacht ze ik heb nog niet verteld welke cadeaus ik voor dat de nieuwe dag iets moois zou b rengen of mijn verjaardag wil papa dat er iets bijzonders zou gebeuren daarom ik denk dat ik dat nu wel te horen krijg zegt lachte ze als de zon s morgens boven het hoge zijn vader terwijl hij het album voorzichtig gebergte uitkwam ze lachte als de regen op weglegt wacht even dan roep ik mama erbij hield en de druppels van de bladeren vielen in nellie het dichte bos misschien werd ze daarom mari mari genoemd om hoe ze lachte zo vol ver uit pe te r tee rvloe d pas op voo r de h o nd wachting zwijsen 199 7 in het mapuche betekent dat goedemorgen uit els pelgrom de zee en het land zwiisen 199 8 afb eelding i twee te ks ten m e t hetzelfde n vt nive au 1998 6 moer 255 inhou d personage s perspectief tij d plaat s structuu r spannin g taalgebrui k beeldtaal afbeelding a de leese rvaringssch aal ni e uw e maa t v oor de complexit eit va n t ek te n d a t zijn d e ei gensc h app e n die d e aut e ur st en aan zijn tekst meegee ft na zorg vuldige ana bij d e o ntwikke lin g van d e sc haal i s uitge lyse v an vel e te kste n m e th o d es e n lite r aire ga an van d e v ol ge nd e overwe ging e lk e t ek s t th e ori ee n zijn de ze eige nsc h a ppe n ge pl a ats t wordt geke nme rkt door ee n uni eke c ombi in de volge nd e n egen b eoordelin gscatego n ati e van inhoude lijke en struc turele elem en ri ee n inhoud p e rsonages p e rsp ectief tijd c d e f g h structuur enkelvoudige e nkelvoudige n aast hoofdlijn n aast hoofdlijn n aast hoofdlijn verhaal ka n intrige een intrige een ook zijlijnen ook zijlijnen ook zijlijnen complexe struc verhaalsituatie verhaalsituatie in verhaal in verhaal in verhaal tuur hebben meer dan ee n verhaallij n korte verhaal langere ver langere ver langere ver lange verhaal lange verhaal eenheden haal eenheden haal eenheden haal eenheden eenheden eenhede n geen open geen open geen open verh aallijn mag verhaallijn mag verhaal lijn plekken plekken plekken wat open plek open plekken mag ope n ken hebben en open eind plekken en maar geen hebben open eind open eind hebbe n de lezer wordt de lezer wordt de lezer wordt de lezer wordt de lezer wordt verhaal kan direct het ver d i rect het ver d i rect het ver direct het ver direct het ver een langere haal ingetrok haal ingetrok haal ingetrok haal ingetrok haal ingetrok aan loop heb ken ken ken ken ken be n afb ee lding 3 voorbeeld leese rvaringssc haal cat egorie structuur ni ve au a e n b zijn hie rb ij ni e t ingevuld 256 moer 2998 6 peter mieke afbeelding 4 de leeslat a ngel a plaats s tru c tuur spanning ta alge bruik b ee ld taal v oor elke c at egori e zijn ac ht v e rs chill ende nivea u s oms c hreve n opklimme nd in mo e i lijkh e id aan elk nive au i s e e n b e p a ald e sc ore toege ke nd n e t al s bij avi een vo o rbee ld bo ek x dat geschreven is in a lledaags e t a al zal lag e r s c ore n in d e c at e gorie taalge bruik da n b oe k y dat vol s taat met m eta for en m a ar in afbee lding 5 dri e voo rb eeld en de cat egori e tijd kan d a t ne t a nd e rsom zijn als bo e k x vo o rtdure nd va n tijdlaag wi sse lt wijz e waarop de ca tego ri een van d e l eeserva t erwijl y zi c h s t ri kt c hronolo gisc h ontwikk elt ri ngssc haal zijn uitge werkt h et bl ee k mo ge lijk d e ni veau s zo h eld e r t e fo rmul e re n da t p e r bo e k va n alle n ege n d e c ate g ori ee n uit de lee servarin gssc haal zijn l eeservari n gscat egori ee n d e sco re be paald k a n nie t ni e uw elk e aut e ur w e rkt me t d e e l e word e n h e t totaalov e rzi c ht van de l ees m e nt en a ls s tru c tuur tijd pe rs pe ctie f ni e uw erva rin gssch aa l zi e t e r dan uit zoals in a fb eel i s a lleen dat d e l eeserva rin gssc ha al d a t ook din g 2 d e t o taal scor e van ee n b oe k i s d e zi chtba a r maakt het is ni e t nodig d a t ee n opte lso m van d e sco r es op d e n ege n ca t eg o l ee rkrac ht ze lf bo ek e n ga a t sc or en op d e ri ee n inh o ud t m b ee ldtaal d e z e w ordt l eese rv a ringssc haal net zomin al s hij de wee rgege v e n door ee n l e tte r a t m h d e formule van nvi hoe ft to e te p asse n hij i s le eservaringss chaal van het bo ek d e l e tt ers uite ra ard wel op de hoo g te van d e a cht er van de l e es erv arin gss chaal geve n h e t kwalita gronden va n d e s cha a l ma ar d e pra kti sc h e ti e v e niv e au van de teks t w e er en zijn in hun meerwa a rd e v an de le eservaringss chaal ligt ee n v oud t e v ergelijk e n met d e w eergav e in juis t beslot e n in het gebruiksgemak zonder c ijfe rs van het nvi niveau op d e ze manier toe tsen of tests is in een oogop s l a g duid e lijk ge eft de le eserv a ri ngs s ch a al s n e l ee n e e nvou ho e moeilijk een boek is in kwalitati ef opzi c ht di g be eld v a n de kwalit a tieve compl ex it e it d e l e tter van de lees e rv a ri n gss chaal maakt van ee n tekst direct duidelijk op welk niveau een te kst ligt het vo o rbe eld in afbe e lding 3 i llu s tr e ert d e d a t ma akt het v e el gemakkelijker een boek a f 1998 6 moer 25 7 t e stemm e n op het niveau van een le erling spetter de eerste serie met de leeslat spetter is ontwikkeld volgens het leeslat e en completer e maat de l eesla t model op de achterkant van alle boeken is de leeslat afgebeeld zodat men snel een wann eer h e t uitgan gs punt i s van elk bo ek zo compleet beeld heeft van het niveau van het complee t mogelijk aan te gev e n w elk ni v e a u boek spetter is er voor groep 3 4 en 5 h e t heeft dan g a at het e rom kwantitati eve e n voor groep 3 zes series van 8 boeken sluit kwalitati ev e asp ecten sa m e n te br e ngen in aan bij veilig leren lezen verschenen een ov e rzi chtelijke ma a t voor groep 4 vier series van 8 boeken sluit d e l ees la t i s een ni e uwe maa t waarin d eze aan bij elke goede methode voortgezet lezen int egra ti e tot s tand komt la t staat v oo r verschenen l eese rvaringsschaal n vr niv ea u e n th ema d e voor groep 5 vier series van 8 boeken sluit l ees la t bi edt een snel ov e rzi c ht dit wordt h e t aan bij elke goede methode voortgezet lezen b est ve rduidelijkt door d e lees lat va n de eerste serie maart 1999 hi erv oor ge citee rde bo e k e n t e ve r ge lijk e n zi e afb ee lding 4 h et ve rs c hil in compl exite it tusse n be id e w e l e rg groot t erwijl bij ge bruik van de l ees lat t e ks t e n d a t i e der een intuiti e f waa rn ee mt is de k a ns op l ee spl e zi er veel grote r i s nu m et e en oo gopslag duide lijk op g rond no g ee n voorb e eld te r illus tratie er zijn van d ez e informa ti e ka n d e keuz e van een dri e leerlin gen mi ek e p e t er e n ange la bo e k v ee l b e t er word en afges te md op elke mi e kes ontwikk eling ve rloopt eve nwi c hti g lee rlin g a fzo nderlijk d e afs t e mmin g is c om ze l eest ni e t buite nge woon g oe d o f s l ec ht e n pl ete r dan wann ee r allee n h e t nvi niveau ha ar emotion el e ont w ikkeling houdt gelijk e b e ke nd i s d e conc re te mo gelijkhe de n vo or tr e d me t haar lees ontwikke lin g p e ter heeft al ook voor h e t l eespl e zi er kom e n hie r o nd er ook gee n ec ht e l eesproble me n m aa r hij kan aan de orde zic h e rg kort c onc e ntr ere n e n i n zijn b e l e vin gswere ld i s hij duid elijk jonge r dan de de praktijk differentiati e ande r e n an gela i s ee n l e tt e rv re te r in lees t ec hnisch opzi cht is ze al h eel ver m aar ho e fun c tion ee rt d e le es la t in de praktijk emotion ee l ontwikk elt z e zi c h niet zo sn el i ed ere do ce nt mo e t voortdure nd passe nd e d a t v e rloopt in ee n norm a al t emp o te ks t en sel ec t e r e n v oor l eerlin gen met ee n voor mie ke p e t er en ange la zoud e n bo e o nge lijke tec hni sc h e leesv aa rdigheid me t gro k e n m e t d e l ees l a t zoal s in a fb ee ldin g 5 t e ve rsc hillen in b e l e ze nhe id e n b elan gs te l gesc hikt zijn ling ho e b e t er e en bo e k i s afges t e md op ee n indi vidu e l e lee rling ho e g rot er d e ka ns wordt de leeslat voor a ll ochtone leerlinge n dat di e h e t bo e k m et ple zi e r e n m e t su cces z a l l e ze n d e l ees la t m aakt he t mo gelijk de z e bij allo c htone l eerlinge n i s er z eer v aak ee n k e uze s snel te make n di sc re p anti e tu sse n hun l eestec hnisc h e c apa ci d e twee voorb eeldtek s t e n uit afb ee lding i tei t en en hun k e nni s e n begri p van alle rl ei make n duid e lijk ho e he t mo gelijk is binn en zak e n voor he n kan d e lees lat o ok go e d e ee nz elfd e nvt niveau te differ entie r e n d e zee die ns t en b e wijz e n hun inh o ud elijk e l ees e n h et land vraagt va n ee n leerlin g nie t alleen o ntwikk e lin g is vaak r ed elijk do o r ke nnis ee n go e d e t echnisc h e l eeso ntwikkeling maar van alle rle i v e rhaalstruc ture n uit hun ee r s t e ook e en b e hoorlijke do s is leeserv arin g t e rwijl ta al of door e rv a rin g me t film s bij voo rb ee ld pas op voor de h o nd ook gesc hikt is voor waari n di ez elfd e s truc tu re n ee n rol s pe l en in kind er e n met mind er lees erva ri ng wann ee r t ec hnisch opzi cht i s hun ontwikk e lin g ec ht e r allee n nvi als bas i s v o or d e sel ec ti e g ebruikt no g nie t zo gro ot elk e l ee rkrac ht w ee t uit zou word e n zoude n be ide bo ek en o p h e tz e lf e rv arin g dat de ze kindere n ged e m o tivee rd de mome nt voor he tz elfde kind kunne n wor rak en als z e b o ek en aa ngebod e n krij ge n die den ge advi s e erd d e kan s op ee n te le urs t elle n w eli swa a r a a nsluite n bij hun l eest e chnie k de le eserva ring bij ee n van b e ide bo ek en is dan maar inho udelijk v e r ond er hun nive au zijn 258 moer 1998 6 ingezo nde n m e ded eling spette r de eerste serie met de leeslat t ni nac dio zit etc 7 y1 u2y laat aap i s sp ett e r gro ep 3 f 14 95 per deel pakket acht boeken f 109 isbn 90 276 4103 x o g i x v t sp ette r gro e p 4 f 15 95 per deel pakket acht boeken 116 isbn 90 276 3985 x a ne 0 v o or d e ze g roep is h e t g o e d te zoe k e n naar de l ez er i s de kan s op leess ucc es optima al boe ke n m et ee n r e lati ef l a a g nvt nivea u e e n d e rge lijke c ompl et e mani er v an di ffe r en ge kopp e ld aa n ee n ho ge re l eese rvari n gs ti ati e is all ee n mo ge lijk w a nn e er h e t kind er sc ha al ook d aa rbij k a n d e l ees l a t uitkomst bo ek e naanbod een gerichte keuz e mo ge lijk bi e d en ma akt e e n aa ntal le erkra c hte n bibliothe ca risse n of boe kve rkoper s zal op basis va n grot e de leeslat meer kans op leessucce s kinde rbo e ke nkenni s in st aa t zijn op d e ze ma ni e r te differe ntier en en t e advise re n in pas wanneer ee n bo ek echt op maat i s dat wil ve el ge vallen zou h et pr a ktis c h zijn wannee r z egge n w a nn e er e n leese rv ari n gssch a al e n de le es lat op d e kind erboek en te vinden zou avi e n th e ma aa nsluiten bij het nive au van zijn bij de nieuwe kind e rbo ek e n series va n 1998 6 moer 259 zwijsen wordt inmiddel s met d e ze lat ge w ri ting appr a och to tex t re vis ion in jo urn a l werkt achterop de bo e ken i s ni e t alle en he t of educational psychology 7 4 1 98 2 nvt nive au aange gev e n maar ook de le e ser fen s k het b esli sse nd e boek in p moor e n v aringssc haal en het th e m a h verdaa s donk h verschur e n re d elke maa t heeft h et risi co v a n bep erking kinde ren let tere n l e ren tilburg zwij ne n 1 9 84 a lleen al doordat er ee n m a ataandui d in g wordt momm er s m er i s me er d a n nvt in sch ool g ege v e n plaats je i e t s in e en bepa alde ca tego e n begele iding 1 99 8 ri e waardoor he t automati sc h ni e t bij a nd e r e moore n p langs d e la nge lende nlaan ops te lle n cat eg ori ee n pas t e en bo ek d a t in de bibli o ove r jeugdli terat u ur en o nde rwijs d en ha a g th ee k in d e c ka s t staat valt buite n d e ke uz e rr sr c uitgeve rij 1 99 8 mo ge lijkhed en van kind ere n v an to jaar pet e rs r c stalp e rs onde rzoek lees t e ks te n want di e l e z e n no g uit d e b kast to c h zwijsen inte rn r apport zwij ne n in same n wordt er h ee l vee l m et ma ata anduidin ge n werking m et de katholi ek e unive rs it e it bra ge w e rkt z e k er in h e t o nd e rwij s g e ble k e n is bant tilburg 1998 imme rs dat d e k an s op plezi er in le ze n e n l e re n h et groot s t i s wa nn ee r ee n bo e k ee n l eermidde l ee n in strum e nt aan sluit bij de ge bruike r d e alle rb est e ni e t te ev e na re n be mi dd e l aar tu sse n boe k en l ez er z a l a ltijd d e b e leze ne zijn d e do ce nt d e b i bliotecaris he t vri e ndj e kort om dege ne die kees fe ns n e t op d a t e ne mom ent fulco de mins tree l ga f in de praktijk is e r ni e t altijd zo iem and he t i s nie t haalb aar om v a n alle bo e k e n h e t niv ea u in de mees t bre de zin pa r a at t e h ebb e n omdat he t z o belan grijk i s dat kind ere n plezi e r h ebb e n in l e ze n e n omda t gebl ek en i s dat ze dat v ooral h e bbe n w a nn ee r bo e ke n bij h e n p asse n o p maat zijn is h et ge bruik van ee n maa t vo or h e t niv ea u van ee n bo ek vaak toch d e aa ngewe ze n manier m aar dan wel ee n maa t di e r ec ht d o et aa n alle asp ec te n van een bo e k me t tec hnisc h e en inh o ud elijk e e le me nt e n w anne e r de l ees lat da adwerk e lijk ee n func tie gaa t ve rv ulle n in de lees pr a ktijk k an dat bijdra gen aan ee n geintegr ee rd e b e na d eri ng v an de lees b aa rhe id van t ek s t en e n daarmee aan mee r l eespl ezi e r literatuur a a rn outse c j v d wouw ha n dle iding wie dit leest tilburg zwij ne n i99o ch all j e t al qualitative assess m ent of text di icul ty a practical buide fo r teache rs and writ e rs ca mb ri d ge brookline bo ok s 19 9 6 d avidson a read abili ty fo rmulas and c om prehe ns i o n in g du ffy l r roe hler j ma son e d s c o mpreh e nsi o n inst ru ctio n perspec tives and s ugges ti o ns 1 994 duffy t p kaban ce t estin g a re adable 26o mo er 1998 6