Documenten
recensi e welke ma nier h ij tegen betekenis aan k ijkt dan vol gt een viertal hoofd stukken waarin vanuit taa lku ndige op ti e k wordt nagegaan hoe dis criminatie zich kan manifesteren twee lange ru klein hoofds t ukken gaan over lexicale semantiek d aarop volgen twee korte over taa l gebruik als discriminatie en taal handelen en over argumentatie op die taa l kundige i nventarisatie vo l gt een hoofd stuk waarin een reeks eigenschappen wordt gege ven van h et fascisme als prototype van een tota l itaire samenlevingsvorm dit h oofdstuk w i m van calcar totalitair taalgeb ruik taalbe functioneer t als een soort scharnier in he t schouwing over fascisme totalita risme en discrimi boek h et volgende lange hoofdst uk herneemt natie een tek stwetenschappelijke en taalkundige de t heorie van de eer d ere taalkundige hoofd benadering leuven etc ncco 1990 f4o stukken en inventariseert hoe de b ehan delde eigenscha pp en van het fascisme zijn te cons ta teren inhei taalgebruik dit al les samen vormt i k bespreek dit boek met een verkeerde vraag het theoretische d eel van het boek d aarna als uitga ngs punt de v raag namel ijk wa t je a l s vo l gt een toepassingsgedeel te waarin van lee rkracht aa n he t b oek kunt h e bbe n d a t is een calcar een aantal teksten analyseert met be beetje een o neerl ij k ui tgangs pu nt omdat het hulp van het ontworp en begrippena pparaat b oek waarsch ij nlij k niet gericht is op leer kracht en maar o p te kstwete nschappers en taal i k heb gezegd dat ik het boek wil beoordel en kundigen d at la atste maa k i k o p uit de titel op de vraag of je er als leer kracht iets aan heb t van ca l car laat zich in de te kst zel f niet ui t vanu i t dat oogp unt wordt het boek geken over zij n p ubl ie k merkt door en k el e p roblemen ik beschrijf h ieronder k ort welke onderwer het is om te beginnen niet erg toegankelij k p en d e schrijver aa ns nij dt daarna besp reek ik geschreven er wo r den noga l eens verschi l len voo r zover dat i n mijn vermogen ligt verdien de aand uidingen gebr uikt voor hetzelfde be sten en problemen g r i p of omgekeerd soms ook zijn b egrippen van ca l car l ei dt zijn b oek al s volgt in ik verwarrend benoem d voor de lezer heb in mijn boek naar een verklaring gezocht ik geef van e lk geval een voorbeeld op pa voor he t versc hij nsel dat we geneigd zijn met gina iis zegt de sc hrijver dat totalitair taal belad e n woorden de ve r schil len die er tussen gebr uik gek enmerkt kan zijn door het ver m e nsen en groep en zijn aan het oog te ont schaffen van onvolledige informatie d atzelfde trekken dat dee d i k door na te gaa n wat taal is verschijnsel word t iets ver derop ook b enoemd en taa l gebru i k doe t door na te denken over d e a l s se lectie en hal ve waarhei d het gevolg m ogelijkheid bepaa ld e woorden wel of niet te is da t de l ezer moet p uzzel en om de tek st te kiezen ik deed d at vanuit d e overtuiging dat in k unnen b l ijven volgen de keuze van onze woorden de waarden tot op wel drie verschill ende plaatsen in het uitdrukk i ng ko m en w aarvoor we staan d e boek wordt de verhouding tussen taal en wer d aaruit voor tvloeiend e concre t e v raag is wan kelijkheid besproken n eer kun je zeggen dat iemands taal gebr u i k i n de probleemstelling die voorafgaat aan de to talitair fascistisc h racistisch sexistisch dis eigen lij ke tek st gaat h et over de verhouding c rimin eren d is t ussen taal en werkelijkheid onder het kopje taal en maatsc h appij het boek zi t a l s volg t in elkaa r na zijn p ro i n het eerste hoofd stuk is een inleidende para bleemstell ing gesch e tst te h eb b en geeft van graaf o pgenomen met de tite l taal en werke ca lcar in het eerste h oofdstu k om te b eginnen lijkheid zijn visie o p de ve rh o ud i n g tu ssen taal en wer h et tweede hoofdst uk draagt a l s titel werke kelijkheid ve r volgens schet st hij zijn op vat lijkheid en taal ting over taa lkri tiek e n geeft h ij g lobaal aan op weliswaar behandelt de schrijver steeds iet s i 82 moer 1991 5 a nders maar een beetje simpel wor d je er wel vrouwen i99 t di e laatste bep erki ng k en t het van boe k niet van calcar gebruikt veel voorbeel h et derde en l aatste voorbeeld i n pa r agraaf den die te maken hebben met discriminatie 7 2 2 b ehandelt van ca l car de gra mmatica van naar ras of herkoms t de uitspraak wie denkt dat het in deze p ara e en directe verta l ing naar de les p raktijk ku n graaf gaat over zinsstruct u ur of over kl a nken je vanuit d it boek niet een twee d rie mak e n komt b e d rogen u it het stuk gaat over onder maar wie als leerkrach t zijn eigen begrip van werp en a l s cliche overd rijving herhal ing ge het verband tussen taal en d iscriminatie wil neralisering definiering en dergel ij k e het kan vergroten kan ie ts hebben aa n b e paalde st uk natuu rlijk aan mijn referentieka d er liggen k en toch h e b ik het gevoel dat i k al s lezer op het ik vind daar vooral h oofd st uk twee e n dr ie ver keerde b een gezet wor d over l exical e se mantiek voor in aa n merking een twee de p robleem is de geringe hanteer komen h oofdstuk twee gaat ove r de manieren baarheid van het gepresenteerde begri ppena p waarop we dingen en vooral mensen in de paraat van calcars benadering is erg classifi werkelij kheid benoemen van calcar beh an cerend en definierend dat leidt er toe dat er delt daarin bij voorbeeld de verruiming van de vaak aa ndui d ingen voor ver schijnselen wor den betekenis van het woord turk bij som mige geintroduceerd die vervolgens wor d en uitge gebruikers l ij kt dat woor d namel ij k niet meer sp l itst en n og weer eens uitges p litst dat kan te sl aan o p mensen die uit tu rkije komen maar uit wetensch a pp elij k oog p unt terecht zijn o p al l e mensen in onze sam e nleving die van voor de han ter ing van d e begripp en in de aziatische afkomst zijn hij behandelt daarin praktijk is dat een hand icap ook de p olarisering van aand uidingen voor ook daar van een voorbeel d o p pagina 79 groepen in d e samenl eving en laat onder an vin d je een schema i n dat schema wordt aan dere zien h oe h et woord medelan der da t p osi gegeven dat er meerdere vormen van jargon te tief bedoeld is tegel ijk dee l uitmaakt van een onderscheiden zijn dat gebeurt met el f ge scheiding tussen wij en zij i n hoofd stu k dr ie deeltelij k in e lk aars verlengde l iggen d e aan wordt het on dersche id behan del d tussen de duidingen als eti k et eufemie dysfemie cliche in h oud d e waarde en de norm d ie bij een en dergelijke het boek bevat veel van dit soort be p aald woord horen d e inhoud van een schema s vaak zijn ze nog een stukje ingewik woord is de betekenis in en gere zin zoals bij kel der kortom wie aan h et boek ideeen wi l voorb eeld varken b etekent langwerpig roze ont lenen doet er goed aan zich te wapenen zoogdier h et voorbeeld is van mij d e waar met een portie volharding de van een woord bestaat uit de p ositieve of ten slotte ik zat bij het lezen nogal eens te negatieve associa t ies die we er bij h ebben h et dubb en of wat op de ene plek werd verte l d wel woord var ken heeft d e waard e vies d e norm strook te met beweringen el ders i k prob eer de die bij een woord hoort heeft tenslotte te in zo n geva l de tek st op consistentie te beoor mak en met d e verwachti n gen ten aa nzie n van delen maar als je dat vaak moet d oen leidt dat ge drag die er mee geassocieerd wo rden een nogal af van de b elangrij kere vraag wat je met var ken is toch vooral om carb onaadjes van te h et ge p resenteerde kunt aanvangen maken en niet om mee uit wandelen te nemen bij een p aard is dat eerder om gekeerd va n cal er zijn d us een aanta l redenen om het boek niet car laat aan de han d van voorbeeldteksten zien ter hand te nemen is er ook een reden om dat hoe dit on derscheid tussen inhoud waarde en wel te doen ja h et boek is een hard nek kige norm lic ht kan werpen o p uitspra k en over poging om het verban d tussen d iscriminatie groepen in de samenleving en taal b loot te leggen in het neder landse taalgebied zijn er niet veel boeken waarin dat literatuu r geprobeer d wordt bovendien b eperken de b oe k en die er we l zijn zich vaa k t ot discrimi verbiest a het gewicht van de directr ice taal over natie naar geslacht zoals bij voorbeel d het on tegen en door v rouwen a msterdam contact langs versc h enen het gewicht van de directrice van iggi a gnes verbiest over de taal over tegen en door 1 991 5 moer i 83