Een palet aan teksten. Peer tutoring op het Elzendaal College.

jordan martens suzanne revisievoorstellen gedaan en verwerkt en uiteindelijk heeft een van ons wat zou deze sallevelt suzanne vrint e verandering van voice betekenen de eind redactie gevoerd we hebben de mogelijkheid piet hein van de ven besproken er een alles samenvattende en coherente tekst van te maken maar we hebben er uiteindelijk voor gekozen een bundeltje van teksten te publiceren omdat dat ons in staat een palet aan teksten stelde de vier perspectieven op peer fotoring alle vier tot hun recht te laten komen dit palet aan teksten geeft dus kleur aan vier verschillende peer fotoring op het elzendaal colleg e voices over peer fotoring in de tweede fase vo suzanne sallevelt en suzanne vrinte hebben als leerling van eerst 5 en later 6 vwo gefunc in de afgelopen twee jaar zijn de auteurs van dit palet tioneerd als tutoren zij beschrijven elk op bet rokken geweest bij een experiment met peer eigen wijze hun ervaringen en hun leer fotoring op het elzendaal college in boxmeer een resultaat jordan martens is docent nederlands experiment dat in het schooljaar 2001 2002 op zeer die vanuit die rol de context en de ontwikkeling bescheiden schaal begon bij het schri fvaardig van de peer fotoring beschrijft piet hein van de heidsondenvijs nederlands in het tweede jaar werd ven is de begeleidende vakdidacticus het aantal betrokken leerlingen wat groter en werd het we gaan eerst in op peer fotoring als didactiek experiment uitgebreid naar het onderdeel mondelinge voor de tweede fase voortgezet onderwijs taalvaardigheid in het komend jaar 2003 2004 daarna volgt de ontwikkelingsgang op de wordt peer fotoring voortgezet en wordt bezien of meer school vervolgens komen de ervaringen van de vakonderdelen en ook andere vakken in de school er tutoren aan de orde we eindigen met een gebruik van kunnen gaan maken alle betrokken concluderende tekst waarin ook door middel personen aan dit experiment de tutoren de docent en van citaten uit verslagen van en interviews met de begeleidende vakdidacticus beschrijven ieder op hun tutees weer enkele andere voices kleur geven eigen wijze hun ervaringen aan het geheel h e t onde rw ijs in de tweed e fase vo in de internationale literatuur over schrijf piet h ein van de ven vaardigheid wordt vaak aandacht besteed aan het het onderwijs in de tweede fase voortgezet begrip voice of position smidt 2002 het onderwijs beoogt onde r meer leerlingen te leren gaat dan over de rol van de schrijver van de leren dat wil zeggen dat leerlingen worden tekst in die tekst elke schrijver geeft een voice aangezet zelfstandig leertaken uit te voeren en aan een tekst in bovenstaande alinea is die voice hun eigen leergedrag te reguleren ze dienen die van een wat afstandelijke auteur die zichzelf keuzes te leren maken over hoe bepaalde taken en zijn mede auteurs positioneert in de derde aan te pakken en hoe zo effectief en efficient persoon de auteurs van dit palet als ik mogelijk te werk te gaan zie onder meer bonset piet hein van de ven in de ik vorm had mulder 2000 het onderwijs in de tweede geschreven had ik voor een andere voice fase moet meer en meer door de leerling zelf gekozen hetgeen bij dezen gebeurt een voice gestuurd worden binnen de die zelfstandigheid geeft ook het perspectief aan van waaruit de inperkende kaders van pta s en tekst geschreven wordt een perspectief dat het examenprogramma zelfstandig leren wil niet onderwerp kleurt het onderhavige palet bevat bepaald zeggen individueel en geisoleerd leren teksten over peer fotoring die vanuit vier i ntegendeel leren is in belangrijke mate een perspectieven zijn geschreven natuurlijk sociaal proces interactie en in die interactie hebben we merkt u de perspectiefwisseling gegeven feedback zijn er belangrijke voor van tevoren over ieders bijdrage gesproken en is waarden voor juist in de tweede fase voortgezet er tijdens het schrijven contact geweest er zijn onderwijs waarin veel leerlingen zelfstandig 2003 moer 110 individueel of in kleine groepen leertaken gedachten het verwerven van kennis het uitvoeren zonder directe bemoeienis van een oplossen van problemen interactie funda docent is die feedback uiterst relevant het menteel voor leren betekent taal gebruiken studiehuis staat of valt onzes inziens met de peer fotoring betekent veel interactie dus veel mogelijkheden voor leerlingen om informatieve taalgebruik dus mogelijkheden voor ont en ondersteunende feedback te krijgen feedback wikkelen van gedachten bespreken van die niet alleen gericht is op het product dat de problemen bieden van ondersteuning gegeven leerlingen inleveren maar die met name ook de comple xi teit van de schrijftaak is het ingaat op de wijze waarop leerlingen de taak belangrijk de leerlingen zoveel mogelijk hulp te hebben aangepakt anders geformuleerd bieden bij die taak in het kader van het interactie is een sleutelbegrip in de didactiek van studiehuis is het belangrijk dat leerlingen het zelfstandig leren een van de grootste ontdekken wat voor hulp ze nodig hebben en problemen voor leraren in het nederlandse hoe ze die kunnen krijgen peer fotoring leek studiehuis is dan ook het veel te grote aantal ons daar een goed instrument voor peer leerlingen i en zeker voor het vak nederlands fotoring biedt immers mogelijkheden praten te vormt dat een probleem bonset de kruijk benutten als belangrijke leer en schrijf 2002 er is weinig tijd voor contact tussen leraar vaardigheid en leerlingen waardoor de zo noodzakelijke feedback op lees of schrijfdossier vaak beperkt de ontwikkeli ng van het onderwijs wordt tot het allernoodzakelijkste van veen nederlands op het elzendaalcoll ege sleegers van de ven z j van veen 2003 oordan martens in het kader van het project actief en peer fotoring op mijn school kan niet los gezien zelfstandig leren binnen de schoolvakken zie worden van de voorgeschiedenis ervan ons van de wiel van de ven 2003 besloten we te schrijfonderwijs was aanvankelijk nogal gaan experimenteren met de didactiek van peer productgericht een paar keer per jaar schreven fotoring mede op basis van eerdere ervaringen de leerlingen uit de bovenbouw havo vwo een zie onder meer van de ven 1994 onder peer tekst waar vervolgens een cijfer voor werd fotoring verstaan we kortheidshalve 2 dat gegeven we hadden daartoe kennis onder leerlingen andere leerlingen helpen met leren wezen die de leerlingen geacht werden toe te het is een vorm van samenwerking waarin de passen bij het werken aan een definitief ene leerling de tutor de andere de tutee schrijfproduct de beoordeling in de vorm van begeleidt uit onderzoek en praktijkervaring een cijfer geschiedde voor 100 op basis van de blijkt dat zowel tutor als tutee van peer fotoring ingeleverde tekst in ons sectieoverleg besloten kunnen leren zie voor een overzicht van diverse we bij de invoering van de tweede fase het studies parr townsend 2002 de tutor leert studiehuis tot een aanpassing de nadruk kwam omdat hij zij de stof moet uitleggen zich meer op het schrijfproces te liggen het doel van bewust moet worden van een leerprobleem die verandering was leerlingen meer inzicht te kortom de leertaak op een abstracter niveau geven in de manier waarop ze werkten en ze moet aankunnen de tutee profiteert van meer grip te bieden op het waarom van hun individuele aandacht van het ingaan op de eigen succes of falen als schrijver van verschillende persoonlijke vragen en problemen van teksten leerlingen gaven namelijk vaak aan dat specifieke hulp peer fotoring is een al oud ze niet goed wisten waarom hun tekst succesvol fenomeen maar in de laatste dertig jaar in of niet succesvol was geweest ook diverse vormen met name bij schrijf constateerden we als docenten dat leerlingen bij vaardigheidsonderwijs vaak gebruikt zie bijv de ene opdracht wel goed uit de voeten konden sperling freedman 1998 hoel 2000 burns met het schrijfdoel en bij een andere opdracht 2001 heel belangrijk bij peer fotoring is de vaak weer niet naar onze mening schortte er functie van taal taal is niet alleen maar het dus iets aan de manier waarop we de leerlingen overdragen van gedachten en boodschappen onderwezen ze waren immers niet in staat om maar ook en vooral vormgever van gedachten op een geroutineerde manier standaard kennis taalgebruik ondersteunt het ontwikkelen van toe te passen en was er iets mis met de manie r 2003 4 m oer i i i waarop leerlingen werkten ze waren niet in nemen van zijn tekst werd een leerling staat te ontdekken waarom ze op een goede gekoppeld aan een klasgenoot elke leerling manier of verkeerde manier aan het werk beoordeelde de eerste versie van een klasgenoot waren bij de aanpassing van het aan een controlelijst die aansloot op de door de schrijfonderwijs stonden voor ons dus twee leerlingen geleerde theorie in de eerste versie doelen centraal van het schrijfdossier 2000 2001 was dat een checklist van a t m k waarin middels de 1 we moesten een onderwijsmethode kiezen bijvoeging ja nee want leerlingen die leerlingen in staat stelt voor verschillende gedwongen werden te beargumenteren waarom schrijfopdrachten de juiste kennis te kunnen ze positief of negatief tegenover tekstelementen activeren stonden zie bijlage 1 die checklist werd een 2 leerlingen dienden in te zien hoe ze een fiasco leerlingen klaagden steen en been over schrijfopdracht moesten benaderen leer de hoeveelheid checkpunten die volgens hen lingen konden daardoor een zelfstandige ook nog te veel overlap vertoonden nadat we manier van selectie en correctie ontwikkelen van elke leerling in dat schooljaar drie die hen in staat stelt sterke en zwakke kanten dossieropdrachten hadden gecorrigeerd en we van hun schrijven te herkennen en indien het resultaat van de verandering evalueerden nodig aan te passen was de conclusie vernietigend het belangrijkste doel de leerlingen inzicht tonen in hun zwakke procesgerichte benadering en sterke punten van het schrijven was niet we kozen voor een procesgerichte benadering gehaald te weinig leerlingen ongeveer 20 omdat uit ervaring bleek dat we op die manier vertoonden duidelijke progressie bij hun tweede leerlingen controlemomenten bieden waarmee versie nadat ze het commentaar hadden ze kunnen testen of ze datgene schrijven wat ze verwerkt dat duidde op twee problemen het ook willen schrijven we wilden het eerste leerlingen waren niet in staat een goed schrijfonderwijs zo inrichten dat leerlingen commentaar te produceren het tweede was dat controleren of hun publiek op de juiste toon andere leerlingen niet in staat bleken het wordt aangesproken of het tekstdoel overeind commentaar effectief te verwerken in een blijft en of tekstsoort en tekststructuren goed herschrijfplan hun tekst werd dus niet beter aansluiten bij het tekstdoel voordat het omdat het eerste doel een juiste instructie door definitieve schrijfproduct bij de lezer docent de docenten niet gehaald werd werd dus ook zou aankomen heeft de leerling dus zelf al zijn het tweede en belangrijkste doel niet voldoende tekst gecontroleerd op de basiseisen van gehaald leerlingen waren nog niet in staat via schrijfopdracht samenwerking zelf inzicht te krijgen in hun hoe dat proces in te richten drie van de vijf schrijven en de kwaliteit van dat schrijven sectieleden bleken tijdens hun universitaire opleiding met het amerikaanse systeem van process writing en peer tutoring in aanraking te zijn gekomen dat systeem dat een auteur een lezer geeft bood de sectie voldoende houvast om te proberen de twee doelen te realiseren we besloten een handleiding te schrijven waarin de leerlingen naast de aangeboden teksttheorie uit de methode topniveau duidelijk werd gemaakt welke stappen ze als schrijver moesten zetten om tot een eindproduct te komen dat eindproduct was dan gecontroleerd op de noodzakelijke onderdelen tekstdoel tekst publiek tekststructuren tekstvorm omvang en correcte spelling en stijl om in dat proces de leerling te leren afstand te 2003 moe r 112 beoordelingsmode een goed commentaar en herschrij fformu li er en tijdens de laatste sectievergadering van dat jaar 40 punten voor de eindversie met name de 2000 2001 werd besloten ons aan te sluiten bij beloning voor het commentaar vond men het azl project van het instituut voor leraar topzwaar ons uitgangspunt was dat leerli ngen en school van de universiteit van nijmegen dat daar juist voor beloond moesten worden project was er op gericht om docenten en leerlingen en collega s gaven aan dat die leerlingen van verschillende vakken beter te beloning juist tot zijn recht diende te komen in laten functioneren binnen de studieopvattingen de eindversie omdat je daar het verschil ziet van de tweede fase vanzelfsprekend sloot onze tussen de eerste en de eindversie daar zie je het sectie zich aan bij de azl vakgroep resultaat van het verwerken van het nederlands na overleg met de andere azl commentaar luidde de mening van karin uit neerlandici van het montessoricollege en het 5 vwo we hebben het beoordelingsmodel lindenholtcollege uit nijmegen bleek het aangepast leerlingen verdienen 10 punten voor geven van commentaar en het verwerken de verzorging van de dossieropdracht titelblad daarvan ook daar een achilleshiel dat leidde er inhoudsopgave brainstorm schrijfplan leversie toe dat we samen met de azl vakdidacticus het commentaar herschrijfplan eindversie en samenwerken tussen leerlingen gericht op het reflectie 20 punten voor het commentaar en geven van commentaar gingen onderzoeken het herschrijfplan en 70 punten voor de uit het overleg kwam de opvatting dat eindversie spel en stijlfouten worden daarna leerlingen een overzichtelijk raamwerk moeten nog eens in mindering gebracht krijgen waarbinnen ze ruimte hebben om hun de sectie besloot de schrijfvaardigheid eigen formuleringen te kiezen in plaats van de ontwikkeli ngen standaard in te voeren voor geflopte commentaarformulieren die in feite als havo en vwwo we maakten geen uitzonde niet meer dan invulschema s functioneerden ringen omdat we niet het gevaar wilden lopen op het elzendaalcollege vroegen we vervolgens dat enkele klassen op een andere manier leerden een aantal leerlingen om kritiek te geven op het werken en daardoor misschien bij een examen schrijfonderwijs de eerste winst was geboekt voordeel hadden ten opzichte van de klassen die de kritiek kwam vooral terecht bij het niet aan het project deelnamen correctiemodel we legden de betrokken leerlingen een nieuw model voor waar ze nog verschil tussen havo en vwo enige wijzigingen bij hebben aangebracht zo beide veranderingen werden in de loop van ontstond er een nieuw commentaarmodel dat 2002 2003 doorgevoerd nadat we het eerste bestaat uit een 8 stappenplan waarmee de volledige schooljaar met het nieuwe systeem leerlingen de basisonderdelen van de tekst hadden afgerond en we de resultaten evalu beoordelen kwaliteit van de inhoud tekst eerden bleek er vooral op het vwo een enorme structuur tekstdoel publiek doeltreffendheid winst geboekt ongeveer 70 van de leerlingen van de inleiding functie van het slot spelling en voldeed aan de eisen van een goed commentaar stijl zie bijlage 2 en ongeveer 80 scoorde een voldoende tot de leerlingen kregen per stap een paar open goed voor de tekst uit de evaluatie van het vragen als hulp om elk aandachtspunt van nieuwe commentaarmodel kwam vooral naar inhoudelijk commentaar te voorzien dat voren dat leerlingen zich beter en doelgerichter leverde uitgebreider commentaar op dan de uitspraken over waarom en hoe een tekst aangeklede ja en nee antwoorden uit het verbeterd kon worden dat zorgde er weer voor verleden na overleg met de twee andere dat leerlingen het ontvangen commentaar van scholen werd dit systeem op het elzendaal hun klasgenoot weer beter konden verwerken ingevoerd de azl collega s merkten op dat na anderhalf jaar uitproberen en aanpassen ook het beoordelingsmodel nog wel eens tegen bleken we voor het vwo een modus gevonden het licht moest worden gehouden leerlingen te hebben waarbij we leerlingen zelfstandiger hadden daar ook al om gevraagd in eerste leerden werken en ze beter hun opgedane instantie ontvingen leerlingen 20 punten voor kennis lieten toepassen tanja 5 vwo vatte het een correcte spelling en stijl en 40 punten voor goed samen nu kun je tenminste duidelij k 2 0 03 m oe r 113 maken waarom iemand zijn tekst moet indruk dat de tutoren dus echt te vertrouwen verbeteren en waarom sommige dingen juist waren de tutoring leidde behalve bij een moeten blijven je moet nu zelf nadenken als leerling tot verbetering van inzicht in de stof redacteur en je hoeft niets meer in te vullen het karin nu 6 vwo toen 4 vwo leerlingen is minder makkelijk maar het levert meer op kijken toch anders naar de stof en drukken zich op het havo bleven we met problemen zitten vooral anders uit dat werkt soms gewoon beter waarom was de stijging daar minder 50 ze kijken meer zoals je zelf kijkt zulke voldoende commentaar 65 voldoende ervaringen leidden tot mond tot mondreclame eindproduct we concludeerden dat we als en die deed de rest in het schooljaar 2002 2003 sectie een stommiteit hadden begaan we wilden meldden zich negen tutoren aan en deden blijkbaar in anderhalf jaar havo hetzelfde doen zeventien leerlingen een beroep op hun als in tweeeneenhalf jaar vwo bovendien zat er kwaliteiten deze begeleiding staat dus los van weinig verschil in het gewicht van de die peertutoring die in de vorm van wederzijds opdrachten tussen havo en vwo het is commentaar op elkaars teksten binnen een misschien genant maar we doen er toch melding schrijfopdracht plaatsvindt de specifieke van het correctiemodel van havo en vwo was nieuwe vorm van tutoring is alleen voor die identiek we hebben voor de havo nu een leerlingen die behoefte hebben aan extra hulp aangepast model ontworpen bij een havo opdracht krijg je 20 punten voor de verzorging tuto ring bij spreekvaardighei d inclusief de spel en stijlfouten 20 punten voor deze nieuwe vorm van tutoring wordt nu ook het correctiemodel en herschrijfplan en 60 voor ingezet bij onderdelen spreekvaardigheid de eindversie dit jaar gaan we ook de zwaarte tutoren laten weten dat bij dat onderdeel vaak van de opdrachten denivelleren tussen havo en een heel andere manier van assistentie is vwo gewenst daar gaat het niet om het inzicht krijgen in een probleem of het zoeken naar een tutorproject voor extra hulp oplossing maar veel meer om het controleren een interessante bijkomstigheid van het samen van de kwaliteit meer het zoeken naar werken met leerlingen is het tutorproject nadat zelfvertrouwen van de jongere leerlingen in een enkele leerlingen hun commentaar hadden enkel geval heeft dat tot een proefpresentatie gegeven op het lesmateriaal besloten wij naast geleid waarbij 5 vwo ers 4 vwo ers het samenwerken tussen klasgenoten ook het beoordeelden en met ze oefenden zonder de samenwerken tussen leerlingen van verschil docent deze vorm van peer tutoring vergt een lende jaarlagen te stimuleren doel was om die en ander van de tutoren zo hebben zij de stof 20 tot 30 te bereiken die door luiheid of zelf al minstens een keer toegepast verder zijn zij gebrekkige capaciteit nog niet instaat waren getraind in gesprekstechniek door de docent de voldoende leerresultaat en productresultaat te training komt er op neer dat de tutor vooral realisere n open vragen leert stellen om de leerling die het elzendaalcollege werkt met kwt uren vragen heeft eerst zelf te laten ontdekken wat er dat zijn zelfstudie uren keuzewerktijduren gedaan kan worden daarna wordt de tutor pas waarin leerlingen zelf bepalen of ze in de actief in het mede oplossen van het probleem studiezaal de mediatheek of in vaklokalen gaan deze vorm van samenwerking is over het studeren we nodigden leerlingen uit 5 en 6 vwo algemeen succesvol omdat de leerlingen die er uit om leerlingen uit 4 vwo te helpen bij gebruik van maken aangeven net iets meer problemen met het schrijven deelname was geleerd te hebben dan dat ze in de lessen hadden niet verplicht ongeveer vijf leerlingen hebben opgepikt en omdat de tutoren aangeven dat ze in 2001 2002 tien medeleerlingen geholpen een soort helikopterperspectief leren ont die tutoren moesten zich wel af en toe wikkelen die ze bij hun eigen opdrachten voor bewijzen zo riep een keer een leerling de schrijven en spreken ook kunnen toepassen docent en stelde een vraag de docent bleek het leren kijken naar een probleem en dan hetzelfde antwoord te geven als de tutor zojuist afwegingen maken om dat probleem te had gegeven dat gaf de andere leerlingen de benaderen en op te lossen dat geven zij aan al s 2003 moer 114 hun winst het werkt echter niet voor iedereen deelgebieden die hierbij centraal stonden het leerlingen die eigenlijk alleen maar willen experiment hield onder meer in dat wij werden weten wat goed is schieten weinig op met deze ingezet als tutor voor leerlingen uit 4 vwo vorm van ondersteuning zij willen eigenlijk alleen een oplossing tutoren die niet goed grondige voorbereiding kunnen luisteren zijn vaak zelf alles aan het voordat we echt als tutor aan de slag moesten oplossen waardoor de leerling er weinig mee kregen we tijdens kwt s duidelijk uitgelegd opschiet er is een oplossing maar waarom het wat er van ons verwacht werd de leerlingen een probleem was waarom de oplossing daarbij zouden in eerste instantie met vragen komen past is dan nog niet duidelijk die tutoren zijn over hoe ze het commentaarformulier moeten meestal nog wel te coachen maar de leerling die invullen dus hoe ze commentaar moeten geven vooral in oplossingen geinteresseerd is blijft een op de tekst van een medeleerling daarnaast zorgenkindje konden we vragen verwachten over het verwerken van het gekregen commentaar het samenwerking leidt tot hoger resultaa t omzetten van de kritiek in een tweede versie de samenwerking via azl heeft er toe geleid benadrukt werd dat wij als tutor niet dat ons werk op een kritische manier werd eindverantwoordelijk waren voor het resultaat bekeken via samenwerking met leerlingen en behalve over de te verwachten problemen andere scholen is een verbetering van de hebben we ook een keer gesproken over hoe je resultaten tot stand gekomen en er is meer de leerlingen het beste kunt benaderen als tutor tevredenheid bij de betrokken docenten over de het werd ons niet op een presenteerblaadje het werk zelf over de hoeveelheid tijd nodig gegeven maar het was juist de bedoeling dat we voor correctie wordt nog immer door ons er zelf over nadachten onder meer de volgende gemopperd maar je kunt leerlingen niet aandachtspunten kwamen naar voren benader afschepen met een opmerking dat het dossier de leerling niet alleen negatief maar benadruk volledig is als je serieus werk van ze vraagt ook de positieve dingen die een leerling in zijn verdienen ze ook een serieuze reactie de of haar tekst commentaar heeft geschreven belangrijkste les voor de sectie is dat leerlingen verder is het doel niet om de leerling alles samen tot heel wat in staat zijn verder dat je klakkeloos voor te zeggen en kant en klare open stellen voor kritiek van leerlingen heel antwoorden te geven maar juist om te proberen belangrijk is en dat bij experimenten de opinie samen met de leerling tot een oplossing te van leerlingen en collega s onmisbaar blijkt komen je kunt vragen aan de leerling stellen bovendien is het werken aan je vak buiten waarmee hij of zij tot het inzicht kan komen dat school in een academische setting azl er iets niet helemaal goed zit je laat de leerling noodzakelijk om je blik op je werk helder te dus eerst zelf ontdekken wat het probleem is en houden dat is een tip voor directies hoe het opgelost kan worden daarna kun je de leerling indien nodig actief helpen ervarin gen a l s tutor suz a nne sall eve l t in september 2001 werd ik met twee mede invuloefening leerlingen door jordan martens gevraagd om tijdens de tutor kwt s konden leerlingen uit mee te werken aan een schrijfvaardigheids 4 vwo op vrijwillige basis bij ons terecht met experiment ik zat toen in 5 vwo de hoofd vragen omtrent de schrijfopdracht van tevoren vragen voor het experiment waren waarom spraken de tutoren niet met de docent over de vinden leerlingen het moeilijk een commentaar leerlingen de leerlingen gaven zelf hun te schrijven dat leidt tot een beter inzicht in de probleem aan mocht het gebeuren dat ook wij eerste versie van de geschreven tekst en er niet uitkwamen of het gevoel hadden dat we waarom vinden leerlingen het moeilijk om het de leerlingen niet konden helpen dan was er ontvangen commentaar in te zetten om een wel altijd de docent om op terug te vallen de tweede versie te schrijven aangeboden problemen die ik bij leerlingen tegenkwam theorie uitleg van de theorie leesproblemen en hadden zoals verwacht inderdaad betrekking op begeleiding tijdens het schrijfproces waren het schrijven van commentaar en op het 2003 4 moer 115 verwerken van commentaar af en toe hadden waardoor je vrijer bent in wat je in het deze vragen te maken met gebrek aan kennis commentaar wilt verwerken het geheel wordt maar dit was dan te wijten aan het niveau van de een lopend verhaal je schrijft dus de dingen op leerling er waren echter in grote lijnen die je zelf echt nuttig vind en die jou opvallen overeenkomsten te ontdekken in de problemen aan de tekst daar heeft degene voor wie het bij de leerli ngen de vragen in het commentaar commentaar bedoeld is meer aan dan aan formulier bleken vaak onduidelijk bovendien nietszeggende ja want antwoorden leken veel vragen op elkaar wat ook tot ook de leerlingen die nu in 5 vwo zitten en met verwarring leidde het commentaarformulier het nieuwe commentaarformulier gewerkt leek nog het meest op een invuloefening een hebben blijken hier zeer over te spreken te zijn vraag met dan ja nee want waar dan het dezelfde verbeteringen ten opzichte van het antwoord ingevuld kon worden bovendien oude formulier als ik net noemde komen naar waren de vragen niet echt logisch gerangschikt voren tanja de manier van commentaar geven zo stond er onder kopje d middenstuk de vind ik erg fijn vorig jaar was dat anders dit jaar vraag is er voldoende samenhang tussen de werd je veel vrijer gelaten in het schrijven van alinea s aangebracht terwijl er ook een apart het commentaar in een verhaal kan je veel kopje over de alinea s ging verder werden er duidelijker zeggen wat er veranderd moet onder f publieksgerichtheid vragen gesteld worden en waarom je kan dan alles uitgebreider over het taalgebruik terwijl er ook een kopje j vertellen en beter tips geven een commentaar taalgebruik in het formu li er voorkwam zie in de vorm van een lopend verhaal zoals bijlage 1 behalve deze problemen bij het ontstaat bij het nieuwe formulier is dus veel schrijven van een commentaar zorgde het prettiger omdat je er een stuk meer in kwijt commentaarformulier er ook voor dat leer kunt dan in het vraag antwoord model en het li ngen regelmatig vast li epen bij het verwerken bovendien voor minder verwarring zorgt van het gekregen commentaar doordat het model een invuloefening was was het zelfvertrouwen bij spreekvaardigheid commentaar dat de leerling kreeg vaak erg naast schrijfvaardigheid zijn we ons ook gaan beknopt en onvo ll edig dus soms onbruikbaar richten op spreekvaardigheid i n 6 vwo ben ik het was niet altijd duidelijk waar degene die het gevraagd om tutor te zijn voor 5 vwo leerlingen commentaar geschreven had naartoe wilde die op dat moment bezig waren met de voorbereidingen voor hun individuele presen commentaar als lopend verhaal tatie aangezien ik net mijn presentatie voor wij tutoren hebben jordan aangegeven welke letterkunde schoolonderzoek achter de rug problemen er waren met betrekking tot het had sloot dit goed aan in grote lijnen was de commentaarformulier naar aanleiding hiervan gang van zaken bij spreekvaardigheid te is een discussie ontstaan over het bestaande vergelijken met die bij schrijfvaardigheid toch formulier en uiteindelijk is een nieuw formulier waren er ook duidelijk verschillen opvallend ontwikkeld dit commentaarformulier bestaat was dat het overleg met de tutee bij uit 9 kopjes met daaronder richtlijnen om het spreekvaardigheid wat anders verliep dan bij commentaar te schrijven deze kopjes zijn schrijfvaardigheid ik merkte dat je bij het logisch gerangschikt naar onderwerp tekstdoel helpen van de leerlingen met hun presentatie tekstvorm en tekstsoort tekststructuren niet altijd gebruik kunt maken van de beoogde tekstpubliek vraagstelling tekstinhoud spelling strategie het vragen stellen aan de leerling en zinsbouw stijlfouten ikzelf heb in de praktijk hem of haar zelf laten nadenken dit is wel een aantal voordelen van het nieuwe mogelijk bij vragen die echt over de inhoud commentaarformulier ondervonden tijdens het gaan of wanneer je ze eerst een concretere vraag schoolonderzoek nederlands waarbij je moet proberen te laten formuleren maar niet commentaar op je eigen tekst moet schrijven altijd wanneer er echt concrete vragen worden de aangegeven richtlijnen zijn fijn om je de gesteld zoals wat wordt er met spreekschema goede richting in te sturen maar zijn niet zo bedoeld i k denk ook dat wanneer leerlingen strikt als de vragen in het oude formulier echt zulke concrete vragen hebben ze het allee n 2003 4 moer iio maar ve rvelend vinden als je de strategie gaat en natuurlijk ook niet onbelangrijk goed gebruiken omdat er vaak een simpel antwoord kunnen uitleggen ook is het zoals eerder op de vraag is en ze ook dat antwoord gezegd belangrijk dat je de leerling begeleidt in verwachten soms kun je bij het helpen van de het ontdekken van het probleem en de oplossing leerli ngen gebruik maken van je eigen ervaring ervan het is niet de bedoeling om dit je kunt ui tl eggen hoe je dingen zelf hebt klakkeloos voor te zeggen deze vaardigheden aangepakt bij de presentatie bijvoorbeeld wat kun je verder ontwikkelen tijdens je ervaringen betreft de hand out of audiovisuele middelen als tutor de leerli ngen kunnen zelf bekijken wat ze de leerlingen die hulp hebben gekregen van daarmee doen het komt ook voor dat de tutees tutoren bleken over het algemeen ook uit zichzelf vragen naar je eigen e rvaringen enthousiast te zijn ze hebben het als prettig verder worden vragen gesteld als hoe vaak ervaren om met oudere leerlingen te praten die moet ik mijn presentatie thuis oefenen kan al iets meer van schrijven afwisten en vonden ik mijn presentatie het beste uit mijn hoofd het voor herhaling vatbaar uit reacties blijkt dat leren of mag ik er tekst bijhouden en is het het ze meer zelfvertrouwen geeft meer inzicht erg als ik niet altijd precies uitkom qua tijd in de opdracht en meer grip op het uitvoeren en behalve puur inhoudelijke vragen krijg je als toepassen van de opdracht bovendien geven ze tutor bij spreekvaardigheid dus ook vragen die aan dat leerlingen anders uitleggen dan leraren met zelfvertrouwen te maken hebben de het perspectief van een medestudent is anders leerli ng moet zijn of haar presentatie voor een de tutor staat dichter bij de tutee dan de docent klas houden en wil e rvan verzekerd zijn dat het toch is niet iedereen even positief een enkeling geen fiasco wordt heeft kritiek op het feit dat de tutor de oplossingen niet voorzegt nu moet ik nog alles positieve reacties zelf verzinnen waarom zeggen ze niet gewoon ik vond het erg leuk om mee te werken aan dit wat beter is paul experiment de leerlingen werkten allemaal goed mee en ze stonden open voor dingen die tutoring bij 4 en 5 vwo je zei en tips die je gaf ze leken het ook direct naast de samenwerking tussen 6 vwo en 5 vwo aan te nemen en erop te vertrouwen wat ik is er op het gebied van spreekvaardigheid ook overigens aanvankelijk niet echt verwacht had een start gemaakt met samenwerking tussen 5 omdat wij maar een jaar ouder waren dan de vwo en 4 vwo behalve de eerder genoemde leerlingen die we hielpen sommige leerlingen verschillen in gespreksstrategie zijn hierbij hadden de hulp hard nodig anderen zaten al op verschillen in de overlegvormen te ontdekken 4 de goede weg maar hadden net even het steuntje vwo leerlingen waren in tweetallen bezig met in de rug de goedkeuring nodig om verder te de voorbereidingen op hun pleitdebat en gaan al was het dan alleen maar voor hun eigen konden met vragen hierover terecht bij tutoren gevoel het is leuk om te merken dat je uit 5 vwo in plaats van 1 op 1 vond uitleg dus leerlingen ook echt helpt dat ze weer verder 1 op 2 plaats een tutor twee tutees er was kunnen nadat je ze geholpen hebt behalve dat zowel sprake van overleg tussen de twee het nuttig kan zijn voor de leerlingen leer je er leerlingen van een koppel onderling als tussen zelf als tutor ook wat van je leert om kritisch en de tutees en de tutor een aantal reacties van de serieus naar een tekst te kijken verder krijg je tutees uit 4 vwo toen zijn we zelfstandig naar ook te maken met aspecten op communicatief zo n kwt geweest waarin iemand van 5 vwo ons gebied bijvoorbeeld het probleem van de zou helpen dit werkte goed hierdoor werden leerling concreet krijgen vaak komen ze bij je we nog op een aantal belangrijke punten met iets als ik snap het gewoon niet en de gewezen waardoor we er weer een aantal denkwijze van de leerling ontdekken een aantal argumenten bij konden bedenken en de vaardigheden die hierbij van pas komen zijn argumenten verder konden uitwerken met goed kunnen luisteren filteren van informatie voorbeelden etc lisa ook zijn we samen die je krijgt interpreteren geduld hebben in naar een steun kwt voor het debat geweest staat zijn juist te formuleren wat je wilt zeggen waarbij we geholpen werden door een tutor zij 2003 moer 117 heeft ons erg goed geholpen met het bedenken dat de leerli ngen na het schrijven van een eerste van nieuwe argumenten en bij het ordenen van versie die moesten uitwisselen met de eerste onze eigen argumenten ook hebben we samen versie van een klasgenoot om zo commentaar met haar argumenten van de tegenstander op elkaars tekst te geven en dit was waar wij proberen te ontkrachten geertje deze zouden worden ingezet het schrijven of 4vwo leerli ngen reageren dus positief op de verwerken van een commentaar bleek pro hulp van tutoren zonder hulp van de docent blemen te geven in vragenuurtjes zouden de worden zij met succes verder op weg gehouden leerlingen met hun vragen naar ons toe komen behalve tutees gaven ook de nieuwe mede en met het oog op onze eigen ervaring met tutoren een evaluatie van de gesprekken in het schrijfopdrachten en de begeleiding die we van begin vond ik het wat lastig een gesprek te tevoren kregen zouden wij deze leerlingen beginnen ik wist niet wat de mensen precies we llicht kunnen helpen nadat we ja hadden wilden weten en of ik wel genoeg wist om de gezegd kregen we een gedegen voorbereiding leerlingen te helpen toen de gesprekken die vooraf ging aan het werkelijke project het eenmaal begonnen waren ging het wel redelijk contact met de leerli ngen waarmee zouden we vloeiend en kwam ik tot de conclusie dat ik te maken kunnen krijgen en wat zijn voldoende kennis bezat ik vroeg de strategieen die in verschi ll ende situaties van pas leerlingen naderhand ook of ze iets aan het kunnen komen dergelijke vragen werden tutorgesprek gehad hadden dit was bij iedereen beantwoord door onze eigen docent wel het geval dit gevoel had ik vaak ook al nederlands die ons op deze manier goed tijdens het gesprek je kon wel merken dat je ze voorbereidde op onze taak een van de vragen iets bijbracht wat ik goed van de meeste waar we mee zaten was eigenlijk een kwestie leerli ngen vond ik dat ze er met pen en papier van zelfvertrouwen zouden we wel in staat zijn bijzaten en aantekeningen maakten ze laten om de vragen van leerlingen te kunnen hiermee zien dat ze echt iets wi llen leren en dat beantwoorden wat ging er gebeuren mocht ze naar je luisteren een paar meisjes deden dit zich een dergelijke situatie voordoen in de niet en toen ik vroeg waarom niet kreeg ik als volgende weken zijn we aan de slag gegaan antwoord dat ze een goed geheugen hadden ik vroeg me echt af wat ze hier dan deden zij formulering is problee m waren de meest vervelende leer li ngen die ik in kwt uren kwamen de leerlingen en tutoren gehad heb niclos uit deze reacties blijkt dat bij elkaar in afgesproken lokalen in zo n uur de tutoren over het algemeen wel het gevoel waren er ongeveer drie leerlingen per tutor de hebben dat de leer lingen open staan voor hun leerling had zijn of haar eigen materiaal uitleg en tips en dat de meeste leerlingen serieus meegenomen en het was de bedoeling dat hij of meewerken om er een nuttig gesprek van te zij ook al het probleem geformuleerd had soms maken toch blijkt het dus ook voor te komen bleek dat echter moeilijk te zijn en lag daar de dat leerli ngen onvoorbereid en zonder gemoti taak van de tutor om samen met de leerling op veerde instelling naar een tutor toekomen dit zoek te gaan naar wat er nog niet goed gaat h et wordt terecht niet op prijs gesteld kwam bijvoorbeeld voor dat een leerling de opmerkingen van een medeleerling over zijn tutore rvarin ge n su za nne vr i nte tekst niet kon duiden soms lag dat er simpelweg in 5 vwo werd ik met twee medeleerlingen aan dat deze leerling de opmerkingen niet goed benaderd om mee te werken aan het azl genoeg had gelezen en dat het geven van wat project bij het vak nederlands op mijn school meer aandacht aan het interpreteren van de bedoeling was dat wij als toenmalige commentaar eigenlijk de enige oplossing was vijfdeklassers 4 vwo zouden helpen bij schrijf andere keren konden leerlingen niet goed opdrachten zij moesten in enkele weken een aangeven dat ze stijlproblemen hadden de betoog of beschouwing over een bepaald termen stijl en spelling wordt veelvuldig onderwerp schrijven aan de hand van een zelf onzorgvuldig en door elkaar heen gebruikt dat opgesteld schrijfschema en de richtlijnen van levert problemen op omdat de twee partijen een stappenplan nieuw aan deze opdracht was tutor leerling maar in de eerste plaats ook 2003 m oe r i io leerli ng leerli ng elkaar denken te begrijpen will en maken ten eerste merk je dan dat terwijl dat niet het geval is het is eenvoudig op leer li ngen niet meer met zekerheid over hun te lossen maar men moet wel de vinger op het eigen tekst kunnen praten bijvoorbeeld omdat probleem kunnen leggen vaak is de formulering het taalgebruik dat een tutor heeft aangepast van een probleem dus het probleem zelf nadat hen niet eigen is ook kan een tutor met het de tutor de tekst had doorgenomen besprak ze onderwerp een andere richting uit willen een die met de leerling per leerling nam dat ander deel van het thema willen beschrijven ongeveer twintig minuten in beslag soms omdat hij of zij denkt dat dat we ll icht varieerde dat wat vaak was het zo dat een interessanter is of dat er meer informatie over te leer li ng met de nieuw verwo rven inzichten zelf vinden is ook dan wordt de zekerheid van een aan de slag ging en de volgende week opnieuw leerli ng allengs minder in de eerste instantie langs zou komen om de vooruitgang te moet het enthousiasme van een leerli ng voor bespreken zijn eigen aanpak van een onderwerp zijn eigen uitwerking van een thema behouden blijven leerling leren leren het gaat er voornamelijk om dat het tijdens deze uren heb ik meer dan wat dan ook eindproduct van de samenwerking is dat de geleerd hoe belangrijk het is om te luisteren leerling meer tevreden en zeker der is over zijn naar de vraag die iemand heeft zonder meteen of haar eigen tekst en dat structurele problemen een eigen oplossing aan te dragen ik denk dat bij het schrijven of verwerken van een dat in het onderwijs nog te vaak voorkomt in de commentaar naar voren zijn gekomen en relatie tussen leerling en docent is het naar mijn benoemd de grootste fout die je naar mijn inzicht nogal eens het geval dat de docent mening als tutor kunt maken is de pen zelf ter weinig ruimte laat voor de kritische inbreng hand te nemen om het maar eens zo uit te van een leerling natuurlijk heeft de ene leerling drukken dat kan gebeuren als je je te zeer wellicht meer sturing nodig dan de ander in de inhoudelijk gaat bemoeien met de tekst maar tweede fase is die sturing veelal beperkt tot zeker ook als je de leerling te laag inschat ook gedetailleerd afgedrukte instructies toch denk dat lijkt me iets waar docenten zich meer ik dat het heel belangrijk is om leerlingen te bewust van zouden moeten zijn stimuleren zelf kritisch na te denken over hun werk ik denk dat de vernieuwingen in het actief zelfstandig lere n onderwijs pas werkelijk gaan leven als ze erop wat mij vooral ook is opgevallen aan de keren gericht zijn om het contact tussen leerlingen te dat ik met jongere leerlingen bezig ben geweest vergroten dat wil zeggen dat leerlingen niet is dat de angst om iets fout te doen vrij groot alleen door hun docent maar ook door elkaar kan zijn sommigen van de leerlingen waren in geholpen kunnen worden daar draait het het begin van de samenwerking tijdens het immers ook om in het studiehuis in staat azl project wat angstig een beetje bang om worden om in grote mate zelfstandig te leren iets verkeerds te zeggen maar het bleek in de werken en te leren leren als iemand onzeker is loop van de tijd altijd een stuk soepeler te gaan over een bepaald deel van zijn of haar tekst maar wellicht hebben enkelen van tevoren het idee dat niet goed onder woorden weet te brengen gehad dat ze een betweterige ouderejaars naast blijkt het toch van groot belang wel te streven zich zouden krijgen die wel even zou zeggen naar een duidelijke formulering van het hoe het moest dat kan ze logisch gezien aan de probleem ook al zie jij als tutor wel in waar het ene kant remmen misschien is dit wel een precies fout zit het is cruciaal dat een leerlinge domme vraag zullen er een aantal gedacht zijn of haar eigen onzekerheden of fouten hebben aan de andere kant schuilt er ook het kan leren opmerken het woord tutor kan hier gevaar van gemakszucht als die ander het beter echter ook worden vervangen door docent weet laat hem of haar dan maar mijn probleem oplossen dergelijke extreme situaties zijn in het tekst blijft van de leerling project niet voorgevallen maar ik denk dat in mijn eigen rol als tutor heb ik gemerkt dat je docenten zich er meer van bewust zouden de tekst van de leerling niet jouw tekst moet moeten zijn dat wel degelijk een aanta l 2003 moer 119 leerli ngen zulke beide verkeerde ideeen kan het lijkt me daarnaast verstandig om te letten hebben van het contact met een docent wat wel op het tijdstip waarop je de samenwerking gebeurd is is dat leerlingen merken dat ze zelf tussen leerlingen inplant na school zullen veel vaak heel goed in staat zijn hun eigen leerlingen andere verplichtingen hebben en problemen bij het schrijven van een tekst of bovendien zullen ze dan vaak geen zin meer commentaar op te lossen de een heeft meer hebben daarom zijn op onze school die kwt s hulp nodig dan de ander maar uiteindelijk zijn een ideale oplossing gebleken het altijd de leerli ngen zelf die inzien wat er schort aan hun tekst of commentaar en waar ze mes snijdt aan twee kanten verbeteringen moeten aanbrengen en daarmee een van de moeilijkste dingen vond ik voor is de hoofddoelstelling van azl inderdaad mezelf het geduldig luisteren naar de problemen actief zelfstandig leren behaald van leerlingen maar ik ben er ook achter gekomen dat dat overwinnen mijn grootste kanttekeningen persoonlijke winst van het project opleverde er zijn wel kanttekeningen die ik wil plaatsen beter in staat zijn even te wachten met mijn bij de manier waarop het project verliep eigen oordeel om eerst de persoon die met meerdere malen bleek tijd of liever gezegd het vragen komt de persoon die eigenlijk centraal tekort daaraan de samenwerking niet ten goede staat de kans te geven zijn of haar ideeen te te komen het geval was namelijk dat wij als uiten de noodzaak om tactvol te operen was tutoren de teksten van leerlingen niet van ook echt iets waar wij als tutoren mee te maken tevoren konden doorlezen ik heb gemerkt dat hebben gekregen zonder al te snel de leerling ik het veel prettiger vind om die teksten al eens letterlijk op fouten te wijzen gaat het juist om door te hebben genomen voordat je werkelijk de vragen van de leerling zelf de tutoren met zo n leerling begint dat geeft toch een dienen slechts als hulpmiddel fungeren als beter zicht op het geheel dan dat iemand vraagbaak zomaar aanschuift en wijst daar en daar loop ik als het gaat om schrijfvaardigheid heb ik als vast dan moet je namelijk als tutor ter plekke tutor zeker ook leerervaringen opgedaan tijdens nog eens de tekst scannen en kun je pas daarna en in de evaluatie van het project i k heb ten ingaan op zijn of haar vraag wat je eerste meer inzicht gekregen in welke logischerwijze wilt voorkomen is dat zo n problemen doorgaans opduiken bij het schrijven leerling daar dan de helft van de tijd zit te van een tekst of van een commentaar op een wachten tot de tutor klaar is met lezen daar is tekst voornamelijk waren die problemen bij het de tijd nou eenmaal niet voor de tijdsdruk die commentaar geven op een tekst van zo ontstaat is in mijn ogen zeer nadelig omdat communicatieve aard hoe breng ik mijn mening het er toe kan leiden dat een tutor haastig te over zonder een ander te kwetsen maar ook werk gaat met het lezen van de tekst daar zal meer inhoudelijk welke termen gebruik ik dus een oplossing voor gevonden moeten zodat mijn medeleerling mij begrijpt en wat worden bedoelt de ander met deze opmerking hoe een ander en wellicht minder eenvoudig op te moet ik het interpreteren bij het schrijven van lossen punt is de mate van verplichting die een tekst maakten veel leerlingen zich zorgen verbonden wordt aan de participatie bij dit om het bereiken van hun doelgroep kan ik deze project werd in het begin nog uitsluitend alinea niet beter verplaatsen hoe kan ik een gewerkt met vrijwilligers maar zodra je een duidelijkere meer begrijpelijke opbouw maken hele klas verplicht als tutees te gaan werken kan door met wat meer afstand te kijken naar de ik me indenken dat dat problemen op gaat teksten en commentaren van andere leerlingen leveren dan zal een docent ook moeten ben ik nu dan ook beter in staat mezelf proberen de minder gemotiveerde leerlingen het kritischer in de gaten te houden als ik bezig ben nut van een dergelijke aanpak te laten inzien en met een tekst of commentaar de problemen ook bij deze groep moeten proberen goede waar ik bij mijn eigen teksten op stuit zijn vaker resultaten te boeken azl vereist een grote mate herkenbaar en daardoor gemakkelijker te van discipline en inzet benoemen en op te lossen andersom werkt da t 2 003 moer 120 prin cipe natuurlijk ook als iemand met een bovenal goed geslaagde vorm van onderwijs bepaalde vraag komt kan het zo zijn dat het iets vernieuwing kan zijn betreft waar ik zelf al eerder mee te maken heb gehad voor beiden vergemakkelijkt dat de evaluatie situatie zo s nijdt het m e s aan twee kanten piet hein van de ven de ervaringen van suzanne en suzanne worden tutoring heeft duidelijk meerwaarde gedeeld door de andere tutoren dat valt op te samengevat lijkt me duidelijk dat tutoring een maken uit de door die andere tutoren duidelijke meerwaarde heeft boven bepaalde geschreven verslagen en hun opmerkingen in traditionele re lesvormen in schrijfonderwijs interviews met mij i k heb ook zowel na de een van de voordelen dat dit tutorproject heeft eerste als na de tweede ronde met groepjes ten opzichte van het meer conventionele tutees gesproken ook zij zijn positief verder contact tussen leerling en leraar is dat het hebben deze leerlingen evaluerende contact tussen leerlingen die maar een of twee opmerkingen over het experiment vastgelegd in jaar in leeftijd schelen minder eng is hun schrijfdossiers een paar illustratieve leerlingen hebben heel goed in de gaten dat de opmerkingen tutor dichter bij hen staat omdat hij of zij op dezelfde manier is bezig geweest met het uit een interview met tanja en niclos schrijven van teksten een stukje herkenning t ja wat ik mij nog kan speelt daarbij een grote rol voor beide herinneren dat ik toen niet raad betrokkenen het belangrijkste van dit project wist met een paar alinea s hoe ik vind ik dat al dan niet zwakke leerlingen er die goed met elkaar moest meer zelfvertrouwen bij het schrijven door verbinden en dan probeerde zij krijgen als je sterker in je schoenen staat als je daar mee te helpen met een niet een tekst aan de slag gaat als je zonder angst aantal goede zinnen te naar een medeleerling of docent stapt om zijn of verzinnen zodat die alinea s haar visie op jouw tekst eens te horen zal je mooi in elkaar overliepen schrijven vooruitgang boeken tijdens het ph ze gingen een stukje tekst voor schrijfproces openstaan voor kritische ideeen je schrijven van anderen over jouw tekst maar gewapend t nou ze gaven ideeen van iets in met een gezonde portie zelfvertrouwen zal die richting kun je doen niet ertoe leiden dat een leerling uiteindelijk terecht zo van dat moet je doen maar tevreden over zijn of haar eigen tekst kan zijn ze duwde je meer in de richting en om dan op den duur in staat te zijn volledig van dan wordt het beter zelfstandig een eigen tekst op waarde te kunnen ph tegen n bij jou ook schatten en er de juiste verbeteringen en n ja veranderingen in aan te brengen al met al denk ph ze hielden niet je handje vast ik dan ook dat tutoring een zeer welkome en van zo t nee op zich ze deden het gewoon een beetje zoals een leraar doet gewoon helpen om n tips geven t ja tips geven om er uiteindelijk uit te komen en niet gelij k voorzegge n een interview met anneke ik heb aangegeven wat ik moeilijk vond en ze zeiden het niet voor je moest zelf denken ik moest eerst vertellen wat mijn probleem was 2003 4 m oe r 121 vervolgens vroegen zij hoe zou je dat kunnen we in de toekomst effectiever om hulp vragen doen ik gaf een oplossing waarop zij zeiden deze positieve tutee ervaringen zijn ook terug zou je het niet zo of zo aanpakken te vinden in de rapportages door suzanne en na doo rvragen geeft anneke aan dat ze veel suzanne en andere tutoren voor henzelf geven wilde verbeteren aan haar eerste versie ze had ze als belangrijke resultaten aan dat ze hebben commentaar van een klasgenoot maar wist niet leren luisteren doorvragen tactvol communi hoe ze dat moest verwerken het maken van een ceren ze kunnen met meer scherpte naar hun goede tekstopbouw was moeilijk voor haar eigen teksten kijken ze er tevreden over hun daar is ze goed bij geholpen medeleerlingen te hebben kunnen helpen de winst voor de leraar werd door jordan in zijn ook paul en hanneke liepen vast met hun bijdrage geformuleerd tekstschema en paul wist daarnaast niet of hij bij het herschrijven de hele tekst opnieuw ik wil nog enkele andere punten aanstippen moest doen of stukjes van de tekst herschrijven belangrijk is wat suzanne en suzanne ons hij begreep bepaalde vragen niet zijn tutor zei vertellen over de voorbereiding tutoring vergt toen in andere woorden wat er stond een bepaalde wijze van denken over onderwijs daardoor werd het duidelijk over communicatie en begeleiden dat heeft enige aandacht nodig van tevoren eva kreeg hulp bij het schrijven van het belangrijk lijkt me wat en suzanne sallevelt en commentaar op de tekst van iemand anders jordan martens schrijven wat te doen met de daarnaast bij het schrijven van haar tweede leerlingen die zo productgericht zijn dat ze versie ze heeft nu kritischer leren kijken met alleen maar voor de juiste oplossing komen de name het commentaar op de tekst van een wijze waarop jordan de teksten beoordeelt met medeleerling mag niet te positief of all een maar aandacht voor commentaar en herschrijven kan positief zijn ze is nu met hulp van de tutor veel hiervoor in elk geval gedeeltelijk tegenwicht dieper op de inhoud van de tekst van haar bieden belangrijker tegenwicht lijkt me een medeleerli ng ingegaan als je er verder over groeiend besef dat tutoring werkt suzanne en nadenkt en erover praat dan leer je kritischer te suzanne geven aan dat de jongere leerlingen kijken hebben ontdekt dat gebruik maken van tutoring helpt jordan maakt duidelijk dat in het tweede de tutees uit 4 vwo geven aan dat leerlingen uit jaar de belangstelling voor tutor en tuteeschap 5 en 6 vwo echt meer weten dan zij zelf ze toeneemt als zich dat voortzet is er de kans op geven aan dat ze natuurlijk ook kunnen een cumulatief effect elk jaar kunnen er tutoren samenwerken met een klasgenoot waardoor ze komen die als tutee gebruik hebben gemaakt waarschijnlijk ook wel verder komen samen van tutoren mijn vroegere ervaring met weet je namelijk meer dan alleen maar stellen tutoring voor eerste en tweedejaars studenten ze je hebt er meer aan als een leerling uit 5 of wijst uit dat elk nieuw cohort tutoren net weer 6 vwo komt omdat ze veel meer ervaring een fractie beter toegerust waren voor hun taak hebben je hebt nu je geholpen bent ook hier speelt ook de vrijwillige keuze voor tutee meer zekerheid over je tekst over het algemeen en tutorschap een rol een dergelijk cumulatief vinden ze het prettig als iemand anders zich in effect laat zich misschien al zien in de hun tekst verdiept een deel van hen wil zeker beschrijving door suzanne sallevelt van de zelf ook als tutor gaan functioneren aangebracht variatie in het contact 5 vwo en 6 vwo samenvattend de tutees zijn tevreden met de ten slotte suzanne vrinte geeft aan dat de individuele aandacht met de hernieuwde uitleg afstand tussen leerling en tutor kleiner is dan met het aan het denken gezet worden ze tussen leraar en leerling dat schept een krijgen met name wat meer zekerheid over hun belangrijke voorwaarde voor het grotere effect aanpak en hun tekst ze winnen aan zelf dat leerlingcommentaar vaak heeft vergeleken vertrouwen ze hebben ook beter door waar hun met leraarcommentaar zoals uit het werk van problemen precies zitten en kunnen dus hopen onder meer nystrand 1986 en sperling 1994 2003 4 m oer 122 kan worden opgemaakt medeleerlingen lezen 2 is het gezien het tekstdoel duidelijk wat de teksten van hun klas of schoolgenoten vaak lezer moet gaan denken vanuit de vraag wat de schrijver had willen j a nee w ant zeggen de leraar leest vaak vanuit een idee van wat hij zij zelf zou hebben geschreven fiere 3 b evat de tekst voldoende informatie om het stevens 1985 en legt daarmee de lat vaak te gegeven doel te bereiken hoog suzanne vrinte maakt in dat kader ook j a nee want duidelijk dat in de tutoring de tutee eigenaar blijft van de tekst volgens hillocks 1995 een 4 houdt de schrijver zich aan de gegeven belangrijke voorwaarde voor een goed schrijf tek stsoort vaardigheidsonderwijs ja nee want veralgemeniserend kan ik stellen dat het voor het onderwijs in de tweede fase van belang is dat 5 houdt de schrijver zich aan de gegeven leerlingen zelfstandig dat wil zeggen zonder tekstvorm tussenkomst van de leraar in staat waren een j a nee want complexe taak schrijven commentaar krijgen en geven commentaar verwerken af te ronden welke tips geef je de schrijver mee daarop te reflecteren en zelfs de opdracht te verbeteren we gaan door met tutoring en gaan die didactiek ook op de andere azl scholen uitproberen de namen van de leerlingen zijn om privacy redenen gewijzigd b tekstopbou w bijlagel oud beoordelingsformulie r 1 houdt de schrijver zich aan de gekozen dit beoordelingsformulier helpt je om een tekststructuur commentaar te schrijven op de tekst van een ja nee want klasgenoot extra informatie over het schrijven van een commentaar vind je in par 1 3 6 van je 2 i s de opbouw in orde dri ede li ng inleiding informatieboek van topniveau kern slot ja nee want naam schrijver naam beoordelaar 3 is er voldoende same nhang tussen de onderdelen aangebracht signaalwoorden algemene aanwijzinge n e d 1 streep spelfouten stijlfouten interpunctie ja nee wan t fouten en fouten tegen de zinsbouw aan in de tekst maar verbeter ze niet 4 zijn de alinea s goed opgebouwd 2 schrijf in de linkermarge de soort fout al j a nee wan t c2 g4 etc 5 staan d e onderdelen in een logische soo r ten fo u ten volgorde ja nee wa nt a opdrach t 1 houdt de schrijver zich aan het gegeven 6 baseert d e s c hrijver zich wel op een tekstdoel h oo fdgedac ht e ja n ee wan t ja nee wa nt 2003 moer 123 welke tips geef je de schrijver mee e slo t 1 bevat het slot een heldere samenvatting en of conclusie ja nee want 2 indien er een conclusie wordt getrokken is deze logisch ja nee want c inleidin g 3 bevat het slot een publieksgerichte 1 wordt het onderwerp duidelijk uitsmijter geintrodu ce erd ja nee want j a n ee wan t welke tips geef je de schrijver mee 2 is het standpunt of de proble emste llin g duid elijk geformulee rd ja n ee want 3 is d e inleiding aantrekkelijk ja nee want welke tip s geef je de sc hrij ver me e f publieksgerichtheid 1 is de tekst makkelijk te lezen en te begrijpen voor het beoogde publiek ja nee want 2 is het taalgebruik passend voor het beoogde publiek d middenstuk ja nee want 1 i s er voldoend e s am e nhan g tu ss en de welke tips gee f je de sc hrij ver me e alinea s aang e bra cht ja nee wan t 2 i s he t midde ns tuk voldo ende uitgewerkt m e t argum e nten voor en nad e l e n voorb eelde n e n dergelijke ja nee wa nt welke tips geef je de schrijver mee g betrouwbaarheid 1 we et de schrijver waarover hij sc hrijft ja nee want 2 i s de sc hrijver goe d g einform eerd ja nee wan t 2003 m oe r 124 welke tips geef je de schrijver mee j taalgebrui k 1 heeft de schrijver voldoende afwisse li ng aangebra cht in woorden formuleringe n dus niet steeds dezelfde woorden formuleringen ja nee want welke tips geef je de schrijver me e h nieuwswaarde 1 bevat de tekst onverwachte informatie en informatie die een nieuw licht werpt op het onderwerp ja nee want welke tip s geef je de schrijver mee k alleen invullen bij een betoo g 1 zijn er voldo ende argument e n voor h et s tandpunt ja nee want 2 zijn de argumenten goed onderbouwd i alinea s ja nee want 1 worden de alinea s onder s cheiden door 3 zijn er voldoende tegenargumenten inspringen of een witregel genoemd ja nee want ja nee want 2 wordt er wel s teeds een hoofdgeda c hte per 4 worde n de tegenargument e n overtuig e nd alin ea of alin eagroep uitgewerkt du s ni et ontkra c ht meer dan e en hoofdgeda c hte in een alinea j a nee want ja nee want welke tips geef je de schrijver mee 3 zij d e alinea s voldo ende uitgewerkt ja nee want 4 heeft d e schrijver de juist e signaalwoorden en s ignaalzinnen gebruikt j a nee want welke tips geef je de schrijver mee bijlage 2 nieuw beoordelingsformuli e r dit beoorde li ngsformulier helpt je om een commentaar te schrijven op de tekst van een klasgenoot extra informatie over het schrijven van een commentaar vind je in par 1 3 6 van je informatieboek van topniveau 2003 4 m oer i 25 schrijver paragraaf 5 4 tot en met 5 6 van je beoordelaar informatieboek topniveau algemene aanwijzingen 4 tekstpubliek ga een voor een de 8 punten na noteer je wat is het beoogde publiek volgens het commentaar in klad en schrijf het dan uit voor stappenplan onderdeel ten 8 spelling en stijlfouten is het past de tekst helemaal bij het beoogde nodig dat je in de tekst de fouten of publiek onduidelijkheden met nummers spelling en als dat zo is hoe komt dat naar de tekst letters stijlfouten aangeeft en ze vervolgens in verwi ze n je commentaar toelicht het commentaar dient als dat niet overal het geval is of helemaal ge typt ingeleverd te worden bij de schrijver niet hoe komt dat jnaar de tekst verwijzen maak er een kopie van want je moet niet alleen geef tips je ontvangen commentaar maar ook het door jou gemaakte commentaar opnemen in je 5 vraag stelling schrijfopdracht het commentaar bestaat uit past de hoofdvraag of de hoofdstelling goed minimaal 2 voll edige a4 tjes bij de tekst leg uit waarom wel of waarom niet en verwijs richtlijnen per punt voor je commentaar naar de tekst is er een duidelijk verband tussen de 1 tekstdoel hoofdvraag of hoofdstelling uit de inleiding geef aan wat het tekstdoel uit het stappenplan en de afsluiting uit het slot was leg uit waarom wel of niet en verwijs naa r de is de auteur geslaagd dat doel in de tekst te te ks t verwezenlijken hoe welke tips heb je om de hoofdvraag bij een waar blijkt dat uit verwijs naa r de te kst beschouwing of uiteenzetting of de indien dat niet het geval is hoe komt dat hoofdstelling bij een betoog te verbeteren wat zijn de tips ook als je tevreden bent kun welke tips heb je om de aansluiting met de je nog tips geven afsluiting uit het slot te verbeteren 2 tekstvorm en teksts oort 6 tekstinhoud sluiten de tekstvorm en de tekstsoort aan bij sluit de tekstinhoud hoofdonderwerp en de het stappenplan deelonderwerpen goed aan bij de doelstelling als dat gelukt is waar blijkt dat uit verwijs van de tekst naar de tek st leg uit waarom wel of niet en verwijs naar de indien dat niet het geval is hoe komt dat tekst wat zijn de tips zijn de tekstonderdelen goed met elkaar in verband gebracht let op de samenhang tussen 3 tekststructuren alinea s en de overgang tussen de inleiding en wat is de gekozen hoofdstructuur volgens het de kern en tussen de kern en het slot stappenplan l eg uit waaro m wel en waarom nie t e n wat is of zijn de gekozen substructuren verwijs naar de te ks t zie paragraaf 5 1 tot en volgens het stappenplan met 5 3 van je informatieboek topniveau is de schrijver geslaagd in het aanbrengen van zijn de verhoudingen tussen tekstdelen op de hoofd en substructuren basis van de inhoud goed let daarbij i ndien ja hoe is dat gelukt naar de te ks t bijvoorbeeld op de verhouding tussen feit en veruri zen mening en de verhouding tussen voorbeeld i ndien nee of niet h elemaal waarom niet en argumenten let ook op de verhouding naar de tekst verwijzen tussen de omvang van de drie hoofddelen welke tips heb je om de structuren te inleiding kern en slot verbeteren en of duidelijker te maken zie 2003 moer i26 7 spell i ng 2 we gaan dus niet nader in op het onderscheid controleer de tekst nu puur op spel e n tussen bijvoorbeeld peer fotoring en cross age interpunctiefouten h10 en h 11 topnive a u fotoring dat lijkt ons in dit kader niet zo informatieboek nodig geef in de tekst aan waar de fout of d e onduidelijkheid staat met behulp van cijfers bonset h d de kruijk vakdossiers 2001 in je commentaar geef je per cijfer aan wa t nederlands enschede slo 2002 volgens jou fout is of onduidelijk burns t j being social expanding our view of social interaction in writing workshops in 8 stijlfouten language arts 78 5 2001 blz 458 466 controleer de tekst nu puur op stijlfouten gere a r r stevens the language of h 9 en h12 topniveau informatieboek let writing groups how oral response shapes hierbij natuurlijk ook op de zinsbouw revision in freedman s ed die acquisition geef in de tekst aan waar de fout of de of written language response and revision onduidelijkheid staat met behulp van letter s norwood nj ablex 1985 blz 85 105 in je commentaar geef je per letter aan wat hillocks jr g teaching writing as reflective volgens jou fout is of onduidelijk practice newyork teachers college columbia up11995 nogmaals de ie zes delen werk je uit in een hoel t lokensgard skrive og samtale duidelijk lopende alinea de laatste twee delen responsgrupper som lceringsfelleskap oslo geef je helder ui tleg bij het waarom van de gyldendal akademisk 2000 taalfout nystrand m ed the structure of written communication orlando academic press 1986 de bedoeling is dat je straks in 5 havo of parr j m m a r townsend environments 6 vwo op alle 8 onderdelen je eigen le versie processen and mechanisme in peer learning in kan verbeteren het maken van dit commentaar international journal of educational research 37 5 is dus erg belangrijk je moet dat leren om in de 2002 blz 403 423 toekomst je eigen teksten beter te kunnen smidt j double histories in multivocal maken daarom speelt je commentaar ook een classrooms in written communication 19 3 belangrijke rol bij de beoordeling blz 414 443 sperling m constructing the perspectine of verzorging 10 punten teacher as reader a framework for studying commentaar 20 punten response to student writing in research in eindversie 70 punte n the teaching ojenglish 28 2 1994 blz 175 207 sperling m s w freedman research on je eindvers ie wordt beoordeeld op de 8 writing in richardson v ed handbonk of punten van het correctiemodel research on teaching washington d c american let op controleer je 2 e versie op educational research association 1998 blz de 8 punten voordat je de hele 370 389 schrijfopdracht inlevert veen k van teachers emottions in a context of loop de checklist goed door change dies universiteit van nijmegen 2003 co ntroleer of alles op de juiste veen k van p sleegers p h van de ven wijze in het dossier zit caught between a rock and a hard place emotions of a reform enthusiast teacher succes ingediend de sectie nederlands ven p h van de de tekstbespreking gewoon doen in moer 4 1994 blz 143 148 noten en literatuu r wiel a m van de p h van de ven schrijven in het studiehuis in moer 1 2003 blz 3 11 zie onder meer didaktief school 2000 nr 8 blz 9 en 2002 nr 7 blz 24 2003 4 moer 127