Informatiekunde en Nederlands

albert boekbors t m oge lijkh e de n ver g roo t o m k e nni s in d e vo r m van info rmati e c o mpa c ter o p t e sl a an sn ell e r t e ra adpl ege n e n ove r g ro t e r e afs ta nde n t e ve r s pre id e n e n t e raadpl ege n als mijlpal e n in informatiekunde e n d e ze o ntwikke lin g kunn e n de uitvindin ge n v a n h e t sc hrift h e t p a p ie r d e b oe kdrukkun s t nederlands fo tog ra fi e te l e fo n ie radi o e n te l e vis i e ge n oe md w o rd e n we spreken over documentaire informatie indien er sprake is van informatie die op een informa dit najaar gaat de basisvorming in het voortgezet tiedrager is vastgelegd daarbij gaat het niet al ondenvijs van start een van de vijftien vakken leen om boeken en tijdschriften maar om alle waarvoor eindtermen zijn geformuleerd is liet n ieu soorten informatiedragers dus naast gedrukt we vak ir formatiekunde de oinvnrrg van dit vak is ook audiovisueel materiaal magneetbanden zeer beperkt slechts 20 uur is hiervoor op het rooster computerbestanden databases en cd rom ingevoerd daarnaast zijn in andere vakken geinte de term informatietechnologie die we in dit greerd aspecten van dit vak ge forrnuleerd een van verband gebruiken heeft echter een veel gro de vakken waarvoor dit rsgebeurd is het vak neder tere reikwijdte dan de toepassing van compu lands in dit artikel wordt eerst aandacht besteed aan ters alleen en strekt zich uit tot alle toepassing de plaats die irformatie in de samenleving is gaan van technische hulpmiddelen voor gegevens innemen en aan de groeiende behoefte aan training verwerking het omvat zowel het gebruik van in liet omgaan met informatie daartoe wordt liet potlood papier cataloguskaartjes en schrijfina begrip is fortnatievaardiglieden uitgewerkt daarna chines als computers microfiches floppy s wordt ingegaan op liet tot stand komen van inforrna hard disks en netwerken de introductie van tiekunde als zelfstandig vak en aan de inhoud die er de computer en de digitale technologie heeft op het ogenblik aan wordt gegeven tenslotte wordt deze ontwikkeling opnieuw een sterke impuls gekeken naar de betekenis hiervan voor de invulling gegeven de komst van de pc en van compu van informntiekundige aspecten in liet vak neder ternetwerken zijn van groot belang gebleken lands voor de praktijk van de informatieverzorging en de gebruiker van informatie niet alleen zijn de mogelijkheden tot verspreiding raad informatie in de maatschappij pleging en gebruik van informatie weer sterk toegenomen het is bovendien steeds vaker lee aandacht voor de plaats die informatie in mogelijk dit vanaf de werkplek te doen onze samenleving i nneem t is gedurende de de ontwikkelingen op het gebied van de in laatste decennia sterk toegenomen aan infor formatietechnologie lijken niet alleen steeds matie wordt als hulpbron naast financien sneller te gaan ook de effecten van de toepas grondstoffen en personeel zo n centrale rol singen dringen in een steeds toenemend tein toegeschreven als motor in het ontwikkelings po en steeds dwingender door niet alleen bij proces van de maatschappij dat er volgens ve de overheid het bedrijfsleven de school en len sprake is van een informatiemaatschappij wetenschap maar ook in het alledaagse leven informatie komen we daarin tegen als grond wordt iedereen steeds vaker geconfronteerd stof als produktiemiddel en als produkt bo met de mogelijkheden en consequenties van vendien heeft informatie een be sturende de informatietechnologie 1 e gebruiker wordt functie ten aanzien van de andere hulpbron geconfronteerd met nen de groei van de hoeveelheid geproduceerde na de ontwikkeling van het schrift en infor informatie rnatiedra g ers werd het mogelijk de barrieres de groei van het aantal media waarop informa afstand en tijd in de communicatie te over tie wordt aangeboden bruggen oor de eeuwen hebben technolo de groei van het aantal technieken waannee gische en sociale ontwikkelingen telkens de informatie gezocht kan worden 90 moer 1993 3 de mogelijkheid om steeds meer geautomati het kunnen formuleren van de informatie seerde informatiebronnen vanaf een plaats te vraag vetvoorden van vat men wil weten op raadplegen stellen van een zoekpro ie l het kennen van informatiebronnen iveten waar naast positieve effecten die het gevolg zijn van de gezochte int w mntie tijevonden kan moorden een grotere toegang tot informatie zijn er ook het beheersen van de benodigde inforniatie negatieve gevolgen te normen van cuilen technologie liet kunnen raadplegen van de iii i r burg i992 noemt als een van de belangrijkste matiehrunnen van leen tot operationeel gebruiken negatieve gevolgen van de huidige ontwikke 11a 11 computer oillirre retrieval2 en gebruiken voer ling liet niet op elkaar afgestemd zijn van de cd ro m inforniatie vraag en het informatie aanbod het kunnen integreren van informatie in rele idenburg iysi spreekt van een inforniatie vante toepassingsgebieden en deze verder kun overload waarbij een grote hoeveelheid infor nen verspreiden toepassen van ver ivorveri kennis inatie ongevraagd en blind wordt geprodu en deze kunnen vnsllcgljen en verder verspreide n ceerd sonnniigr nieuwe technologische mogelijkheden zoals viditel videotex kabel het ontwikkelen van informatievaardigheden kranten enz worden door het publiek nog is een proces dat zich herhaalt ontwikkelt en nauwelijks gebruikt de technologische nio verbreedt naar mate men ouder wordt en de gelijkheden in plaats van de inforuiatiebehoef horizon zich verruimt het aanleren van infor te bepalen hier het aanbod niatievaardigheden vereist een actief leerpro ces dat in elke fase zijn eigen specifieke eigen door deze ontwikkelingen ontstaat een g roei schappen kent en dat deel dient uit te makel ende behoefte aan adequate trainingen in het van elke fase van het onderwijs kunnen omgaan niet informatie gebruikers van informatie hebben naast algemene vaar we kunnen het leerproces ondermeer op de digheden steeds m eer specifieke vaardigheden volgende wijze indelen nodig om die informatie te vinden die voor hen relevant is dit wordt nog verduidelijkt i nformeel al doende leert men door het feit dat de nieuwe informatiedragers niet formeel in onderwijssituaties buiten het niet zonder hulpmiddelen gelezen kunnen formele overheids scholensysteem bedrijfs worden voor sommigen kan dit leiden tot in opleidingen cursussen fo nnatievrers het gevolg hiervan is een drei formeel binnen het reguliere onderwijsstelsel gende groei van de kloof tussen de informa basisschool voortgezet onderwijs bo ei avo tir armen en de informatie rijken zij die hoger onderwij s t o e gan g kennen tot i nfor m a ti e raken beter geint