Je leert heel snel met een spel

voortgezet onderwij s marieke veen breekt haar tong zowat over het strotklepje maar spreekt het uiteindelijk geholpen door haar speel pa rt ner verstaanbaar uit tweeta l len die alle kaa rtjes op het spelbord hebben je leert heel snel met een gelegd vragen het antwoordblad aan miranda samen kijken ze het spel na hier en daar blijken spel wat darmen verwisseld te zijn dunne darm dikke darm en blinde darm die haal ik steeds door elkaar verzucht yasmin later in het interview nadat ze de foute kaa rtjes op de goede plaats hebben gelegd vullen beide leerlingen van een kenm e rken van gewervelde diere n le ren m e t behulp tweetal het invulblad in zie afbeelding 2 van ee n vie r op een rijspe l kan dat in h et achter de naam van het spijsve rteringsonderdeel ro tte rdamse voo rtgeze t onde rwier wo rdt sinds een schrijven ze de functie van dit onderdeel sommi aantal jare n gewerkt me t zoge naamde taalsp e llen gen laten hun pa rt ner dat werk doen en schrijven o m de lee rs tof te intro du ce ren of te ve rwe rke n het invulblad over pluimpennen met rode plastic prin cip e achte r ee n vakgericht taalsp e l is dat de ha rten wapperen ge s taag heen en weer over het lee rlinge n o ver de lee rs tof m oe te n prat en en daar formulier de leerlingen zijn zichtbaar geconcen doo r ac tief b ez ig z ijn m e t de inhoud t e rwijl ze treerd bezig pas nadat het spel gespeeld is en de tege l ijkertijd we rken aan hun taalvaardigh e id opdracht is vo lbracht is het tijd voor de mobiele ma riek e vee n g ing kijken op ee n rot terdam se telefoon nagellak de agenda met een gebroken sch ool en inte rv ie wd e l ee rlinge n e n doce nte ove r de ronde spiegel en getekende ha rten die tot dan toe taalspe ll en onaangeraakt op tafel hebben gelegen y as min en rukh san a v ertellen na afloop v a n dinsdagochtend 7 maa rt 10 50 uur miranda rie de l es o ver hun ervarin ge n m et sp ell en in d e mens docente biologie aan scho lengemeenschap l es spe lle n zijn l e uk d a t mo et ik vooral go e d nieuw rotterdam vmbo is op weg naar de derde b egrijpen verdieping de leerlingen staan hoorbaar te wach y as min t i s leuker je le ert het leuk ten op hun docent in de klas worden de jassen rukhsana met plezi er leer j e het en h et is uitgedaan en wanneer het raam openstaat kan het nie t zo dat j e i e ts mo et op sc hrij ven wa t de spel beginnen het is een invulspe l gemaakt rond do ce nt zegt o f dat je in j e bo e k moet kijken het spijsvert eringsstelsel maar h e t i s m eer van je legt het aan miranda geeft de leerlingen een ko rte instructie yas min net zoal s bij memo ry bijvoor over het spel spijsve rtering ze vert elt wat de b eeld d aar h eb je spelre ge ls bij e n j e mo et leerlingen moeten doen en noemt de namen van de ge woon w e t en wat wa a r hoort of wat bij leerlingen die hun tafel moeten omdraaien zodat zij elkaar hoo rt h et i s ma kk e n ee ni et ma kk e met degenen achter zich een tweetal vormen lijk maar j e onthoudt h e t het is gewoon daarna haalt van elk tweetal een leerling het l e uk spelmateri aal bij miranda rukhsana v at h et als volgt samen het i s de meesten gaan zelfstandig aan de slag sommi j e l e ert h eel snel met een s p e l gen weten niet precies wat ze moeten doen een aantal begint met het invulformulier dat bedoeld is veel inte r acti e om na afloop van het spel te gebruiken miranda loopt rond en helpt de leerlingen waar nodig om ze in vergelijking met een gewone les blijkt op het goede spoor te ze tt en tijdens het spel een spel wa a rd evo lle intera c tiemogelijkheden overleggen de leerlingen met elkaar over de juiste te bieden plaats van de kaartjes zie afbeelding 1 nee joh y a smin normaal mag je niet in de kla s daar hoo rt de endeldarm niet hoor die moet daar praten maar als je met een spel bezig bent ik weet het zeker en bij een ander tweetal tikt rukhsan a dan kan j e dis cussieren over mimoun met zijn wijsvinger op het spelbord dat is een onderwerp bijvoorbeeld over de gal de speekselklier echt wel dat zie je toch tugba blaa s en al s iemand het dan niet met je e en s 2000 4 moer 203 voor t gezet onderwij s beschrijving van het taalspel leggen het kaa rtje in het juiste vakje op het speel de leerlingen spelen in tweetallen een biologiespel bord bij verschil van mening over de juiste plaats over de spijsve rtering zij hebben een speelbord met van het kaa rtje volgt een discussie nadat alle kaa rt een schematische tekening van de onderdelen van de jes i n het schema zijn gelegd kijken de leerlingen spijsve rtering zie afbeelding 3 hun werk na met behulp van een antwoordblad tot de verschillende onderdelen behoren bij een genum slot vullen zij een tabel in waarin onder elkaar de merd vakje tevens hebben zij een stape l onderdelen van de spijsve rtering komen te staan kaa rtjes met de onderdelen en hun functie naam met ernaast de functie van deze onderdelen om de beurt pakken de leerlingen een kaa rtje ze taak afbeelding 1 spelbord spijsvertering is bijvoorb ee ld over de plaats waar de gal makk e lijker en dan hebb e n we plezier om bl a as in h et li chaa m zit dan kun j e e rov e r naar de l es t e gaan e en a ardi ge l er aar of di sc u ss i e r e n en dat vinde n we no g al leuk ja lerares he lpt sowieso om de l es l e uk te w a nt al s je na ar de docent lui s tert dan luis t ert maken als we het niet b e grijpen d a n i s het d e hel ft ni et ma a r al s w e m e t ee n spe l bezi g b elangrijk dat de lera a r d a ar op inga a t en zijn dat i s l e uk om t e do e n dat doe j e dan uitgebre id uitl e gt hoe h et zit al s het in de le s ge wo on ve rt eld wordt dan onthoud j e het ge woon yas min d an is iedereen bezig ze legt uit maar al s een lera a r het alle en op het bord dat het er ook van afhan g t van w elke leraar of sc hrijft tj a ja jullie gaan dit leren e n dan l e rare s z e l es krijgen als de do ce nt zo n s p e l we ten we hel em aa l ni e t wa ar h e t ove r gaat doet in de les dan is het voor on s ook rukhs ana voegt toe als j e het vraagt da n 204 moer 2000 4 voo rt gezet onde rwij s afbee lding 2 hi v ulblad spijs ve rteri ng zeggen de ler a ren alleen had j e maar mo eten derd e le e rling keek het dir ec t na wa s du s oplette n scheidsre chter dat was ook leuk rukhs ana smalend ve rv olgt ya smin d a n mo e t je zu cht di e p ja ik was er niet maar oplette n zelf zegg en z e niks sc hrij ven all een maar op het bord yas min vertelt d a t ze tw ee wek e n geleden op d e vra a g of z e altijd sp elle tje s in de les nog foute n in haa r repetitie ov er d e s pij s ver doe n antwoordt rukhs an a i etwa t veronge t eri ng h a d toen had ik e en ze s vandaag lijkt niet altijd maar zulke sp ell etj e s hebben had ik in he t spel hele ma a l geen fout e n meer we e erder gehad toen wa s ik er niet ik leerd e thuis als een gek en toen ik het blijkbaar praten de leerlingen ook buiten de repetitieblaadje voor me kre eg haalde ik all es l es over de spellen yasmin li cht toe dat was door e lkaar dikke darm dunne darm blinde een v i e r op e en rij spel ov er zoogdiere n we darm en zo maar met zo n spel dan weet ik sp eelden h e t niet ons drieen twe e kinderen all es weer l egden de kaartjes op het spe e lbord en de rukhsana vond het leuk om het spel te 2000 moer 20 5 voortgezet onde rw i j s spelen omd a t ze alles al h a d geleerd e n er in yasmin en rukh s ana lijkt sam e nwerke n ge e n een vo rige les een toets over had gemaakt probleem zolang ze degenen m e t wie ze dan i s het gemakkelijk om het t e s pelen het sa menwerken graa g mogen op de vraag of is handig zo n spel als je een darm of zo z e dingen h ebben moet e n leren om in groep ve rgeten ben t da n wee t je he t weer een je s te kunn en we rken of zoals v a ndaag in geheugenopfrisser e i genlijk ya s min voegt tw e eta ll en zond er de docent antwoordt ya s toe j e onthoudt het ook je doet mind e r min n e e we hebben ni e ts ho even leren d e m a ar je l e ert veel lerares legt uit hoe w e het mo e t en doen en om hun kenni s te b e wijzen v e rt e ll e n de d a n doen we h e t en ieder ee n vindt het m eid e n trots waar e e n koek l angskomt e n wat gewoon leuk o m te doen erme e ge beurt voordat je hem weer uitpo e pt rukhsana knikt bev es ti g end j a als j e m et y asmin hij gaa t eerst in je mond d an g a at ie ma nd go e d sa m e n k a n w erke n dan ga at h et ie door j e s lokdarm en da n g a at hij v a n je he l e maal vanz e l f s lokd a rm naar je maa g e n dan zit d a ar maag y asmin al s kinde ren niet m e t e lkaar kun sap ne n opschi et e n en samen e e n s pel moet e n rukhs a na en dan wordt het opgeslagen doen loopt h e t missc hien he lema a l fout ze en dan gaa t het via j e blo e d na a r d e twa alfvin con c lud ee rt h et ligt eraan ho e aardig die geri ge d a rm erge ns in j e dunn e da rm l ee rli ng i s m e t wie je sa m enw erkt y as min en j e g alblaa s dan h e t i s e v en s til e n d an h e rinn e rt rukh san a rukhs a na ja je g albla as die slaa t he t op zic h h e t i s e e n p aa r keer ge z eg d luis t er naar yas min oh ja l ever m aa kt gal sn e l d e ande r laat de and e r uitprate n m a ar voor ve rt elt ze v e rder ov er de w e derwaardigheden de rest niet van de koek in het li c h aam de ond e rdelen ruzie voorkomen tijde ns het s pele n va n va n de s pij s v e rt eri ng mak e n d e ko ek fijn en ee n s pel is v oo r b e id en gee n probl ee m n e m en he t op in je blo ed h e t l i gt e r ook aan rukhs ana b e iden denk e n dan a c h het i s of h et ge zond of on ge zond is vo e gt z e e r we l g o e d ze z a l wel ge lijk hebben en a ls d e s tellig aan to e a nd e r lat er gee n gelijk blijkt te h e bben lac h rukh sana v erv olgt bepa a ld e stoffen wor j e h a ar uit kijk ik had to c h gelijk al s we d e n o pg esl age n in be p aalde li c haams d e le n h e t tijden s ee n spel niet m et e lka a r e ens zijn y asmin con c r e tisee rt m a a g ma a kt maa gs a p en to c h ee n b es li ss ing mo et en n e m e n doe n w at de koek verte ert volgens rukhsana w e wat de l era r es zei w e legge n het kaa rtje v erte ert de maag zetmee l maar yas min denkt apart en kijke n later wat d e juis t e pl a ats i s zo dat h e t maags ap alle en eiwit vertee rt als het lo sse n we d at op goe d i s voe g t ze er w e ife lend aa n to e op de vr a a g of er nog ie ts is wa t ze graag e e n koek verdwaalt ge m a kk elijk i n het willen z e gge n ov er het spel ove r de le s ov e r spij sve rteringss tel sel ya s min li c ht hun ve r h et same n we rk e n l a cht y as min e n zegt me t warrin g to e al s we die plaatje s zi en van h e t e en vold a n e blik ne e ho or rukh sa na sp el dan wet en w e ho e h et alle ma al werkt d e nkt e ven na e n zegt vol ove rtui ging oh maar uit het hoofd i s h et e en b ee tj e mo e ilijk ja als we alle l esse n zo zoude n krijgen zou h e t e en stuk makkelijker zijn om te ler en sociale vaardighede n mir a nd a ri e m e n s do ce nt e biologie v ertelt bij h e t s p e len van sp ell e n mo e t j e kunn e n over haar ervari ngen m e t d e spelle n h e t s ame nwe rken en dat v e ronderst e lt vaardighe blijkt een bo e i e nde weg je l e ert st e ed s w e er den als erop lette n dat er ee n t eg elijk praat iets bij zorge n da t iede re e n a a n de b e urt komt spelmate ria al m e t e lka ar d e l e n g o e d kunn e n waar denk je ove r na tijdens de voo rbe reiding van luis t eren respe c t h ebb e n voor d ege n en met zo n spel wie j e h e t spel sp eelt op ee n g o e de manier al s ik een s p el s peel m e t de leerlingen denk commentaar kunnen geven en ontvangen ik na over de op s telling van he t lokaal en hoe andere n laten uitpraten en bij de groep ik de leerlingen het handigst bij elkaar kan blijve n waarme e je het spel sp ee lt voor zetten ik heb n a gedacht ove r hoe en wat in 20 6 moer 2000 4 voortgezet onderw i j s welke volgorde ik vind het handig om eerst hoe kom je aan h et spel een algem e ne instructi e te geven op het ik pak het tekstboek en het werkboek en moment dat d e neuzen a ll emaal mijn kant op dan kijk ik wat er in staat dan kijk ik in de zitten dan gaat toch nog een d e el van de spe llenmappen die we op de cursus atlascur ui tl eg verlor e n bij het spel merk je bijvoor s u s zie kader hebben gekre g en of er een spel be e ld dat sommigen met een met h e t invul in zit da t ik voor h et hoofdstuk kan gebrui blad a a n d e gang gaan ken als er geen bestaand spel is bekijk ik of ik moet er instructi e kaarten bij maken ik een spel bij de leerstof kan maken het le e rlingen di e het bij de kla ssikale instructie invulsp el van vandaag is bijvoorbeeld p ri ma dan v erke e rd b e grijp e n kunnen het n a lezen g eschikt voor dit hoofd s tuk waarin all e on op d e in stru c tiek a art z e k e r als je me t zo n derde l en van d e s pij svert eri ng b e hande ld zijn grot e groep zit kun je ni e t iedereen tegelijk h e lpen ik denk dat het de leerlingen e x tra in de atlascursus experimenteren docenten samen s teun biedt als d e in s tru c ti e puntsgewij s doe met taalgericht vakonderwijs uitgangspunt daarbij dit doe dat op papi e r s taat is dat de vakinhoud centraal staat en dat er aan ove r d e na b es pr e kin g had ik va n t evo re n dacht is voor taal sociale vaardigheden en actief en ni e t b e wu st n age d ac ht nad e rhand heb ik zelfstandig leren in de cursus worden samenwer wille ke u ri g aan wat l eerling en gevraa gd wa t kingsvormen spelstramienen en activerende werk ze e rvan vond e n en o f z e e r i e ts a a n h a dden vormen aangereikt die de interactie tussen leerlin ik b en no g zo bezig met d e a a np a k van het gen over de lesstof bevorderen op basis van de s p e l e ers t di e g roepj es make n e n d an h e t aangeboden ideeen ontwikkelen deelnemers uitge s p el d e na b es prekin g v ol gt lat e r er komt werkte lessen en experimenteren hiermee in de vee l b ij kijken a l s je sp elle n in de l es wilt klas informatie thea kuijper tel 010 4071632 doen binnen het atlasproject in ro tterdam zijn 9 lessen sociale en communicatieve vaardigheden voor sa hoe ma a k je groepjes a ls je nie t m ee r dan twee menwerkend leren ontwikkeld met daarbij een leerlinge n een sp el spee lt uitgebreide handleiding waarin ook informatie staat het komt er v aak op n ee r da t lee rlin ge n die over het werken met de spellen veen bots 2000 bij elkaar in d e buu rt zitten bij e lk a ar in het als docenten en leerlingen gaan werken met de gro epje kome n ik b en no g niet bewu s t bezig taalspellen moeten in ieder geval de eerste twee me t gro e pj es vormen e n hoe ik ervoor kan lessen met de klas worden gedaan daarin staan de zorg en d a t h e t e en ge mel eerd ge z elsc hap wordt belangrijkste regels voor samenwerken centraal in d e cursu s die ik nu volg h ebb en we zoals bij de groep blijven en de ander uit laten informatie gekregen ov e r het indelen van groep praten leerlingen leren verder de rollen van mate j es naar nive au daar wil ik me de komende riaalbaas spelleider etcetera kennen daarna kan tijd in v erdi ep en e n d a t uitprob e ren een sta rt worden gemaakt met de spellen op basis van gesignaleerde problemen leerlingen gebruiken waar zo u je op willen le tte n bij het m a ken van bijvoorbeeld elkaars voornaam niet maar schreeu groepjes wen alleen maar tegen elkaar kunnen dan later ik vind d a t de hele kla s met elkaa r mo et specifieke lessen aan de orde komen kunnen s am e nw erke n du s ik let er op dat d e kla s door elka ar zit l eerlingen di e altijd m et elkaar werke n zou ik uit elka a r hal e n e n ee n s waarom dit sp e l in deze les m e t e e n ande r l a ten samenwerken daar wil we ronden net het hoofds tuk af en ik wilde ik rust m e e bereike n en ik wil reke ning ee n sp el maken dat over h e t hele hoofds tuk houden m et de ge nen die e r altijd naa st vall en ga at een s tukje herh aling eig e nlijk vooraf een l ee rlin g die bijvoorb ee ld ni e t populair i s gaa nd aan d e to e ts ze krij ge n altijd twee binnen de groep z e t ik dan bewu st bij toetsen ik de el het hoofdstuk in twe e en dus iemand van wie ik we et dat het goed zal ga a n dan hebben ze in p ri ncip e a ll es al een keer al is het ma ar dat ze een po s itieve indruk geleerd de opdrac hten gemaakt en er le s over ma a kt omdat ze dat s p e l h eel goed kan gehad het s pel kan voor d e re petitie ge s peeld worden al s hulp bij h e t l e re n om alles t e 2000 4 moer 20 7 voortgezet onderwij s herhal e n bov endien i s he t invulblad e e n een kl e inere woorde nschat d a n e en ned er samenvatting v an de b elangrijk s te woord e n lands kind van de ze lfd e leeftijd e n d e vaktaa l e n b egripp e n m e t hun b e te ke ni s uit het is voo r h e n ex tr a moeilijk h et i s be l a ngrijk hoofdstuk om zo met va kta al b ezig te zijn d a t z e h et opn e m e n het lijkt m e las tig o m a ll e t weetalle n t e b egel e id en afwisseling van d e le s vind ik belangrijk en o verz icht te h o uden zek e r a ls je ee n g ro te groep l e erlin ge n vind e n h et heel erg l euk h e t is h ebt hoe zo rg je e r voor d at je wee t wa t er in a l le ee n a nd e re mani er om me t de st o f bezi g zijn tweetallen geb e urt he t feit dat z e sa m e n moet e n w erke n vind ik zov eel mo gelijk rondlop e n ni et te veel bij he e l b e la ngrijk wat i k heel leuk v ind om te dezelfde p e rsoon blijven ha nge n z e wi lle n me rk en is dat er ee n di sc ussie lo skomt ze to ch j e pers oonlijke a a ndacht en die moet j e la cht t ri omfant elijk en dat z e er daardoor verde l e n ik vind h e t nie t nodig om cons t a nt ov er n ad e nken bij ee n te kst m e t vra gen o ve rz i c ht te h e bb en ov er w a t e r a ll e maal in bijvo orb eeld schrij ve n d e le erlin ge n a ntwoor di e twe e tall e n ge b e urt op ee n geg eve n den uit h e t bo ek ove r e n d enken z e t zal m oment moet je h e t vertrouw e n hebb e n dat wel t e rwijl ik nu twee tall e n hoor zegge n z e e rmee bezig zijn ik waarsc huw degenen j a m aar d a t hoo rt daar niet o f zo werkt dat di e m e t and e re din ge n b ezi g z ijn kom op nie t want da t w e rkt zo dan zijn ze h eel c on ce ntreer j e op h e t sp el op die mani e r duide lijk met d e stof bezig d oo r h e t aa n loopt het wel ande r en uit te l egge n onthoud en z e het beter dan heb ik het ide e dat ik e ffec ti e f me t waaro m de keu ze voo r een sp el ze b e zig ben dan m erk ik dat z e e r wat van mijn klas a a i s nie t spe c ia a l e e n anders t a li ge opgestoke n e n onthoude n h e bb e n t e rwijl ik gro e p er zitt en l eerlin gen va n all o chtone m e a nd ers we l e e n s afvraag ho e e ffec ti ef i s afkomst in maar ze won en al l a ng in ned er dez e l es ge w eest h e t wordt ze natuurlijk land of zijn hi e r g eboren d e z e leerlingen v a ak g emakk elijk gemaakt schrijf over maak hebben toch e e n taalachterstand ze hebben dit luister ik vra ag me af of z e er dan oo k 208 moer 2000 voortgezet onderwij s wat me e doen in die koppies als je een spel nen het hangt ook van de klas af misschien speelt dan zijn ze enthousiaster met de stof heb je een heel sociaal vaardige klas die bezig ze vinden het leuk allemaal leuk met elkaar omgaan en waa ri n iedereen met iedereen kan samenwerken waaro m vind je he t belangrijk dat de lee rlinge n maar meestal zull en de s ociale vaardigheden s a me nwe rken het grootste probleem zijn als je met de leerlingen zeggen vaak ik vind die leer sp ell en b e gint ling niet aardig dus ik wil er niet mee samenwerken ook met docenten ik vind ho e h e b je gewerkt aan d ez e vo o rwaard en het een ve rvelende doc e nt dus ik do e mijn ik heb bijvoorbeeld de tweed e socovales best ni e t h e t is e en typ e leerlin g dat makke ge geven rond ta k e n en rolle n voor de lijk zegt nou dan ga ik ruzie zo eken of leerlingen is het duidelijk om met ro ll en en ik praat er niet tegen ik hoop dat ze l e ren taken te werken ze weten wat ze moeten dat z e ondanks dat je ge en vri e nden bent m e t do e n de s p ell e id e r zorgt e r bijvoorbeeld iem a nd je leuk met die p e rsoon kan s amen voor dat ieder een be grijpt wa t er moet gebeu werken en dat le erlinge n die s ociaal minder ren en dat iedereen aa n het woord komt de go ed lig g e n do o r h e t samenw erken ee n op tijdbe w a ker l e t er op da t het spel binn e n de ste k e r krijge n doordat ze samenwerken m et tijd wordt ge s pe eld d e ver s laggever doet na le e rlin ge n die anders ni e t m e t he n om ga an afloop ve r s lag van de res ultaten aan de h el e t i s mi ss chi e n wel ide ali sti sc h maar de kl as dan i s e r nog e e n mate riaalba as die de tolerantie voor elkaar i s niet hoog en da t i s spu lle n ophaalt ve rde e lt en zorgt dat het jammer want j e zult altijd me ns en tege nko netj es op ge ruimd wordt d e aanmoediger men waar j e h e t minde r m ee ka n vinde n houdt de s fee r in de gro ep leuk door bijvoor maar m e t wie je ee n c o nflic t mo e t oplo ss en beeld c omplimenten uit t e de len als j e alle s te gelijkertijd wilt doen bijvoor we lk e v oorwaarden zijn e r no dig o m in een klas be eld op e e n goede manier gro epen v e rdelen een sp e l te kunnen d oe n rolle n en take n v erde le n e n go e d lat e n uit bep aalde so ciale vaardigh ed en moeten leer voere n s o c iale va a rdi g heden oefenen e n in lingen we l b e he e rs en in s taat zijn om n a ar de ga t e n houd e n h et s pel goed sp el e n d a n elkaa r t e luis t e r e n in s taat zijn om ru s tig j e ga at da t ni e t v an ee n l ei e n dakj e dat moet j e beurt af te w ac hten om anderen in hun opbouw e n de mee st logis che vol gorde is w a arde te l a ten iemand ni e t uitl ac he n als hij eers t de socovale s sen d an w ennen aan en i ets fout doet er is na tuurlijk ee n ri s i co al s j e oefe ne n met ro lle n e n taken verd e len in d e ze dit soort dingen l a at doen het is heel tus s entijd kun j e b ezig zijn met gro epjes veili g om ze all emaal apart n e er te z etten mak en en dan pas d e s p e ll e n i e d er in zijn e i ge n ho ek da n geb eurt er ni e t zovee l he ond e rli ng e e n spel k an eerder tot dat is inde rdaad heel wat waar je allemaal m ee conflicte n leiden en di e onts t a an op het bez ig b e nt krijgje daar o nd e rs teuning bij moment dat l ee rlin g en niet goed in s taat zijn ik vol g met coll ega s e en c ursu s ta al ge ri c ht om zich sociaal t e ge dra gen of s ociale va a r vakonderwij s en daar worden we be gel e id in di g heden niet vertonen eigenlijk zou je de a lle s wat ermee t e maken he eft bijvoorbeeld lessen sociale e n communi cati eve va ardi gh e welke sp elle n kun j e maken ho e kun je ze de n a lle maal moeten gev e n voordat je iib e r a anp akken hoe maak je groepje s ho e kun je haupt aan e e n spel be gint leerlingen op vers chi lle nde manieren laten s am enw erke n de uitvoeri ng van de le s sen wat h o ud en die l essen soc iale en communicatie v e s ociale en communi catieve vaardigheden na lessen s ocovalessen in tuurlijk en d e begeleiding in de vorm van le ss en sociale en communicatieve vaardig le sob s e rv aties en coachingsgespre kken dat is heden make n de le e rlinge n bewust hoe ze heel po s iti e f en ook heel leuk zich moeten gedragen om het leuk te houden de c urs us geeft ideeen en na een bijeen voor zichzelf en and e ren ze zijn een voor komst zit ik volop en e rgie ik word er steeds waarde voordat je aan de sp ell en kunt b e gin we e r enthousiast door het kost veel tijd e n 2000 4 moer 209 voortgezet onderwij s die h e b ik ni e t altijd m aar het i s w el he e l er g krij gen we s t ee d s ve rsc hille nde so orten sp el leuk en stimulere nd strami en e n w e krij g en inform a ti e ov e r ho e je e en spel kunt mak en ee n s oo rt ha ndl e idin g ik kan m e voo rst ellen dat er in andere lessen ande re di e j e kunt volge n een kwarte ts pel is bijvoor regels geld en maak je d e leerlinge n daarmee niet gek b eeld ges chikt v o or e en grote re ho evee lh e id de invoeri ng van taalge ri c ht v a konde rwij s sto f e e n invulsp e l me t ee n invulblad kan vrij is niet s c hoolbreed georganiseerd d a t zou s n el z e ker a ls j e tekenin g en hebt wa ar z e iets wel kunnen maar dat i s a fhank elijk va n bij kunn e n leggen bij biologi e h eb je altijd ie mand die dat oppakt je mo e t j e co lle ga s wel o nde rdele n m e t te ke ninge n erbij motiv eren e n e rvoor zor gen dat i ed eree n zi c h ik haal ook id eeen en sp elle n uit de s p e llen a a n de reg el s voor same nwerkend l eren houdt m a pp en met sp elle n die and er e n ooit ontwik en d a t is mo e ilijk ik denk dat le e rlinge n go e d k eld hebb e n daa r kijk ik in ho e and e r en het in s t aat zijn om t e acc ept eren dat di e rege l s bij h ebb e n aange p akt en s oms ve rz in ik ee n mij zo g elde n dat dat bij e en and er a nd ers s p el ik h e b d e v o ri ge k ee r bijvoorb ee ld een is ik denk dat ze dat verschil w el aankun memoryspel ontw ikke ld ik b e n dat no g niet nen maar h e t zou effectiever zijn al s we dat eerd er tegen gekomen m aar mi s schie n i s het a lle maal t ege lijk ertijd do e n abso luut j e zou ooit we l ee ns do o r i emand b e d ac ht e r bijvo o rb ee ld voor kunn e n zor ge n d a t er in ik haa l ook kant en kla re s pell e n uit de elke kla s ee n overzi c ht hangt me t di e regels ma pp e n die ik dan knip en plas tific eer en d at dat er blijft hang e n d a t is h e t m e e s t bijvoorbeeld een vi er op ee n rij sp e l over simp ele h e t moe ilijks t e is dan houdt ieder e g ewe rv elde di eren d a t v onde n de l ee rlingen c o ll ega zi ch er aa n om d e leerlin ge n erop t e ook erg l e uk omdat er c omp e titi e in z it ze lfs wijz en en e rmee bezig te zijn e e n le erlin g die h ee l lastig kan zijn was enthou siast m e t dat s pel bezig dat maa kt een dit spel h e b j e zelf ontwikke ld waar haal je h e t s p e l l e uk d a t leerlingen di e niet wi lle n toch stramien vandaan mee do en me t zo n spel d e a fwi sse ling i s het spelstraniien komt uit de c urs u s daar belan grijk als j e a c ht uur op e e n dag a ll ee n 210 moer 2000 voo r tgezet ond erwij s lui s te rt uit j e w erkboek w e rkt e n e v entu eel a ctivit eit goed aansluit j e moet ins chatt e n o f aante k e ning e n m a akt en lat en w e e erlijk zijn de l eerlingen in s taat zijn om h e t sp el te sp elen zo gaat het in de meeste ge va lle n dan i s wat je h e bt l eerli ngen di e het s nel opg e ven anders do e n erg leuk e n dan krijgj e er zin in zie je veranderingen bij de lee r lingen sin ds je meer de l eerlinge n h ebb e n nu in twee tallen ee n sp el aandacht bes tee dt a a n s am enw e rkings vorm e n en gedaan maar ee n uitgebreider spel zoals vier op spe ll en in v e rgelijking m et frontaal lesgeven ee n rij gebeurt eerde r in g roepjes van drie of vie r ik denk dat ik t e kort en te incid e nteel leerlinge n hoe pak j e dat aan bezi g b e n om e e n h el e duidelijke v e randeri n g ja e e n vi e r op e e n rij spel h e b ik z e in t e zi e n en daar iets ov e r t e kunne n zeggen drie ta ll en late n doen twee om het te s pel en ho e wel he t vandaa g goed ging ze hadd e n en de derde fungeerd e als ju rylid omdat het h e t duidelijk eerd er ge daan ze wi s ten wat er ond erwerp mo e ilijk was het jury lid gaf van hen ve rwacht werd het was een ander bijvoorbe eld aan n ee dat klopt ni e t j e mo e t spel maa r zo n s p e l s pel e n ga at goed daar hem daar w e er w e ghalen doen ze niet moeilijk over dat is e e n veranderi ng in hoeverre dat in andere l ess en zo dra de lee rlinge n m e t z n viere n of m e t m eer effect heeft kan ik ni et meten we rken z ie t h et l o kaal er ande rs uit hoe v oo rk o m het s am enwerken en het ze lfs tandig bezig je dat h e t ee n puinhoop wo rdt zijn ging beter dan de vorige kee r er kw a d e leer li ngen moeten in ieder geval op hun men ni et zov e el vragen ik ben er van pl e k blijven zitten dat i s een eerste vere i s te overtuigd dat het effect heeft zeker op het en je komt teru g op de sociale vaardighed e n g e bied van s amenw erken dat mo e t zijn z e moeten de r e gels k ennen j e m oet zorgen vruchten afwerpen al s je daar nooit aand ac ht dat ze in staa t zijn de soc iale vaardigheden toe aan be s teedt kom e n ze op e en vervolgopl ei te passen het wordt natuurlijk een zootj e al s ding en moeten ze ineens samen dingen doen ze het niet leuk vinden of als ze het te moe ilijk of samen een opdracht maken als ze dat vinden daarom is het belangrijk dat e en nooit hebben geleerd dan gaat dat niet 2000 4 moer 21 1 voo r tgeze t onde rwij s zie je bij jez e lf ve rand eri nge n s inds je m ee r enthousiast kreeg om op een andere manier taalgericht vakonderwijs geeft do o r midd e l van te werken maar dat is moeilijk misschien sam enwerkings vorm en e n taalspelle n in d e les dat je dat pas voor elkaar krijgt als blijkt dat ik vind het heel erg leuk en ik ben e rvan het effect heeft mensen zitten soms vast in overtuigd d at ik dat nog ve el en ve e l meer een bepaalde manier van werken voor leer moet doen dat het eigenlijk een onderdeel lingen is het leuker als we dit met zijn allen van elke les moet zijn het hoeft niet een hele doen zodat ze school leuker vinden en zodat l es te zijn maar het is een leuke manier om ze met een hoger niveau van school gaan leerlingen t e laten l er e n dit i s iets waa r je zov e el kant e n mee op kunt all e en al de kan de directie hierb ij een ro l spe len ver sc hi ll ende soorten s pellen de variatie in het staat all emaa l erg ver van hen vandaan h e t aantal l e erlingen kinde ren worden dood de dire cti e i s b e zig met h e t managen van de ge slagen m e t d at gekle ts tegen z e aan de hele sc hool en wee t ni et wat e r d a adwe rk elijk in d a g ik d e nk da t h en dit h e ld e rd e r h o udt d e l esse n g eb eurt z e kunne n j e w el tot e e n meer bij d e les ik wil me nog meer bezi g b epaalde c ur s u s dwingen of motiver e n maar houden met de randvoorwaa rden hoe kan j e dat ontbree kt veelal zij zijn wel de genen die het goed aanp akken de m ac ht hebb e n ma ar j a dan mo e t je een ik word s t ee ds handiger in h et mak en van directie e nthou s i a st krij ge n dat lukt mi s zo n spel als ik nu terugkijk dan denk ik dat s chi en al s j e kan laten zi e n d a t het e ffe c t h eeft h eb ik to c h mooi voor elkaar gekr egen door maar ik mo e t ze ggen da t ik daar ni e t zo me e bij een and e r t e kijk e n krijg ik id eee n hoe ik bezig ben da t kan aa npakken ik wil he t voor de leerlinge n leuker make n en voor me zelf ook nawo or d ik moet toch tot mijn vijfenzestig s t e voo rt ik ben wel handiger geworden in een taalspellen zijn een c onc re e t uitgew e rkte duidelijke instructie bij h e t spel b e de nk e n e n vorm va n sa m enw erk e nd ler e n zoals w e l een juiste v olgorde van aanbieden d a ar d e nk blijk t uit d e interv iew s zijn l e erlinge n a c tie f ik van te v oren goed over na dat heb ik betrokk e n bij de les t e rwijl in een traditio gele erd uit erv a ri ng en ik ga zorg en dat ik in n el e les e en sc hoolboekte kst of h e t verhaal ee n lokaal zit waar ik go e d kan we rken van d e do ce nt ce ntraal s t aa t krij ge n de l ee rlingen tijde ns e en taalspel d e kans om he b je tip s voo r collega s die graag s am e nwe rkings kennis op te bouwen d e l e erlingen krijgen vorm en e n of spelle n willen inze tt e n maar dat nog bouwstenen di e ze met e lkaar m o e te n combi n o oit hebben ge daan n e re n tot ee n inzicht elijk geh eel h e t s pe l g a bij e en colleg a t e rade die er positief bi e dt ze d aarv oor de stru c tuur d aarvoor i s over is di e er langer me e bezig is ik zou eers t het belangrijk om d e nkactivit e ite n di e nodig voorb e elden van spe ll en laten zien en l a ten zijn om de l ess tof te door grond e n in kaart t e zi e n hoe j e sp e llen kan maken het zou leuk bre ngen g a at h e t bijvoorbe eld om h et kun zijn al s je s ame n een klas hebt zodat je op n e n b e no e m e n van de onde rd elen van h e t elkaars activiteiten kunt voortbouw e n m e n s elijk spij s vert erin gsst el s el of moeten duidelijk e r egel s afspreken zo al s ni et door le e rli nge n verschille nde asp ecten van de indus d e klas lopen i s b e langrijk le t er op of triele revolutie kunne n no emen en gebeurte kinderen m et elkaar kunnen s am enwerken ni ssen m et elk a ar in verb a nd kunne n bren zoek een g eschikt lokaal b e denk van tevo g en of mo e te n ze bepaald e vakgeree dschap ren hoe je de tafels wilt hebben al s een klas pen kunnen benoemen en kunn e n uitleggen v e el struc tuur nodig h ee ft moet je goe d wa arv oor je die g ereedsc happen gebruikt voorb e reid zijn du s mo et je zorgen dat j e doo r het blootle gg en van die d e nka c tivitei weet dat het lokaal ge schikt is dat je a lles t e n krijg je ook helder welk e taal le erlingen klaa r hebt lig gen moete n leren bij de indu s t ri el e revolutie gaat h e t bijvoorb eeld om e en aantal elkaar lo gisch is er iets wat je nog kwijt wilt vol gende geb eurt e nissen le e rlinge n moeten het zou leuk zijn als je heel veel collega s bijvoorb e eld kunnen uitle g g en dat de men 212 moer 2 000 voortgezet onderwij s se n n a ar de s tad trokk en do ordat alle fab rie ken literatuu r in de grote steden s tond e n h e b j e de taal en d e nkstu c tur e n in d e bots r b van hilst m v een atlas le ers tof duide lijk in kaa rt da n kun j e kijke n t a algericht vako nderwijs d oo r sam e n we rkend le ren w e lk taal sp e l of welke and e re a c tivit e it je he t cursus voor do ce nten proefv e rsi e rotter best e kunt gebruiken om l eerlingen die ken dam het proje ctbur eau 2 000 ni s t e late n opbouwen in h e t ge val van de cooke s co lla b o rative learning activi t ies in t h e s pij s v erte ri ng ga at het dan om e e n schemati class room des igning inc lusi ve rnat erials fo r lea r sche w e ergave van h e t s pij svert erin gss tel se l ning and lang uage deve lopm ent lek ester 1 99 8 wa a rbij de l eerlingen onderdel e n me t hun ebb e ns s s ettekov e n j van rooijen functi e mo e ten b e no e m e n in het gev al van sam e n we rkend le ren prak t ij kb oe k gronin gen de indu s tri e l e rev olutie is ee n s p el d enkbaar wolters noordho ff 1997 w aa rbij d e le e rlingen ve r schillend e g eb eurt e kamp m r bots g kruit eindredacti e ni ss en in vol g orde moet en leggen atla s t aalge rich t vak o nd e rwijs doo r s am e nwe rk e nd in rott erdam prob e r e n w e voor alle fa se n l eren taalac ti viteiter2 voo r bi o log ie e n ande re in het l e erproces introdu ceren oefenen en vakken pro e fversi e rott erdam h e t projec t controleren en voor v e rsc hillende denk bureau 1999 a c tivite it e n ta alsp ell en te ontw erpen we ont k amp m r bots g kruit eindr e dacti e wikk elen vaak samen me t do ce nten v a nwe ge atla s taalge richt vakonderwijs d oo r s am e nwe rk e nd de hoogst noodzakelijke aan s luiting bij de l e ren taalactivite ite n voor gesch iedenis e n aard lespraktijk gezien het plezier dat ied er een rijkskund e proefv ersie rotterdam het pro heeft bij dit pro c e s van ontwikkelen en j ec tbureau 1999 in vo eren zow el leerling en do ce nte n al s ont veen m r bots sociale en co mmunicati ev e wikkelaars en de positieve e rv a ri ngen gaan vaardighe den vo o r samenwe rkend l e re n rotter we graag verd er met deze invulling van dam uitgeverij partners 2000 taalgeri cht vakonderwijs 2000 moer 213