Kettie de Klown speelt met taal. Lachend leren lezen op de basisschool.

aloijsius van saus van gep a ste kledij voorzien om te stral e n in een van de raamverte ll ingen in deze lawine productie kettie de klown speelt lezen is spannen d met taal de kinderen uit d e groep e n 3 4 en 5 van ver sc hillende bas is s cholen in de spoorwijk lachend leren lezen op de den haag zijn naar de bibliothe ek gekomen om gezamenlijk naar kettie de klown speelt basisschoo l m et taal te kijken sommigen zijn enthou s iast omd a t z e l ez e n toch al leuk vinden m a ar e r zitten ook morr ende kindere n tu sse n die lezen ma a r niks vinden een ov e rbodige bezig heid lawine heeft geprobe e rd om juist die th eaterg ro ep lawine ve rzo rg t onde r he t mo tto kinderen erbij t e betrekken en met herken lac h e nd lere n al m ee r dan ti en jaar ke ttie d e b a ar spel voor h e n de drempel van het lez e n klo wn jeug dth e ate rs tukk en die vaak in s amen t e verla gen werking m e t of in opdra cht van e duca ti eve of k e ttie d e klown mo e t namelijk haa r all er voo rli ch te nde o rg anis ati es inhoud elijk van een the b es te v ri endj e ba rtj e ook e en c lown ov er ma z ijn vo orzi e n het doel van de ze v oorst e llinge n tuige n dat le z e n de moeite waard is zie is o m onde rst e uning t e geven aan project en die afb e elding i b artje is zeer sceptisch hij kinde re n b egel eiden of v oo rlichten lawine wil m e t vindt letters l as tige s tre e pj es en rondjes die haar vriendelijke en toega nk elijk e s tijl d e kindere n all emaal op elk a ar lijken hij we ns t daarom ma xim a al bij de voorst e llinge n en d e op drachte n le ze n niet t e zi e n als e en avontuurlijk e g e b e ur b etre kken dankz ij s ubs idi e via s tichting leze n t e ni s maar sle c hts a ls e e n las tige verpli c hting h eeft lawine nu ee n voors t elling gemaakt vo o r ke ttie de klown haalt letterlijk en figuurlijk basissch o olkind e re n uit de groepen 3 4 en 5 om h e n alles uit de bo e kenkast om bartje over de te s timulere n m ee r te lezen alo ijs iu s van saus s tree p te trekke n zo la a t ze b artj e do ll en met alia s b a rje klo um ve r te lt h oe hij s am e n m et alle daa gs e gebruiksv oo rwe rpen zoals ee n z e ef kathy distefano als ket t ie d e klown dram a ee n ee n bord een houten hamer e n een opvou w ro l laat spe len bij l ees b e v orde ri ng bare me e tlat di e all e maal een of meerdere l e tt e r s symbolise r en dat maakt de letterh e r k e nning een stuk makkelijker bartje krijgt het avontuur van vanda a g drum rol i s ook zijn ei gen letterpak een ma atkostuum dat wij ga an lezen tada a waarop v an m e t kle e fband b e ves ti g d e losse h a lv e rwe ge de voor s te lling rent b artj e de lett ers woord e n kunn en word e n ge maakt klown een reuzenbo e k e nka s t uit omdat hij zoda t hij altijd mo e ilijke woord e n kan ont niet allee n letters en woorden heeft g evon houden kinderen uit het publi e k komen het de n maar ook d e fantas ie ac hter di e woor podium op om ge di c ht e n in ei ge n t aa l voor t e den he e ft ontdekt m e t de hulp van k e ttie l e ze n e n bartj e e n kettie spelen m et d e muz e de klown v e rand e rt hij d e boekenka s t bin v a n het dic ht e n totdat b artj e ni e t ee ns me e r nen e nkele se c onden in een heus ka steel ka n ophoud e n me t rijm e n ba rtj e vindt dit do e j e oge n dicht en d e nk aan h e t woord a ll emaal be s t wel grappig en hij vindt het niet kasteel wat zie je dan inde rdaad een erg om kettie de klown te plezieren maar hij kaste e l en geen letters roept hij e nthousiast is nog niet e cht overtuigd le ze n is niet naar de kindere n die zitt e n met grot e oge n sp a nnend hij wil av ontuur k ettie de klown na ar d it visuele wond er te kijken e n de grijpt n a ar zwaarde re midd e len da reuz e n kre e tj es van verbazing en goedk e uring zijn krant wordt erbij gehaald e n als kettie voor niet v a n de lucht k e ttie de klown tovert l ees t en bartje mag uitbeelden hoe e e n jon zichzelf om in een koningin een hofdame gen die toev all ig ook bartje heet met een en een lakei worden uit het publiek gevist en vliegtuig in een storm tere c htkomt en allee n 194 moer 1999 3 dat misschien nog spannender is dan lezen ba rtj e rolt bijna van verbazing om is dat mogelijk kettie de klown knikt enthousiast ze zegt ja ba rtje je kunt ook zelf verhalen schrijven en dan kun je je eig e n fantasie opschrijven en anderen kunnen dan jouw verh a al lezen bartje nu toch al overmoedig door de spanning duikt meteen in het diepe hij krijgt een blanco boekj e waa ri n hij zijn eerste verhaal gaat schrijven een spookverhaal waar bij kinde ren uit het publiek op onderzoek g aa n in e e n leegs taand huis nu schitt ert ke tti e de klown in een dubbelrol ze speelt een arme vrouw di e v ri endelijk is en in het huis woont maar ook een spook die de kinderen weg wil jagen e n als dan blijkt dat de aardige vrouw ook h e t spook is ontrafelt zi c h ee n sp a nnend e fin a l e waarbij d e kinde r e n voor de v rouw een sc hat vinden en het huis en de tuin verandere n van een eng ve rlaten bouwva ll ig spookhuis in e e n speeltuin voor all e kinderen uit de buurt bartj e i s nu ov ertui gd er is niets mi s met letters e n woord en daar zit e c ht av ontuur in en met e en stap el boeken onder zijn arm ne e mt hij afbee lding i ke ttie en bartje afsc heid van de kinder e n kettie de klown is geslaagd ze heeft b artj e ov ertuigd en ge zi e n wordt ge r ed omdat zijn c o piloot een kind de re a ctie van sommige kinderen die lezen uit het publie k een noodlandin g maakt is ook ni e t leuk vond e n e n daar nu e en andere b a rtj e v erko c ht zie afb e eldin g 2 mening ov e r ge kr e gen he bben h eeft lawine kettie d e klown hee ft een ge voelige s naar ook haar doel s telling be reikt geraakt eindelijk ervaart ba rtj e het langv er w achte avontuurgevoel bij ee n ge s chreve n de wortels van het problee m ve rhaal nu i s bartj e niet meer te stopp e n k e tti e wij s t h e m d e re uz en bo e ke n e n h e t id ee v oor dit toneel s tuk i s ontstaan nadat b a rtj e m ag er in stapp e n om ze lf een s p a n lawin e voor h e t d e ltapla n taalbe l eid van n e nd verha a l t e zoeken de e erde rgeno e mde het proj ec tbureau rotte rdam een voors te l ka stee lscene ontwikkelt zich en t e rwijl k ettie ling ha d gemaakt voor midd e lbare scholen de klo w n al s koningin de kind ere n b e geleidt het deltaplan taalbeleid is bedoeld om op in hun rol van hofdame en la kei s p ee lt bartje midd elbare scholen alle ve rs chi ll ende taalpro de dubbe lrol van zijn l e ven waarbij hij jecte n t e inventa ri seren e n te coordinere n tegelijk d e door de hofdame en de lake i zodat e r ge zamenlijk me t school lerare n en b evrijdde su llige koning en de door de kind e leerlingen aan het v e rbeteren van de taalken ren verjaagde ge mene zwa rte ri dder speelt nis van d e scholieren kan worden gewerkt bartj e i s ec ht door het doll e h e en hij is totaal lawine verzorgde hiervoor op vers c hillende verbaasd en b e grijpt nu dat woorden niet middelbare s chol e n een korte themavoorstel alleen domme s tre e pje s en rondje s zijn n ee ling het project i s g eslaagd en vers chi ll ende er zit e e n h e le wereld v a n fant a si e acht er steden volgen nu m e t succes dit project b artje wil nu all een nog maar lez e n lezen bureau traject lawine is daar natuurlijk heel en nog eens lezen kettie de klown is daar gelukkig mee maar wij als spelers waren heel blij om en vertelt bartje dat ze iets weet toch niet helemaal voldaan de vraag die on s 1999 3 moer 19 5 afb eelding z sam e n ee n n oodlanding makel bleef a c ht ervolge n was hoe het toch kan dat ee n sp e l wa arv a n he t do e l i s bartj e te lat e n er op midd elbare sch ol e n z ov ee l taalac ht er b egrijp e n da t leze n ee n avontuur ka n zijn e n s t a nd is onz e c onclusie was d a t he t t aa lpro dat wo o rd e n z inn en e n verh ale n een w e reld bl e em al op ee n v eel jon ge re l eeftijd onts ta at v ol fanta s i e kunn en op e n en e n dat h e t d aa rom b el an g rijk is d ez e probl e naas t h e t ve rh a al is er ook ge dac ht aa n de matiek bij de wort el s aan t e p a kk e n h e t versc hillend e m a ni e re n waarop d e kinde re n mak en van een toneelstuk voor beginne nd e dire c t bij h e t pr oj e ct b e trokken kunne n wor leze rs gro e p e n 3 4 e n 5 w as voor lawin e d e n dit he e ft geresult e erd in ee n g rot e dus ee n logisc h e volgend e s t a p een proj ec t parti c ip a ti e tijd en s he t s p e l e en lesbri e f e e n w erd ges ta rt e n n a e en po sitie f advi es van kle urpl aa t e e n afrond e nde bri ef e n e e n sti c htin g l ez en aan h e t mini s te ri e va n oc w e nqu e t e kre eg l a wine s ub s idi e om ee n stuk te ont ketti e de klown e n b a rtj e op en en hun wikke l en e n om 25 voors t ellin ge n binnen de voorst e lling en altijd h ee l publi e kgeri cht de r a nds tad te ve rzorgen deze vonde n plaats op kinder en word e n we lkom g e h e t e n en door scholen of in bibliothek e n en wijk c entra in middel va n groe p s oefe nin gen e n sp ell e tje s samenwe rking m e t omligg end e scholen wordt het publie k onts p annen en l os ge m a akt tijd en s de v o o rst ell in g worden kind e ren uit gehandicapte clown s h e t publiek gek o z e n om d e h e ld o f h eldin in he t v e rhaal te word e n d e c o pil oot di e ee n om toeganke lijk voor kind ere n te zijn ma a kt n o odla ndin g maakt d e lak e i e n de hofd am e lawine gebruik van d e clownkarakters ketti e die d e zwart e ridd e r wegjagen e n d e kind e ren de klown en b a rtje kettie is allochtoon die h et g e h eim van he t spookhui s oplo ss en am eri kaan s en bartj e i s dys l ec tisch dez e elke keer m oe t en d e kinde re n b a rtj e e n twee gehandi ca pte clown s n em e n me t hun kettie de klown r e dde n dit zorgt e r niet natuurlijk e taa lfouten de kinde ren m e e in all e en voor dat d e kind e r e n die sp e len de da g 196 moer 1999 3 gomii ra e rr 2eci 1 i i 2rta a ir j n l 4 y afb eelding 3 r e a ctie v an een lee rling 1999 3 moer 197 van hun leven hebben maar ook functione naast deze nieuwe do e lgroep vindt lawine ren ze als intermediair tussen het verhaal en h e t effect van haar werk naa r de best aa nde de andere kinderen die zich met hun vriend doelgroep positief en wil dan ook graag een jes associeren ve rvolgproject lanceren het li efst door h e el n ederla nd en in samenwerking met organi sa lesbrief ties die de les b ri ev e n e n d e sc ho olbegel eiding kunn e n verzorg e n zodat onze twee exp ert i de lesb ri ef is vrij eenvoudig van opzet en ses elk a ar kunnen complimenteren en het wordt gestuurd naar de s c hol e n wa arva n de effec t van ons werk wordt ge maximali see rd kinde ren d e voorste ll ing gaan zien de do ce nt wordt gevraagd met de kinderen te gaan conclusi e rijm en in de eigen taal en d an in het ge val van ee n ande re taal dan het nederlands het de uiteindelijke c onclus ie di e w e uit dit ge dicht na a r het nederlands te ve rtal e n voor proj ect kunne n trekke n is vol gens lawin e dat afga ande aan de voor s telling is er overl e g m e t th ea t e r door haa r direc te be naderin g e en d e docenten e n worde n enkel e kind e ren e ffec ti ef wap e n is in de strijd om kind e re n aa n aange w ezen die tijdens d e voorst e lling hun te moedigen m eer te le zen lawine hoopt dan gedic ht en indi e n geschr even in e e n andere ook deze voors t ell ing no g v ele malen te taal de vertaling n aar h e t n ederlands voor te kunn e n spel e n e n zo h a ar s te entj e bij te leze n de l es b rief i s sl e chts ee n aanze t en dragen lawin e zoekt dan ook ee n organisatie di e na tuurlijk hee ft l awin e ook te kortkomin gesp e cialiseerd is in ond e rwij s vormen of ge n gecons tateerd tij d ens dit proj ec t e n ze be g el eiding om s amen e en educatief en hoopt deze in h e t verv olgprojec t op te losse n p ed a gogisch v erantwoorde les brie f te mak en m e t name de c ontac te n met de s chol en over waardoor wij he t le e re ffec t kunn e n m a xima d e l esbrief e n de inhoud va n de l es b rief li se re n h ebb e n ge l e de n aa n tijdgebr ek en on erv ar e n in de afrondende brief b eda nk e n wij ieder h eid ook de tijd die do ce nten t e r b esc hik een voor de b e langs telling e n vrag en we king s t a at om aan lawinemat eri aa l te wijd en iede re e n om e e n verhaaltj e te s chrij ven en i s b e p e rkt e n zal ve rgroot worde n indien he t t e keningen te m a k e n ove r de voorste lling zi e ge l eve rde l es mat e ria a l van b e te r kw alit eit zal afbe e lding 3 hi erdoor mo e digen we de zijn docenten aan om nog wat tijd aan het verh aal de overige problemen waren logi s tiek en te besteden om zo een e xtra stimul ans te facilitair zo h e bbe n de me es te sc hol en e n geven aan h et l e zen bibliothe ken ge en e nkele lic ht e n vaak ook gee n verdui s terin gs mogelijkh e id voor s t ellin nieuwe doelgroep g en indi e n in sa m e nw e rking m et sc hol e n moe ten vrijwel altijd binn e n d e schoolure n tens lotte houden we een e nqu e te hi erin va ll en en kle e dkamers zijn ab soluut ni e t aan vrage n we wie d e invu ll ers zijn op w elke we zig d e ze probl e men zijn voor lawin e sc h oo l en in we lke groep ze zitten waar ze s lechts bijzaak e n gem a kke lijk oplo sb aa r om vand aan komen of w a ar hun ouders vandaa n dat we ons c on ce ntreren op d e voors tell ing komen of ze vaak lezen waar ze lezen en of en de kindere n e n niet op d e perfectie van er vroeger of nu nog thui s wordt voor e en theatrale voo r s t ell ing dat zou de sp eel g e lez e n onze c onclu sie na onge veer dri edui mo ge lijkh e d en te ve el beperk e n l awine komt z e nd formuliere n te hebben b es tude e rd is dat naa r d e kinde re n toe en ho opt een klein kinderen bij wie thui s wordt voorgele z e n b eetje goed t e doen veel vaker graag le zen dan kind ere n bij wi e dat niet gebeu rt gezien dit res ultaat b ezint lawine zi ch momenteel op dit gegeven e n hoopt in de toekomst een proj e ct te start en waarbij ouders en kinderen uit groep i en 2 als doelgroep zijn te benaderen 198 moer 1999 3