Laaggeletterde doven en slechthorenden

laaggeletterde doven en slechthorenden de alfabetiseringsprijs in het kader van het aanvalsplan laaggeletterdheid in de categorie lezen en schrijven voor volwassenen werd in september 200g toegekend aan het roe zadkine educatie in schiedam voor hun onderwijs aan doven en slechthorenden dat was reden voor alfa nieuws om ellen pattenier die de prijs in ontvangst nam en lydia van doeveren docent te vragen naar deze vorm van volwassenenonderwijs het lesmateriaal en hun ervaringen met deze groep ellen pattenier en lvdia van doeveren roc zadkine schiedam doven en de nederlandse taal leren lezen en schrijven is voor doven praat plaat veel moeilijker dan voor horenden omdat zij moeten leren lezen en schrij ik ven in een taal die ze niet als een moe dertaal vanaf de geboorte aangeboden moe hebben gekregen of beter gezegd gezegd ze hebben geen toegang gehad tot het klanksysteem waarop het schrift geba geba seerd is dat betekent dat het geschre ven nederlands voor hen altijd een tweede taal is is of bij een orale opvoe ding waarin aanvankelijk geen geba rentaal aangeboden werd in ieder geval een taal is die alleen met hinder nissen geleerd kan worden vanwege het ontbreken van direct direct gesproken taal aanbod er zijn grote verschillen in de beheer sing van het nederlands onder volwas sen doven met al deze verschillen is het voor een dove vaak al niet gemakke lijk om zich in een gemeenschap van redden laat staan onder doven te redden horenden schriftelijke taal is dus de beste zo niet enige manier van com com municatie tussen doven en horenden alfa nieuws nummer 1 maart alfa nieuws 2010 1 het de nederlandse gebarentaal is net als een gesproken taal verschillen de gebarentalen van land tot land toch kunnen doven uit verschillende landen makkelijker met elkaar communiceren dan horenden met verschillende talen doven uit verschillende landen kunnen elkaar met enige moeite best begrijpen zelf ervaren we dat als we in het bui tenland er niet met woorden uitkomen we automatisch overstappen naar geba ren het gebaar voor drinken bijvoor beeld is in veel landen hetzelfde maar het gebaar voor tafel kan weer heel anders zijn en ook dat voor namen in veel gebarentalen hebben mensen een eigen uniek naamgebaar meisjes die twee dove cursisten in gesprek met op de achtergrond het handalfabet allemaal maria heten hebben dus een verschillend naamgebaar er zijn doven die volledig oraal zijn vanaf die leeftijd is het mogelijk visuele opgevoed in het nederlands ze hebben input via het schrift te krijgen er is samenvattend zijn er nogal wat volwas nederlands geleerd door afzien en spre echter een groot verschil tussen dove sen doven in nederland die niet vol ken vaak moeilijk verstaanbaar en horende kinderen op het moment doende nederlands hebben leren lezen nederlands er zijn doven die dat ze leren lezen en schrijven elk en schrijven om toegang te hebben tot nederlands met gebaren nmg van de doof kind ofhet nu kan gebaren of informatie en om zich vrij en gemakke nederlandse gebarentaal gebruiken dat niet moet het schriftsysteem koppelen lijk uit te kunnen drukken veel zijn dan gebaren die het nederlands aan een taal die tot die tijd niet of nau autochtone doven schamen zich voor ondersteunen en dus het nederlands welijks is verworven dat schrift de geringe kwaliteit van het nederlands volgen ngt of nederlandse systeem is bovendien gebaseerd op een dat ze schrijven en komen daar niet gebarentaal heeft een eigen grammatica koppeling van schrifttekens aan klan graag mee naar buiten ook is er een en dus een eigen zinsvolgorde morfolo ken waar het kind niet op een directe groep die niet of nauwelijks kan lezen gie en eigen functiewoorden de groep manier toegang toe heeft dove kinde en schrijven voor deze groep laaggelet die nederlandse gebarentaal als moe ren leren de nederlandse taal en het terde doven en slechthorenden kan een dertaal heeft heeft van meet af aan een schrift zodoende tegelijkertijd waarbij cursus alfabetisering de weg openen aanbod in deze taal gehad ze de taal door het schrift leren naar informatie en communicatie met albertini schley 2003 dit is geen anderen er gaat dan net zoals bij in nederland komen dove kinderen eenvoudige opgave een horend kind gewone alfabetisering een wereld voor doorgaans vanaf ongeveer driejarige heeft immers voordat het naar school hen open leeftijd in een formele klassensituatie gaat al een hele schat aan nederlandse in aanraking met het schriftbeeld van woorden en zinnen verworven een de zadkine aanpak het nederlands ook al kunnen ze dan doof kind heeft dat niet zadkine educatie heeft al meer dan nog niet lezen vander beken 2005 het onderwijs aan doven kan in andere twaalf jaar ervaring met doven en slecht een geschreven woord of zin wordt landen nogal verschillen van het horenden die nauwelijks gealfabeti tegelijk met een plaatje of tekening nederlandse dovenonderwijs het is seerd zijn en weinig of geen schoolerva aangeboden vanaf ongeveer vier jaar goed mogelijk dat er een gebarentaal ring hebben mannen en vrouwen wordt begonnen met het leren lezen gebruikt wordt wat niet wil zeggen dat ouder dan 18 jaar en van alle nationa z alfa nieuws nummer 1 maart 2010 w kb1od5 a b w kb1od2 w kb1od 4 a a b b 1 1 1 1 1 t t werkbladen vingerspellen bij iedere letter wordt de code uit het handaljabet aangeleerd waarmee vervolgens geoefend wordt op deze werkbladen betreft dat de letters a tot en metf liteiten want nederlands is immers in de cursus worden de deelnemers het is moeilijk om een richtlijn te voor iedereen een tweede taal kunnen geholpen om de blik naar buiten te rich geven voor de duur van een traject deelnemen aan de cursus voor de cur ten hun aandacht wordt gericht op het omdat die sterk afhangt van de voor sus is lesmateriaal ontwikkeld in nieuws en alledaagse dingen daarvoor kennis sommigen beginnen als volle samenwerking met de effatha guyot wordt bijvoorbeeld de startkrant of dig analfabeet en doorlopen eerst de groep een organisatie die diensten ver netnieuws ingeschakeld maar ook twee basismodules van de speciaal voor leent teri behoeve van slechthorende en wordt veel aandacht besteed aan com hen ontworpen lesmethode aad alja communicatief beperkte volwassenen municatiemiddelen die bij uitstek betisering allochtone doven anderen kun en slo nationaal expertisecentrum geschikt zijn voor doven sms en e mail nen deze modules overslaan en meteen leerplanontwikkeling die het materiaal beginnen met de thema s voor doven pattenier e a 2003 nu uitgeeft de werkwijze met specifieke doelen gericht op verbe methode is niet alleen gericht op alfabe er wordt gewerkt in kleine groepen van tering van zinsbouw en grammatica als tiseren maar vooral op het vergroten tussen de tien en achttien deelnemers ondersteuning bij hun opleiding van de zelfstandigheid van de deelne onder wie veel surinamers en elders kan het traject korter zijn mers door veel aandacht te besteden aan antillianen sommigen van hen volgen de docenten in die groepen hebben sociale kennis en vaardigheden het een reguliere opleiding bijvoorbeeld een basiscursus ngt gevolgd en er is alfabetiseringsproces bestaat uit het aan autotechniek maar de meesten werken altijd een tolk ngt aanwezig leren van vingerspellen een basiswoor bijvoorbeeld in de sociale werkplaats denschat als opstap naar het lezen en op dit moment varieert de leeftijd in de aad alfabetisering allochtone schrijven en het lezen en schrijven van groep van lydia van doeveren van 18 doven eenvoudige teksten tot 47 jaar aad is niet alleen een passend acro alf a nieuws nummer 1 maart 2010 1 w kb1od7 a dessa rembrandt duin a a a a a a a a a u 0 u a 0 u a n werkbladen letterherkenning en schrijven niem aad is ook de naam van de hebben uiteraard betrekking op ande tiefbelangrijk tijdens deze module hoofdpersoon in de lesmethode waar re letters worden vijf thema s van twee lessen van hierboven melding werd gemaakt aangeboden ieder thema start met een de methode bestaat uit verschillende alle oefeningen staan op losse werkbla praatplaat en bevat werkbladen om de modules in de eerste module leert de den en zijn er op gericht om de vinger vingerspelling het plaatje het geschre cursist het handalfabet kennen en de spelling receptief en productief te ven woord en het gebaar te matchen letters schrijven beheersen iedere les bestaat uit veer vooral de vingerspelling en het gebaar het handalfabet is een andersoortige tien werkbladen de werkbladen zijn een heel belangrijk onderdeel bij code van het nederlandse alfabet en bestaan uit de onderdelen vingerspel het aanleren van de nederlandse taal bestaat uit vormen en bewegingen van len matchen de alfabetische volgorde ook dit onderdeel wordt afgesloten met de handen vergelijkbaar met braille of en woordherkenning een toets morse het handalfabet heeft voor de schrijfoefeningen hebben tot doel doven net zo n soort functie als het de letters van het nederlandse alfabet afhankelijk van de mate waarin de cur analyseren en synthetiseren van klan te leren schrijven gekozen is om blok sist bekend is met lezen en schrijven ken voor horenden ze leren dat een letters aan te leren omdat die dicht bij wat moet blijken uit de gegevens van woord uit kleinere eenheden bestaat de leesletters liggen een intaketoets kunnen de twee basis die als letters geschreven kunnen wor in de tweede module basiswoordenschat modules vingerspellen en woordenschat den en of verbeeld of verklankt kun worden tachtig nederlandse woorden overgeslagen worden nen worden de module vingerspellen aangeboden die alle letters omvatten na de basismodules volgen de meer bestaat uit vier delen en een toets ver met deze tachtig woorden worden ook thematische modules die gericht zijn deeld over vijf lessen in de eerste vier de bijbehorende gebaren tekeningen op het verdiepen en verbreden van het lessen komen steeds zes of zeven let en vingerspelling aangeleerd de woor nederlands op het tot stand brengen ters aan de orde de vingerspellingsoe den dienen niet alleen het alfabetise van communicatie met anderen en op feningen zijn per les hetzelfde maar ringsproces maar zijn ook communica sociale kennis en vaardigheden in 1 alfa nieuws nummer 1 maart 2010 d e d e l 0 e p knipblad knipblad woorden gbgb bbbe jbb bbbb knipblad knipblad afbeeldingen vingerspdling bejgb ii m igbi i jbbg werkbladen basiswoordenschat bbbb de vier facetten van het woord voor een dove het gebaar het geschreven woord het concept plaaije en de vingerspeiling deze modules gaat het om thema s als alleen wordt deze nu vervolgd met een ping van de nederlandse taal commu ik huis dag eten post dokter stripverhaal dit stripverhaal wordt later nicatie en sociale kennis en vaardighe geld supermarkt of werk de modu in de module omgezet in een geschre den van de cursist verder zitten er in les kunnen in een willekeurige volgorde ven verhaal nog steeds in combinatie ieder thema praktijkgerichte opdrachten worden ingezet afhankelijk van de met de striptekening in de latere en schrijfoefeningen wens en behoefte van de groep en de modules is er alleen de tekst van het individuele cursist verhaal nog wel geillustreerd met een resultaten ieder thema begint net als de module plaatje uit het stripverhaal de thema s de meeste deelnemers aan de cursus basiswoordenschat met een praatplaat zijn gericht op verbreding en verdie kunnen na afloop veel beter functione alf a nieuws nummer 1 m a art 2010 1 praat plaat strip werk werkbladen bij het thema werk praatplaat en strip ren in de samenleving en hebben meer literatuur auditieve handicap in e broekaert g zelfvertrouwen velen bloeien op tij albertini j s schley 2003 writing van hove red handboek bijzondere ortho dens de cursus en stromen uiteindelijk characteristics instruction and assess pedagogiek antwerpen apeldoorn garant zelfs uit naar betaald werk de herken ment in m marschark p spencer pp 1 9 183 ning dat er anderen zijn die in dezelfde red oxford handbook of deaf studies lan situatie verkeren en het toegenomen guage and education oxford university informatie zelfvertrouwen zijn belangrijke resulta press pp 123 135 aad alfabetisering allochtone doven is ver ten van de werkwijze die gevolgd wordt pattenier e g van de heuvel d krijgbaar bij slo afdeling verkoop post bij roe zadkine de jarenlang gehan glasbergen h tulkens w van zon bus 2 41 75 0 ca enschede tel 053 teerde werkwijze die is uitgemond in de 2003 aad alfabetisering allochtone doven 484 3 5 prijs 35 euro bij het materiaal lesmethode aad staat nu ter beschik enschede slo horen intaketoetsen eindtoetsen en een king van andere roc s vander beken k 2005 personen met een cursistenregistratieformulier stripverhoo l strip verhaal supermarkt supermarkt supermarkt wqt zal oad eten i groente rijst en een groot stuk vtus god goot noor de kt hij doet alles in de kor aad wacht voor de kassa er staan menun in de rij wat mi god eten hij betgclt met euro s groente rijst en een groot stuk vi hij doet alles in een doos aod gaat l ioof de upunioi kt hij doet alles in ut kor ood wocht voor de kosio hij betmtt met c ro s hij doet alles in een doos de opbouw van het stripverhaal van beeldverhaal tot tekst met illustratie 1 alfa nieuws nummer 1 maart 2010 1