Langzaam maar zeker, maar zeker langzaam – Nederlandse les aan analfabete vrouwen in Antwerpen

een komst getekend wordt hierin staan telefoontjes is legio als je de plek eenmaal afspraken over het werk en de werktijden er gevonden hebt heb je nog niet altijd de juiste is altijd een begeleider op de werkplek waar persoon gevonden en kost dat ook nog wat de stagiaire op terug kan vallen de stagiaire heen en weer gebel maar zoals gezegd soms houdt net als op school haar presentie bij is het de eerste keer prijs zoals bij mina ik opdrachten om nieuwe woorden of zinnen op heb nu 10 november vanaf september tien te schrijven zijn voor de analfabeten meestal cursisten geplaatst de meesten zijn nt2 ers nog te moeilijk na zes weken houd ik een tussenevaluatie met de cursiste op onze maar voor het spreken maakt het natuurlijk school om te kijken hoe het gaat ik bel ook niets uit ant2 of nt2 alleen voor de met de begeleider op de werkplek ik vraag opdrachten die ze van mij meekrijgen ik heb de cursiste om foto s te nemen op de tot en met december 0 4 fte voor deze klus werkplek die ze bij haar eindpresentatie kan marjolein van der loop en ineke helmholt laten zien na twaalf weken houden we op de werken al bijna twee jaar met taalstages voor werkplek een eindgesprek waarbij de cursiste laagopgeleiden zij hebben formulieren een certificaat krijgt het is de bedoeling dat ze aangepast voor analfabete cursisten in haar lesgroep na afloop van de stage over haar ervaringen vertelt literatuur stageplaatsen zoeken het is allerminst altijd gemakkelijk om marjolein van der loop en ineke helmholt taalstageplaatsen te vinden voor sommige taa stages mondriaan stadscollege den cursisten ben ik weken bezig voor anderen haag lukt het binnen een week voor de meesten e mail m vd loop mon3aan nl ben ik wel langer bezig het aantal benodigde en het analyseren van werk van mensen wij hebben aan het werk gezien en veel hulp langzaam maar zeker maar zeker langzaam voormalig ontwikkeling nederlandse les aan analfabete vrouwen in antwerpen productie van de projekt alfabetisering migrantenmoeders inge schuurmans karel de grote hogeschool antwerpen in antwerpen is pam al sinds 1990 een begrip de afkorting pam staat voor project alfabetisering migrantenmoeders inmiddels is pam in heel vlaanderen bekend en wordt er ook een aanbod voorzien voor laaggeschoolde gealfabetiseerde vrouwen ook zijn de cursisten nog niet allemaal moeder wat begon als een project in de wijk stuivenberg in antwerpen is uitgegroeid tot een volledige opleiding in drie antwerpse probleemwijken inge schuurmans schetst de achtergronden en sprak met patricia wildiers een van de coordinatoren van pam een stukje geschiedenis geconfronteerd met een groeiend aantal migrantenkinderen kinderen voor wie het zo n vijftien jaar geleden werden de lagere en nederlands vaak niet de thuistaal was een secundaire scholen in antwerpen steeds meer bijkomend probleem voor de directies en 9 leerkrachten van deze scholen was de jaar voor gealfabetiseerden ingericht op het communicatie met de ouders van deze stuiven berg plein maar dat wordt gegeven kinderen de meeste ouders spraken zelf ook door een medewerkster van cba geen nederlands en een aantal van hen kon ook niet lezen en schrijven na overleg met behoeftedekkend aanbod het stadsbestuur van antwerpen werd besloten in een aanbod van nederlandse pam hecht eraan om het onderwijs aan de taallessen te voorzien voor moeders van vrouwen niet te beperken tot hetgeen hun migranten kinderen op de lagere school van kinderen op school aangeboden krijgen hun kinderen tijdens de schooluren moeders moeders zijn op de eerste plaats burgers die omdat die vooral hun kinderen naar school volwaardig moeten kunnen deelnemen aan brengen en ook weer komen ophalen en zij onze maatschappij bovendien zal een aantal dus degenen waren die het meeste in contact vrouwen op een gegeven moment ook in een kwamen met de school voor de financien werksituatie terecht komen bij pam wordt er werd een beroep gedaan op het vlaams op een ervaringsgerichte manier gewerkt aan fonds voor de integratie van kansarmen onderwerpen als onderwijs openbaar vervoer vfik en pam was een feit eigen buurt maatschappelijke diensten orien er werd een coordinator en een tering naar werk en opleiding actualiteit en leerkracht aangesteld en er werd een groep zinvolle vrijetijdsbesteding gestart op de stedelijke lagere school aan het in het onderwijs wordt getracht de stap stuivenbergplein de moeders werden via de om deel te nemen aan de maatschappij te school ingelicht over de mogelijkheid tot het verkleinen en dus ook de transfer van de volgen van lessen op de school van hun klassituatie naar de echte wereld te kinderen en al snel moest pam worden bewerkstelligen een van de problemen is uitgebreid immers dat cursisten hetgeen ze in de les pam kreeg vanaf het begin de geleerd hebben vaak niet buiten de les opdracht om zich te richten op laaggeschoolde gebruiken het is dan ook belangrijk dat ze of ongeschoolde vrouwen op het moment inzien dat veel zaken in heel veel echter dat pam werd opgericht trad ook het verschillende situaties terugkomen zij moeten decreet op de basiseducatie in werking en bijvoorbeeld op verschillende plaatsen hun kwam er in antwerpen een centrum voor personalia kunnen geven niet alleen op de basiseducatie cba dit betekende dat er school van hun kinderen afspraken moesten worden gemaakt tussen door hen op diverse domeinen van beide instellingen afgesproken werd dat pam het maatschappelijk functioneren vaardig te zich zou richten op de moeilijkst te bereiken maken zullen zij hun kinderen beter kunnen groepen ook zou pam maar twee jaar begeleiden in hun school en levensloopbaan onderwijs verzorgen aan gealfabetiseerde pam biedt ook een geintegreerd onderwijs cursisten waarna deze zouden kunnen ondersteunend aanbod aan dit bestaat onder doorstromen naar het centrale aanbod van meer uit turn en zwemlessen ter onder cba ook het sociaallmpulsfonds sif het steuning van de grove motoriek bezoeken fonds dat in de plaats kwam van het vfik aan educatieve tentoonstellingen en musea drong en dringt aan op intensieve contactmomenten met vlamingen en een koor organisatorische en inhoudelijke samen van cursisten werking tussen beide instellingen daarnaast is de groepssamenstelling inmiddels volgen er nu 298 vrouwen van belang in principe blijven de groepen les waarvan 209 in de analfabeten groepen gedurende alle jaren bij pam gelijk er wordt bovendien staan er ruim 90 vrouwen op de vanuit gegaan dat de groepsdynamiek een wachtlijsten voor analfabete groepen en ruim positief effect heeft op de vorderingen van de 110 voor de gealfabetiseerde groepen de cursisten niet in de laatste plaats omdat dit op analfabeten kunnen nu in drie wijken terecht den duur een veilige situatie creeert zeker aan de gealfabetiseerden wordt enkel les voor vrouwen die nooit of zeer kort naar gegeven op stuiven berg om de doorstroom school zijn geweest en vaak kampen met naar cba te bevorderen wordt er een derde weinig zelfvertrouwen en een eerder negatief 10 zelfbeeld is dit niet onbelangrijk als een de cursisten van pam cursiste veel sneller of trager vordert dan de rest van de groep en zij en de groep hier ook de vrouwen die les volgen bij pam zijn laag last van ondervinden wordt zij in een andere of ongeschoold tussen de 20 en 60 jaar en groep geplaatst van allochtone origine in de begindagen de visie op het onderwijs aan deze waren het vooral marokkaanse maar ook specifieke doelgroep is gebaseerd op de idee turkse vrouwen die les volgden nu zijn het dat de achterstand die cursisten hebben nog steeds overheersend marokkaanse en opgelopen door nooit of nauwelijks naar turkse vrouwen die naar de les komen maar school te zijn geweest zeer groot is en op daarnaast zien we ook afrikaanse oost allerlei vlakken tot uiting komt door motoriek europese en aziatische vrouwen maar ook oefeningen educatie taalaanbod ervaringen vrouwen uit het midden oosten aan te bieden zowel binnen als buiten de les onder druk van de wachtlijsten zijn de wordt deze achterstand beetje bij beetje weg groepen in de loop der jaren wel wat groter gewerkt de methodiek van feuerstein heeft geworden de groepen analfabeten bevatten de medewerksters van pam hierin goed op tussen de 15 a 20 cursisten en in de groepen weg geholpen van de gealfabetiseerden zitten 20 tot 25 cursisten vanaf het begin wordt de vrouwen feuerstein duidelijk gemaakt dat ze zich moeten afmelden als ze niet naar de les kunnen pam heeft zich in de loop der jaren gespecia komen uiteindelijk moeten ze dit in het liseerd in het lesgeven aan een zeer moeilijk dagelijkse leven ook doen en de cursisten te bereiken en zeer laaggeschoolde doen dit ook meestal zelfs telefonisch doelgroep het instrumenteel verrijkings het aantal cursisten dat definitief programma ivp van feuerstein biedt juist afhaakt bedraagt ongeveer 5 de redenen voor deze doelgroep een groot aantal om te stoppen met de lessen zijn heel mogelijkheden verschillend zoals verhuizing werk problemen een aantal medewerkers van pam thuis daarnaast is er een aantal cursisten heeft een opleiding over de methodiek van ook ongeveer 5 dat de studie tijdelijk onder feuerstein aan de universiteit van antwerpen breekt de belangrijkste redenen hiervoor zijn gevolgd een belangrijk uitgangspunt van meestal een bevalling of ziekte deze methodiek is dat ieder mens de balans van 12 jaar pam is dus mogelijkheden tot leren heeft die aangeboord zeer positief ook door het beleid wordt het kunnen worden door het juiste onderwijs belang van onderwijs aan ouders op de programma en een goede pedagogische scholen van hun kinderen nu onderkend de benadering min ister van onderwijs marleen met name voor cursisten waarbij de vanderpoorten heeft dit tot een van de cognitieve vaardigheden en het abstracte belangrijkste speerpunten van haar beleid denkvermogen vaak zeer beperkt ontwikkeld uitgeroepen een hart onder de riem van zijn biedt dit programma vele mogelijkheden pam alhoewel de instrumenten in het ivp vrij abstract zijn worden ze bij pam toch we praten met patricia wildiers een van de toegepast zelfs al in het eerste jaar en de twee deeltijdse coordinatoren van pam cursisten hebben er veel baat bij zij krijgen een positiever zelfbeeld leren gestructureerd pam is inmiddels in heel vlaanderen en probleemoplossend denken en zij maken bekend ook in andere delen van het land die transfer ook naar situaties buiten de les zij zul en dergelijke projecten worden kunnen zelfstandiger functioneren en krijgen opgestart wat vind je hiervan meer grip op hun eigen vaak problematische situatie wat niet alleen henzelf maar ook hun patricia dankzij onze studiedag van vorig kinderen ten goede komt jaar die een groot succes was hebben wij onze ervaringen met deze zeer specifieke doelgroep aan een groot publiek kunnen 11 meedelen waar pam vroeger relatief vragen over allerlei afspraken en regelingen onbekend was komt daar duidelijk pam vervult in deze een scharnierfunctie verandering in steeds meer organisaties doordat wij lesgeven aan moeders heeft dit doen een beroep op ons voor stages ook effect op hun kinderen kinderen zien dat bijscholingen informatie studiedagen en hun moeders ook heel hard hun best doen dergelijke ook de video die we voor onze moeders zien dat het voor hun kinderen ook studiedag maakten wordt regelmatig niet vanzelfsprekend is maar vooral gaat de bekeken wij zijn in ieder geval blij dat wij op school en het leren een belangrijkere plaats deze manier onze methodiek kunnen innemen in het gezin moeders kunnen hun toelichten en kunnen bijdragen aan een groter kinderen nu volgen als zij nederlands spreken begrip voor analfabete migrantenvrouwen bij en ook kunnen zij hun kinderen vaak al helpen een breder publiek bij het huiswerk het is goed dat ook het beleid hieraan op termijn is het de bedoeling dat extra financiele middelen wil toekennen cursisten hun kinderen beter kunnen volgen echter door projectmatig de middelen te en ook begeleiden en adviseren in hun schooi verdelen kunnen de centra voor loopbaan natuurlijk in samenwerking met basiseducatie vaak slechts een zeer beperkt bevoegde instanties het is daarom ook aanbod inrichten een aanbod dat dan ook nog belangrijk dat zij hiermee vertrouwd geraken uitsluitend beperkt is tot de context van de ook het feit dat het om een klein project bij school de ervaring van pam leert ons dat dit hen in de buurt gaat maakt dat velen toch de in de meeste gevallen tot weinig leidt stap durven te zetten vaak ook zijn de wensen van de scholen waar de lessen aan de moeders waarom geven jullie uitsluitend les aan gegeven worden niet heel realistisch van vrouwen mensen die nog niet kunnen lezen en schrijven wordt bijvoorbeeld verwacht dat ze in patricia dit heeft te maken met onze tien weken tijd het hele belgische specifieke opdracht het bereiken van de schoolsysteem kennen een rapport en moeilijkste groepen en in de meeste wijken agenda kunnen lezen en het liefst aan de zijn het juist de vrouwen die het moeilijkst te schoolpoort nederlands spreken bereiken zijn een belangrijke reden hiervoor het moet duidelijk worden ook voor is dat zij vaak de zorg dragen voor een gezin het beleid dat door het lesgeven op scholen en zich niet zo gemakkelijk kunnen vrijmaken het leerproces niet versnelt wel wordt door maar dat hebben we al opgelost door op voor de lessen in hun eigen buurt te laten hen geschikte uren les te geven een andere plaatsvinden een groep bereikt die wellicht evenzeer belangrijke reden heeft te maken anders niet bereikt zou worden ook zijn zij met het feit dat zij van thuis niet zo snel de hierdoor zeer gemakkelijk motiveren maar toestemming krijgen en of dat zij zich zelf niet hoe belangrijk de motivatie van onze cursisten zo op hun gemak voelen om lessen te volgen ook is een aantal factoren waar wij geen in een gemengde groep inmiddels weet invloed op hebben bijv cognitieve iedereen in de buurt dat er bij pam alleen vaardigheden thuissituatie studievaardig vrouwen in de les zitten en dat er ook alleen heden mate en kwaliteit van taal aanbod maar vrouwelijke medewerkers zijn het buiten de les maken het leerproces tot een vertrouwen in ons is erg groot werk van lange adem hoe intensief zijn de lessen hoe verklaar je het succes van pam patricia de lessen voor de eerstejaars patricia de lessen vinden plaats in scholen analfabeten worden twee maal twee uur per in de buurt en tijdens de schooluren doordat week gegeven het tweede tot en met het de vrouwen er zelf les volgen raken ze vijfde jaar krijgen drie maal twee uur per week vertrouwd met de school van hun kinderen les het zesde jaar krijgt twee maal twee uur het is al gemakkelijker om eens een per week les de gealfabetiseerden krijgen leerkracht aan te spreken of om extra uitleg te gedurende twee jaar drie maal twee uur per 12 week les evident niet dat ze het niet willen maar de schroom om in het openbaar op te treden is analfabeten kunnen bij jullie zes jaar lang het probleem maar zodra er een overtuigd is les volgen dit is vrij uitzonderlijk waarop volgen er vele anderen ook het feit dat op de is dit lange traject gebaseerd ene plaats allochtone vrouwen zich durven verenigen in een zangkoor en in het openbaar patricia zeker voor analfabeten moet er een optreden zet wellicht vrouwen op een andere lang traject mogelijk zijn pas door iets te leren plaats aan ook eens buiten hun eigen kleine stijgt hun motivatie en honger naar meer en wereldje te treden dit gebeurt langzaam maar zeker maar zeker langzaam wat hierin zeker meespeelt is het hoe verloopt de doorstroom naar andere feit dat de vrouwen weinig zicht hebben op het instellingen eigen leren en er veelal vanuit gaan dat ze het toch niet kunnen naarmate de cursisten patricia cba testte in juni de vrouwen van echter meer leren wordt de wens om meer te pam die voor een derde jaar in aanmerking leren ook steeds groter bovendien is het leren komen een aantal vrouwen kwam in voor hen meer dan louter een proces van aanmerking voor een centraal vervolg aanbod kennis verwerven ook het naar school gaan bij cba waarbij de cursisten over en hun leven hierop organiseren is niet verschillende niveaugroepen zijn verdeeld evident zeker nu cba vooral het accent legt op het centrale aanbod wordt deze overdracht jullie hechten veel waarde aan het moeilijk een aantal cursisten heeft de stap onderwijsondersteunende aanbod levert gezet en is tevreden nu maar hopen dat dit dit duidelijk positieve resultaten op voorbeeld aanstekelijk werkt voor de cursisten van dit jaar beide organisaties doen er in patricia ja zeker we gaan bijvoorbeeld heel ieder geval alles aan om de drempel zo laag vaak met onze cursisten naar buiten dat kan mogelijk te maken een geleid bezoek aan de een treinritje zijn van antwerpen dam naar nieuwe lesplaats op het einde van het jaar antwerpen centraal een bezoek aan het begeleiding bij de eerste lessen van het europees parlement of een bezoek aan een nieuwe schooljaar naar de nieuwe lesplaats museum in het begin wilden de vrouwen wel enz mee maar zij wisten niet goed hoe zij thuis voor dit jaar betekent dit anderzijds dat alles konden organiseren nu zijn er een aantal economisch en sociaal zwakke regelmatig vrouwen die de andere vrouwen cursisten die de stap niet konden of mochten aansporen ik zeg tegen mijn man ik ga weg zetten uit de boot vallen dit blijft een moeilijk en jij moet voor de kinderen zorgen dat moet probleem dat nog moet worden geevalueerd jij ook tegen jouw man zeggen hun wereld in een heel enkel geval stromen er cursisten wordt stukje bij beetje groter zij worden door naar een opleiding van de vlaamse daardoor steeds meer zelfverzekerd en dienst voor arbeidsbemiddeling en leergierig beroepsopleidingen vdab of een ander het koor van cursisten is ook een goed tewerkstellingstraject voorbeeld de cursisten dragen liedjes aan en in de les wordt er over deze teksten voor meer informatie gesproken in deze teksten zit vaak ook een p a m stuivenbergplein 36 deel van de cultuur vervat maar ook maken 2060 antwerpen 0032 32366037 deze liedjes voor veel van onze cursisten een pam vzw pandora be belangrijk deel van hun leven uit de teksten worden vertaald en er worden allerhande meer lezen over feuerstein oefeningen aan gekoppeld er wordt echter feuerstein r 1980 instrumental enrichment ook gerepeteerd en uiteindelijk zullen er scot foresman and componay iliinois optredens volgen het overtuigen van vrouwen feuerstein r y rand j e rijnders 1993 om deel te nemen aan iets dergelijks is niet laat me niet zoals ik ben lemniscaat rotterdam 13 training en tweede taalverwerving in steinert i en m ruijters 1993 leren het vak en beroepsonderwijs denken denkend leren de feuerstein vooronderzoek amsterdam seq benadering voor de ontwikkeling van steinert i 1991 vak taal ieren cognitieve vaardigheden sardes den kennisverwerving taalverwerving haag verkrijgbaar i steinert tel 0031 0 20 ote vonde n vooywe yf het eigen huis de tekening hieronder komt van radia uit gouda ze heeft haar eigen huis getekend en daar haar uiterste best op gedaan ze was dan ook heel trots op het resultaat en wees mij alle kamers ook de slaapkamers van de kinderen een mooie combinatie van bovenaanzicht en zij aanzicht tja en de ramen aan de achterkant had ze maar een beetje bovenaan getekend dan kon je ze toch nog zien jacqueline veth order wordt uitgevoerd aan wordt order de hand uitgevoerd aan de hand schriftelijke productieopdracht hetproductieopdracht het schriftelijke order wordt uitgevoerd aan de hand l j schriftelijke productieopdracht het i wc o je tr 14 in fpan