Leve de Markt!

redactionee l bij dat de ta ri even weer naar het oude niveau kunnen het oordeel over de zin of onzin van dergelijke marktbewegingen laat ik graag aan u over herman giesbers oke universiteiten grote softwarebureaus leve de markt maar in het basis of voortgezet onderwijs zal het allemaal toch zo n vaart niet lopen laten we het hop e n maar er zijn signalen die wijzen op minder gewenste ontwikkelingen een c oll ega nederl a nds constateerde onlangs beh a lve om ministers en partijen di e hun met ongenoegen dat ondersteunende in s tel strijd om de positie s op de ap e nrot s ui tvec h lin gen of verbanden zoals in zijn geval een ten via een e rbarmelijke onderlinge c ommu netw e rk ex a mendossier qua inhoud rijk e lijk nic a ti e en o m talloze vermakelijke en minde r putten uit de inbreng vanuit het veld maar v e rmakelijk e affaires zal de p e riode pa ars in dat het v e ld v ervolgens wel moet betalen d e politi e k vooral ook in de h e rinn ering v oor ve rleende di en sten als er ee n beroep op blij v en als de periode waarin d e ide ol ogi sc h e di e z e lfde ins tel l ingen of verbanden wordt veren v a n de socia al d e mocrati e de finiti ef ge daan en dat terwijl a nderzijd s de afhanke v e rvangen werden door het vuri g b eled e n lijkheid van die dien sten gestimul e erd wordt geloof in de werking van de ma rkt omda t zij aangewezen zijn om allerlei veran de ri nge n in het onderwijs te sturen en te ook in h et onderwijs zijn term e n al s m a rkt begeleiden product en klantge ric htheid nie t me er w e g te nog sterker is het verhaal v an e e n a ndere denken en dit zal vooralsnog niet minder docent die moes t erv aren hoe de plaa ts e lijke worde n nu dagbladen bij wijze van c on s u biblioth e ek een serieus kostenplaatje pre s en mentengid s de ou tput van scholen publiceren te erde bij het verzoek om themalijstjes samen e n v a n overheid s w ege heuse kwaliteitskaart e n te stell en van boeken uit de biblioth ee k die uit gegeven worden scholen worden boven zoud e n pass en bij thema s voor de le esle s sen dien s tevig kostenbewu s t gemaakt door de in de brugperiode invoering van een krap bemeten lump surn financi e rin g een keurslijf d a t verkocht wordt minder gew e ns t e ontwikkelingen kunnen ook onder het mom van meer autonomi e voor d e op een subtielere manier hun be slag krijgen sc hool andere ins tellingen zoals ond e rwijs natuurlijk zijn uit gevers v a n leermidde len al onderste unende instellingen al s de land e lijk e sind s jaar e n dag van grot e invloed op de p e dagogi sch e c entra a rs cps xr c gro ep inhoud van een vak maar met name de hoge s ic de slo of h e t cito worden ge a c ht hun ko s ten die voorals nog gepaard gaan met de inkom s ten marktconform te ve rwe rven eve n ontwikkeling e n invoering van g eavan c e erde als bijvo orb e eld aa n univ e rsiteiten ve rbond en s oftw are lijk e n een extra dimensi e aan deze in s titut e n di e se rvic e verlenen of onde rzo e k invlo e d te geven uitvoeren voor derden zo is nie uwe bure n een multimedi a pakke t bij de universiteit utrecht is d eze bood voor n ederlands als tweede taal erg populair sc hap in ieder geval go e d aangekom e n daar in de volwassene neducatie m aar tegelijkertijd i s dit j a ar h e t univer s itair rekencentrum zeg ook erg kostbaar een gevolg kan zijn dat een maar de computerdienst van de universiteit ins t ell ing ge e n budg e t meer heeft voor de compleet van de hand gedaan en overgeno aanschaf van andere leermiddelen bijvoor men door het softwarebedrijf cap g emini beeld leermiddelen die op een of meerdere de gevolgen voor de studenten waren niet onderdelen beter zouden s coren hetzij voor minder marktconform cursussen tekstver a ll e cursisten h e tzij voor specifieke groepen werking of internet verv ijfvoudigden in prijs cursisten naar verluidt legt de universiteit geschrok iets vergelijkbaars is voorstelbaar bij de ken door deze ontwikkeling nu zo veel geld software die een grote uitgever in het noor 1999 4 moer 215 den van het land momenteel aan het ont ken dan die collega s van even verderop of wikkelen is bij zijn leermiddelen scholen die vaksectie van toen meer te zeggen te die hier gebruik van willen maken wordt hebben dan vermoed werd en anders is er gevr a agd een bepaald bedrag per schooljaar te altijd nog moer betalen op zich een volstrekt legitieme pro cedure maar dit kan tot gevolg hebben dat de school en of vaksectie zich vanwege de geda ne investe ri ngen genoodzaakt ziet vast te blijven houden aan de leermiddelen van die ene bepaalde uitgever ook al blijken de betreffende leermiddelen naderhand niet of minder geschikt voor groepen leerlingen natuurlijk is en blijft het de eigen verant woordelijkheid van scholen ho e ze omgaan met dergelijke marktontwikkelingen en zoals al gezegd de commerciele positie van uitgevers is op zich niet nieuw anders ligt dat bij instellingen als aps slo of cito nu zij in toenemende mate geac ht worden op eigen houtj e via het binnenhalen van vol doende opdrachten te overleven op de markt zijn zij niet meer die onafhankelijke door de overheid ingestelde diensten die ondersteu nend dienen te zijn voor het vel d veel meer dan vroeger is het voor hen van direct levensbelang dat bijvoorbeeld bepaalde dien sten of een bepaalde expertise die toeva ll ig in huis is afgenomen wordt en het gevaar bestaat dat die diensten vervolgens onvol doende aansluiten bij de vragen en behoeften van leraren de verkondigers van het geloof in de markt zu ll en aanvoeren dat juist het marktmecha nis me dit probleem vanzelf zal oplossen immers als de klant niet tevreden is zoekt hij een andere leverancier het probleem i s echter dat er in wezen helemaal niet zo v e el verschill ende leveran c iers zijn maar belangrijker nog is dat het marktconform vragen naar diensten van wie dan ook en hoe dan ook altijd zal leiden tot een bepaalde vorm van afhanke lijkheid juist in deze tijd van marktgericht denken lijkt het mij zinniger dat scholen niet meer bij voor baat hun inhoudelijk en onderwijskundig heil zoeken bij a ll erlei instell ingen of bedrijven maar dat ze in eerste instantie zelf als waarlijk autonome organisaties nadenken over pro blemen en van daaruit zelf eventuele vragen en oplossingen formuleren en we ll icht blij 216 moer 1999 4