TiO-schrijven is een digitaal ondersteund schrijfprogramma voor leerlingen vanaf groep 8 van het basisonderwijs, ontwikkeld door Bok (1998; 2012). TiO staat voor Taalonderwijs in Ontwikkeling. Het programma wordt niet alleen in het basisonderwijs, maar ook in het voortgezet onderwijs gebruikt. ‘Oefening baart kunst’ en ‘leren door doen’ zijn belangrijke uitgangspunten van TiO: door veel te…
Lees verderArchieven: Publicaties
Onderzoekend leren
Over onderzoekend leren heeft George Hillocks (1982, 1986, 1995), een Amerikaans onderzoeker naar schrijfonderwijs, veel gepubliceerd. Centraal staan inhoudsvinding, informatie verzamelen en kennis verdiepen over het onderwerp voordat begonnen wordt met schrijven. Bij onderzoekend leren krijgt de leerling niet ‘simpelweg’ documentatie aangeboden, of de opdracht zelf teksten te zoeken over het onderwerp, maar ontwikkelt de…
Lees verderZinsconstructie
Uit onderzoek blijkt dat er drie basisprocessen centraal staan tijdens het schrijfproces. Naast de planning en revisie is ook het genereren van teksten van essentieel belang wanneer leerlingen een tekst willen schrijven. Tekstgeneratie is gericht op het vertalen van ideeën in talige representaties (vb. grammaticaal correcte zinnen). Het genereren van tekst is een complexe activiteit,…
Lees verderLeren samenvatten
De cognitieve processen die plaats vinden tijdens het leren lezen en schrijven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat wanneer schrijvers over efficiënte vaardigheden beschikken om leesteksten samen te vatten, ze ook op efficiënte wijze informatie beknopt en accuraat kunnen weergeven in eigen schrijfteksten. Meer bepaald blijkt dat een effectieve samenvattingsdidactiek de…
Lees verderSchrijfonderwijsprogramma op basis van Peer Feedback in het voortgezet onderwijs
Dit onderdeel van het Handboek Didactiek Nederlands bevat de vier series lessen uitgevoerd in havo en vwo 3, en de dissertatie die verslag doet van het effect van de lessen. De schrijfvaardigheid van de leerlingen ging vooruit. Of zij feedback kregen van hun leraar of van medeleerlingen maakte geen verschil.
Lees verderOnderwijs in schrijfstrategieën
In dit hoofdstuk beschrijven Braaksma en Janssen de leerstof en didactiek van effectief gebleken onderwijsprogramma’s in strategieonderwijs in de Verenigde Staten van America. Plannen, structureren, formuleren en reviseren zijn belangrijke fasen in het schrijfproces, waar veel leerlingen in het voortgezet of secundair onderwijs moeite mee hebben. Zo is het niet ongewoon dat leerlingen hun tekst…
Lees verderSchrijftandem. Een programma schrijfonderwijs voor groep 7 en 8.
Heel wat leerlingen worstelen aan het eind van het primair onderwijs met het schrijven van teksten. De didactische schrijfmethode Schrijftandem werd ontwikkeld voor leerlingen uit groep 7 en 8 (5de en 6de leerjaar in het Vlaamse lager onderwijs) op basis van recente internationale onderzoeksbevindingen omtrent effectieve schrijfdidactieken. De schrijfmethode is dan ook gebaseerd op twee…
Lees verderMondelinge taalvaardigheid, videoreflectie en zelfanalyse
In dit ontwerponderzoek staat het verbeteren van het niveau van 5-vwo-leerlingen in subdomein ‘spreken’ centraal. Deze studie is een eerste aanzet om beter inzicht te krijgen in de factoren die daarbij een rol spelen. Gestart wordt met een probleemanalyse waaruit blijkt dat het lage niveau een algemeen voorkomend probleem is op scholen. Er zijn verschillende…
Lees verderLessenreeks syntheseteksten leren schrijven – schrijfprocessen; Startlessen
Dit is een reeks van drie lessen over syntheseteksten. Les 1: Leerlingen voeren een volledige syntheseopdracht uit; Les 2: Leerlingen vergelijken teksten van verschillende kwaliteit en stellen vast waaraan een goede synthesetekst moet voldoen; Les 3: Leerlingen vergelijken hun eigen schrijfproces met dat van anderen en maken een persoonlijk schrijfplan. De reeks is getest op…
Lees verderEffecten van lessen over drogredenen
Samenvatting: Een activerende lessenserie van vijf lessen over drogredenen voor bovenbouw havo. In de lessen zijn de leerlingen vooral actief bv door zelf drogredenen te verzinnen, door filmpjes waarin drogredenen voorkomen te analyseren en door in debatten drogredenen te gebruiken en te herkennen. De bedoeling van de lessenserie is dat leerlingen kennis hebben van drogredenen,…
Lees verder