Quo vadis?

redactionee l geleerd ho e je dat doet en weet d e docent van het b e treffende vak ei g enlijk w e l wat hij eis t geeft hij daar aanwijzingen voor bij voorbe e ld maak e e n re pr esentati ev e s a men elsbeth van der laan vatting of v at samen op a rg ume nt a ti es tru c tuur of vat samen tot een d e rde of e en quo vadis tiende va n een tek s t i s de betreffende vak do c ent in s taat om d e le e rlin g te b egel eid en bij het zo e k e n na a r v erb a nde n tu sse n alinea s p e r s lot van rek e ning e en zeer belan g rijke het voortg e ze t onde rwij s i s de tunnel in ge vaa rdi gh e id bij h e t s ame nva tt e n g e bruikt krop e n m e t a a n het e ind ervan h e t li c ht ook hij ee n be gri p a ls s i gnaalwoorden zelfstandig lere nde le e rlingen de basisvor heeft d e vakdocent z e lf e i ge nlijk w el e e n ming en het studi e hui s wijzen ons d e weg bee ld van wat hij alle m aa l va n de le e rling als ik het g o e d b egrep en h eb draait ze lf ve rwac ht als hij vr aagt om ee n same nv a ttin g s tandig le re n vo o ral om e en din g wete n ho e j e een le ertaak zoal s h et l e zen van ee n t e k st de koek verdele n aa n moet pakk e n v o orb e r e idin g v e rv olge n s die t a ak ook uitv o e ren om te nslott e t e refl ec d e onde rwij s la s t vo o r h e t l e re n uitvoere n va n teren over wa a r j e d e mi s t in bent geg aan en lee rtaken wordt nu nog vaak naar ned e rl a nd s te b e de nk en ho e j e die mis t we e r opkl aart of de studieles g esc hove n die hebb en zi ch zodat j e volgende ke er s u c c esvoller b e nt p e r s lot van rek ening gesp ec i ali see rd in de oftewel j e eige n l ee rpro ces pl ann e n uitvo e talige k ant van leren maar h et grote gevaa r is re n en eva luere n dit wat ge isol eerd wordt aange leerd wordt bijn a a ltijd ook ge isole erd uitgevo erd ook al lichtend voorbeeld mo e te n lee rlin ge n voor h e t le r e n van aa rd rijk s kund e te ks t e n kunn en s ch e matiseren l ee rlin gen mo e ten dus l e ren wat d e n aees t ma a r al te v a ak wordt h et l ere n sc h e ma ti se re n suc ces volle manier i s o m ee n lee rtaak tot ee n op de sc ho ud e r s v a n de doce nten ned e rl ands goe d e inde te bre nge n succesv olle ta a k of s tudi e l es gelegd al s l ee rli nge n dan ver uitvoe rd ers lijk en d e bes te l e ermees t e rs j e volgens bij a ardrijkskunde het ni e t blijk en te z ou v e rwa c ht e n d a t di ege nen di e de l ee r kunn e n kom e n we niet v ee l verd e r dan t e ta ken opg even aan hun lee rlin ge n docente n c ons t a te re n d a t de ne erlandi c i hun we rk niet dus e x p erts zijn in het uitvo e ren e rvan ho e go e d hebb en afge l e ve rd of dat de studie les se n kunn e n ze a nd er s d e l e erlinge n b ege l e ide n ni e t he bb en geholp e n d e volkskrant wijdd e docente n gev e n inderdaad di e l ee rtaken op hi e r e en p a ar maande n ge l e den n og enke l e of verwa c hten in ieder geval van de le erlin kolomm e n aan c unu geld e n l esse n voor gen dat z e ze uitvoeren bijna alle ma al ei sen s tudi e ure n e nz ovoort w a re n ve rl o r en mo e i w e v a n l ee rlingen dat zij a antekenin gen m a k en t e of w e s te ll e n vas t last but not le as t dat tijden s de le sse n dat zij met a a ndacht en d e leerlin ge n to c h w el erg geis ol e erde vakje s begrip een tekst l e ze n of lui s ter en naar onze in hun ho o fd hebb e n waa r z e informa ti e van introdu ctie op h e t ond erw erp dat ze des ge vakken op slaan vraagd hun mening kunn e n gev en same nva t m aar l a te n we niet al t e gemakk e lijk de ten een werkstuk s chrijv e n vrage n lezen schuld bij de leerling legge n welke docent a ntwoorde n formuleren sc h e m a ti se r en ont ve rwij s t in zijn vakle ssen naar datge ne wa t houd e n e nzovoort gel ee rd is bij studi eles ste rk er nog hoeve e l in d e tweede f a se van het voortg e z e t van uw c oll ega s w eten wat e r in de studiel es onderwijs zullen le e rling en mo e ten l e re n geleerd wordt en ze lfs al gev e n vakdocenten werken m e t s tudiewijze rs daar zal o ok bij ze lf d e s tudi e l esse n dan no g blijkt he t l as ti g bijvoorbe e ld e conomie of geschied e nis r e om in de eigen vakles op d ezelfde manier te gelmatig in s taan dat leerlingen een samenvat w erk te g aan en volgens mij hee ft dit alle s te ting mo e t e n make n ma ar wi e heeft ze maken m et h e t fe it dat het zo moeilijk is o m 1998 5 moe r 193 concrete aanwijzingen te geven hoe leerlingen er lijkt niets anders op te zitten dan dat leertaken moeten uitvoeren terwijl de mees verschillende se c ti es met elkaar om de tafe l te docenten di ezelfd e leertak e n wel opleggen gaan zitten en vas tstellen welke aanwijzingen aan de l eerlingen zij leerlingen geven we lke eisen gesteld wor den en welke terme n gebruikt zullen worden samen h an g een handig uitgangspunt hie rv oor zou dan het handbo e k vaardigh e de n edumedia kun auteurs van lesmaterialen en uitgeve rs zien nen zijn een vakove rschrijdende h andle i deze probl e men natuurlijk ook wel ding voor het uitvoeren van leertak en de meeste basisvormingmethod es n e der lands geven d e leerlingen a lle rhand e aanwij os s zingen hoe ze een t ekst moeten lezen of een werkstuk moeten maken in sommige m e tho tot slot heb ik het gevoel dat we massaal des van ande re vakken gebeurt dit eveneens leiden a an h et oss het onbeschr e ven bl a d maar helaas gaat dat vaak niet verde r dan een syndroom dat zie je terug in de method e s eenvoudig s tappenplan waari n staat wat de voor de tw ee de fas e all emaal hebb e n z e in leerling moet doen zond er verdere a a n meer of mindere mate aanda c ht voor refle c tie wijzingen hoe hij die stappe n uit k a n voeren op de leertaak acht e raf maar bijna altijd bovendien ontbreekt de samenhang tusse n wordt de stap overges la g en hoe l e erlingen o p methoden nederlands en and e re vakk en de dit mom e nt e igenlijk een dergelijke ta a k stappen worden bijvoorbeeld ander s genoemd uitvo e ren en hoe suc cesvol ze daa ri n zijn de tweede fa se l e ek in d a t opzi c ht con maar leerlingen zitten nie t al s onbe s chreven st ru ctie f te worden tijdens de method e keu blad in de klas z eker niet als j e het ove r zebij e enkomsten die vo ri g sc hooljaar g e hou vaardigheden hebt leerlingen voeren de den werden verzekerden diverse auteurs en leertaken zo goed en zo kw aad a ls h e t gaat al uitgevers docenten e rv an dat zeker de metho uit en hebben in hun schoolcarriere bepaalde des van een uitgever op elkaar afge stemd strat egieen aangel e erd die meer of mind e r zoude n zijn als bij voorbeeld in de methode su c c e svol zijn bijvoorb ee ld all e s wat op h e t nederl a nds van thieme bepaalde stapp e n bord staat overnem en of ee n tek s t zes keer voor het houden van e e n presentatie gel e erd lezen om hem te leren docenten moet e n worden dan zouden die s tappen ook gehan hier ook bedacht op zijn en de vaardighe id teerd worden bij de ove ri ge bov enbouw ontwikkele n om aan te sluiten bij de leerling method e s van thieme dat lijkt e en goede oplo ss ing alle se ctie s the incoming trai n kiezen methodes die op elkaar afg e stemd zijn zodat de lee rlingen eenduidig lere n bepaalde het blijft voorlopig dus nog e ven las tig we taal vaardigh e den uit t e voere n nog afge weten de weg nu wel zelfs de blinde n want zien van het praktische probl e em all e secti es de basisvorming en de twe e de fa s e dwingen moeten ervan ov ertuigd zijn dat jui st die ons de goede kant op m aa r voorlopig is nog me thode van die uitge ver de beste is voor h e t onduid elijk wat prec ies he t licht aan het betreffende vak blijkt bij e ers te bes chou einde van de tunnel is l a ten we he t maar e en wing dat de methodes minder op elkaar uitda ging noemen aansluiten dan beloofd bovendien en dat is belangrijk er blijke n de aanwijzingen vaak nogal globaal te zijn h e t zijn v a ak stappen plannen zoals bedenk een onderwerp voor je onderzoek formul e er e en probleemstelling zoek informatie vat deze informatie sam e n maak het verslag maar hoe je die stappen dan succesvol uit kunt voeren bijvoorbeeld hoe je precies je onderwerp afbakent krijgt geen aandacht 194 moer 1998 5