Schrijven in het studiehuis

anne marie van de wie l schrijfdossier als instrument ter vernieuwing van het schrijfvaardigheidsondenvijs piet hein van de ve n pro c e s ge rienteerd sc hrijfva ardigheid s onderwij s al meer dan een eeuw staat het schrijfonderwijs s c hrij ve n in h e t ter discussie het gaat om de te schrijven tekstsoorten en om het schrijven zelf van de studie hu is ven 1996 momenteel is een procesopvatting van schrijven dominant dat heeft mede geleid tot examenvoorschriften die een verandering s am en tek sten ontwerpen en be spre ken van het schrijfonderwijs misschien niet zozeer op het monte ssori college nijmeg en afdwingen dan wel faciliteren dat er echter onder proces verschillende visies op taal didactiek en onderwijs schuilgaan wordt in liet schooljaar 2000 2007 hebben alle havo en nauwelijks geproblematiseerd maar zie vivo scholen de nieuwe examenprogrnrnrnn s hillocks 1995 hoel 2000 van de ven 2002 afqewerkt voor nederlands wordt schriffvaardjqheirl belangrijke nadelen van de schijnconsensus getoetst door een gerlocunienteerde tekst in de vorm van schrijven als proces zijn dat te gemakkelijk een betoog een beschouu ing of een uiteenzetting een wordt verondersteld dat er iets bestaat als een handelingsdeel schrijfvaardigheid liet samenstellen algemene generale schrijfvaardigheid die geldt van een schrikdossier nioet eerst naar behoren zijn voor elk genre vak situatie een veronder nfgerond dit exariienvoorschrift laat de leraar stelling die op basis van onderzoek nadrukkelijk nederlands nog veel niirii te in hef vormgeven van het moet worden geproblematiseerd hillocks 1995 eigen onderwijs goosen 2001 tegelijkertijd beperkt hoel 2000 liet die ruimte ten opzichte van liet verleden het een ander nadeel is dat de schijnconsensus opstel en met name het verhalend opstel is niet langer verhindert dat er een fundamentele discussie roeqestaan wordt gevoerd over taalnonnen zijn die absoluut op basis van taal en genreconventies of toch meer cultureel bepaald dit leidt niet het examen vertegenwoordigt een vernieuwing altijd tot helderheid bij het beoordelen van in het schrijfvaardigheidsondenvijs naast het producten van leerlingen product een tekst staat het proces het een derde nadeel is dat de consensus leidt tot schrijven het gebruiken van schrijfstrategieen een tamelijk lineaire opvatting van proces wat het door leerlingen reflecteren op hun schrijven evenwel op basis van onderzoek bepaald niet en teksten het schrijfdossier bedoelt de vanzelfsprekend is niet elke professionele nadelige effecten van een eenmalige toetsing auteur begint met een schema van waes 1992 tegen te gaan in een examentekst kunnen nu hoel 2000 voorts wordt de relatie tussen taal en eenmaal niet alle eindtermen schrijfvaardigheid denken sterk vereenvoudigd de lineaire aan bod komen het schrijfdossier beoogt procesopvatting is mede gebaseerd op de daarnaast het schrijfproces zichtbaar te maken opvatting dat taal slechts bestaande gedachten voor leraar en leerling het aanleggen van een codeert maar thought is not merely expressed schrijfdossier maakt het mogelijk dat leerlingen in words it comes into existence through theet meer soorten teksten schrijven meer versies van vygotsky 1987 218 didactisch gezien levert een tekst schrijven op basis van docent of dit problemen op leerlingen die schrijven leerlingcommentaar leerlingen kunnen in het komen omdat ze taal gebruiken op nieuwe dossier opdrachten opnemen die de docent ideeen die niet in hun schrijfplan staan geeft ter oefening van specifieke deel hoe er ook over schrijven als proces wordt vaardigheden zoals informatie verzamelen en gedacht er moet onderwijs gegeven worden de selecteren een schrijfplan maken en com verschillende visies op schrijven als proces mentaar verwerken daarmee functioneert het hebben enkele kenmerken gemeen die didac 2003 i moer 3 tisch relevant zijn en schrijfvaardigheids de centrale vragen zijn onderwijs mede kunnen gaan vormgeven 1 hoe stuur en begeleid je leerlingen zodanig belangrijk is dat er in elke procesopvatting drie dat ze geinteresseerd zijn in het eigen leren en schrijffasen worden onderscheiden met hun het daarop reflecteren met het oog op de subfasen ontwikkeling van zelfstandig leren sclarivoorbereidinq analyse van de opdracht 2 wat zijn stimulerende leeractiviteiten en bepalen van doel medium publiek en genre leeromgevingen voor docenten en andere informatie verzamelen en selecteren het betrokkenen opleiders met het oog op de ontwerpen van een schrijfplan sturing en begeleiding van zelfstandig lerende liet schrijven van een eerste versie leerlingen revisie op basis van feedback herschrijven van als leraar anne marie en vakdidacticus piet de tekst die feedback kan van de leraar hein zijn wij bij dat azl project betrokken afkomstig zijn of van medeleerlingen die met leraren van twee andere scholen in de feedback kan betrekking hebben op alle omgeving ontwikkelen we samen opdrachten aspecten van de tekst en het proces en kan voor de leerlingen in de tweede fase we zelfs impliceren dat doel publiek genre realiseren die opdrachten we evalueren ze en worden gewijzigd stellen ze zonodig bij daarbij proberen we het belangrijkste verschil met het traditionele steeds ook rekening te houden niet de opstelonderwijs zit hem in de eerste en de derde ervaringen van leerlingen van wie we er steeds fase als hoogste doel van schri fvaardigheir s een paar proberen te interviewen de betrokken onderwijs zou namelijk op basis van deze schets leraren delen in elk geval een probleem hoe van schrijven als proces kunnen gelden dat het leerlingen bij het schrijven te laten reflecteren onderwijs leerlingen tot zelfstandige schrijvers die reflectie blijkt voor de meeste leerlingen maakt dat wil zeggen dat leerlingen niet alleen nogal problematisch een ervaring die op basis in staat zijn een tekst te produceren maar vooral van onderzoek gemakkelijk kan worden ook in staat zijn zelfstandig de schrijfvoor gegeneraliseerd hoogeveen bonset 1998 bereidende fase en de revisiefase af te werken 3lackburn l3rockman 2001 anders geformuleerd leerlingen dienen voor afgaand aan het schrijven te leren reflecteren op vwo 5 leerlingen over schrij ve n hun schrijven hun tekst enzovoorts en ze het aanleggen van een schrijfdossier en het dienen na afloop opnieuw te reflecteren over oefenen in het schrijven van betoog opdracht tekst en proces en op basis van die beschouwing en uiteenzetting start op het reflectie dienen ze de tekst te reviseren product nijmeegs montessoricollege in vwo 4 dan en een eventuele nieuwe opdracht beter aan te begint anne marie met een bouwplan uit te pakken proces leggen voor het betoog bijvoorbeeld in de inleiding een stelling onderbouwd door het proje c t a ctief e n zelfs t andig le re n bijvoorbeeld een anekdote of een aan het instituut voor leraar en school van de probleembeschijving universiteit van nijmegen loopt een project in de kern drie alinea s met een argument per waarin universitaire vakdidactici samenwerken alinea een tegenargument met leraren uit de bovenbouw voortgezet het slot afronding conclusie herhaling eerder onderwijs het hoofddoel van het project is genoemde standpunten prikkelende eindzin tweeledig het gaat om het vormgeven van en dergelijke actief en zelfstandig leren van leerlingen binnen anne marie eist van de leerlingen dat ze eerst verschillende schoolvakken en om het bevor een bouwplan inleveren als dat is goedgekeurd deren van de professionele ontwikkeling van dan mag de tekst geschreven worden in drie docenten en opleiders gericht op het actief en interviews niet telkens twee leerlingen uit vwo zelfstandig leren van leerlingen het actief en 5 probeerde piet hein na te gaan wat deze zelfstandig leren van leerlingen wordt toe leerlingen vonden van deze benadering en hoe gespitst op het werken met opdrachten en de ze iiberhaupt dachten over schrijven en schrijf reflectie daarop door de leerlingen vaardigheidsonderwijs opnieuw bleek d e zoo3 r moer 4 reflectie op het schrijven en de tekst een groot een bepaald beeld van zo en zo moet liet in de probleem in de interviews spitste die inleiding snoet jn een algeniene inleiding in de kern problematiek zich toe op het bouwplan de zes moet dit en dit e n dit en in liet slot ni oet dat en dat leerlingen reageerden ieder op hun eigen en dat en dat vind ik dus niet erf vruij ze geven je manier op die verplichting ee n bepaald mortel waar je je tekst aait kan steven 7k ben nooit zo goed in die boinvscheinas en ophangen zo ja ik vind liet allemaal tael een beetje lastig ik kan ph fe heet teveel voorschriften voor nnezelj vind ik veel beter geivoon gaan schrijven elly ja ja vind ik echt dat is bij een beschouwing en dan komt er een aardig verhaaltje uit ik eigenlijk nog erger want dan is liet echt van je hebt kwam er eigenlij k later pas achter dat ik ook nog een een inleiding daarin schrijf je een algemeen stuk of je afsluiting noest heb ik daar heb ik ingezet en mag ook nog kiezen voor een anekdote non dat iiiqg dat runs het ten heb ik liet bouwplan nog even dan nog ti et en da n kont de hoofdvraag en dan komt qernnn kt geivoon gekeken ivat ik heb geschreven alinea 1 e n dat is bijvoorbeeld een stelling voor ef een ph dus liet bouwplan heb je achteraf gernaalzt arguwi e n t voor en dan alinea 2 is een argunjent tegen eerst aeboiiiud en toen heb je de bouwtekening en dan de n k ik echt van ja en n iisschien sno e t dat zo geninakt en wordt dat losser gelaten maar nu vind ik echt nota steven ja ja nee dat is niet creatief simon 7k be in gewoon ik lees een beetje wat de elly steven en simon weten wat een bouwplan opdracht is en ik begin gewoon te schrijven ik bedenk is maar gebruiken het niet echt of zien er liever even voor mezelf een vraagstelling en ja ik ga na hoe van af henk frieda en ronald daarentegen ik er non echt ze f over denk en dan begin ik te staan er positiever tegenover schrijven en dan zie ik ivel waar ik iiitkoni en henk we luisten al een tijdje van tevoren dat we als ik dan klaar ben ja als ik liet gevoel heb dat liet een betoog moesten schrijven en dan heb ik toen af is ga ik liet aantal ivoorden tellen en neg eens volge n s rn ijq eivooia zo n bouwschema voorgepakt dat nakijken of liet echt goed is heb ik eert tij dje bekeken thuis en dan heb ik hier d us ph waar let je dan op of het echtgoed is eert bouuischemn op nee rgezet niet de inleiding de simon nou of er genoeg diepgang in zit dus of ik k ern de co nclusie en daarna alle alinea s de kopjes inc nart de opdracht gehouden heb en naij het ervan daarna ben ik volgens naij gaa n schrijven bouwplan zoals liet b oek liet iio