Schrijven met de tekstverwerker

recensi e in de eers t e twee wordt een deelvaardighei d ge oefend en in de laatste wordt deze i n een eind op dracht toegep ast d oor d e t hematische opb ou w van dit laa tste gedeelte van het b oek is h et goed pyrrha singerling mogelijk deze lessen i n te passen b ij een p roject of bij de schrijflessen va n een t aalmethode schrijven me t volgens de au t eurs kunnen l eerl ingen van groep 6 of 7 beginnen met d e kenn ismaki ngs de tekstverwerker lessen o mdat er nogal wat leeswerk verrich t moet word en in deze l essen vrees i k d at ze t e hoog gegrep en zijn voor leerl ingen m et een wat mi nder dan gemi d deld leesniveau kinderen l ho g enbo sch en p satij n voor wie het nederlands d e t wee de t aal is bij schrijve n m et de co mpu ter een eenvoudige cursus voorbeeld de schrijflessen zijn voor de h oogste schrijven net de tekstverwerker voor kinde ren k lasse n bestemd eventueel ook voor d e eerste vanafio jaar klasse n van h et voortgeze t onderwijs den bo sch m almb erg 1989 leerlingenboek f24 leerkrachtenboek f42 5o voordelen inspelend o p een bes taande lacune heeft uitge op de voordel en die het gebruik van tekstver verij malmberg een uit twee delen b estaan d e werkers voor volwassenen in dit geval l eer cursus uitgebracht over het werken met een krachte n oplevert wil ik hier niet te diep tek stverwerker deze deeltj es zij n bestem d voor ingaan i eder ook de grootste computerleek de hoogste klassen van de b asisschool en de eer heeft tegenwoordig wel een voorstelling va n het ste twee klassen van he t voortgeze t o nderwijs gemak d at zo n apparaa t opleve r t als de gebrui het ene d eeltje is bestemd voor leerkrac hten ker er enigszins mee vertrouwd is e en andere d it bevat naast achtergrondinformatie over d e vraag is wat de zin ervan kan zij n kin d eren l essen in het leerl ingenb oekje een soort stap va n een jaar of tien te leren we rken met tekst penp lan voor leerkrach ten die de co mpu ter als ve r wer kers zij hoeven toch geen projectdraai tekstverwerker op sch ool willen voeren er b oek en te schrijven of rap p orten a fgezien van wordt uitgebreid ingegaa n op de vele organisa het feit dat het soo r t t ek sten dat kind eren torisc he consequenties die het werken met een sc hrijven per school vak verschilt kunnen computer met zich meebrengt d aarnaast k an ook zij voordelen halen uit het sch rijven met men op eigen niveau aan de slag om de vele ge een tekstve rwerker bruiksmogelijkheden van een tek stverwerker te ten eerste staat natuurlij k het gemak van he t on td ekken b ij voorbeeld door het met de te k st sc hrijven ty pe n en h et verbeteren van tek st verwerker vervaardigen van draaiboe ken voor zonder deze te hoeven overschrijven een van de projecten school werkplandel en rapp orten en factoren di e vaak remmend werkt o p de sc hrijf materiaallijsten als toegift is aan dit leraars motivatie van l eerlingen z elfs d e meest orde deeltje een set command okaarted toegevoegd lij ke l eerli ngen hebben er meestal een hekel aan als hulp midd el voor de begin nende gebruiker om het al gemaakte werk in het net over te deze zijn geschikt te maken voor diverse schrijven een tekstverwerker neemt dit we rk comp uters p rogramma s uit handel en maakt daardoor tijd en energie vrij voor andere zaken opbouw van de method e ten tweede is een tek s tverwerker geen l ee r s t of maar een gebruiksvoorwerp een lee rling in h et leerlin genb oekje s taat het leren omgaan leren omgaan met een tekstverwe rk ings pro met de tek stverwerker de eerste rs l essen ce n gramma kost tij d en energie m aar daar staa t traal na deze minicursus vol gen nog eens iq t egenover da t er ruime toepassingsmogelijk lessen geord end rond zes tekstvormen versl ag heden zijn in de klas en op school dit kan nie t b oe kversl ag brief nieuwsbericht ver haal en ge gezegd worden van vele an dere educatieve pro dich t e lke schrij fles vraagt twee a drie l estijden gramma s die in b asisscholen te vinden zijn igqo i moer 71 schrijfproces samen sc hrijven h et gebruik van een tek stve r wer ker bij sc hrijf er word t door de a uteurs voor gepleit d e lee r lessen nodi g t er toe uit om meer aandacht te lingen in tweetallen aan de lessen te laten wer sc henken aan he t proces van het sch r ijven i n ken om verschillen de redenen een goed uit deze cursu s is d it d an ook gedaan de opb ouw gangs p unt niet alleen pragma t isch h et l eve r t van d e schrij fl essen is zodanig gestructureerd meer compute rt ijd p er leerling op maa r ook dat d e leerli ng s t eed s negen schrijfstapp en omda t het sc hrijven vaak als een sol i t aire bezig doorloopt heid ervaren wordt d oor samen te sch rijven in de eerste opdr acht en worden de sc hrijfd oe kunnen leerlingen elk aar hel pen len en het publie k waarvoor de leerling sc hrijft er is echter een versch il tussen p rak tisch en duidelijk gemaak t d a n ko men er afhan kelij k inhoudelijk samenwerken b ij h et eerste verde van de tek stsoort verschillende manieren van len de leerlingen het werk d e e ne formulee rt en informatie verzamel en en structureren aan bod de ander typt en let op de s pelling b ij de twee d aarna kan de l eerling k iezen om te schrijven de manier helpen de leer l ingen elkaar met den met of zo nder st urende vragen uit het brok ken ze schrij ven samen ee n tekst daarvoor is kelige ge h eel ont staat d an een tekst waarvan de het nodig dat ze over iets sc hrijven waar ze alle l eerling een kl a dafdru k maakt met de printer bei iets van weten en over kunnen praten het is vervolgens wor dt deze tek st met p otlood ver oo k nodig dat ze kunn en samenwerk en want beterd de l aatste twee schrij ffasen opnieuw het is niet ma kkelijk om met elkaar s sch rijf ac hter de computer besteedt de l eerlin g aan het planning rekening te ho uden i n de lessen wor verbeteren va n de tekst op het scherm en het den deze twee werkwijzen nogal door elkaar eventueel verzorgen van d e opmaak ge haald ee n aantal voo rb eelden i n de les over h et boekverslag staat in de o p revis eren van tek sten dracht dat de leerlingen bij voorkeu r over een boek moeten schrijven dat ze beiden gelezen h oewe l alle fasen van het schrijfproces b ela ng hebben al s ze inhoudelijk willen samenwerken rijk zijn voor het pro d uceren van een goede is dat een vereiste tekst w i l ik nog even stilstaan bij het verbeteren bij de l es over het schrijven van een verslag van een al gesch reven tek st ik denk dat het ma ken de leerlingen een keuze over wie van hen sch rijven van een tekst met een tekstverwerker beide n het vers l ag zal gaan d e and ere leerling voo r al op d ie reviseerfase gerich t moet zijn wi l zal dan al vlug geneigd zijn dan maar te gaan er sp ra ke zijn van het toevoegen van iets extra s typen dit lijken me in ieder geva l geen gelijk aan het tek stverwerkingsp rogramma het waardige rollen komt op mij dan ook goed over dat twee d erd e ook in de aanspreekvorm komt deze verwar van de lestijd die aan een tekst is gewijd daar rin g tot uitdrukking twee leerlingen die voor is gereserveerd de reviseero p drachten samen een verslag gaan schrijven over een ge hebb en stee ds een vaste vol gorde die achter zamenlij ke belevenis krijgen de opdrach t te eenvolgens de aand acht va n de leerling vestigt beginnen met ik schrijf waarom niet i n het op de inh oud de structuur en de stijl van de meervoud bijna in elke les richten de au t eurs tekst en als laatste op de spelling sommige op zich steeds tot de individuel e leerling terwij l in drachten gaan s pecifiek in op de tekstsoort an de meeste gevallen een twee tal achter de com dere vragen komen el ke les terug bij voor b eeld puter zal zitten leer krachten zullen wat de gaat elke alinea over een on d erwerp samenwerk ing b etreft de leer lingen in de gaten de gestructureer de opb ouw bied t leerkrach moeten houden ten die dat wille n ook hou vast voor het beoor o p het verschil in het reviseren ve rbeteren delen van het ein d produkt h et lijkt mij ech ter van teksten die door twee leerlingen of door in goed dat zij beseffe n dat h et proces van schrij divi duen geschreven zijn gaan de auteurs niet ven b elangrijk is zeker bij deze gefaseerd opge i n i k denk dat de leerk rac hten die af en toe we l b o uwde lessen waaro m zou je dan alleen het een leerling alleen la ten werken er rekening eind pro dukt b eoordelen mee moeten h ouden dat de reviseerfase dan vaak meer werk zal vergen als lee rlinge n in 72 m oe r 1990 2 hou delij k samen werk en reviseren ze al veel recensi e mondel ing d e auteurs hebb en getracht de leerlingen zo veel mogelij k ui t eige n er varing te laten schrij ven b ij alle schrij flessen is d it het geval in sophie koers de kennismakingslessen waar leerli ngen vaak stu kken te k st moe t en overtypen en er ver graftak volgens alle rlei ma nipulaties mee m oeten ver r ichten om de werk ing van diverse toetsen te ontd e kken is dit anders m hofkamp we westerman oordeel aso s bigis crimi s jongerentaalwoordenboek b aarn d e fontein 198 9 het werk e n met een te k stverwerke r zal volgens 221 blz f 14 9 o de auteurs de motivatie van d e k inderen om kritisch naar hun tekst te kij ken vergroten het b arlaeus gymnasium heeft de rep utatie een door met z n tweeen achter een com p uter bezig school te zijn waar veel gebl owd gerook t en ge te zijn zullen ze oo k meer plezie r i n het schrij dronken wordt ikzelf toch a l wee r twee en een ven k rijgen lij kt mij de l essen van deze cursus half jaar leerli ng op d eze sch ool merk daar wel zullen daar ze ker toe bij d ragen z e zijn goed iets van maar doe er zelf niet aan mee toch doordacht eenvoudig van structuur en het ziet vang ik wel iets op van d e taal die d oor dat er allemaa l heel uitnodigend u it soort jongeren wordt ge b ruikt toen aan mij de boekj es hebben een prettig kl ein formaat gevraagd wer d of ik een kritiek wilde schrijven met mooie grote letters waar nodig is voor de op het jongere ntaalwoordenb oek zei ik dus ja duidelijkheid met verschillende letterty pen ge vo l gens d e auteurs van h et b oekje b estaat de werk t er staan verder grapp ige tekeningetjes jongerentaal eigenlij k ni et d aar ben ik het wel in het lee rlingenboek en hel dere schema s in h et mee eens h et boekje geeft als reden dat jonge l eerkrachtenboek het en ige punt van de vorm rentaa l e rg b eweeglij k is en h eel vaak veran dert geving dat onder de maat is is het bin dsysteem b ovendien zijn e r o nder jongeren veel ver een gesloten ringband bij herhaaldelijk gebruik schillende groepen met allemaal wee r gedeelte en dat zal zeker bij het leerlingendeeltje het ge lij k een eigen taalvariant waarom v r aag ik me val zijn zullen er al spoedig blaa djes los gaan af is dan di t b oekje geschreven en niet verschil zitten en uitvallen de prijs van de deeltjes lend e b oekjes b ij voorbeeld met d e taal van maakt d at bepaald niet goe d ka kkers mavo leerlingen of anita s leerlin zoals uit het voorafgaand e blijkt vind ik dit geri van een huishoudschool allemaal groepen materiaal een aanwinst voor elke sch ool die met die de auteurs zelf noemen tekstverwerkers wil gaan werken of dat al doet ook zeer o p merkelijk is de op merking op de i nhoudel ij k is er weinig op aan te merken afge achterfl ap over een van de auteurs marc hof zien van het pun t van het samenwerke n i k ver kamp 1966 a ls jon gere droeg h ij talloze wach t dat de meeste kinderen met enthousias waardevolle bijdragen voor dit boek aan dat is me aan deze lessen zullen werken raar omdat in het b oekje zelf wordt uitgelegd dat het over de taal van jongeren van ongeveer 12 tot ai jaar p 2i2 gaat h ofkamp is 23 en die twee jaar zijn belangrijk omdat zoals de auteurs zelf oo k zeggen jongeren taal heel snel verander t omdat jongerentaal zo beweeg lijk is het is de taal die n u door jongeren ge b r ui kt wordt lij kt het mij v r ijwel onmogelij k om zo n boekje te ma ken om d at het bij w ijze van sp rek en elk jaar zou moe ten wo rd e n verand erd de auteurs hebben ve rder woo rd e n ontleend aan radio en tel evisie kranten ges prekke n met 1990 2 m oe r 73