Deze kennisclip werd ontwikkeld in het kader van het project Na Pisa de Lente (2020-2022), een initiatief van de Werkgroep Onderzoek en Didactiek Nederlands (WODN) van de vereniging Levende Talen Nederlands, in samenwerking met SLO. Het project is gefinancierd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Deze toelichting hoort bij de kennisclip over cognitieve processen bij lezen, bekijk de link HIER.
Hoe hoog legt een leerling de lat om een tekst te begrijpen? In deze kennisclip wordt uitgelegd welke cognitieve processen een rol spelen bij leesvaardigheid en hoe je als docent je leerlingen kunt stimuleren hun lat (ook wel de ‘standaard voor coherentie’) hoog te leggen en hun leesdoel te bereiken.
Wil je maximaal leerrendement van zo’n korte kennisclip bereiken? Stel dan vooraf, tijdens en achteraf vragen:
Voor het bekijken van de clip:
- Wat weet je al van cognitieve processen die een rol spelen bij leesvaardigheid?
- Maak je gebruik van deze processen in je leesvaardigheidsonderwijs?
- Waarom zet je die wel of niet in in je leesvaardigheidsonderwijs?
Tijdens het bekijken van de clip:
- Wat is een mentale representatie?
- Waarom is het zo belangrijk om te weten of je leerlingen een hoge standaard van coherentie
- hebben?
Na het bekijken van de clip:
- Wat betekent het voor jouw lessen leesvaardigheid als je je leerlingen zou helpen de lat voor tekstbegrip hoog te leggen?
- Hoe kun je je inzichten delen met collega’s?
Zie ook het Handboek Didactiek Nederlands. In drie delen behandelen Anne Helder en Paul van den Broek met anderen het proces van begrijpend lezen:
- Begrijpend lezen, het opbouwen van een coherente mentale representatie (deel 1)
- Begrijpend lezen, cognitieve processen bij begrijpend lezen (deel 2)
- Begrijpend lezen, drie factoren die deze cognitieve processen beïnvloeden (deel 3)
Literatuur
Van den Broek, P., & Helder, A. (2017). Cognitive processes in discourse comprehension: Passive
processes, reader-initiated processes, and evolving mental representations. Discourse Processes,
54(5-6), 360-372. https://doi.org/10.1080/0163853X.2017.1306677
Helder, A., Van den Broek, P., Van Moort, M., Van den Bosch, L., De Bruïne, A. Drie factoren die
cognitieve processen tijdens begrijpend lezen beïnvloeden. Didactiek Nederlands – Handboek.
https://didactieknederlands.nl/handboek/2020/08/drie-factoren-die-cognitieve-processen-tijdensbegrijpend-lezen-beinvloeden-deel-3/.
Kendeou, P., Van Den Broek, P., Helder, A., & Karlsson, J. (2014). A cognitive view of reading
comprehension: Implications for reading difficulties. Learning Disabilities Research & Practice, 29(1),
10-16. https://doi.org/10.1111/ldrp.12025
Auteurs:
Anne Helder
Dr. Anne Helder (universitair docent) is werkzaam bij de programmagroep Onderwijswetenschappen aan de Universiteit Leiden. Deze groep onderzoekt de cognitieve processen tijdens begrijpend lezen bij kinderen en volwassenen. Dit doen zij aan de hand van verschillende onderzoekstechnieken, bijvoorbeeld eye-tracking, EEG, fMRI en gedragsmaten.
Paul van den Broek
Dr. Paul van den Broek (hoogleraar) werkt bij de programmagroep Onderwijswetenschappen aan de Universiteit Leiden. Samen met collega’s onderzoekt hij cognitieve processen tijdens begrijpend lezen bij kinderen en volwassenen, aan de hand van verschillende onderzoekstechnieken, bijvoorbeeld eye-tracking, EEG, fMRI, hardop-denk methoden en andere gedragsmaten.