Theater kijken in de klas

veerle pessemier veel aandacht en een grote inzet van de leer lingen vergt de voorgestelde methode is vooral geschikt voor leerlingen van het vierde vijfde en zesde jaar nso en tso vergelijkbaar theater kijken in de klas met de bovenbouw van het vwo en xnvo de keuze om in de klas met videofragmen ten van een theatervoorstelling te werken is gegroeid uit de kater waarmee je blijft zitten als je je in de klas moet beperken tot het lezen wie kennis wil maken met het werk van een van theaterteksten met een theateropvoering toneelschrijver koopt een kaar je voor de schouw heeft dat weinig te maken vanzelfsprekend burg misschien gaat hij later naar de bibliotheek om moet je met je leerlingen een aantal keer per daar de toneelteksten te lenen en te lezen maar een jaar een voorstelling bijwonen maar de kloof toneeltekst is niet bedoeld om te lezen s avonds in tussen het lezen van theaterteksten en het de schouwburg komen de letters tot leven en worden bekijken van een theaterstuk is enorm groot de regie aanwijzingen verbeeld maar wie de gang in de opvoeringsgerichte methode wordt naar een theater maakt kan stuiten op onbekende dus met videofragmenten gewerkt vooraleer toneelwetten en postmoderne spelopvattingen ik de methode concreet toelicht lijkt het me theater draagt daarom het stempel elitair te zijn belangrijk te benadrukken dat het zeker niet het is dus niet verbazingwekkend dat toneelteksten de bedoeling mag zijn deze videofragmenten niet vaak op de literatuurlijst staan hoe kun je te gebruiken als een substituut voor het bij leerlingen nu toch enthousiast maken voor theater wonen van voorstellingen het hoofddoel van veerle pessemier vlaams lerares kijkt samen met de methode blijft leerlingen stimuleren om hen naar theater ze beschrijft in dit artikel hoe naar het theater te gaan ook als ze eenmaal de haar leerlingen in de loop van een aantal lessen en school verlaten hebben theaterbezoeken vertrouwd raken met specifieke om het hoofddoel te bereiken is het theatertekens zoals belichting en enscenering hoe belangrijk dat leerlingen beseffen dat theater ze nauwkeurig leren observeren en uiteindelijk ook geen elitaire aangelegenheid is voer voor een eigen betekenis aan een uitvoering toekennen theaterwetenschappers critici en eventueel op die manier wordt theater voor hen een ver ook leerkrachten we willen de leerlingen dus trouwd medium heel wat zelfvertrouwen aanreiken daarom moeten ze de verschillende kanalen leren ken nen om zich te informeren over een voor dat leerlingen hun geroezemoes even staken stelling welke stukken worden dit seizoen als je een videorecorder in de klas binnenrolt gespeeld wat is de stijl van het gezelschap en dat ze het bekijken van videobeelden een wie is de regisseur welke soorten schouw leuke afwisseling vinden daarvan hoef ik nie burgen of theaterzalen bestaan er wat is de mand te overtuigen gaat het hier dan weer waarde van een recensie om de zoveelste goedkope didactische truc om dit te bereiken zadelen we de leerlingen om toch nog wat aandacht van de leerlingen niet op met een cursus theaterwetenschappen af te bedelen we laten hen dit alles zoveel mogelijk zelf eenvoudig samengevat komt de lessenreeks ontdekken hoe dit concreet in zijn werk gaat rond theater kijken in de klas hierop neer wordt beschreven in het deel over de context dat de leerkracht het waarnememingsvermo minstens even belangrijk is dat de leerlingen gen van de leerlingen steeds aanscherpt zodat inzien dat ook zij heel wat inzicht kunnen ont ze onderlinge verbanden leren zien en zo de wikkelen in de zogenaamd moeilijkere theater diepere betekenis van een theaterstuk kunnen stukken en dat ze hun visie leren verwoorden achterhalen het resultaat van deze analyse zodat ze bijvoorbeeld in de lessen niet steeds het wordt geconfronteerd met wat de leerlingen gevoel hebben overdonderd te worden door de denken en voelen bij het bekijken van het woordenvloed van de leerkracht stuk en met de informatie die ze bijvoorbeeld daarom moet je de leerlingen leren omgaan uit recensies halen het is een werkwijze die met de specifieke tekentaal van het theater 1995 4 moer 171 fragment uit groot en kleiri van botho strauss gespeeld door de tijd foto patrick de spiegelaere e e n voorbeeld d e mees te leerlingen bekijken illustreren met beproefde voorbeelden uit heel wat film s maar in een film heb je meestal groot e n kle in botho strauss 197 8 opge een zeer realisti s ch decor in theater daaren voerd door het vlaams e gezelschap de tijd tegen he b je vaak een gestileerd decor voor leerlingen die geen of weinig theaterervaring groot en klein hebb e n is dit niet zo evid ent in h et deel o bser ve ren e n inte rpre t ere n z a l ik illustere n hoe we de groot e n klein is e en epis odis ch theaterstuk leerlingen inzi cht bijbre ngen in de visuele e n waarin het hoofdpersonage in versc hillende auditie ve tekens die eigen zijn aan het theater scenes opduikt de scenes geven e en theatraal last but not least vinden we het belangrijk beeld van de huidige samenleving het motief dat de lesse n over theater aansluiten bij de dat de sc enes verbindt is de speurtocht van leefwereld van de jongere n bij hun e rvarin een jonge vrouw lotte naar mense lijk con ge n e n inte re s s es e n dat d e leerlingen zich tact ze wordt gedreven door het ideaal om over hun theaterervaring kunnen uiten ook a ll es en iede reen te begrijpen en begrepen te op ee n creatieve manier daarom integreren worden de concrete aanleiding voor lottes we in de lessen ve rs chillend e werkvormen que e ste is het stuklopen van haar huwelijk zoals d e enscenering van een fragment het met paul een journalist ontwerp van een affiche het interview het iedere en die vertrouwd is met het werk van samenste ll en van een programmaboekje of het botho strauss weet dat zijn the aterstukken schrijven van een recensie zo worden ook eigenlijk niet samen te vatten zijn ik probeer hee l wat vaardigh e den bij de leerlinge n ont het to ch maar e n l e g hi erbij de nadruk op de wikkeld informatie die noodzakelijk is om het artikel de m e thode die ik zal voorstell en om in de verder te kunnen volgen klas met video fragmenten te werken omvat een groepsreis naar marokko is de eerste opeenvolgende fases die ik zal beschrijven en poging die lotte onderneemt om haar isole 172 moer 1995 4 in de slotscene zit lotte in de wachtkamer van een internist communicatie is hier beperkt tot het afroepen van namen nog een keer begint lotte te spreken over paul maar verder dan drie zinn e n komt ze niet d e patienten zijn immers alleen met hun eigen problemen bezig aangezien lotte geen afspraak had en naar eigen zeggen niets man keert vraagt de arts haar weg te gaan en lotte gaat weg ze doorbre ekt ge en codes m eer insta p afhankelijk van de aard van he t stuk je eigen persoonlijkheid het karakt er en d e voork e nni s van de klas kan j e de lessen rond een voorstel li ng op een gevarieerde manie r beginnen de thematiek van groot en kle in sluit sterk aan bij de ervaringen van adolescent en deze kunnen zich doorgaan s g emakkelijk inleven in de situatie van iemand die zich door ieder een verlaten voelt sociaal contact zich b e gre pen en aanvaard voelen is voor jongeren zeer b elangrijk d at dit contact soms mo e ilijk ver loopt hebben ze reeds ondervonden jongere n voelen zich net als het hoofdpersonage dik wijls niet begrepen en geisoleerd als je hen foto patrick de spiegelaere vraagt hoe ze dit i s olement proberen te door breken stellen ze hetzelfde voor als wat lott e me nt te doorbreken een poging die reeds van onderneemt op reis gaan oude vrienden en bij het begin een mislukking blijkt te zijn we familie opzoeken net als lotte hebben ze treffen lotte alleen in het hotel aan extra re e ds ervaren dat communicatie met vriende n excursies neemt ze niet deel om financiele verwanten en vre emden niet vanzelfsprekend redenen maar ook en vooral omdat de i s je kan de lee rlingen vragen om een kort groepsleden tot niet veel meer in staat zijn dan stukje te schrijven over dit onderwerp en deze roepen en elkaar de huid vol schelden getuigenissen gebruiken als uitgang s punt voor ondertussen luistert lotte naar het gesprek een klassegesprek zo kan je de leerlingen van twee manne n logici die buiten heen en prikkelen om naar het stuk te kijken waarom weer wandelen ze benijdt het c ontact dat de lijdt lotte zal ze een uitweg vinden twee door hun gesprek blijken te hebben en een andere of aanvu ll ende instap die de aan hoopt tevergee fs dat ze met haar een glaasje dacht van de leerlinge n directer op de opvoe komen drinken ring richt is het tonen zonder klank van in de volgende scenes zien we hoe lotte begin en slotscene d e ve randeringen in zonder resultaat contact probeert te leggen ge stiek mimiek kostuum dec or en b eli chting zowel met vreemden als met vrienden en ver zijn zo opvall end dat ze de nieuwsgi erigh eid wanten door iedereen verlaten wordt ze en aandacht van de leerli ngen prikkelen gedreven tot de waanzin de complete desinte het is ook altijd interessant om te vertrekken gratie van haar persoon in de voorlaatste scene van ee n aantal recen s i es dit is immers de weg vertoont lotte duidelijk psychosomatische die het theaterpubliek meestal volgt deze ziekteverschijnselen we zien hoe ze voort instap kunnen we echter alleen aanraden voor durend naar lucht hapt en ook haar lichaams leerlingen die reeds over een degelijke bewegingen zijn vo lledig ongecontroleerd theatere rvaring beschikken en vertrouwd zij n 1995 4 moer 17 3 vraag 1 met het jargon op basis van de recensies kun mimiek let op lott es mond wat doet ze nen deze leerlingen hun persoonlijk precies hoe is het met haar gesteld verwachtingspatroon neerschrijven wat na het bekijken van enkele scenes stof kan leveren antwoord van indro voor een boeiend klassegesprek of het schrij lotte praat in zichzelf haar mond zie je bewe ven van een persoonlijke recensie in de les gen maar je hoort niets dit duidt op haar mappen zijn de recensies bijgevoegd je kan eenzaamheid ze heeft enkel nog zichzelf om ze ook door de leerli ngen laten aanvragen bij tegen te praten ze doet geen moeite meer het gezelschap of een informatieve dienst om met de andere n te praten of misschien zoals het nederlands theater instituut am bereidt ze zich in zichzelf voor op wat ze sterdam of het vlaams theater instituut dat tegen de andere patient zal zeggen haar alle recensies ook uit nederlandse kranten spontaneiteit is hier dus verminderd ze bijhoudt zo overwinnen leerli ngen de drem bereidt zich voor op wat ze zal zeggen en rea pelvrees om bijvoorbeeld naar een gezelschap geert niet meer op de eerste de beste manier te telefoneren en informatie te vragen voor die haar te binnen schiet leerlingen die nog niet over de nodige erva misschien kan haar praten in zichzelf ook als ring beschikken om van recensies te vertrek een symptoom van waanzin worden be ken zorgen we ervoor dat recensies bij latere schouwd meer geleide oefeningen aan bod komen onze ervaring is dat jongeren het zeer moei antwoord van catrin lijk vinden om recensies kritisch te lezen het lotte beweegt met haar mond alsof ze mom is nochtans een noodzakelijke stap als je je pelt ze is zo eenzaam dat ze helemaal in zich leerli ngen op weg wil helpen om zelf te leren zelf is gekeerd ze heeft enkel zichzelf nog ze bepalen naar welke voorstellingen ze willen is gek geworden van eenzaamheid het gaat kijken heel slecht met haar ze heeft zichzelf niet meer in de hand ze leeft niet meer in de observeren en interpreteren maatschappij na de instap komt een zeer belangrijke fase vraag 2 die we observeren noemen tijdens deze fase decor en belichting vergelijk met de confronteren we de leerlingen met enkele beginsc e ne fragmenten uit de voorstelling we laten de leerlingen deze fragmenten meestal twee keer antwoord van sabine bekijken een eerste keer zonder opdrachten achter de rij van stoelen bevindt zich weer zodat de leerlingen het fragment in zijn totali een grote muur in deze muur zijn verschillen teit kunnen ondergaan de tweede keer de ramen h et zijn kleinere ramen dan in de verdelen we de leerlingen in groepen en eerste scene en er komt geen licht door de laten hen een aantal opdrachten uitvoeren die ramen zijn dichtgemetseld h et licht in de gebaseerd zijn op het voorstel van fischer wachtkamer is d us kunstlicht h et is geen echt lichte 1983 om de theatertekens te syste licht meer in de beginscene d uidde het maan matiseren fischer lichte onderscheidt 16 licht op het weemoedige h et was nog d uide verschillende tekensystemen lichamelijkheid lijk te zien hoe lotte zich voelde n u niet gestiek mimiek kostuum proxemiek afstand meer alles van de buitenwerel d wordt wegge tussen de acteurs houding tegenover elkaar houden door de dichtgemetselde ramen dus positie tegenover ruimtelijke gegevens ruim niet alleen het licht a lle mogelijke invloed van tegestiek de beweging van de acteurs in de buitenaf wordt verdrongen lotte zit nu hele ruimte ruimte decor rekwisieten licht pro maal geisoleerd en afgesloten van de buiten jecties verbale middelen paraverbale midde wereld alle contact is verbroken len de manier waarop de tekst gezegd wordt het decor is ook naar voor geschoven in ver bijvoorbeeld ironisch rustig zenuwachtig gelijking met de eerste scene wat nog een muziek acteursgebonden geluid acteursge benauw der en geslotener gevoel geeft bonden muziek scenisch en geluid scenisch 174 moer 1995 4 het is de bedoeling dat de leerlingen zich vraag 3b geleidelijk bewust worden van het belang van verbale en paraverbale aspecten deze 16 tekensystemen we confronteren hen welke betekenis hecht je aan het aanhoudend zeker niet bij de eerste voorstelling met deze hoesten van de ande re patient opsomming elke groep leerlingen beschrijft aanvankelijk met de hulp van vragen een paar antwoord van liesbeth door de leerkracht geselecteerde aspecten en e nerzijds kan je veronderstellen dat d ie man rapporteert nadien aan de klas wat ze opge gewoon ziek is anderzijds is het ook mogelijk merkt heeft dat de man psychisch ziek is m isschien func we vinden het erg belangrijk dat de leerlin tioneert hij niet in onze maatschappij gen tijdens de fase van het observeren zo lang mogelijk bij het louter beschrijven blijven jill geeft ongeveer hetzelfde antwoord en indien nodig tonen we aan dat het voorbarig voegt er nog aan toe dat lotte vroeger kan zijn om op basis van enkele aspecten een zou geprobeerd hebben de man uit zijn interpretatie of evaluatie van een stuk te isolement te halen geven aanvankelijk houden we de observatie en de interpretatie oefeningen dus zo veel tijdens de nabespreking van de test wordt mogelijk gescheiden naarmate we verder in nog gewezen op het mogelijke verband het stuk doordringen en of de leerlingen tussen het hoesten van de andere patient meer ervaring hebben met de methode laten en het psychosomatische luchthappen van we de teugels wat losser lotte in de vorige scene nevenstaande voorbeelden komen uit een dit is dan voor de leerlingen die het test over de slotscene zie samenvatting bij hoesten zelf al op een psychologisch ni het lezen van de antwoorden zal je merken veau hadden geinterpreteerd een aan dat bijna alle leerlingen die reeds in zekere vaardbare stap in de interpretatie mate vertrouwd zijn met de methode eerst neerschrijven wat ze geobserveerd hebben en vraag 3c pas daarna een interpretatie geven bij het ob h oe interpreteer je lottes woorden m ij serveren leggen ze soms ook verbanden met mankeert niets andere theatertekens waarnaar niet expliciet gevraagd wordt dit doen de leerlingen omdat antwoord van liesbeth ze geleerd hebben bij het interpreteren met de wereld is rot lotte beseft dit zij is nor zoveel mogelijk theatertekens rekening te maal maar de wereld niet houden je zal ook merken dat de leerlingen is dit een juiste houding enerzijds is het goed bij het interpreteren genuanceerd te werk dat ze dit allemaal van zich kan afzetten an gaan en verschillende mogelijkheden openla derzijds zal ze hier mee moeten leren leven ten voor een stuk als groot en klein dat geen om in de maatschappij een beetje te kunnen pasklare antwoorden biedt is dit een must functioneren het is belangrijk dat ze zichzelf het is belangrijk dat leerlingen zo leren blijft maar een houding van mij kan het niet omgaan met theater meer schelen is dan ook weer niet goed er de vragen die de leerlingen in de test beant moet een evenwicht zijn je moet mee met de woordden betreffen de mimiek het decor en maatschappij maar je moet toch ook jezelf de belichting de verbale en paraverbale aspec blijven ten tijdens de lessen worden vooral voor de eerste fragmenten van een theaterstuk heel wat meer theatertekens besproken voor meer informatie en voorbeelden bij het analyseren van de theatertekens moet ik echter verwijzen naar de lesmappen een exhaustieve uiteenzet ting van de methode is in een tijdschriftartikel onmogelijk 1995 4 moer 17 5 als didactische werkvorm kan je de antwoor te denken bij wat ze zien op basis van de vele den van de leerlingen gebruiken als uitgangs oefeningen in de klas gaan leerlingen hun visie punt voor een verdere discussie en afronding steeds meer onderbouwen met concrete obser van de interpretatie vaties omdat ze weten dat hun interpretatie ern er dienen zich echter nog vele alternatieve stig genomen wordt als ze deze ook met voor werkvormen aan je kan de leerlingen bijvoor beelden en argumenten kunnen staven beeld vragen om hun interpretatie thuis volle dig uit te werken en een mondelinge verdedi context ging voor te bereiden in de klas kunnen de andere leerlingen dan op deze interpretaties in deze fase worden de leerlingen geconfron reageren een andere mogelijkheid is een rol teerd met de wereld rond een theatervoorstel lenspel waarbij de leerlingen een interview ling die van schouwburgen ticketverkoop voorbereiden met de regisseur de acteurs de gezelschappen ze leren wat de waarde is van decorontwerper en of de dramaturg een der recensies wat de betekenis van verschillende de mogelijkheid is dat je enkele leerlingen een speelstijlen zoals bijvoorbeeld postmodern fragment dat ze niet gezien hebben laat lezen theater is zo geef je de leerlingen de noodza en hen een volledige enscenering laat ont kelijke achtergrondkennis om zelf hun weg te werpen na hun beschrijving van deze ensce vinden naar het theater nering eventueel met enkele geacteerde pas inzicht in de context van een voorstelling is sages confronteerje hen dan met de ensce bovendien vaak nodig om het resultaat van de nering waarvoor het gezelschap gekozen heeft analyse van de theatertekens beter te kunnen en bespreek je dit met hen en de klas plaatsen bijvoorbeeld verschillende gezel je hoeft dus zeker niet altijd de eerder schappen kunnen een totaal andere visie op schoolse weg van de vraagjes te volgen hetzelfde theaterstuk hebben en zullen het zolang je voor een goede taakverdeling zorgt bijgevolg ook helemaal anders ensceneren en voor voldoende variatie bij de bespreking opnieuw krijgen de leerlingen of enkele leer van verschillende stukken kennen deze for lingen opdrachten waarbij ze uit recensies arti mules succes bij de leerlingen de meest crea kels interviews programmaverklaringen en tieve vormen vragen wel het meeste werk van naslagwerken informatie verzamelen over enke de leerkracht je moet immers de leerlingen le van volgende aspecten van den dries i99i die uiteindelijk hun werk aan de klas moeten klimaat de politieke sociale economische en voorstellen voldoende begeleiden en steunen culturele sfeer waarin een theatergezelschap zodat ze nadien niet met het gevoel zitten dat en of een toneelopvoering bestaat en ontstaat ze heel wat verkeerd begrepen hadden als je landschap hierbij stelt zich vooral de vraag de lessen echter geleidelijk opbouwt en vol naar de plaats van het gezelschap tussen alle doende openstaat voor verschillende moge andere het betreft vooral het spanningsveld lijkheden die wel moeten gebaseerd zijn op tussen repertoiregezelschappen en gezelschap het stuk dan doet een dergelijke vervelende pen die eerder in de marge functioneren en de situatie zich eigenlijk niet voor gevolgen ervan voor subsidies plaats van op de fase waarin je tot een globale interpre treden abonnementssysteem tatie van het stuk komt leent er zich ook goed typus plaatst de voorstelling in een genretra toe om weer aan te sluiten bij de ervaringen ditie in een stijlevolutie bijvoorbeeld theater en opvattingen van de leerlingen dit gebeurt van het absurde postmodern theater vrijwel automatisch zie laatste antwoord van corpus op basis van voorafgaande voorstellin de test de leerlingen geven meestal spontaan gen programmaverklaringen interviews affi hun mening over het mens en maatschappij ches en ander promotiemateriaal ontstaat een beeld dat ze in het stuk ontdekt hebben bepaald beeld van een gezelschap en een als je met je leerlingen de opvoering van verwachtingspatroon in verband met volgende een stuk gaat bekijken dan kan de interpre voorstellingen tatie pas aan bod komen als de leerlingen het tekst hier maakt men een onderscheid tussen stuk gezien hebben dus als nabespreking de pre tekst de voor tekst waarop de produk anders ontneem je de leerlingen de kans zelf tie gebaseerd is de inter tekst teksten of rui 17 6 moer 1995 4 mer het maatschappijbeeld waarnaar in het de spot met groepsreizen en reisbureaus de stuk verwezen wordt en de opvoeringstekst verstikkende familiale relaties de ieder voor zich mentaliteit en het gebrek aan sociaal het spreekt voor zich dat men niet voor elke contact het streven naar een eenduidige logi opvoering steeds al deze aspecten kan uitdie sche taal zoals die van computerprogramma s pen de keuze hangt af van de relevantie en en de illusie dat dit mogelijk is het eindeloos het beschikbare materiaal gepraat met de onvermijdelijke cliches wat de leerlingen kennen van talkshows teks t de leerlingen vinden het ook interessant als je hen vertelt dat het westduitse publiek in de opvoeringstekst van groot en klein is zo 1978 nog geschokt reageerde op de pessimisti goed als een letterlijke vertaling van de pre sche kijk op de samenleving die je in het stuk tekst dit was ook de intentie van de regisseur vindt als je hen de politieke situatie van het en vertaler johan van assche er zijn in totaal toenmalige west duitsland schetst herwon een drietal passages waar de opvoeringstekst nen geloof in de politieke leiders en de bood afwijkt van het origineel het aspect tekst schappen die ze de wereld instuurden zullen vraagt dus voor dit stuk geen aparte bespre ze vlug de verschillen met de hedendaagse king de tekst komt echter wel ter sprake op situatie begrijpen de economische crisis en het moment dat dit zinvol is namelijk bij de het toenemend wantrouwen tegenover onze interpretatie van een van de geselecteerde sce politieke leiders is voor de leerlingen geen nes de vraag die de leerlingen hierbij dan nieuws zo breng je de leerlingen ook iets bij krijgen is de volgende over de receptie van een stuk in de duitse tekst van botho strauss begint deze landschap typus en corpu s sce ne met de duidelijk bijbelse uitdrukking furch te dich nicht de duitse bijbelvertaling staat er vol de aspecten landschap typus en corpus van johan van assche vertaalt dit door je moet vragen voor groot en klein wel wat meer aan niet bang zijn vind je dit een gelukkige vertaling dacht de leerlingen krijgen hiervoor de vol waaro m niet gende opdracht die ze op basis van recensies artikels programmaverklaringen en interviews met deze vraag realiseer je twee doelstellin uitvoeren gen bijbelse taal en motieven kwamen reeds bij de bespreking van de vorige fragmenten in de theaterkritiek heeft men het nogal eens over aan bod door deze vraag kan je nagaan of de de huisstijl van een gezelschap hoe karakteriseert leerlingen het belang van de bijbelse taal in men in de verschillende recensies en vooral in de het stuk begrepen hebben daarnaast scherp je fragmenten uit het artikel het dubbele theaterspoor door deze vraag het vermogen van jongeren van de tijd fred six de huisstijl van de tijd om waakzaam en kritisch te blijven de affiches waarmee de tijd haar produkties aan kondigt zijn zeer sober de gazet van antwerpen klimaat 11 1 op92 opent haar recensie met de interessan te vraag mag je een theatergezelschap beoordelen ook het klimaat vraagt voor groot en klein op het promotiemateriaal dat het de wereld een stuk uit 1978 geen extra aandacht in de instuurt hoe beantwoord jij deze vraag of nog meeste klassen heb je echter enkele leerlingen beantwoordt de opvoering die jullie gezien heb met een sterke politieke en of maatschap ben aan de intenties van artistiek leider lucas van pelijke interesse en voor hen kan je dus wel dervost en regisseur johan van asschei kan je res een opdracht in verband met dit onderdeel pect opbrengen voor de visie op theater van lucas van de context inlassen de leerlingen her vandervost spreekt deze vorm van theater je aan kennen de satirische inslag van het stuk vrij zou je aan de tijd meer minder subsidies geven gemakkelijk en kunnen na het doorlopen van vorige fases onderstaande voorbeelden zelf de opdrachten in verband met de context vinden en met actuele voorbeelden illustreren komen in de lessen aan bod na het bekijke n 1995 4 m oer 177 van de video fragmenten of na het bijwonen nog eens extra kansen om leerlingen te leren van een voorstelling leerlingen zijn sterker omgaan met recensies het is zeker zinvol om gemotiveerd om iets over de context van een aan een aantal van de leerlingen bijvoorbeeld opvoering op te zoeken als ze deze ook volgende opdracht mee te geven gezien hebben als je met de leerlingen naar een voorstelling gaat kijken is het echter wel in de meeste recensies vin d je een im p liciet of ex belangrijk dat ze weten waar ze voor staan pliciet waarde oordeel over een of meerdere leerlingen zijn trouwens ook zelf nieuwsgie aspecten van de opvoering m aak een overzicht rig en luisteren graag naar de informatie die je van d eze ap p reciaties en confron teer ze met je hen bijvoorbeeld over het gezelschap de persoonlijke mening schouwburg of de speelstijl geeft als we naar een voorstelling gaan kijken geven we de ook ander materiaal dan recensies vormt hier leerlingen dus zelf de nodige informatie over zoals in de voorgaande fases interessant uit de context het gebeurt wel dat leerlingen gangsmateriaal zoals reeds aangetoond kan je spontaan recensies meebrengen na de voor ook gebruik maken van programmaboekjes stelling kunnen bepaalde aspecten uit de con affiches en als je een aankondiging of bespre text door de leerlingen uitgewerkt worden king op radio of televisie kan opnemen is ook dit materiaal zeker niet te verwaarlozen voor de bespreking van de context dienen zich weer verschillende werkvormen aan de rea c ties van de leerlinge n kortste weg is dat je het werk van de leerlin gen individueel verbetert en het resultaat kan je door de beschreven methode alle leer voorlegt aan de klas als je sterk uiteenlopende lingen warm maken voor theater het zou antwoorden krijgt kan je hierrond een debat mooi zijn maar dat zal waarschijnlijk steeds organiseren een werkvorm die de leerlingen een utopie blijven een pluspunt van de zeer motiverend vinden is dat ze de kans krij methode is dat je er wel veel leerlingen mee gen elkaars werk te lezen en te becommenta bereikt en dit in verschillende opzichten rieren nog voor de leerkracht het te zien de sfeer in de klas is er meestal een van krijgt wel moetje dan vooraf zelf de aspecten broeierige bedrijvigheid de leerlingen kun bijvoorbeeld publiekgerichtheid of informa nen de opdrachten doorgaans goed uitvoeren tieve waarde aanduiden waar de leerling door de geleidelijke opbouw van de lessen en correctoren speciaal op moeten letten de door de grote variatie in opdrachten komen meeste leerlingen beschikken over een ook leerlingen die eerder introvert zijn of mis tekstverwerker en krijgen zo de kans er eens schien wat bang om hun mening in een grote mee te experimenteren wat dan kan resulte groep te verwoorden aan bod situaties waarin ren in een persoonlijk programmaboekje bijvoorbeeld een dominante leerling haar zijn deze werkvorm is ook zeer geschikt voor de mening over een opvoering opdringt aan de volgende en laatste fase klas laten zich door de voorgestelde methode gemakkelijk aanpakken alle leerlingen leren evaluati e immers hoe je een genuanceerde interpretatie en evaluatie kan opbouwen de leerlingen beschikken nu over heel wat ook de resultaten op vlak van interesse voor middelen om zelfstandig een genuanceerd theater durf ik positief te noemen na twee oordeel te vellen over een voorstelling ze jaar mijn persoonlijke ervaring beperkt zich kennen de verschillende aspecten die belang tot de twee hoogste jaren van het aso heb ik rijk zijn voor een opvoering en beschikken met de leerlingen meestal een zestal stukken over de nodige terminologie om zich hierover op video besproken en een tiental voorstellin in een discussie interview of schriftelijke gen bezocht gedurende die twee jaar merk je bespreking te uiten deze fase sluit dus nauw hoe de leerlingen steeds handiger worden in aan bij de voorgaande en het spreekt voor zich het begrijpen van de theatertekens ze bren dat je ze best kan combineren met vooraf gen zelf recensies mee en vertellen wat ze op gaande opdrachten anderzijds biedt deze fase radio of televisie gehoord of gezien hebben 178 moer 1995 4 het bezoeken van theatervoorste ll ingen s voor het laatste jaar van het vwo het kamer avonds gebeurt op vrijwi ll ige basis en meestal meisje is toegankelijk voor leerlingen van het gaan er h e t tweede jaar meer leer li ngen mee vierde en het vijfde jaar vwo en xnvo dan het eerste jaar het gebeurt ook geregeld de pakketten kunnen aangevraagd worden dat ik tijdens deze voorst ellingen oudleerlin bij het vlaams theater instituut sainctelettes gen in d e zaal zie zitten wat zeker een extra quare t9 i2io brussel belgie telefoon 003 2 motivatie is om tijdens de lessen nederlands 0 2 201 o9 o6 verder te werken rond theateropvoeringen dries l van den omtrent de opvoering antwer noot en literatuur pen r99r fischer lichte semi o tik des theaters tiibingen d e opvoeringsanalytisc he me thode die hier 1983 summier wordt geschetst vind je gedetai ll eerd uitgewerkt in de lesmappen die werden samen gesteld door het vlaam s theater instituut de methode z e lf wordt in e en map in d etail toegelicht en gestoffeerd met talrijk e voor beelden en didactische tips verder zijn er op dit og e nblik reeds drie pak ketten video lesmap beschikbaar me de a euripide s door h e t zuidelijk toneel groot e n kl ein botho strauss door de tijd en het kamermeisje greet vissers door blauw vier de eers te twee pakketten zijn eerder geschik t foto patrick de spieg ela e re moer 17 9 1995 4