Verlos ons van het Groot Dictee

redactionee l verminderde spellingkennis van de neder lander of we ll icht uit een gevoel van nostal gie ik wil het graag hopen maar even zo goed past het enthousiasme voor dit soort herman giesbers makkelijk scoorbare en overzichtelijke taal producten in een tijd waari n onderwijs niet verlos ons van het zelden gezien wordt als een product dat marktconform gepositioneerd moet worden groot dicte e over onderwijs wordt gedacht met het bedrijfsleven als model voor ogen net als bij het bedrijfs leven wordt onderwijs dan uitein delijk beoordeeld op de product en die er uit nederlands of taal is spell ing die gedachte is roll en hoe hoog zijn de gemiddelde scores welhaast onuitroeibaar toen ik me nog op de cito eindtoets in groep 8 hoe zijn de student nederlands kon noemen was de overgangsresultaten hoe hoog is het per doorsnee reactie op die mededeling al zonder centage leerlingen dat meteen slaagt hoe uitzonde ri ng iets in de trant van ja ja hoog zijn de eindexamencijfers en hoe wei nederlands is een moeilijke taal he met al nig spelfouten maakt mirjam uit 5 vwo die d s en t s en zo en nu tientallen jaren en zulke resultaten moeten natuurlijk ook naar ve le onderwijsvernieuwingen later ziet het de markt gecommuniceerd worden en zo e r nie t n aa r ui t d at daar vee l in veran derd is kunnen ouders behalve via de door de onder debatten over spe ll ingverande ri ng gaan stee wijsinspectie opgestelde kwaliteitskaart ook vast gepaard met ronkende betogen over de vaak in trendy vormgegeven brochures van aantasting van het wezen van de taal zelfs in de school zelf kennis nemen van deze en kranten die zich graag afficheren m et de andere aansprekende resultaten aanduiding kwaliteits en omgek eerd docen ten tot in het hog e r onderwijs toe lijken pas vorm en inhou d e c ht weer plezier in hun vak te krijgen als ze s makelijk kunnen verhalen over leerlingen en als het bedrijfsmatig denken beperkt blijft tot studenten die nog te stom zijn om een a4 tje de reclame of vooruit dan tot de pr dan is zonder spelfouten te produceren dat all emaal tot daaraan toe maar ik denk eigenlijk dat de manier waarop een school aanstekelij k zich naar buiten toe presenteert hoe dan ook op zijn min s t een afspiegeling is van hoe er ik vind het dan ook uitge sproken jammer dat gedacht wordt over het onderwijspro c es zelf nu uitgerekend zoiets als het groot dictee en denken over het onderwijs in termen van d e r nederlandse taal uitgegroeid is tot de een bedrijf houdt in dat net als in een bedrijf taalgebeurtenis op de tv meer dan ooit een goed product a ll een to t stand kan komen wordt een groot pub li ek voorgehouden dat door van boven naar beneden eenduidige goed zijn in t aal een kwestie is van foutloos procedures vast te ste llen de grondstoffen spell en liefst nog van exotische woorden die de leerlingen voorzover vergelijkbaar op u en ik na het groot dictee nooit meer tegen dezelfde manier te behandelen en te streven zullen komen en het werkt nog aanstekelijk naar voorspelbare eenduidige en onderling ook steeds meer scholen organiseren hun vergelijkbare eindresultaten eigen dicteewedstrijden al dan niet in de slag om de gunst van de ouders zo n model sluit p ri ma aan bij het idee dat onderwijs geven een proces van transitie is no s talgie o f ma rkt het idee dat een instructeur kennis giet in de hoofden van zijn leerlingen kennis over je kunt je afvragen waar die wederopstanding spellingregels stijlfiguren en stijlfouten litera van het zo vertrouwd ouderwetse dictee tuurgeschiedenis argumentatie ty pen discus vandaan komt is dat uit oprechte zorg om de sieregels de literaire top to van vrij neder 1999 1 moer 1 land en wat al niet meer bedrijfsmatig inge van baaien denken over onderwijs wordt al veel lastiger als leerlingen niet meer gezien worden als te eudia fellinger bewerken grondstoffen die door van boven geleide productiemedewerkers leraren gekneed moeten worden in dat geval moet er ruimte gecreeerd worden voor echte inter leren leren voo r actie voor een wezenlijk eigen inbreng van leerling en leraar en echte interactie is niet beginnende alfabetisanten bij voorbaat gewaarborgd in een door zelf werkopdrachten gestuurd studiehuis praktijkvoorbeelden uit de voor taalonderwijs kan dat bijvoorbeeld inhouden dat een goede tekst niet staat of valt eerste tien weke n met een zoo correcte spelling de door het boek voorgeschreven alinea indeling en juist alfabetisering toegepaste stijlfiguren maar dat er ook ruim aandacht is besteed aan een relevante inhoud of aan revisie van een tekst waarbij medeleer lingen en leraar als een betrokken publiek betrokken zijn geweest ontwikk elingen in h et veld gaan s nelle r dan materi aalo ntwikk e laars m e tho den op de markt taal op t v kunn e n brenge n dit is v o or inge van baalen e n eudia fe llinge r ervaren d ocente n bij de ce ntral e het lijkt mij nou zo aardig als er eens af en opv ang vluchte lingen cov in ap eldoorn gee n toe op tv en liefst ook in pri m e tim e re d en om b ij d e pakke n n ee r t e gaan z itten als aandacht besteed zou worde n aan deze e n b es taande alfab e tise rings m etho den ge en of nauwe vergelijkbare ka nten van het taalonderwijs lijks aanda c ht schenken aan leren lere n zet je als aan het moeizame maar ook boeiende proces doce nt ze lf de ee rs te s tappe n in d e h oop dat d e van praten en o nderhandelen dat hoort bij mat eriaalo ntwikke laars volge n enkele s timule het ma ken van een tekst of he t verwe rk en rend e vo o rb ee lden uit de praktijk van een boek aan de vel e tussenproducten die vooraf gaan aan een werkstuk en waar om zouden ook niet schoolbrochures kunnen alfabetiseren in de bas isedu catie is d e titel van proberen dit in kaart te brengen voor de het onderzoeksrappo rt dat martine jetten buitenwac ht of sterker nog waarom zoude n heeft geschrev e n in opdracht v a n de intussen s cholen niet vaker en meer de buitenwacht ontbonden projec tgroep nt2 in het rapport betrekke n bij h e t onderwij s proces in plaats wordt vers l a g g edaan v a n ee n kwalitatief van die buitenwacht all een maar bestoke n onderzoek naar 7 43 de kop erop en tempo met voorspelbare eindproducten ook wel bekend als de tvcb alfabe tiseringsm e tho de de doel s telling van het onde rzoek was het spijt me intussen vreselijk van de goede na te gaan hoe de didactisc he impl ementatie bedoelingen van de omroep e n de volkskrant van de ncb methode plaatsvindt jetten geeft en philip freri ks maar het groot dictee van in ha a r leze ns waardige rapport een beschrij 14 december 1998 mag van mij het l a ats te ving van de analyse van een ze stal groep e n zijn en anders maar achter de decode r die me t de ncb alfabetiseringsmethode werk ten de dida ctiek die de docent bij het implementere n van de methode hanteerd e stond bij de analyse centraal het onderzoek is gebaseerd op lesobse rvaties logboeken die door docenten werden bijgehouden gesprek ken met betrokken docenten en cursisten en op producten van c ursisten 2 moe r 1999 i