Voorbeelding schakelen

recensi e still e verwijzing naar de eerste methode ne derlands als tweede taal avant la lettre voor het onderwijs in de nederlandse taal aan molukse leerli ngen van de lagere school schakels 1968 alphons kloosterman in de tachtiger jaren meende men dat specifie ke aandacht voor het nederlands aan molukse voorbeelding schakele n leerli ngen niet nodig was omdat de taal niet het meest wezenlijke probleem vormde im mers molukse leerlingen spraken nederlands belangrijker was de aandacht voor hun eigen identiteit en hun identificatiemogelijkheden r broersma d hartveldt en e tahitu door het geven van onderwijs in de eigen taal overschakelen werken aan tekstvaardigheid in en cultuur indertijd wel bikultureel onder klassen met molukse leerlingen assen utrecht wijs genoemd uit bovenvermeld onderzoek sbo lsem 1992 f 1 9 5 0 bleek echter dat de thuistaal van de meeste r broersma m kingmans overschakelen molukse leerlingen of het nu om moluks werken aan woorden i een project woordenschatuit maleis een moluks gekleurd nederlands of breiding geschiedenis katern basis onderwijs as beide gaat nog altijd zo ver van de schooltaal sen utrecht sbo lsem 1 99 2 f 1 9 50 afstaat dat het spreken in termen van eerste en j bies r broersma d hartveldt g kreulen tweede taal voorlopig gerechtvaardigd blijft overschakelen werken aan teksten i een cursus dit inzicht namelijk dat molukse leerlingen tekstsoortgericht schrijven voor klassen met molukse nt2 leerders zijn vraagt na de periode die leerlingen katern voortgezet onderwijs as volgde op de methode schakels een periode sen utrecht sbo lsem 1 99 2 f 9 50 zonder specifieke aandacht voor het leren van het nederlands om nu over te schakelen naar een periode waarin wel aandacht is voor een onderwijspakke t het leren van het nederlands als tweede taal voor deze groep leerlingen vandaar de hoofd docenten van de hogeschool drenthe en de titel van het onderwijspakket overschakelen noordelijke hogeschool leeuwarden die een tweede betekenis van overschakelen is het participeren in het samenwerkingsverband bi gegeven dat molukse leerlingen voortdurend cultureel onderwjis sso regio assen deden overschakelen van het moluks maleis naar het onderzoek naar de taalvaardigheid van moluk nederlands en omgekeerd se leerlingen om op basis daarvan een oplei dingsprogramma te ontwikkelen en zo een molukse leerlingen nieuwe impuls te geven aan het rrta onder wijs het uiteindelijk resultaat uitgegeven de zinsnede in voor kla ssen met molukse leerlin door het landelijk steunpunt edukatie mo gen vraagt ook om een nadere toelichting het lukkers l s em is een onderwijspakket be genoemde onderzoek richtte zich op de taal staande uit een didactiekboek voor opleiding vaardigheid van molukse leerlingen daar de en nascholing werken aan tekstvaardigheid in taalproblemen van de ene groep all ochtone klassen met molukse leerlingen een eerste katern leerlingen niet in all e opzichten gelijk is aan lesmateriaal voor de bovenbouw van het basis die van een andere groep is een dergelijke spe onderwijs een project woordenschatuitbreiding en cificatie noodzakelijk om gericht te kunnen een eerste katern lesmateriaal voor de onder werken de didactische handleiding en het bouw van het voortgezet onderwijs een cursus lesmateriaal zijn echter niet all een voor mo tekstsoortgericht schrijven lukse leerlingen bedoeld een van de pedago gisch didactische uitganspunten van overscha overschakelen kelen is geen uitzonderingspositie voor mo lukse leerlingen in feite gaat het in dit pakket dit pakket is uitgebracht onder een titel die om een integratie van het nt2 onderwijs en enige ui tl eg behoeft overschakelen het is een het nt t onderwijs anders gezegd het gaa t 1994 1 moer i j om het gewone onderwijs in de nederlandse met behulp van andere teksten met deze toet taal maar dan mede opgezet vanuit het per sen beschikken leerkrachten over instrumen spectiefvan aanwezige tweede taalleerders van ten om woordkennis tekstbegrip kennis van deze opzet en aanpak profiteren ook autoch voegwoorden en zinsverbanden en de vaar tone en niet molukse allochtone leerlingen digheid om teksten te schrijven bij hun eerste nederlandse kinderen met schooltaalachter en tweede taalleerders te onderzoeken en hun standen zijn zo blijkt uit voornoemd onder onderwijs met betrekking tot deze aspecten zoek vergelijkbaar met tweede taalleerders aan te passen en of uit te breiden het gebruik taalfouten bij molukse leerlingen die ofwel van deze toetsen eventueel in aangepaste typisch moluks zijn ofwel bij hen vaker vorm helpt om inzicht te krijgen in de taal voorkomen dan bij hun nederlandse klasge vaardigheid van hun leerlingen noten komen ook voor bij andere tweede in een voor elke leerkracht zinnig tussen taalleerders zo wordt aangenomen een goede hoofdstuk over het pedagogisch didactisch nt2 didactiek moet dan ook rekening houden kader wordt ervoor gepleit om af te zien van met de overeenkomsten en de verschillen bij geisoleerde mechanische training van deel alle taalleerders of het nu om een eerste of vaardigheden bovendien wordt gewezen op tweede taal gaat het belang van het behandelen van formele betekent dit nu ook dat overschakelen alleen taalaspecten in samenhang met taalinhouden maar gebruikt kan worden in groepen en klas en in relatie met het onderwijs in de eigen taal sen waarin molukse leerlingen zitten zeker tenslotte wordt gevraagd om een thematische niet want het gaat toch om nederlands als twee aanpak en inbedding van deelvaardigheids de taal in samenhang met nederlands als moe oefeningen in een breder kader waa rvan de dertaal onderwijs de aangeboden didactiek uitgangspunten zijn en het lesmateriaal zijn dan ook te gebruiken geen uitzonderingspositie voor molukse en in groepen en klassen waarin niet molukse andere a k tweede taall eerders tweede taalleerders zitten in dat geval zullen leerlinggericht werken met leerlingteksten de hoofdstukken in het didactiekboek over functioneel leesonderwijs vanaf de leesvoorbe de taalsituatie van molukkers in nederland reiding en moluks maleis en nederlands voor leer integratie van taalonderwijs en zaakvakonder krachten niet zo relevant zijn er blijft echter wijs genoeg over als handreiking voor hen die ne derlands als tweede taal moeten mogen on werken aan derwijzen in meertalige groepen en klassen op basis van het gedane onderzoek vragen de het didactiekboe k auteurs aan de gebruikers om zich met name te concentreren op vergroting van de school all ereerst zijn daar in het didactiekboek wer tekstvaardigheid op lexicaal woordenschat ken aan teks tvaardigheid in klassen met molukse uitbreiding semantisch betekeniscategorie kinderen de hoofdstukken die ingaan op enkele en en pragmatisch tekst en zinsverbanden algemene aspecten van het eerste en tweede niveau deze suggestie wordt uitgewerkt in taalonderwijs de leerling en de tweede taal drie zeer praktisch gerichte laatste hoofdstuk de tweede taal en de school en de tweede ken werken aan woorden werken aan tij taal den en werken aan teksten dit derde deel in het tweede deel van het didactiekboek van het didactiekboek bevat naast een theore wordt ve rslag gedaan van het onderzoek naar tische onderbouwing veel aanwijzingen sug de tekstvaardigheid van molukse leerlingen gesties en oefeningen voor een leertaakgerich de opname van de in het basis en voortgezet te aanpak van expliciet woordenschatonder onderwijs afgenomen toetsen de daarvan ge wijs leeskaarten de keuze van thema s en maakte analyse en de daaruit getrokken con woordenboekgebruik voor het aanbieden clusies bieden leerkrachten al of niet in oplei van taalmiddelen om in het nederlands tijd ding mogelijkheden om deze toetsen zelf te aan te geven bijvoorbeeld middelen bij tijd gaan gebruiken in hun groep klas eventueel stip bij tijdsduur bij gelijktijdigheid en bij op 1994 1 mo er 16 eenvolging en voor het aanbrengen van sa sus leren leerlingen op een systematische wijze menhang in de lees en schrijfvaardigheid naar teksten te kijken en na een analyse van door expliciet te werken aan teksten voorbeelden zelf zo n tekst te schrijven een praktische uitwerking van het hoofdstuk dit katern begint met een handleiding waar werken aan woorden in het didactiekboek in de uitgangspunten en de werkwijze worden wo rdt gebod en in de kate rn voor d e boven aangegeven en de verschillende tekstanalyses bouw van het basisonderwijs werken aan woor worden uitgewerkt het cursusmateriaal voor den i een project woordenschatuitbreidinggeschiede de leerlingen begint met een algemene inlei nis als thema is gekozen voor de tweede we ding een introductieles een tekstschema een reldoorlog door middel van dit project begrippenlijst en een werkwijzer dan volgen waarin zowel inhouds als functiewoorden zijn werkkaarten voor de lessen over de reeds ge opgenomen wordt exemplarisch aangetoond noemde tekstsoorten hoe men systematisch aan woordenschat uitbreiding kan werken zodat de leerlingen een voorbeel d meer vertrouwd raken met het taalgebruik in zaakvakboeken de laatste jaren wordt immers theun meestrings van het instituut voor het belang van woordenschatonderwijs aan leerplanontwikkeling s l o noemt dit pakket tweede taalleerders sterk benadrukt een prak in een bespreking in het tijdschrift samenwijs tische handleiding met verschill ende werkvor een waardevo ll e aanvulling op de bestaande men omhet woordenschatonderwijs een con nt2 didactiekboeken en stelt dat de ontwik crete invulling te geven ontbreekt echter keling van het vak nederlands als tweede taal overschakelen werken aan worden i er volgen ermee kan overschakelen naar een hogere ver nog katernen met woorden uit andere zaak sne ll ing wel wijst hij op enkele beperkingen vakken begint met een handleiding waarin zo wordt er voorbij gegaan aan de monde wordt ingegaan op de uitganspunten en de op linge taalvaardigheid luisteren en spreken zet en werkwijze dan volgt leraarmateriaal het lesmateriaal is echter bestemd voor met onder andere literatuur over de tweede onderingestroomde leerlingen in de boven wereldoorlog informatie over de oorlog op bouw van het basisonderwijs en de onder de molukken een intercultureel aspect kor bouw van het voortgezet onderwijs waa rvan te inhoud van kinderboeken over dit thema mijns inziens aangenomen mag worden dat zij verklaring van uitdrukkingen teksten uit me al over een mondelinge taalvaardigheid be thoden lessuggesties bij functiewoorden toe schikken dit geldt zeker voor de molukse li chting bij de woordenlijst en het woorden leerli ngen bovendien is het gericht werken spel het derde deel biedt leerlingmateriaal aan de uitbreiding van de woordenschat van zoals een woordenlijst tekstkaart boekkaart zelfsprekend ook van belang en nuttig voor de leeskaarten oefenkaarten themawoorden en mondelinge taalvaardigheid trouwens er is functiewoorden woordenspel puzzels werk geen enkele reden om all een maar allesomvat wijzers voor het maken van een klassekrant tende taalmethodes uit te brengen en een ver puzzels een inte rview een recensie en een ar bod op te leggen voor het ontwikkelen van tikel en fotomateriaal ook foto s uit neder materiaal voor deelvaardigheden zeker als het lands indie om een voor het onderwijs zo belangrijk on het werken aan teksten wordt uitgewerkt in derdeel als schrijfvaardigheid gaat juist het werken aan teksten i een cursus tek s ts oortgeric ht wijzen op het onmiskenbare belang van aan schrijven voor onderbouwklassen in het voort dacht voor de mondelinge taalvaardigheid van gezet onderwijs het doel van dit katern is tweede taall eerders heeft er toe geleid dat er leerlingen beter en gemakkelijker te leren zeker in de bovenbouw van het basisonder schrijven door ze stapsgewijs vertrouwd te wijs niet zelden onvoldoende aandacht aan de maken met enkele veelvoorkomende tekst schrijfvaardigheid is en wordt geschonken soorten zoals ingezonden brief reclame actie overschakelen biedt daarom een zeer nood krantebericht levensbeschrijving gebruiks zakelijke zij het beperkte aanvulling op en bij aanwijzing recept bijsluiter wervingsfolder bestaand materiaal affiche en recensie met behulp van deze cur de bewering van meestrings dat het pakke t 1994 i moer 17 zich beperkt tot schooltaalvaardigheid is niet ontwikkelaars van leermiddelen leerkrachten geheel juist alhoewel een dergelijke beperking in de dagelijkse onderwijspraktijk zitten ge ook een aanvaardbare aanvull ing zou bieden woonlijk ook niet te wachten op materiaal dat in het pakket ligt de nadruk op tekstvaardig theoretisch volledig is het gaat hen om lesma heid woorden betekenissen zinnen en tek teriaal dat op praktische wijze gepresenteerd sten dat daarbij gebruik gemaakt wordt van en van duidelijke aanwijzingen en oefeningen teksten die op school dus in schooltaal wor voorzien is daaraan voldoet het onderwijs den gebruikt ligt voor de hand dit is echter pakket overschakelen op voorbeeldige wijze geen beperking tot schooltaalvaardigheid en voorbeeldig allereerst in de zin van een goed er mag dan een onderscheid te maken zijn tus beeld biedend van een nt2 didactiek geinte sen gewone dagelijkse omgangstaal en school greerd in het onderwijs nederlands aan meer taal dit wil toch niet zeggen dat het om zo talige groepen en rekening houdend met de verschi ll ende talen gaat dat het leren van de eerste taal van de tweede taalleerders voor ene omgangs taal zo los staat van het leren van beeldig ook in de zin van tot voorbeeld strek die andere school taal dat er expliciete aan kend en uitnodigend tot navolging het is te dacht geschonken moet worden aan een trans hopen dat leerkrachten in basis en voortgezet fer van de ene naar de andere taal de eerder onderwijs zich niet laten weerhouden door geleerde en te leren omgangstaal krijgt een het in de ondertitel vermelde voor in klassen ve rvolg en aanvu ll ing in het leren van de met molukse leerlingen het geboden voor schooltaal en later de vaktaal waardoor de ta beeld biedt niet alleen ideeen aan een ieder die lige me ns taalvaardig wordt in de breedste zin met tweede taalleerders van doen heeft maar van het woord en ij in staat is in a lle oms tan ook veel bruikbare schema s toetsen werkvor digheden taal te gebruiken men suggesties en bovenal een didactiek voor een derde kritiekpunt van meestrings na het tweede taalonderwijs aan zo n didactiek melijk dat taalvaardigheid a lleen in puur lin die in de toekomst nog vervolmaakt moet g uistische termen aan de orde komt is niet worden is nu eenmaal een grote behoefte zo geheel tere cht socio linguistische aspecten als de commissie van kemenade opmerkte in mogen dan in zekere zin ontbrken in de uit het rapport ceders in de tuin het pakket werking er wordt wel serieus aandacht ge overschakelen zal dan wel niet het laatste woord schonken aan de socio culturele context met zijn in deze maar het is zeker de moeite waard name in het hoofdstuk van het didactiekboek en het biedt een nieuwe impuls voor het on over de taalsituatie van molukkers in neder derwijs nederlands in meertalige groepen en land klassen waarin een schakeling tot stand ge taalleerstrategi een ontbreken zeker niet juist bracvht moeten worden tussen tvt z nt2 en de hoofdtukken werken aan woorden tijden oet of oalt en teksten van het didactiekboekboek en de twee katernen woordenschatuitbreiding en n o t en tekstsoortgericht schrijven bieden leerkrach ten en leerli ngen veel strategieen om de be witte c j n e bochove th o kuhuwael treffende onde rdelen te onderwijzen en te oe schake ls nederlandse taal voor kinderen uit een fenen maleis sprekend milieu groningen wolters nu is een onderwijspakket als overschakelen noordhoff 1 968 dat bovendien nog niet compleet i s het is de meestrings th overschakelen de nt2 di bedoeling nog meer katernen te ontwikkelen daktiek in een hogere versne ll ing in samen zeker niet in all e opzichten en aspecten vol wijs 13 1 99 2 1 993 nr 8 pp 38 1 383 ledig men kan dat betreuren maar zelfs al commissie all ochtone leerlingen in het on langer bestaande methoden voor nederlands derwijs ceders in de tuin naar een nieuwe opzet als moedertaal zijn niet en nooit volledig van het onderwijsbeleid voor allochtone leerlingen bovendien is nederlands als tweede taal toch deel ee n den haag sdu 1992 een nieuw vrij onontgonnen gebied zowel in methodisch als didactisch opzicht er valt nog het nodige te leren en te ontdekken ook door 1994 1 m oe r 18