Wat is de kernactiviteit van de leerlingen?
Leerlingen leren kritisch naar teksten van andere leerlingen en hun eigen teksten kijken. Hierdoor verbeteren ze hun eigen schrijfproduct.
Wat is de kernactiviteit van de docenten?
De docent zorgt voor een pakkende, duidelijke schrijfopdracht. Opdrachten kunnen komen uit bestaande lesmethodes, maar ook authentieke schrijfopdrachten voor bijvoorbeeld een zaakvak zijn geschikt. De docent zet de opdracht klaar in een online tool die geschikt is voor paarsgewijs vergelijken.
Hoe pak je dat aan?
Leerlingen schrijven hun eerste versie in www.peersquared.nl of uploaden in pdf hun tekst in www.comproved.com. De docent houdt in de gaten of iedere leerling de opdracht af heeft. Wanneer alle opdrachten ingeleverd zijn, kan het vergelijken beginnen. Leerlingen krijgen op hun scherm steeds twee willekeurige teksten van medeleerlingen te zien die zij met elkaar moeten vergelijken. Dit gebeurt via www.peersquared.nl of www.comproved.com. Na iedere vergelijking moeten leerlingen aangeven welke van de twee teksten ze het beste vinden. Ook geven ze voor iedere tekst feedback door middel van tips en tops. Dit alles gebeurt anoniem. Iedere leerling krijgt de feedback (van meerdere klasgenoten) terug op zijn eigen tekst en neemt die mee tijdens het herschrijven. De docent kan aan de klas terugkoppelen welke tekst als beste beoordeeld is of op welke tekst het meest is aan te merken.
Met welk effect?
Deze aanpak richt zich op het verbeteren van de inhoud en begrijpelijkheid van teksten. Leerlingen ontwikkelen door het geven van peerfeedback een neus voor tekstkwaliteit (van Silfhout, 2020). Feedback biedt schrijvers immers de mogelijkheid om vanuit het perspectief van de lezer inzicht te krijgen in de mate waarin het beoogde schrijfdoel is behaald (Rijlaarsdam, 1986). Daarnaast leren leerlingen hun eigen schrijfproducten beter te beoordelen en daardoor kunnen ze zelf betere teksten schrijven.
Door middel van paarsgewijs vergelijken leert een leerling om naar de kwaliteit van teksten als geheel te kijken. Paarsgewijs vergelijken levert rijke feedback op, doordat meerdere leerlingen feedback geven op één tekst. Hierdoor kan de schrijver veel beter inschatten hoe de tekst overkomt op verschillende lezers dan wanneer één leerling zijn tekst van feedback voorziet. Bovendien zien leerlingen verschillende teksten langskomen en leren ze daardoor goede en minder goede teksten van elkaar te onderscheiden.
Peerfeedback geven op basis van paarsgewijs vergelijken is ook geschikt voor andere vakken, zoals geschiedenis, aardrijkskunde en maatschappijleer. Ook daar schiet immers het schrijven vaak tekort. Voor docenten is het voordeel van peerfeedback dat ze een deel van het diagnosticeren en bijsturen kunnen overlaten aan leerlingen, waardoor er meer tijd is voor individuele begeleiding.
Door het inzetten van deze methode kunnen docenten op een weloverwogen manier leerlingen ondersteunen bij het geven en ontvangen van feedback. Het mes snijdt dus aan twee kanten: het levert concrete verbeterpunten op voor leerlingen, maar ook voor docenten.
Waarom werkt het zo?
Door het geven van peerfeedback kruipen leerlingen in de huid van de lezer en ontdekken ze zelf wat goede teksten kenmerkt (Rijlaarsdam, 1986). Ook ontwikkelen leerlingen evaluatievaardigheden, die nodig zijn om de kwaliteit van hun eigen werk in te schatten en te reguleren (Tai et al., 2017).
Paarsgewijs vergelijken gaat uit van het principe dat mensen beter zijn in het vergelijken van twee producten, dan in het beoordelen van één product los van de rest (Laming, 2004). Doordat leerlingen veel verschillende teksten langs zien komen, ontwikkelen ze een beter beeld van wat tekstkwaliteit is (Bouwer et al., 2018). Deze kennis kunnen ze meenemen bij het herschrijven van hun eigen tekst, waardoor ze die op een hoger niveau kunnen herschrijven. De methode van paarsgewijs vergelijken zet aan tot een dieper leerproces en het zien van een grote reeks aan voorbeelden van klasgenoten werkt inspirerend. Paarsgewijs vergelijken werd voorheen voornamelijk gebruikt als beoordelingsmethode. Recentelijk is paarsgewijs vergelijken in het hoger onderwijs een veelbelovend instrument gebleken om studenten bewust te maken van kwaliteitskenmerken en kwaliteitsverschillen van teksten (Bouwer et al. 2018).
Meer weten
Bouwer, R., Lesterhuis, M., Bonne, P., & Maeyer, S. (2018). Applying Criteria to Examples or Learning by Comparison: Effects on Students’ Evaluative Judgment and Performance in Writing. Frontiers in Education.
Laming, D. (2004). Human Judgement: The eye of the beholder. Londen: Thomson Learning.
Samen een neus voor tekstkwaliteit ontwikkelen vóór het schrijven. Didactiek Nederlands – Zo kan het ook. Geraadpleegd [03-10-2021] via [https://didactieknederlands.nl/zokanhetook/2020/02/samen-een-neus-voor-tekstkwaliteit-ontwikkelen-voor-het-schrijven/].
Tai, J., Ajjawi, R., Boud, D., Dawson, P., Panadero, E. (2017). Developing evaluative judgement: Enabling students to make decisions about the quality of work. Higher Education, 13(2), 1-15.
[1] Aan het gebruik van Comproved zijn kosten verbonden. Een VO licentie kost 75 euro per jaar. Voor meer informatie over de verschillende licenties en kosten zie https://comproved.com/comparing-tool/. Heb je interesse om Peersquared te gebruiken, stuur dan een mail naar j.a.stuulen@uu.nl.
Graag als volgt naar deze bijdrage verwijzen: Stuulen, J. (2022). Peerfeedback door middel van paarsgewijs vergelijken. Didactiek Nederlands – Zo kan het ook. Geraadpleegd [datum] via [].